བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་ལ་ལག་རྗེས་ཆེན་པོ་འཇོག་མཁན་དེ་ཕལ་ཆེར་མདོ་སྨད་ཆོལ་ཁ་ཆགས་ཡོད་ཟེར་ན་མི་ཆོག་པ་མེད། མདོ་སྨད་དེ་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་བོད་གཞུང་གི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ལྷག་ཡོད་ཀྱང། ནང་སེམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བ་དེ་ང་ཚོའི་གཞུང་ཡིན་པ་དང། བོད་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་མོ་དེ་དོར་མྱོང་མེད་ཟེར།
དེའི་རྗེས་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་འདས་པའི་བྱུང་རབས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། བཙན་བྱོལ་ནང་མདོ་སྨད་ཀྱི་མི་གྲངས་ཉུང་ཉུང་ལས་མེད་ཀྱང་། ཆོལ་ཁ་གཞན་དང་མཉམ་དུ་དཀའ་ལས་འདྲ་མཉམ་བརྒྱབས་ཡོད། ཆོས་རྒྱལ་དག་གི་སྐབས་སུ་མདོ་སྨད་དེ་བོད་རྒྱའི་ས་མཚམས་ཡིན་སྟབས་དམག་སའི་ལྟེ་བ་ཆགས་ཡོད་ལ། མདོ་སྨད་ཀྱི་མི་རྒྱུད་ཕལ་ཆེ་བ་བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་དམག་མིའི་མི་རྒྱུད་ཤ་སྟག་ཡིན་སྟབས། མདོ་སྨད་པས་མི་རྒྱུ་སྲོག་གསུམ་གྱི་འགྲོ་སོང་བཏང་སྟེ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཡོད། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བའི་སྐབས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་བྱས་མྱོང་མཁན་མདོ་སྨད་པ་བཞི་དང། དགའ་ལྡན་ཁྲི་པ་བཞི་བཅུ་ལྷག རྒྱལ་བའི་ཡོངས་འཛིན་ལྔ་དྲུག་ཙམ། བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་བྱས་རྗེས་བཞག་སྟེ་གསུང་འབུམ་ཡོད་པའི་མཁས་པ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་བྱུང་སྟེ། བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་ལ་ལག་རྗེས་ཆེན་པོ་འཇོག་མཁན་དེ་ཕལ་ཆེར་མདོ་སྨད་ཆོལ་ཁ་ཆགས་ཡོད་ཟེར་ན་མི་ཆོག་པ་མེད། མདོ་སྨད་དེ་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་བོད་གཞུང་གི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ལྷག་ཡོད་ཀྱང། ནང་སེམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བ་དེ་ང་ཚོའི་གཞུང་ཡིན་པ་དང། བོད་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་མོ་དོར་མྱོང་མེད་ལ། ལྷག་པར་དུ་སྔར་ལོ་ནས་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་འོག་ཆིག་སྒྲིལ་ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་བྱུང་ཡོད། ཅེས་གསུངས་བྱུང།
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་མི་རབས་གསར་བ་ཚོས་རྩ་དོན་ལ་འགན་ལེན་ཕྱོགས་སྐོར་གསུངས་དོན། ད་ཆར་རྒན་པ་རེ་ཟུང་མ་གཏོགས་མང་ཆེ་བ་བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བའི་གཞོན་སྐྱེས་ཆགས་ཡོད། ཁོང་ཚོས་བོད་དང་རྒྱ་ནག་གི་གནས་སྟངས་ཤེས་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་འགྲོ་སྟངས་ཡང་ཤེས་ཀྱིན་ཡོད། ད་ལྟ་མི་རབས་གསར་བའི་ཐོག་འགན་བབས་ཡོད་སྟབས། བསམ་བློ་གསར་བ་ཞིག་དང་འགྲོ་སྟངས་གསར་བ་ཞིག ལམ་ལུགས་གསར་བ་ཞིག་གི་ཐོག་བསྐྱོད་དགོས། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ད་བར་སྐུ་ངལ་སྐྱོན་པ་དེའང་མི་རབས་གསར་བའི་ཆེད་རེད། སྔ་ལོའི་ཞི་རྒོལ་དེས་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད་ལ། མ་འོངས་པར་ཡང་མཐུན་ལམ་དམ་ཚིག་རྡོག་རྩ་ཆིག་སྒྲིལ་ཐོག་ཤུགས་བརྒྱག་དགོས། སྔར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནས་ཕན་ཐོགས་གི་མ་རེད། ཐེངས་འདིའི་གྲོས་གཞིའི་ནང། དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་དང་ཉམ་ཐག་ལ་རོགས་སྐྱོར་སོགས་བཀོད་འདུག དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ཐད་ཆོལ་ཁའི་ངོས་ནས་ཤུགས་བརྒྱག་དགོས་ས་སྤྱི་འཐུས་རེད། སྤྱི་འཐུས་ཟེར་བ་དེ་བོད་སྤྱི་བའི་དོན་དུ་བཤད་ཕོད་པ་དང་བསྒྲུབ་ཕོད་པ། ལས་རྒྱུན་རིང་ཚོགས་འདུར་དག་དག་བཅར་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཡིན་དགོས། མིང་ཙམ་ལས་གང་ཡང་མ་འཇོན་ན། སྤྱིར་བོད་པའི་རྩ་དོན་དང་སྒོས་མདོ་སྨད་ཆོལ་ཁར་གྱོང་ཆེན་པོ་རེད། གཞན་གོ་ཐོས་ལྟར་ན། བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བ་མང་པོ་ཞིག་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད་རབས་འདུག ལས་ཀ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་དང་ཟ་རྒྱུ་འཐུང་རྒྱུ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་སོགས་གོ་རྒྱུ་འདུག ཁོང་ཚོར་བདག་པོ་བརྒྱག་དགོས་པ་རེད། ལས་མེད་བཟོ་གྲྭ་ལྟ་བུ་འཛུགས་ཐུབ་པ་རེད་དམ་མ་རེད། དེ་ལ་ངེས་པར་དུ་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས། ཞེས་གསུངས་སོང།
དེའི་རྗེས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་མདོ་སྨད་ཆོལ་ཁའི་སྔར་གྱི་ལས་དོན་ཁག་ཅིག་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། དེ་རིང་མདོ་སྨད་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་ཡིན་སྟབས། རང་བཞིན་གྱིས་མདོ་སྨད་ཀྱི་སྐད་ཆ་མང་པོ་ཞིག་བཤད་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། བཙན་བྱོལ་ནང་མདོ་སྨད་ཀྱི་མི་འབོར་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་ཡིན་རུང་ལས་དོན་གང་ཅིར་རྗེས་ལུས་ཐེབས་མྱོང་མེད། བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་ཏེ་གཞུང་འཛིན་མིན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་པོ་དེ་མདོ་སྨད་ཀྱིས་བཙུགས་ཡོད། དར་རྒྱས་གླིང་དུ་རྒྱལ་ཡོངས་མདོ་སྨད་ཆིག་སྒྲིལ་ཚོགས་པ་ཟེར་བ་དེ་རེད། སྔར་ལོ་བོད་ཡུལ་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ནང་ཞི་རྒོལ་བྱུང་སྐབས། མདོ་སྨད་ཕྱོགས་སུ་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༢ ནས་ཞི་རྒོལ་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད། ང་དེ་རིང་འདིར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོའི་མིང་ཐོག་ནས་བཅར་ཡོད་ཀྱང་། སྤྱིར་མདོ་སྨད་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཞིག་ཡིན། ལས་རྒྱུན་རིང་མདོ་སྨད་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་འཚོགས་ཡོད། དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གིན་ཡོད། ཐེངས་འདིར་རྒྱུན་ལས་གསར་བ་སུ་ཞིག་ཕེབས་ཀྱང་། སྔར་ལོ་ནས་འཆར་གཞི་སྒྲིག་ཡོད་པའི་དྲ་རྒྱ་ཞིག་དང་ཉམ་ཐག་ལ་རོགས་སྐྱོར་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ངེས་པར་དུ་ལག་བསྟར་བྱ་ཐུབ་པ་གནང་དགོས། གོང་དུ་ལས་སྡོམ་སྙན་སྒྲོན་སྐབས། མདོ་སྨད་དབུས་རྒྱུན་ལ་ད་སྐབས་མ་དངུལ་སྒོར་ས་ཡ་ ༣ ལྷག་ཡོད་རབས་འདུག གཏོང་ས་ཞིག་ལ་གཏོང་དགོས་པ་རེད། གསོག་བཞག་སྟེ་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང།
ཡང་ཁོང་གིས་བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཆབ་སྲིད་སྐོར་གསུངས་དོན། རྒྱ་གཞུང་གིས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཕེབས་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆ་ཁག་ཏུ་བོད་དོན་གླེང་སློང་ལ་བཀག་འགོག་སྔར་ལས་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཁེར་རྐྱང་ལ་འཕུད་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་ཀྱི་གོ་སྐབས་བཟུང་སྟེ། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་སྲོག་ཁྲིམས་དང་ཚེ་བཙོན་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་གཅོད་ཀྱིན་འདུག དེ་བཞིན། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་དངུལ་གྱི་ཡོང་ཁུངས་རྩད་གཅོད་དང་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱིན་མེད་དམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། བོད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་དང་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་དང༌། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་དམངས་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་བཅས་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་དེ། རོགས་ཚོགས་རིམ་གྱིས་ཆད་རྒྱུར་ཉེན་ཁ་འདུག རྒྱ་གཞུང་གིས་དངུལ་སྤྲད་དེ་ཉེ་ཆར་ཧིན་རྡུའི་དུས་བབ་གསར་ཤོག་གི་ཤོག་ངོས་ ༤ དང༌། ལྷོ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་ཤར་ཕྱོགས་མ་ལ་ཝེ་དུས་བབ་གསར་ཤོག་གི་ཤོང་ངོས་ ༥ བཅས་ལ། བོད་དོན་རྫུན་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག དེ་དག་ལ་བགྲོ་གླེང་གོ་བསྡུར་ཞིབ་ལྷུག་བྱས་ཏེ་གང་དགོས་ཅི་འབབ་ཀྱི་ལས་འཆར་བསྒྲིག་དགོས། ཞེས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནང་བྱུང་།
དེ་རིང་ཕྱི་དྲོར་ཚོགས་འདུ་མཇུག་སྡོམ་སྟེང་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་མདོ་སྨད་རྒྱུན་ལས་གསར་འདེམས་གནང་སྟེ། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་ཚོས་རྒྱུན་ལས་གསར་བ་དག་ལ་ཁ་བཏགས་སྒྲོན་འབུལ་ཞུས་ཡོད། ཐེངས་འདིར་བདམས་ཐོན་བྱུང་བའི་རྒྱུན་ལས་ ༧ ནི། ཤེས་བྱ་རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་འགན་འཛིན་རྒྱ་རིགས་ཐར་དང་སྤྱི་འཐུས་ཡེ་ཤེས་སྒྲོལ་མ། བྷན་ངྷི་ར་ཀརྨ་དགེ་ལེགས། སྤྱི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་འཚོ་མོ། ནོར་བུ་གླིང་ཀའི་མགོན་པོ་དོན་འགྲུབ། གངས་ལྗོངས་རང་བདེན་རྩོད་ལེན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན། ངྷ་རམ་ས་ལའི་བསྟན་པའི་དངོས་གྲུབ་བཅས་ཡིན། ཐེངས་འདིར་གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་ ༥ བཞག་ཡོད་པ་ནི། དང་པོ། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྱྭའི་སྐོར་ལ་དོ་དམ་སྟངས་འཛིན་སྔར་ལས་ལྷག་པ་ཡོང་ཐབས་དང། རང་ཁོངས་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་སྐུར་འདེབས་དང་དོལ་ཚོགས་ལ་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཚེ་ཆོལ་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་འཕུད་བྱ་རྒྱུ། གཉིས་པ། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་སླད་དྲ་རྒྱ་ཚད་ལྡན་ཞིག་གང་མགྱོགས་བཟོ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དང། གཞིས་ལུས་བོད་མིའི་ཞི་རྒོལ་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཆེད་ལོ་ལྟར་འཆར་ཅན་རྗེས་དྲན་ཞུ་རྒྱུ། གསུམ་པ། དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་དང་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱིར། མདོ་སྨད་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་བསྡུ་སྐོང་གིས་ཆོལ་ཁོངས་རིས་མེད་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་གཞི་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱིས་སྤྱི་ཟུར་ཐུབ་བསྟན་བསམ་འགྲུབ་ལགས་ཀྱི་དྲ་ཐོག་དང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གང་ཐུབ་བསྒྲག་རྒྱུ་དང། བོད་མིའི་གྲངས་འབོར་མང་དུ་གཏོང་ཕྱིར་མདོ་སྨད་པ་ཕྲུ་གུ་གསུམ་ལས་བརྒལ་རིགས་ལ་དམིགས་བསལ་ལྟ་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ། བཞི་པ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྲ་བརྟན་དང་དཔལ་འབྱོར་གོང་དུ་སྤེལ་སླད། དང་བླངས་དཔྱ་དངུལ་འབུལ་འབབ་སྤར་ཆ་གནང་ཐབས་དང་། ཆོལ་ཁོངས་ནས་ཤེས་འཇོན་གཉིས་ལྡན་རྩད་གཅོད་ཀྱིས་གཞུང་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ཏུ་ལས་ཞབས་སུ་ངོ་སྤྲོད། གློག་ཀླད་ཆེད་མཁས་པ་བློ་བཟང་སྨོན་ལམ་ལགས་ལ་མདོ་སྨད་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་བཞི་པས་བསྔགས་བརྗོད་གཟིགས་གསོལ་གནང་རྒྱུ། ལྔ་བ། མདོ་སྨད་དབུས་རྒྱུན་དང་ས་རྒྱུན་དྲག་འདེམས་དང་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད། མདོ་སྨད་དབུས་རྒྱུན་ལས་བསྟུད་མར་ཅི་འདེམས་འཐུས་པ་དང་། དབུས་རྒྱུན་ལས་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ལོ་ལྟར་ཐེངས་རེར་བཅར་རྒྱུ། ཐེངས་འདིར་ཀིརྟི་དགེ་རྩ་ཚོགས་པས་ཧིན་སྒོར་ལྔ་འབུམ་ཞལ་འདེབས་སུ་ཕུལ་བ་དང་བཅས་ཛ་དྲག་ཉམ་ཐག་རོགས་སྐྱོར་མ་དངུལ་ཉར་འཇོག་གིས་རང་ཁོངས་ཉམ་ཐག་ལ་མིག་ཐོག་ལག་ཟིན་གྱིས་ལས་འགུལ་གང་མགྱོགས་སྤེལ་རྒྱུ་བཅས་བཀོད་འདུག