སྲིད་འཛིན་ཞི་དང་དོམ་ཕྲུག་གི་མཚར་གཏམ།

པེ་ཅིན་དུ་ཡོད་པའི་བྷི་བྷི་སི་གསར་འགོད་པ་སེ་ཊེ་ཕེན་མེཀ་ཌོ་ནེལ་(Stephen McDonell)གྱིས་བརྩམས།
ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བསྒྱུར།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲ་ལམ་ཁག་ཏུ་དོམ་ཕྲུག་ཝིན་ནི་པོ་ཡི་པར་རིས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཡ་མཚན་དང་རྒྱུན་ལྡན་མ་ཡིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཏུ་མངོན་སྲིད་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཐོག་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་དྲ་རྒྱའི་ཞིབ་བཤེར་བཀག་སྡོམ་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་མཁན་གྱི་སྤྱང་གྲུང་ལྡན་པའི་དྲ་རྒྱའི་ཟིན་བདག་ཚོ་བཀག་བསྡོམ་བྱེད་པའི་ འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཆགས་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གི་དྲ་ལམ་ལ་སྟངས་འཛིན་དང་བཀག་སྡོམ་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ནང་ལག་ཐོགས་ཆུ་ཚོད་ནི་ལག་ཐོགས་ཆུ་ཚོད་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་དུས་སྐབས་དང་། གཙང་པོའི་སྡིག་སྲིན་ཡང་གཙང་པོའི་སྡིག་སྲིན་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡོད་པ་དྲན་གསོས་སམ། དོམ་ཕྲུག་སེར་པོ་ཝིན་ནི་པོ་ནི་དྲ་ལམ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་གཙོ་འཛིན་ལ་དམིགས་པའི་བསྟན་བཤིག་དང་ཅོ་འདྲི་བའི་བརྗོད་ཚིག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

བྱིས་པའི་འགུལ་རིས་གློག་བརྙན་ནང་གི་རྒྱགས་པ་རིལ་རིལ་ཤ་ཚ་བའི་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོའི་གཟུགས་བརྙན་དེ་དང་དེའི་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་མིང་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་བརྒྱུད་ལམ་སྟེང་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་དྲ་རྒྱའི་ཟིན་བདག་ཚོས་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོ་དེ་དང་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གཉིས་ཕན་ཚུན་མཚུངས་བསྡུར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པས་རེད།

ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་ཉི་ཧོང་གི་སྲིད་བློན་ཤིང་ཛོ་ཨ་བྷེ་གཉིས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་དོགས་བདེ་ལ་མི་བདེ་བའི་ངང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་ལག་པ་གཏོང་རེས་བྱས་སྐབས། དྲ་འབངས་ཚོས་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོ་ཝི་ནི་པོ་དང་བོང་བུ་ཨི་ཡོར་གཉིས་ཕན་ཚུན་ལག་པ་གཏོང་རེས་བྱས་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྣམ་པ་གཏོད་ཡོད།

ཡང་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཡིས་དར་དམར་བཙུགས་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆེད་མངགས་འཇིབ་འཁོར་རིང་མོ་ཞིག་གི་ནང་ནས་ལུས་ཕྱེད་ཕྱིར་བཏོན་ཏེ་དམག་མིའི་རུ་སྒྲིག་ལ་ལྟ་ཞིབ་བྱེད་བཞིན་པ་དྲ་ལམ་སྟེང་དུ་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོ་ཝི་ནི་པོ་ཡིས་རང་ཉིད་ཀྱི་རླངས་འཁོར་ལས་ལུས་ཕྱེད་ཕྱིར་བཏོན་ཏེ་སྐྱོད་བཞིན་པའི་འདྲ་པར་ཞིག་བཏོན་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གི་དབུ་ཁྲིད་ལ་བསྟན་བཤིག་སློང་བའི་སྣང་ཚུལ་དེ་དག་ལ་རྒྱ་ནག་གི་དྲ་ལམ་ཞིབ་བཤེར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བཟོད་སྒོམ་མི་ཐུབ་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། གཅེས་པར་འོས་པའི་བྱིས་སྒྲུང་ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་དེ་ནི་དྲ་ལམ་སྟེང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེར་གོ་བའི་མིང་འདོག་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པ་དེ་བས་ཀྱང་མཐོང་འདོད་མེད།

རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་ནང་མཚུངས་བསྡུར་གྱི་རྣམ་པ་དེ་དག་ལ་གནོད་སྐྱོན་གྱི་རང་བཞིན་ཞིག་ཏུ་བལྟ་མི་སྲིད་ལ། འགའ་ཞིག་གིས་ནི་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོ་ཝིན་ནི་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་སུ་ཡོད་པ་ནི་དགའ་འོས་པ་དང་བཀྲ་ཤིས་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱང་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཏུ་དེ་ལྟ་མིན།

རྒྱ་ནག་ཏུ་སྲིད་འཛིན་ནི་སྐུ་ཞབས་སྒམ་པོ་རེད། ཁོང་གིས་དུས་ནམ་ཡང་བྱབ་ཆུང་གི་བྱ་བ་མི་བྱེད་ལ། ཁོང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡ་མཚན་དང་རྒྱུན་ལྡན་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་ཆ་གང་ཡང་མེད། ཁོང་གིས་ནོར་འཁྲུལ་རིགས་བཟོ་མི་སྲིད་པས། དེ་ནི་ཁོང་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་གནས་དགོས་དོན་དང་། ཁོང་གི་མི་གཤིས་ལ་དོགས་འདྲི་མི་ཆོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་རེད།

རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་སྔ་མ་ཧུའུ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་འབོད་ཚིག་ནི་ “འཆམ་མཐུན་སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྲུན།” ཞེས་པ་དང་རྒྱ་སྐད་དུ་ཧཱ་ཞེ་ 和谐ཞེས་པ་དེ་ཡིན། དྲ་རྒྱའི་ཟིན་བདག་ཚོས་དྲ་ལམ་དུ་ཞིབ་བཤེར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་པ་ལ་ “འཆམ་མཐུན་བཟོ་བ”- པེ་ཧཱ་ཞེ་ལཱ་ 被和谐了 ཞེས་འབོད་མགོ་བཙུགས་ཡོད། དེ་ནའང་རྒྱ་ཡིག་གི་སྒྲ་གདངས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་བའམ། ཡང་ན་ཡིག་འབྲུར་འགྱུར་བ་བཏང་ཚེ་ཁྱེད་ཀྱིས་དེའི་གོ་དོན་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐུབ། དེ་ལྟར་ཧཱ་ཞེ་ཡི་དོན་གཞན་ཞིག་ནི་གཙང་པོའི་སྡིག་སྲིན་ 河蟹ཡིན། ཚིག་གཞན་ནས་སྨོས་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་དུ་གཙང་པོའི་སྡིག་སྲིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཞིག་མཐོང་ཚེ་དེ་ནི་ཕལ་ཆེར་བྱ་དངོས་ག་གེ་མོ་ཞིག་ལ་ཞིབ་བཤེར་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པའི་བསྟན་དོན་ཞིག་ཡིན་སྲིད།

ཡང་ཅཱང་ཛེ་མིན་རྒྱ་ནག་གི་གཙོ་འཛིན་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་མཚོན་བྱེད་གསུམ་ (སཱང་ཀཱ་ཏེའེ་སྦེའོ་)三个代表ཞེས་པ་ནི་ཁོའི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་གྲུབ་ཡིན། ཁྱེད་ཀྱིས་རྒྱ་ཡིག་གི་ཚིག་དེ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམ་ཅུང་ཟད་ཅིག་དཀྲུགས་ཚེ་དེ་ནི་ (ཏེའེ་སཱང་ཀཱ་སྦེའོ་)带三个表འམ་ཆུ་ཚོད་གསུམ་གྱོན་པ་ཞེས་པར་འགྱུར་འགྲོ། དེ་ལྟར་ཆུ་ཚོད་གསུམ་གྱོན་པ་ཞེས་པ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་”རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་”རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ལ་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བ་ཡིན་ཞེས་མ་རངས་པ་དང་གུས་ལུགས་མེད་པའི་སྒོ་ནས་འབོད་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

དེ་ལྟར་ནའང་རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་བཤེར་བཀག་སྡོམ་ལས་བདེ་བླག་ངང་ཐར་བ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་དེ་འདྲའི་ལས་སླ་མོ་ཞིག་མིན། དཔེར་མཚོན་ཞིག་ཞུས་ན། ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གི་བཀག་ཉར་འོག་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཐོན་མཁན་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ལྟ་བའི་འགལ་ཟླར་ལངས་མཁན་གྱི་ཕྱོགས་འགལ་བ་ཨང་དང་པོ་ལིའུ་ཞོ་པོ་ཐ་ན་འཇིག་རྟེན་འདིར་གནས་ཡོད་མེད་ཀྱང་མང་ཚོགས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱིས་ཧ་མ་གོ་བ་བཟོ་རྒྱུའི་ཐད་རྒྱ་ནག་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་འབངས་མང་ཆེ་བས་ཁོང་གི་མཚན་ཙམ་ཡང་ཐོས་མྱོང་མེད། གལ་སྲིད་ཁྱེད་རང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་ཚེ་ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་གའི་ཞིབ་བཤེར་བཀག་སྡོམ་ལམ་ལུགས་ལ་ཚོད་བགམ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ།

རྒྱ་ནག་ཏུ་མི་ཚང་མས་ཝི་ཤིན་སྐད་འཕྲིན་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ངས་ཟེར་ན་མི་ཚང་མས་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཁྱེད་རང་ལག་ཐོགས་ཁ་པར་ནང་སྐད་འཕྲིན་ཡོད་པའི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གི་འགྲམ་དུ་བསྡད་དེ་ “ལིའུ་ཞའོ་པོ་”ཡི་མིང་འཁོད་པའི་འཕྲིན་ཐུང་ཞིག་བསྐུར་ཐབས་བྱོས་དང་། ཁྱེད་རང་གི་ཁ་པར་སྟེང་འཕྲིན་ཐུང་དེ་བསྐུར་ཟིན་པ་ལྟ་བུར་མངོན་ནའང་ཁྱེད་རང་གི་གྲོགས་པོར་ཡི་གེ་དེ་འབྱོར་གྱི་མེད།

རྒྱ་ནག་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་བཀག་སྡོམ་གྱི་བྱ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་བརྒྱུད་དེ། ཚིག་གམ་ཡང་ན་ཚིག་ཚོགས་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་རྟགས་བརྒྱབ་ནས་བརྗོད་གཞི་ཞིག་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱེད་རྒྱུར་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། སྐད་འཕྲིན་ནི་སྒེར་གྱིས་གཉེར་བའི་ཁེ་ལས་ཤིག་ཡིན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་འཕྲུལ་ལས་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ངེས་པར་དུ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ལངས་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པར་གོམ་པ་སྤོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད།

དོན་དངོས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་དེ་སྔ་ནས་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོ་ཝི་ནི་པོ་ལ་མི་དགའ་བའི་རྣམ་རྟོག་ཅིག་བྱུང་ཡོད་ལ། ད་ལམ་བསྐྱར་དུ་དྲ་ཐོག་ཏུ་དོམ་ཕྲུག་སེར་པོར་དམ་དྲག་བྱེད་དགོས་དོན་ནི། འདི་ལོའི་སྟོན་ཁར་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ལྷན་ཚོགས་བསྐོང་ཚོགས་བྱ་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་པས་རེད།

ལྷན་ཚོགས་དེ་ནི་ལོ་ལྔ་རེའི་མཚམས་སུ་སྐོང་ཚོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། སྐབས་དེར་གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་གི་ཁྲོད་ནས་དབུས་ཆབ་སྲིད་ཅུད་ཀྱི་ཚོགས་མི་གསར་པ་བསྐོ་བཞག་ཀྱང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྩེ་མོར་གནས་ཡོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཅུད་ནང་ཚོགས་མི་བདུན་ཡོད།

ལྷན་ཚོགས་དེ་ནི་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་ལས་ཁུར་གྱི་དུས་ཡུན་གཉིས་པ་མགོ་འཛུགས་རྒྱུའི་དུས་མཚམས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། ཁོས་ལྷན་ཚོགས་དེར་རང་ཉིད་ལ་ཉེན་ཚབས་སུ་མཐོང་བའི་ཁ་གཏད་རྣམས་ཕྱིར་འཕུད་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་རྣམས་གནས་རིམ་གོང་མཐོར་བཏང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱི་དབང་ཆ་བརྟན་སྲུང་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཏུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ངེས་རེད།

རྒྱ་ནག་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་གྱིས་སྲིད་དབང་ཐེངས་གཉིས་སྐྱོང་བའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཏུ་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ཡོད་པར་བསམས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་ཉེ་འཆར་བྱུང་བའི་ལམ་སྲོལ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་སྒྲིག་གཞི་ཞིག་མ་རེད། དེར་བརྟེན། སྲིད་འཛིན་ཞི་ཡི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ལ་རྒོལ་བའི་དྲག་གནོན་གྱི་རྐྱེན་པས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ནང་དུ་དགྲ་མང་དག་ཅིག་བསགས་ཡོད་སྟབས། ཁོས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ལྔའི་ལས་ཁུར་དུས་ཡུན་རྫོགས་རྗེས། སྲིད་དབང་བློས་གཏོང་ཕོད་མིན་ཐད་སྐྱེ་བོ་མང་དག་ཅིག་གིས་དྲི་བ་འདོན་བཞིན་ཡོད།

ཁོས་རང་ཉིད་མུ་མཐུད་དེ་གནས་ཐུབ་ཐབས་སུ་རང་ཉིད་ལ་མཁོ་བའི་གཡོ་བ་མེད་པའི་ལྷག་བསམ་དང་ལ་ཞེན་ལ་གས་ཁ་མེད་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་བཟོ་དགོས་བར་ཡིད་ཆེས་བཅོལ་ངེས་རེད། ཁོར་ཡུག་འདིའི་ནང་ཁོའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་ཚད་ལ་ཐ་ན་ཆེས་ཅོལ་ཆུང་གི་དོགས་འདྲི་ཙམ་ཡང་བྱ་རྒྱུའི་གནས་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

མ་ཟིན་གྱི་དྲ་གནས་ཁ་བྱང་། http://www.bbc.com/news/blogs-china-blog-40627855