བོད་ཀྱི་
འདས་པའི་མི་ལོ་ ༣༠ རིང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་ཤེས་ཡོན་གྱི་བསྟི་གནས་ལས་ཀྱང་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་ཤིག་ལ་བསྒྱུར་བར་འབད་བརྩོན་དང་། བོད་པའི་བྱིས་པ་ཚོ་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་སྣ་འཛོམས་ཡོད་མཁན་ཞིག་ལས། བོད་མི་ཁ་གཙང་ཞིག་ལ་བསྒྱུར་བར་འབད་བརྩོན་བྱས་ཡོད། སྲིད་བྱུས་འདི་འགྲེལ་སྐབས། ༼བོད་པ་བཟོ་གི་ཡོད་༽ཅེས་བཤད་པར་དགའ་ལ། ང་ཚོ་མུ་མཐུད་ནས་ལམ་ཁ་འདིར་ཞུགས་གིན་ཡོད་མོད། མི་རིང་བར་ང་ཚོ་འཇིགས་རུང་གི་གཡང་གཟར་ཞིག་ལ་འཕྲད་གི་ཡོད།
བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་ལ་དམིགས་ཏེ། རྒྱ་གར་ནང་དུ་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་བཙུགས་ཤིང་། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ཉིང་བཅུད་ལྷག་མ་དེ་དག་གིས་མི་ཡུལ་དུ་འཚར་བའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་གསོ་ཐབས་བྱས་ཡོད་ལ། ང་ཚོའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནི་བདག་ལས་གཞན་གཅེས་དང་། བདེན་པ་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རྣམ་བཞག ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་སྦྱོང་ས་ཞིག་ཏུ་བཟོས་ཡོད། བསམ་བློ་འདི་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ང་ཚོའི་ཞེན་ཁོག་ལས་བྱུང་བའི་སློབ་གསོ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།
ངའི་རྩོད་པ་ནི། ང་ཚོས་ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་ཤེས་ཡོན་གྱི་བསྟི་གནས་ཤིག་ལ་སྒྱུར་གི་ཡིན་ནམ། རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་ཤིག་ལ་སྒྱུར་གི་ཡིན། ངའི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ན་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཕྱི་མ་དེ་གལ་ཆེ་ཡང་། འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སྔ་མ་དེ་ནི་བྱིས་པ་ཚོར་ངེས་པར་དུ་སྐྲུན་དགོས་པའི་ཁོར་ཡུག་ཐོག་མ་དེ་ཡིན་དགོས་པར་འདོད། སློབ་གྲྭ་ནི་བྱིས་པ་ཚོའི་རྣམ་དཔྱོད་ལ་སྦྱོང་བརྡར་གསར་པ་དང་། བློ་རིག་གསར་པ། མིའི་རིགས་ཀྱི་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གསར་པ་དག་སློབ་ས་ཡིན་པ་ལས། བྱིས་པ་ཚོ་ར་སྐོར་ཞིག་གི་ནང་བཅུག་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གཞུང་ཞིག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་ས་མིན། ལྷག་པར་དུ་བྱིས་པའི་བློ་རིག་གི་ཁོར་ཡུག་འདི་ནི་འཚོ་བའི་ལག་ལེན་ལ་རྒྱང་ཐག་རིང་བའི་ལྟ་བ་ཟབ་མོའི་རིགས་འགྲེལ་ས་མིན་པར་འདོད།
གོང་གི་ཤེས་ཡོན་ནི་ Education དང་། རིག་གཞུང་ནི་ Culture ཞེས་པར་གོ་གི་ཡོད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་ནི་མཚམས་རེར་བོད་མིའི་རིག་གཞུང་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། ང་ཚོས་ད་བར་དུ་ཕྱིའི་མི་རིགས་ལའང་འདི་དག་ངོམས་གིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། སློབ་གྲྭའི་སྦྱིན་བདག་ཀྱང་རིག་གཞུང་གི་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་འདི་དག་བསྟན་ནས་འཚོལ་གི་ཡོད། བོད་མི་ཚོའི་སེམས་ངོར་བྱིས་པ་ཚོ་བོད་པ་རྣལ་མ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་འདི་ནི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་མཐའ་མའི་དགོངས་གཞི་ཡིན་པར་འདོད་ཡོད།
གོང་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་འདིའི་འོག་ཏུ། ང་ཚོས་སློབ་ཕྲུག་ཚོ་བོད་པ་བཟོ་གི་ཡིན་ཅེས་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་སྤྱི་ཚོགས་དང་། རིག་གཞུང་གི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་སོགས་སློབ་གྲྭའི་ནང་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་ཐབས་ལ་འབད་གི་ཡོད་ཅིང་། སློབ་སྦྱོང་གི་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་སློབ་ཕྲུག་དེར་བོད་པ་ཞིག་གི་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་པ་ཡོད་མེད་ལས་ཐག་གཅོད་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། བྱིས་པ་ཚོ་བོད་པ་བཟོ་བཞིན་པ་དང་མཉམ་དུ་བྱིས་པ་ཚོའི་ངག་ན་བོད་སྐད་གཙང་མ་ཞིག་ཡོད་མེད་ལ་ཐུག་སྐབས་སླར་ཡང་སེམས་ཁྲལ་དང་བཅས་སྐད་རྒྱག་གི་ཡོད།
ཉེ་ལམ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་འཐུས་ཤོར་ཐད་བཀའ་སློབ་རིམ་པར་ཕེབས་པར་བརྟེན། ད་སྐབས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་འདས་པའི་ལོ་ ༣༠ རིང་གི་འཐུས་ཤོར་ལ་བསྐྱར་དུ་མནོ་བསམ་གཏོང་བཞིན་པའི་སྐབས་ཡིན་ལ། བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཉིས་གླེང་གི་ཡོད་ལ། འོན་ཀྱང་། ང་ཚོའི་བསྐྱར་ཞིབ་འདི་དག་གི་མཐའ་སྡོམ་ནི་སླར་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྟེ། རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་པ་རྣམས་བརྟེན་ས་དང་བོད་ཡིག་སྤྱོད་སའི་ཁོར་ཡུག་ཡོད་མེད་ཙམ་གྱི་ཕན་དུ་འགྲོ་གི་མེད། ཡིན་ནའང་བོད་མི་ཚོས་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་ང་ཚོའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་གི་ངོ་བོ་དང་། དམིགས་ཡུལ་གྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པར་འདོད་ལ། ང་ཚོས་ད་ཡོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་ལ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཞིག་བཏིང་སྟེ། འདི་དག་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་ལས་ཀྱང་། ཤེས་ཡོན་གྱི་བསྟི་གནས་ཤིག་ལ་སྒྱུར་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེ་བར་འདོད།།
གོང་དུ་རྣམ་པ་ཚོ་བགྲོ་གླེང་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་འཐུས་ཤོར་དུ་འགྲོ་གཞི་ཞིག་རེད་ལ། ང་རང་གི་བལྟས་ན་གཙོ་བོ་དེ་སློབ་དེབ་མ་རེད་སྙམ། སློབ་དེབ་མ་འགྲིག་ན་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་བསྒྲིགས་ན་ཡང་དུས་ཚོད་རྒྱུན་རིང་པོ་ཞིག་དང་འཐུས་ཤོར་དུ་འགྲོ་གི་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག གཙོ་བོ་དེ་སློབ་གྲྭ་སོ་སོ་ནས་དགེ་རྒན་སྟངས་བྱེད་མཁན་གྱི་སློབ་སྤྱི་དང་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་གཉིས་རེད། སློབ་སྤྱི་ཤེས་ཡོན་ཡོད་མཁན་ཞིག་མིན་ན་དགེ་རྒན་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་ལ། ནུས་པ་མེད་པས་དགེ་རྒན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་འཆར་ཟིན་སྟེང་དུ་ས་རྟགས་རྒྱག་པ་ཙམ་ལས་དེ་སྟེང་ནས་སློབ་ཕྲུག་ལ་སློབ་ཁྲིད་ཇི་འདྲ་ཞིག་བྱེད་མིན་ལ་ལམ་སྟོན་དང་རྩ་འཛིན་ཅི་ཡང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དགེ་རྒན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་དང་ཤེས་ཚད་ལ་དུས་ལྟར་བསྐྱར་ཞིབ་དང་ཤེས་ཚད་ལྟོས་ཏེ་འཛིན་གྲྭ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་གྱི་རྨང་གཞི་བསྐྲུན་མ་ཐུབ་ན་ང་ཚོའི་ཁ་དཔེ་ལ། ཤིང་རློན་པའི་རིང་ལ་མ་བཀུག་པར་སྐམ་པོའི་རིང་ལ་འགུག་པའི་དཔེ་ལས་མ་འདས། བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱིས་ངན་པ་ལ་ཆད་པ་དང་བཟང་པོ་ལ་གཟེངས་བསྟོད་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་ནས་འགུལ་བསྐྱོད་རྒྱག་ཐུབ་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་མ་ཐུབ་ན། དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་ཉིན་གང་འཁྱོལ་དང་ཁྲལ་འཁྱོལ་ཐབས་བྱས་ནས་བསྡད་ན་སྒང་ནས་སྐད་བརྒྱབ་མ་བརྒྱབ་མ་འདུག་བསམ། སློབ་མའི་ཡི་གེ་ཆུ་རྒྱུག་པ་ལྟར་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་དོན་དག་མི་གོ་བ་དང་རྩོམ་ཡིག་དང་གཏོང་ཡིག་རིགས་འབྲི་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ལ་ཐུག་འདུག་དེ་ལ་བགྲོ་གླེང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོག་ཞིབ་དང་བསམ་ཚུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་སྒང་ནས་སྟངས་འཛིན་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་མིན་སྐོར་ཐབས་ཤེས་འདོན་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེན་པོ་འདུག་བསམ།
མགྲིན་པ་ཟབ་མོ་དེ་འགག་བསྡད་ཡོད་པ་འདྲ། ཐེངས་གཉིས་ལ་བཤད་རྩིས་བྱས་ཀྱང་བཤད་ཐུབ་མི་འདུག ཐབས་ཤེས་འདྲ་མི་འདུག་གམ།
ང་ཚོ་ཏོག་ཙམ་ནོར་གི་འདུག བོད་པ་བཟོ་གི་ཡིན་ཞེས་པ་དེ་མིག་རྒྱང་ཐུང་ཐུང་གི་སྲིད་བྱུས་རེད། དེ
ང་ཚོ་ཏོག་ཙམ་ནོར་གི་འདུག བོད་པ་བཟོ་གི་ཡིན་ཞེས་པ་དེ་མིག་རྒྱང་ཐུང་ཐུང་གི་སྲིད་བྱུས་རེད། དེ་ལ་དཔག་པའི་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་བཏིང%
བགྲོ་གླེང་བྱེད་བཞིན་པ་འདིར་དགའ་བསུ་ཆེ། ཡིན་ཡང་། ངའི་གོང་གི་མི་འདིས་༼བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་སློབ་དེབ་ནི་དགེ་རྒན་ལ་ལྟོས་ནས་བསྒྲིགས་པ་ལས་སློབ་ཕྲུག་ལ་གཞི་བཞག་ནས་སྒྲིག་མེད།༽ཟེར། འདི་ཀུ་རེ་ཡིན་རྒྱུ་རེད། དགེ་རྒན་ལ་བསྟུན་ནས་སློབ་ཕྲུག་གི་སློབ་དེབ་སྒྲིག་པ་ཞིག་ཡོད་མི་སྲིད། སྐད་ཆ་འདི་ཐལ་དྲག་པ་འདྲ། དེ་ལས་སྐད་ཆ་དེ་འདི་ལྟར་བཤད་ན་དགའ་བར་འདོད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་དེབ་དག་ནི་ཆེད་ལས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་མེད་པར། དབང་ལྡན་མི་སྣ་དག་གི་དད་པ་དང་བསམ་བློའི་འགྲོ་ལྡོག་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས་སྒྲིག་པ་ཡིན། དཔེར་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ལྟ་བུ་རེད། སྲིད་བྱུས་འདིའི་ཐད་གོ་བསྡུར་ཡོད་ཟེར་གི་ཡོད་མོད། ཁ་ཉིན་གྱི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ལྟ་བུ་ཞིག་ལས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱལ་ཁར་བསྒྲགས་པའི་ཕམ་ཁ་ལྗིད་མོ་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་མིན།
གྲོགས་པོ་ཤ་ཁྲག་རུས་གསུམ་གྱིས་ལྟ་ཚུལ་ལ་ང་རང་མོས་མཐུན་ཡོད། ང་ཚོས་གང་ཞིག་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་ས་དེ་བཙལ་ནས་བསྐྱར་སྒྲིག་བྱེད་དགོས། གོང་དུ་དགྲ་འདུལ་ལགས་ཀྱིས་(སློབ་དེབ་ཐད་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པ་རེད།) ཅེས་པ་དེ་ནི་ཆེས་ཆེ་བའི་གནད་འགག་རེད་སྙམ། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་སློབ་དེབ་ནི་དགེ་རྒན་ལ་ལྟོས་ནས་བསྒྲིགས་པ་ལས་སློབ་ཕྲུག་ལ་གཞི་བཞག་ནས་སྒྲིག་མེད། འདི་ནི་སློབ་དེབ་ཀྱི་ནོར་འཁྲུལ་དང་པོ་རེད་སྙམ། གཉིས་པ་ནི་བོད་ཡིག་སྦྱོང་བའི་མྱུར་ལམ་སྟེ། རྩོམ་རིག་གི་སློབ་ཚན་ནི་སློབ་དེབ་ནང་དུ་མཐོང་དཀོན་པ་དེ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་མ་བཤད་ཀྱང་རྟོགས་ཐུབ། གསུམ་པ་ནི་མི་ནག་ཚང་གི་བསམ་ཚུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད། དེང་སང་གི་སློབ་དེབ་འདི་སྐད་ཡིག་སློབ་དེབ་དང་ནང་ཆོས་སློབ་དེབ་གང་ཡིན་མི་ཤེས་པའི་ཚོད་དུ་སྣང་བས། དེ་སྦྱོང་བའི་སློབ་ཕྲུག་དག་ཀྱང་ཁ་དོག་མེད་པའི་ཁྲ་ཞར་ཤ་རྟགས་བྱུང་བ་རེད།
འོན་ཀྱང་སློབ་གྲྭར་ནང་ཆོས་མ་བསླབས་ཟེར་ན་འདོད་པ་མེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་མི་གཤིས་ལ་ཐུག་གི་ཡོད་པས་ཡང་བསྐྱར་དེའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་དགོས་པར་སེམས་སོ།
གྲོགས་པོ་ཤ་
དབྱིན་ཇིའི་དད་མོས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ Faith school དག་ལ་ཨ་རིའི་ཡུལ་དུ་ Parochial school ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར། སློབ་གྲྭ་འདི་དག་གི་ནང་དུ་འཇིག་རྟེན་ཐུན་མོང་གི་སློབ་གསོའི་ conventional education ཕན་ནས་གཙོ་བོ་ཡི་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་དང་དད་མོས་ཀྱི་སྐོར་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་དུ་ང་ཚོའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་ཀྱང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་དད་མོས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཏེ། ང་ཚོས་ཀྱང་ཐ་ན་བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་དྲུག་ཚུན་ལའང་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་བདེན་པ་གཉིས་དང་། བདེན་པ་བཞི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་བཅས་ཀྱི་སྐོར་སློབ་ཁྲིད་དང་། ནངས་དགོང་ལ་ཞལ་འདོན་རིང་པོ་རེ་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་ཅག་གིས་བལྟས་ན་སློབ་གསོ་འདིའི་རིགས་སློབ་གྲྭའི་ནང་སྤེལ་ན་ཡག་པོ་འདུག་གམ། ཡང་ན། སློབ་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་དགོས་ཀྱི་འདུག་གམ། དེ་བཞིན་མང་གཙོ་དང་གྲུབ་མཐའ་སྣ་མང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ལ་མཚོན་ན་དཀའ་ངལ་འཕར་མ་འདྲ་ཡོད་གི་རེད་དམ།
ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ཐད་ནས་ད་བར་དུ་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཀྱིན་པ་གཙོ་བོ་ནི་སློབ་དེབ་ཡིན་པ་འདྲ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་འདིའང་སློབ་དེབ་གཙོར་བཟུང་གིས་བཟོས་ཡོད་འདུག སློབ་དེབ་དེ་དག་ནི་བྱིས་བློར་འཚམ་མིན་དང་། དེང་རབས་ཤེས་ཡོན་གྱི་གྲས་སུ་གཏོགས་མིན་ཐད་བགྲོ་གླེང་བྱེད་དགོས་པ་རེད། དེ་བས་སློབ་དེབ་ཐད་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པ་རེད།
དབྱིན་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་རིགས་ང་ཚོས་ཡར་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་དག་གི་སློབ་ཚན་ལ་ཞིབ་འཇུག་གིས་འདྲ་མཉམ་དུ་སྒྲིག་རྒྱུ་དང་། དེ་ལ་དམིགས་པའི་དགེ་རྒན་ཐབས་འཚོལ་དང་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་དགོས་པ་རེད།
དཀའ་ངལ་གཉིས་པ་ནི། དགེ་རྒན་རེད། ད་ཡོད་ཀྱི་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་མུ་མཐུད་ནས་དགེ་རྒན་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་ཙམ་མིན་པར། སློབ་མའི་སྦྱངས་འབྲས་ལ་ཡར་རྒྱས་ཡོད་པ་བཞིན། དགེ་རྒན་རྣམས་ལའང་རང་གི་མི་ཚེའི་འདིའི་རིང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་འདོད་ཡོད་ན་དམིགས་བསལ་གྱིས་ཤེས་ཡོན་གོང་སྤེལ་གྱི་ལམ་ཁ་ཕྱེ་དགོས་པ་རེད། སྔོན་མ་ངྷ་ཤོད་བོད་ཁྱིམ་གྱི་དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་བཤད་དོན། ཁོས་ལོ་ངོ་ ༨ རིང་ངོས་ཀྱི་ཡུལ་དང་ངོས་ཀྱི་མི་མང་གཅིག་པུ་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ནས་བསྡད་པ་ཡིན་ཟེར། རང་ཉིད་ལ་ཡར་རྒྱས་མེད་པ་མ་ཟད། སློབ་ཚན་དེ་ཁྲིད་ནས་ཉོབ་བསྡད་པའི་སྐོར་བཤད་སོང་།
རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཞེས་པ་དེར་སྣ་ཁ་ཅི་ཙམ་ཞིག་སྒྲིག་གི་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་འདིར་ཁ་གཏད་པའི་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དང་། སྔོན་ཐོན་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཁ་གཏད་པའི་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན། འདི་ལྟའི་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད་མེད་ལ་ལྟ་དགོས་པ་འདྲ།
སློབ་རའི་སྒྲིག་གཞི་དང་། སློབ་རའི་ནང་གི་བྱེད་སྒོ་རིགས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པ་རེད། གོང་དུ་ཤེས་རིག་ལ་དགའ་བ་ཞེས་པ་ཞིག་འདུག ངའི་བསམ་ཚུལ་ལ་ཤེས་རིག་ལ་དགའ་དགོས་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དེ་ལ་རིན་ཐང་ཞིག་འཇོག་དགོས་པ་རེད། རིན་ཐང་དེ་ཐོབ་པ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དམིགས་བསལ་གྱི་མཐོང་ཞིག་སྤྲོད་དགོས་པ་རེད། ལམ་ཁ་ཞིག་འདིང་དགོས་པ་རེད།
སྒུག་ཟེར་བས་མིང་ཚིགས་དེ་ནི་དངོས་ནས་གོ་ན་མི་འདོད་པ་ཞིག་རེད་དེ། ཡིན་ཡང་། མཚམས་ལན་རེར་མི་སྒུག་རང་སྒུག་རེད། འོན་ཀྱང་། སྐབས་འདིར་ངེད་ཅག་གི་མི་རིགས་འདིའི་རེ་སྒུག་གི་ཉིན་མོ་ལས་ལག་ལེན་གྱི་ཉིན་མོ་ལ་འབོད་སྐུལ་དང་སེམས་ཤུགས་སྤར་དགོས་པ་ནི་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཞིག་རེད། དེ་མིན་བཀའ་བློན་ཇི་འདྲ་ཞིག་བརྗེ་བོ་བརྒྱབ་ཀྱང་ཕན་མི་ཡོང་བ་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་གཉིད་བསྡོད་རང་བཞིན་གྱི་བསམ་བློ་འདི་ལས་བོད་མི་རིགས་སད་དུ་འཇུག་དགོས་པ་དེ་ནི་ངེད་ཅག་གི་ཕྲག་པར་བབས་པའི་ལས་འགན་རེད་འདུག་ན་འཕྱར་གྲི་མཉམ་འདེགས་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། མི་གཞན་ཞིག་གི་བྱེད་འདོད་ཀྱི་རེ་སྒུག་བྱེད་དེ་འདུག་དགོས་པ་དེ་ནི་ངེད་ཅག་གི་ལས་འགན་མ་རེད།
༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཐུགས་ཕམ་དང་བཀའ་སློབ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གནས་སྟངས། དེ་བཞིན་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱི་རྨི་ལམ་བཅས་ཕྱོགས་གང་སར་བལྟས་ན། ང་ཚོར་གདམ་ཀ་མཐའ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་བཀའ་ཁྲི་ཐེངས་རྗེས་མ་དེ་རེད། མ་འོངས་པའི་བཀའ་ཁྲི་དེས་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༣༠ རིང་གི་སློབ་གསོའི་འཐུས་ཤོར་དེར་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ཏེ། ང་ཚོ་ཞེན་ཁོག་ཙམ་གྱི་ལམ་ཁ་ནས་རིག་སྟོབས་ཀྱི་ལམ་ཁར་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདི་དོན་དམ་གྱིས་ཤེས་རིག་ལ་དགའ་བ་དང་ཤེས་རིག་གིས་ཕྱུག་པ། གཞན་བརྟེན་དང་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་བསམ་བློ་ལས་གྲོལ་ཏེ། ལས་ལ་བརྩོན་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ངོ་མ་དེ་འཇགས་པར་བྱེད་པ། མི་རིགས་བློ་རིག་བཀྲ་བ་དང་བློ་སྟོབས་ཅན་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སློབ་གསོ་དེ་འཚོལ་དགོས་པར་འདུག
ད་ལྟ་ང་ཚོ་ངེས་པར་དུ་སད་རན་འདུག རང་མི་རིགས་གྱི་སྐད་ཡིག་དང་དེའི་ཟུངས་ཁྲག་གི་དྲོད་རླབས་གང་ཡང་མེད་པའི་དགེ་རྒན་དང་ཤེས་ཡོན་པ་ཇི་ལྟར་མང་ཡང། དེས་རང་མི་རིགས་ལ་ནུས་པ་གང་ཡང་འདོན་མི་སྲིད་པས། ངས་ལྟོས་ན་ང་ཚོས་ལེ་གདའ་བྱེད་པ་ལས་མ་འོངས་པའི་སློབ་ཚན་སྒྲིང་སྟངས་ལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་ཐུབ་ན་སྙམ།
བོད་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཉེ་སྔོན་བཀའ་སློབ་དེ་གནང་རྗེས་སུ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཐད་དུ་སློབ་གྲ་ཁག་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་འདུག་གམ་མི་འདུག དེང་ཐོག་ངེད་ཅག་གིས་དེ་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ན་རེད། དེའི་ཐད་དུ་ལན་ཞིག་སུ་ལ་ཡོད་ན་གསུང་རོགས་ཞུ།
ཉེ་ལམ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་འཐུས་ཤོར་ཐད་བཀའ་སློབ་རིམ་པར་ཕེབས་པར་བརྟེན། ད་སྐབས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་འདས་པའི་ལོ་ ༣༠ རིང་གི་འཐུས་ཤོར་ལ་བསྐྱར་དུ་མནོ་བསམ་གཏོང་བཞིན་པའི་སྐབས་ཡིན་ལ། བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཉིས་གླེང་གི་ཡོད་ལ། འོན་ཀྱང་། ང་ཚོའི་བསྐྱར་ཞིབ་འདི་དག་གི་མཐའ་སྡོམ་ནི་སླར་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྟེ། རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་པ་རྣམས་བརྟེན་ས་དང་བོད་ཡིག་སྤྱོད་སའི་ཁོར་ཡུག་ཡོད་མེད་ཙམ་གྱི་ཕན་དུ་འགྲོ་གི་མེད། ཡིན་ནའང་བོད་མི་ཚོས་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་ང་ཚོའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་གི་ངོ་བོ་དང་། དམིགས་ཡུལ་གྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པར་འདོད་ལ། ང་ཚོས་ད་ཡོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་འདི་དག་ལ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གསར་པ་ཞིག་བཏིང་སྟེ། འདི་དག་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་ལས་ཀྱང་། ཤེས་ཡོན་གྱི་བསྟི་གནས་ཤིག་ལ་སྒྱུར་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེ་བར་འདོད།།