ནམ་མཁའ།
རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་ལ་དོན་སྣང་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚེ། ཁ་སང་དེ་རིང་གླིང་གཞི་གསར་པ་ཞིག་དང་འབྲེལ་སེམས་འཕྲལ་གྱི་ནང་དུ་སླེབས་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་བཀའ་ཤག་ནས་སྨད་མི་དམངས་དཀྱུས་མ་ཚོའི་བར། དོན་སྣང་བྱེད་ཡུལ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བར་གྱི་རྙོག་འཛིང་ཆུང་ཚགས་རིགས་ཡིན་པ་ལས། ང་ཚོའི་ཁ་གཏད་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་དེ་ཙམ་གྱིས་དོ་སྣང་མེད་པར་འཇམ་ཐིང་ངེར་གྲགས་འགུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་འདུག་མོད། འོན་ཀྱང་། ངས་དེ་རིང་གི་གླིང་གཞི་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བར་གྱི་རྙོག་འཛིང་དེ་མིན་ལ། ༧གོང་ས༧མཆོག་གིས་སྨན་བཅོས་ཅི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་། འགོ་བཀའ་ཤག་ནས་མི་དམངས་དཀྱུས་མ་ཚོའི་བར་དྲགས་རྒྱུ་མེད་པའི་ན་ཚ་ཞིག་ཡོད་པ་སྟེ། ཆོལ་ཁའི་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་མཁྲིས་ནད་དེ་དེ་བས་ཀྱང་གླེང་འདོད་མི་འདུག
འོ་ན་དེ་རིང་འདིར་གླེང་འདོད་པ་ནི། རྒྱ་ནག་གི་གྲོས་ཚོགས་མ་ཚོགས་པའི་ཡར་སྔོན་ཁྲིམས་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་གྲོས་གཞི་བཏོན་པ་དེ་ཡིན། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གང་ཡིན་ཡང་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་སྣོན་འཕྲི་དང་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་གི་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། ད་ཐེངས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ནང་ཚན་གཅིག་སྟེ། སྲིད་འཛིན་དང་སྲིད་བློན་གྱི་དུས་ཡུན་ཐེངས་གཉིས་ལས་བསྡད་༼མི་ཆོག་པའི་༽ཚད་བཀག་བཟོས་ཡོད་པ་དེ། དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་མེད་པར་ཐེངས་གཉིས་ལས་བསྡད་༼ཆོག་པ་༽བཟོ་དགོས་པའི་གྲོས་གཞི་བཏོན་པ་འདི་རེད། གྲོས་གཞི་འདིས་གང་ཞིག་སྟོན་གྱི་ཡོད་དམ་ཟེར་ན། མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་དུས་སྐབས་སུ་བསྐྱར་ལོག་རྒྱག་འདོད་པ་དེ་རེད། དེའི་རྐྱེན་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་བརྗོད་པ་ཚོས་གླེང་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་རེད།
མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་སྐབས་སུ་ཁོའི་མི་ཚེ་གང་བོར་ཏང་སྲིད་དམག་གསུམ་གྱི་དབང་ཆ་བཟུང་སྟེ། དབང་འཛིན་པ་ནང་ཁུལ་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་མ་མཐུན་ཚེ། མཆོངས་བསྐྱོད་ཆེན་པོ་དང་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ། ཁོ་རང་མཉམ་པའི་སྲིད་དབང་འཛིན་མཁན་ཚོར་གསར་བརྗེ་ངོ་ལོག་པ་དང་གྲལ་རིམ་འཐབ་རྩོད་སོགས་ཀྱི་མིང་སྣ་མང་ཞིག་གི་འོག་ནས། བཙོན་ཁང་དུ་བཅུགས་པ་བཞིན་མི་དམངས་དཀྱུས་མ་ཚོ་ལ་ཡང་མནར་གཅོད་བཏང་སྟེ། མི་དམངས་ས་ཡ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་བཅད་པས་མའོ་འཛམ་གླིང་གི་ལག་དམར་བཞིའི་གྲལ་དུ་བཞག་པ་རེད། གནས་ཚུལ་འདི་ཉམས་མྱོང་ལ་བཞག་སྟེ་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་གྱིས་བསྒྱུར་བཅོས་བྱས་ནས་སྲིད་འཛིན་གྱི་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་བཟོས་པ་རེད།
དེ་རིང་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་དོན་ཚན་གཅིག་སྟེ། སྲིད་འཛིན་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་བཏོན་སྟབས། རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན་ཚོས་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁ་ཤས་ཀྱིས་སྙན་ཞུ་ཡང་ཕུལ་ཡོད། ཁ་སང་དེ་རིང་གི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་ལུགས་ལ་བལྟས་ཚེ། ཁྲིམས་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་ཡང་རུང་མ་བཏང་ཡང་རུང་། ཁྲིམས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་མི་བྱེད་པར་དབང་ཤུགས་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ། སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་ཁོ་རང་གིས་ཀྱང་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཁོ་རང་གིས་ཚོགས་ཆེན་༡༩ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ཁྲིམས་ལྟར་སྐྱོང་བ་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་ཞེས་ཐེངས་འགར་གླེང་ཡོད་པ་འདིས་ཤེས་ཐུབ། གལ་སྲིད་རྒྱལ་ཁབ་ཁྲིམས་ལྟར་སྐྱོང་གི་ཡོད་ཚེ། ཁྲིམས་ལྟར་སྐྱོང་བ་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་ཞེས་བཤད་དགོས་དོན་མེད། སྐད་ཆ་འདིའི་ཤུགས་སུ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཁྲིམས་ལྟར་སྐྱོང་གི་མེད་པ་གསལ་བོར་བསྟན་ཡོད།
གང་ལྟར་ཀྱང་། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཟུང་བ་ནས་སྲིད་དབང་འཕྲོག་རྩོད་ཀྱི་རྙོག་འཛིང་གི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཏེ། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་གསར་བརྗེ་ངོ་ལོག་པ་དང་གྲལ་རིམ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་ལྟར། སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ཀྱང་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ནས་ཁྲུང་ཆིན་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་པའོ་ཞི་ལེ་ནས་འགོ་བརྩམས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་གནད་ཡོད་འགོ་ཁྲིད་ཆིག་འབུམ་ཙམ་བཙོན་ཁང་དུ་བཅུགས་ཡོད་སྟབས། མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་བྱེད་སྟངས་དང་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་བྱེད་སྟངས་བར་ལ་མིང་འདོགས་སྟངས་ཙམ་ལས་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མི་འདུག་པས། ངས་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་ཡང་སྲིད་ཅེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད།
ལྷག་པར་དུ་ད་ཐེངས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་ནང་ཚན་གྱི་སྲིད་འཛིན་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་གཞི་འདིས། མའོ་ཙེ་ཏུང་བཞིན་མི་ཚེ་གང་བོར་སྲིད་དབང་བཟུང་འདོད་པ་རེད་སྙམ། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ནས་བཤད་ན།༼༡༽ ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་ལས་འགུལ་འདིའི་འོག་ནས་མི་མང་པོ་ཞིག་ཁོའི་དགྲ་ཟླར་གྱུར་ཡོད་ལ། གལ་སྲིད་ལོ་ལྔའི་རྗེས་སུ་ཁོའི་སྲིད་དབང་གི་གོ་གནས་བརྗེ་བའི་ཉིན་མོར། མའོ་ཙེ་ཏུང་འདས་རྗེས་སུ་ཏིན་ཞོའོ་ཕེན་གྱིས་མའོ་ཙེ་ཏུང་ལ་སྙིང་ནད་བརྩད་དེ། མའོ་ཡི་ཆུང་མ་ཅང་ཆིན་བཙོན་ཁང་ལ་བཅུགས་པ་ལྟར། ཁོ་དང་ཁོའི་ནང་མི་ད་རུང་ཁོའི་ཕྱོགས་གཏོགས་པ་ཡོངས་མི་ཚེ་ཐ་མ་བཙོན་ཁང་ནང་བསྐྱལ་མི་དགོས་པའི་ངེས་པ་མེད་པས། སྲིད་འཛིན་གྱི་དུས་ཡུན་ཚད་བཀག་བཟོས་ཡོད་པ་དེ་ཚད་བཀག་མེད་པ་བཟོ་འཆར་ཡིན་སྲིད།
༼༢༽ཞི་ཅིན་ཕིན་ཁོ་རང་སྲིད་འཛིན་གྱི་རྐུབ་སྟེགས་ཐོག་སླེབས་མ་ཐག་རྒྱ་ནག་གི་རྨི་ལམ་ཞེས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་རྨི་ལམ་ནི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་འཛམ་གླིང་ཡང་རྩེར་སོན་ཏེ། འཛམ་གླིང་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱེད་འདོད་པ་དེ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་རྨི་ལམ་དེ་ད་རུང་འགྲུབ་ཐུབ་མེད་པས། ཁོའི་རྨི་ལམ་དེ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཆེད་ཡིན་སྲིད། དེ་མིན་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ནི་ནམ་ཡང་གཙང་སེལ་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་གསལ་བོ་ཁོས་ཤེས་ཡོད་ངེས་རེད། ཐ་ན་ཁོའི་ལག་རོགས་དང་བློ་གཏོད་ཡུལ་ཝང་ཅིའི་ཧྲན་གྱིས་ལྐོག་ཟ་བྱས་ཡོད་ཚུལ། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱུག་བདག་ཀོ་ཝིན་གོ་ཡིས་གསལ་བཤད་ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་བདེན་དབང་ཡིག་ཆ་དང་བཅས་པ་བསྟན་ཡོད་པས། ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ནམ་ཡང་གཙང་སེལ་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ཤེས་ཡོད་པ་རེད།
༼༣༽རྒྱ་དོག་པས་ཕོངས་བོད་རེ་བས་ཕོངས་ཟེར་བ་ལྟར་ཡིན་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་ང་རང་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། ཞི་ཅིན་ཕིན་ཁོ་རང་སྲིད་འཛིན་ལ་བསྡད་དེ་འདས་བའི་ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། བོད་སོག་ཡུ་གུར་གསུམ་གྱི་གནད་དོན་ཅི་ཡང་ཐག་གཅོད་བྱེད་མ་ཐུབ་པར་ལུས་ཡོད། ཐ་ན་འདིའི་སྐོར་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཚུར་འབྲེལ་ལམ་ཙམ་ཡང་ཡོངས་ཁྱབ་བྱས་ནས་བསྒྲགས་ཐུབ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོ་རང་གི་སེམས་སུ་སྔོན་མའི་སྲིད་འཛིན་ཚོ་ལས། བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བྱེད་འདོད་ཡོད་པ་ཕྱོགས་སྣེ་མང་པོ་ཞིག་ནས་ཤེས་ཐུབ། བོད་རྒྱའི་བར་གྱི་གནད་དོན་ནི་རྒྱ་ནག་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན་སླ་ང་ཚ་བོ་ཞིག་ལག་པའི་ནང་བཟུང་ཡོད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་། བོད་རིགས་དྲ་འབུ་ཚོ་ཕྲན་གྱི་དཔེ་མཚོན་དེ་ལ་གད་མོ་ཤོར་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་དཔེ་མཚོན་འདི་ནི་དངོས་ཡོད་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན། སོག་པོ་དང་ཡུ་གུ་བའི་གནད་དོན་དང་བསྡུར་ནས་བལྟས་ཚེ། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འདི་དེང་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་སླེབས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡོ་རུབ་དང་ཨ་རི་སོགས་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་ཚེ། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཅོག་ཙེའི་ཐོག་འཇོག་གི་ཡོད། དེའི་རྐྱེན་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ནི་ཆེས་ཤིན་ཏུ་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་སླ་ང་ཚ་བོ་ཞིག་ལག་པའི་ནང་བཟུང་བ་ལྟར་གྱུར་ཡོད། རྒྱ་ནག་དམར་ཕྱོགས་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་སྔོན་མ་སུས་ཀྱང་ཐག་གཅོད་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་དེ་བྱེད་ཐུབ་པའི་སྙིང་སྟོབས་འདུག་སྙམ།
གང་ལྟར་ཡང་ཕྲན་གྱི་བསམ་ཚུལ་ལ། ཕྱོགས་གང་ནས་བལྟས་ཀྱང་སྲིད་འཛིན་གྱི་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་གྲོས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་ངེས་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། མཐར་གཏུགས་ན་ཁོ་དང་ཁོའི་ནང་མིའི་བདེ་འཇགས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ཚེ་ཡང་ཁྲིམས་དེ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ངེས་རེད། དེ་མིན་གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་ཏིན་ཞོའོ་ཕེན་གྱིས་མའོ་ལ་སྙིང་ནད་བརྩད་པ་ལྟར་འབྱུང་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད།
མི་གི་སྤྱི་ཚོགས་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་འགྱུར་བའི་འོག་ནས་བརྗེ་ལེན་དང་བརྗེ་ལེན་འོག་ནས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་དགོས་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་ཙམ་མ་ཟད་འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་པོའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་མང་གཙོ་དང་འཁོར་ཡུག་སྲུངས་སྐྱོབས་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་བཟང་སྤྱོད་སོགས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་དགོས་པ་ནི་དུས་རབས་དང་བསྟུན་ནས་རྗེས་ཟིན་དགོས་པ་ལས་དུས་ཚོད་ལ་རེ་སྒུགས་ནམ་ཡང་བྱ་མི་ཉན་ནོ་།
རྒྱབ་ལྗོངས་ལོ་རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མཚན་བརྗོད་པ་ཁག་ཡག་པོ་འདུག ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་དགོས་པ་རེད་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་དེ་བས་ཀྱང་འགྱུར་བ་འགྲོ་དགོས་པ་རེད་ལ་འགྱུར་བ་ཚང་མ་སྡུག་པ་ངོས་འཛིན་མི་ཉན་ལ་འགྱུར་བ་ཚང་མ་ཡག་ག་ལ་ངོས་འཛིན་མི་ཉན་འགྱུར་བའི་འོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་དགོས་པ་ནི་རྙིང་དོར་བཅུད་ལེན་ཟེར་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཏམ་དེ་མ་རེད་དམ་