ཚེ་རིང་ལྷ་མོ། མཱ་སུ་རི་བོད་དགེ།
འདི་ལོ་ནི་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་ནས་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་འཁོར་བའི་ལོ་ཞིག་དང༌། བོད་གཞུང་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ནས་ལོ་ལྔ་བཅུ་འཁོར་བའི་ལོ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ནམ་ཀུན་བརྗོད་སྲོལ་ལྟར། བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་ལྔ་བཅུ་འཁོར་བའི་དུས་ཆེན་གལ་ཆེ་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་བརྙན་འཕྲིན་སོགས་བརྒྱུད་དྲིལ་སྒྲོག་འདྲ་མིན་ནང༌། བདེན་རྫུན་འདྲེས་མའི་ཐོག་ནས་བོད་མི་རིགས་ལ་མགོ་བསྐོར་དང༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་བོའི་མགོ་རྨོངས་སུ་འཇུག་གི་ཡོད། མ་གཞི་ཁོང་ཚོའི་ངན་པ་ལངས་ཤོར་གྱི་རྫུན་གཏམ་དེ་དག་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་རིན་མེད་ཀྱང༌། རྫུན་གཏམ་ཐེངས་བརྒྱར་བཤད་ན་བདེན་པར་མངོན་ཞེས་པ་ལྟར་ད་རེས་དོན་གནད་ཁ་ཤས་ཤིག་གི་ཐོག་གསལ་བཤད་ནར་མར་བྲིས་ཏེ་ཕུ་ཐུང་ནང་གི་གཏམ་བརྗོད་ཀྱི་ཚུལ་ལས་མ་འདས་ཙམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་ཐོག་རྫུན་གཏམ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་དགོས་ལ་དྲང་བདེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡང་བྱེད་དགོས་པ་མཐོང་ནས་དོན་ཚན་ཁ་ཤས་ཐོག་ཞུས་ན།
དང་པོ། བོད་ཀྱི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༥ ལས་མ་ཟིན་པའི་མཐོ་རིམ་སྐུ་དྲག་གྲལ་རིམ་ཚོས་ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་བསླངས་པ་དང་མཐར་ཡུལ་གྱར་ལ་ཕྱིན་པ་ཞེས་པ་དེར། ཞུ་རྒྱུར། རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ནས་བཟུང་ཐོག་མར་སྐུ་དྲག་རིང་ལུགས་པས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་སྣེ་ལེན་བྱས་ཡོད། དེ་ནི་ཁྱེད་ཚོས་གླེང་བཞིན་པའི་དགེ་སྟག་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། ང་ཕོད་ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ལགས། འཕགས་པ་ལྷ་དགེ་ལེགས་རྣམ་རྒྱལ། དེ་བཞིན་ལྷ་སའི་སྐུ་དྲག་ཚོས་འབྲུ་རིགས་བསྐྱལ་བ་དང་རྒྱ་མིར་བོད་ཡིག་བསླབས་པ༌། སྐུ་དྲག་གི་གཟིམ་ཤག་རྒྱ་དམག་སྡོད་སར་གཡར་བ་སོགས་གནང་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་རྒྱ་མི་དང་མཐུན་ལམ་བྱེད་དགོས་གསུངས་པར་བརྟེན་མི་མང་ཚོས་བཟོད་སྒོམ་གང་ཐུབ་གནང་ཡོད།
གཉིས་པ། ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་ཚོགས་པ་ཞེས་པ་དེ་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣས་གྲུབ་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་བོད་ཀྱི་ཞིང་བྲན་ཡོངས་ཁྱབ་ནས་སྒྲིག་འཛུགས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཚོར་འཇོན་ཐང་ཡོད་ན་ཚོགས་པ་དེའི་ནང་སྐུ་དྲག་གི་མི་སྣ་ཡིན་པ་ག་ཚོད་འདུག་སྟོན་ཤོག
གསུམ་པ། ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་འཇོག་སྐབས་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པར་སྡིག་མཛུབ་དང་བོད་ནང་དམག་འཁྲུག་གིས་བཅིངས་འགྲོལ་དགོས་སམ་ཡང་ན་ཞི་བའི་བཅིངས་འགྲོལ་དགོས་ཞེས་དམར་རྗེན་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཚིག་ཟུར་ཙམ་ཡང་བགྲངས་ནུས་ཀྱི་མེད། དེ་ལས་ལྷག་པར་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་གཞུང་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་མིའི་འོས་ལངས་ཆེན་པོའི་སྐབས་བོད་མི་ཞི་བའི་ལུས་ཐོག་ཏུ་མེ་མདའ་དང་མེར་སྒྱོགས་ཆར་པ་འབབ་པ་ལྟར་རྒྱབ་ནས་མི་མང་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་བསད་རྨས་བཏང་བ་དང་དེས་མི་ཚད་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཞུགས་ཡུལ་ནོར་གླིང་ཕོ་བྲང་དུའང་ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་མེར་སྒྱོགས་བརྒྱབས་པ་དེ་དག་ང་ཚོ་བོད་མིས་བརྒྱབ་པ་རེད་ཅེས་ཧམ་བཤད་རི་ཙམ་བྱས།
བཞི་པ། སྲང་ལམ་དུ་སྤྲང་པོ་གང་མང་ཞིག་སྟོན་པའི་ནང་ཁག་ཅིག་ ༡༩༥༩ རྗེས་ཀྱི་སྤྲང་པོ་ཡིན་པ་དཔང་རྟགས་གསལ་པོ་ཡོད་དེ་སྤྲང་པོས་འཁྱེར་བའི་ལྕགས་མོག་སློང་ཕོར་དེར་གཟིགས་དང་མཁྱེན་ཐུབ། ལྕགས་མོག་དེ་རྒྱ་མི་རིགས་སླེབས་ནས་བོད་ལ་ས་དར་རྡོ་དར་ལྟ་བུར་སོང་བ་ལས་དུས་འགྱུར་གྱི་སྔོན་ལ་དེ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་མེད།
ལྔ་པས། བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་བརྙན་འཕྲིན་ནང་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་སྐབས་བྲན་གཡོག་དང་ངལ་རྩོལ་བ་ཞིག་སྟོན་པའི་སྐབས་ཚོན་ཁྲ་མེད་པའི་དཔར་གཞི་བསྟན་ནས་ག་ཚོད་ཀྱིས་ཉམས་ཐག་པ་མཐོང་ཐུབ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ནི་རྫུན་གཏམ་གཡག་ཙམ་བཤད་ནས་བདེན་པ་རི་ཙམ་ཐོབ་ཐབས་བྱས་པ་ལས་མ་འདས། དོན་དངོས་ཐོག་ ༡༩༦༧ ནས་ ༡༩༧༨ ཙམ་བར་བོད་ཀྱི་མི་འབོར་མང་ཆེ་བ་སློང་མོ་བར་གྱུར་ཡོད། གལ་ཏེ་སྤྲང་པོའི་དཔར་རིས་དེ་ལས་གསལ་ཙམ་དང་ཚོན་ཁྲ་ཅན་གྱི་དཔར་གཞི་གསལ་པོ་ཞིག་བསྟན་ཡོད་ན་རྫུན་རྐུབ་བརྟོལ་རྒྱུ་དེ་ལས་མང་བ་ཡོང་ཐུབ།
དྲུག་པ སྐབས་དེ་དུས་རྒྱ་དམར་བོད་ལ་སླེབས་དུས་བྱ་བ་མང་དག་ཅིག་གནང་མྱོང་མཁན་འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་གྱི་སྐོར་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཀྱང་གླེང་མི་ནུས་པ་དེ་རེད། གང་ལགས་ཤེ་ན་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་ནས་ཁས་ལེན་བྱས་པ་མང་དག་ཅིག་ས་གནས་སུ་ལག་ལེན་གོ་ལྡོག་ནས་བྱས་པར་བསྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པར་བརྟེན་མི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་མུན་ནག་བཙོན་དོང་གྲུ་བཞིའི་ནང་མི་ཚེ་སྐྱེལ་དགོས་བྱུང་བ་རེད། ལྷག་པར་དུ་༧པན་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བོད་མི་མང་གི་བདེ་སྡུག་གླེང་སློང་བྱས་པར་ལོ་ངོ་དེ་དག་རིང་བཙོན་དོང་ནང་བཞུགས་དགོས་བྱུང་བས་མ་ཚད་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་ནས་ཀྱང་སྐུ་ཚེ་དེ་ལྟར་ཐུང་ཐུང་ཞིག་ལས་བཞུགས་རྒྱུ་མ་བྱུང་བ་ཅི་ཡིན་ནམ། ཕྱོགས་མཚུངས་སྐབས་དེ་དུས་བོད་ཀྱི་མི་དྲག་དང་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ཁག་ཅིག་གིས་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུར་འདུན་པ་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་ཚོས་རེ་བ་བྱས་པ་ལྟར་མ་བྱུང་བའི་ཁར་བོད་མི་མང་ལ་མི་ཤི་ཁྱིམ་སྟོང་གི་ཆག་སྒོ་མང་པོ་བྱུང་བ་དང་དོ་བདག་རང་ཉིད་ལའང་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་བཙོན་དོང་ལ་ཚུད་པ་དང་གཞན་ཡང་ཚེ་གང་རིང་བཟང་བཙོན་དུ་ཚུད་པ་སོགས་བྱུང་འབྲས་ལེགས་པ་གང་ཡང་མ་བྱུང༌། ལྷག་པར་དུ་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གཙོས་བོད་གཞུང་བཀའ་ཤག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་ཐབས་འབད་བརྩོན་གང་ཐུབ་བྱས་ཀྱང་བཙན་གནོན་དང་དྲག་རྩུབ་ཚོད་མེད་བྱས་པར་བརྟེན་བཙན་བྱོལ་དུ་མི་ཕེབས་ཀ་མེད་བྱུང་བ་རེད།
བདུན་པ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་ང་ཚོའི་གཞུང་དེ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་ཡོངས་དང་མཐུན་པར་ཁྲིམས་མཐུན་མང་གཙོའི་གཞུང་ཞིག་ཏུ་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ཟིན་པ་རེད། དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ང་ཚོར་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་རོ་ལངས་རྒྱག་འདོད་བྱས་ཚུལ་རྫུན་གཏམ་ག་ཚོད་ཅིག་སྨྲས་ཀྱང་བྱིས་པ་ལོ་བརྒྱད་ལའང་མགོ་བསྐོར་གཏོང་མི་ཐུབ༌། རྒྱུ་མཚན་ནི་མི་མང་དཀྱུས་མས་བརྒྱ་ཆ་ ༩༩ ལས་མང་བ་ཟིན་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་རྫའི་མིག་ཤེལ་བརྒྱབ་ནས་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་བསྐྱར་སྒྲུབ་ག་ལ་བྱེད་སྲིད།
བརྒྱད་པ། མིའི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཚང་མར་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ལྟར་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་བོད་ལ་རང་དབང་སྤྲད་ཁུལ་ལ་དེ་ལྟར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་དགོས་ན་རྒྱ་མི་རིགས་ཆེན་པོ་མན་ཇུའི་འོག་ནས་རང་དབང་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བའི་དུས་ཚོད་ལ་དེ་ལྟར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་མི་དགོས་པ་ཅི་ཡིན། སྐུ་ཞབས་སུན་ཀྲུང་ཧྲན་ནས་རྒྱ་མི་རིགས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད་ཀྱང་ཁོང་དང་ཁོང་གི་བྱ་བཞག་ལ་བསྟོད་གླུ་མི་ལེན་པར་བོད་ཁོ་ནར་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་དོན་གང་ཡིན་ནམ།
དགུ་པ། ད་དུང་ཁྱོད་ཚོས་གླེང་མི་ནུས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་གི་ལོ་བཅུ་དེ་ངེས་པར་གླེང་དགོས། རིག་གནས་གསར་རྗེ་ཆེན་པོའི་ནང་བོད་མི་ནང་ཁུལ་རྡུང་རྡེག་གཏོང་རེས་བྱེད་བཅུག་པ་དང་མི་མང་ལ་ཟ་རྒྱུ་མེད་པར་ཆུ་ཡུར་དང་ཆུ་མཛོད། ལམ་བཟོ། གློག་ཁང་སོགས་ནང་བོད་མི་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོའི་སྲོག་ཤོར་བ་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་མུ་གེ་དང་གཉའ་གནོན། སྡུག་སྦྱོང་ཕོག་ཡོད། བོད་ཀྱི་ཞིང་ལས་དང་འབྲོག་ལས་ཀྱི་ཐོན་འབབ་མང་ཆེ་བ་རྒྱལ་གཅེས་གཞུང་འབྲུ་ཞེས་པའི་མིང་སྙན་པོ་ཞིག་དང་ལྷན་དུ་རྫོང་ཁག་གི་འབྲུ་མཛོད་ནང་དབོར་བ་དང་མི་མང་ནི་གྲོད་པ་སྟོང་པ། ཀླད་པ་སྟོང་པ། སྦ་ཁུག་སྟོང་པ་བཅས་ཀྱི་ནང་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྨྱོ་གཞས་གཏོང་བཞིན་ས་ལ་འགྱེལ་བཞིན་ཡོད། མ་གཞི་ང་ཚོ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཡང་ཁྱེད་ཚོས་བཤད་པ་བཞིན་ཀྱག་ཀྱོག་གི་ལོ་རྒྱུས་རིང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་ཡོད་པས་ཁྱེད་ཚོས་བཤད་པའི་ཞིང་བྲན་དང་ཞིང་བྲན་བདག་པོའི་བར་ལ་ཧེ་བག་ཆེན་པོ་ཤོར་ཡོད་ལ་བྲན་གཡོག་ཚོར་གཉའ་གནོན་ཕོག་ཡོད། དེ་ལས་ཐབས་རྡུགས་པ་ཞིག་ལ་འཛམ་གླིང་འདིའི་ནང་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་མཐའ་མའི་གྲས་ལ་སླེབས་ཡོད་སྲིད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཆེན་པོས་གཙོས་པའི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའི་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་ལས་གནས་སྟངས་སྡུར་ན་ལེགས་པ་ལས་སྡུག་པ་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན་ང་ཚོ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣའི་ཁྲོད་དུ་ཞིང་འབྲོག་མི་མང་ཉམ་ཆུང་གི་མི་སྣ་སླེབས་ཐུབ་པ་དང་སླེབས་ས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། ཨ་མའི་བུ་ལ་ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ལ་བདག་པོ་མེད་ཟེར་བའི་གཏམ་དཔེ་དེ་ཁྱེད་ཚོར་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་ངེས།
བཅུ་པ་ད་ལྟའི་བདེ་སྐྱིད་དེ་བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་འགྲོལ་མ་བཏང་གོང་གཉིད་ལམ་ལའང་འཁོར་ཐབས་མེད། ཞེས་པ་དེ་དཔེར་ན་རྡོ་ཆས་དུས་རབས་ནས་བཟུང་སྤྱི་ཚོགས་དེ་དུས་རབས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་འགྱུར་ལྡོག་དེ་སྔ་མ་སྔ་མའི་གཉིད་ལམ་དུའང་འཁོར་མི་ཐུབ་བ་ཞིག་རེད། ལྷག་པར་དུ་འཛམ་གླིང་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ངོས་ནས་བཤད་ན་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་དེ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་དར་བ་དང་དཀའ་སྡུག་དང་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཞན་གྱི་དུས་བབ་དེ་བཞིན་གཅིག་གྱུར་གྱིས་བྱུང་ཡོད། ད་ལྟའི་འཕྲུལ་རིགས་དང་གློག་རིགས་ཀྱི་དུས་རབས་དེ་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་དར་བ་མ་ཟད་གསར་གཏོད་གནང་མཁན་ཚོ་ཡང་གུང་ཁྲན་ཏང་མ་ཡིན་པར་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་ངལ་བ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་གསར་གཏོད་གནང་བ་ཞིག་ཡིན།
མཇུག་ཏུ། རྒྱ་བོད་མི་རིགས་འཆམ་མཐུན་བྱུང་ན་དགོས་རྒྱུ་སྤག་ལ་སྤག་ཁུ་ད་ར་རེད། དེ་ནི་རྒྱ་བོད་མི་རིགས་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་འདུན་ཡང་རེད། འོན་ཀྱང་དེར་ཆ་རྐྱེན་གཅིག་རང་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སེམས་ནང་གི་སངས་རྒྱས་དང་བླ་ན་མ་མཆིས་པའི་མགོན་སྐྱབས་ཡོད་ཚད་དང་ཡོད་ཚད་ལས་ལྷག་པ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་ཞི་གྲོས་བྱས་ཤིང་། ལྟ་བ་མཁྲེགས་པོ་རྣམས་དོར་ཏེ་གང་མགྱོགས་༧གོང་ས་མཆོག་བོད་ལ་གདན་འདེན་ཞུ་དགོས། དེ་དུས་གཞི་ནས་མེས་རྒྱལ་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་པོའི་དྲོད་སྐྱིད་ཞེས་པ་དེ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་སུ་སྤོབས་པ་ཆེན་པོའི་ངང་ནས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཐུབ། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རླུང་འཕྲིན་དང་བརྙན་འཕྲིན། ཚགས་ཤོག་སོགས་དྲིལ་བསྒྲགས་ཡོ་ཆས་ཡོད་ཚད་ནང་རྫུན་གཏམ་ཁོ་ན་གྲལ་སྒྲིག་ནས་བསྡད་ན་དཀའ་ལས་ཁག་རོགས་རང་རེད།།
བོད་དགེ་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ལ་རྩོམ་ཡིག་འདི་ལྟར་སྤེལ་གནང་བར་སྙིང་ནས་དགའ་བསུ་ཞུ།
གོང་གི་རྩོམ་ཡིག་དེ་དངོས་གནས་ལྗིད་ཁོག་ཡོད་པ་ཞིག་བྲིས་འདུག
ཁ་སྣོན་ཞུ་འདོད་གཅིག་ཡོད། ང་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་སོགས་ལ་གཏོར་བཤིག་བྱུང་བར་བཤད་བཞིན་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་དེ་ལྟར་བཤད་འདུག དོན་དངོས་སུ་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་ཡིག་འབྲུ་ཁྲི་བདུན་ནང་། དམངས་གཙོ་བཅོས་སྒྱུར་སྐབས་སུ་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་མང་ཆེ་བར་གཏོར་བཤིག་བཏང་བའི་སྐོར་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་གསུངས་འདུག དེ་གནད་འགག་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ ༡༩༦༦ ནས་ ༧༦ བར་གྱི་དུས་ཡུན་ནང་བྱུང་བ་དང་། བྱུང་ས་དེ་ཡང་བོད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱ་ནག་ཡོངས་ལ་བྱུང་བ་རེད། དེར་བརྟེན་དེ་གླེང་ནས་བོད་ལ་དམིགས་བསལ་སྡུག་པོ་བཏང་བ་ཞེ་དྲག་མཚོན་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། འོན་ཀྱང་དམངས་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར་ནི་བོད་དུ་ ༡༩༦༦ སྔོན་ལ་བྱས་པ་རེད། རྒྱ་ནག་ལ་བྱས་ཟིན་རྗེས་བྱས་པ་རེད། དེ་གནད་འགག་རེད།
《བྱིས་པའི་སྙན་གཞས་འཇོལ་མོའི་དབྱངས་སྙན་》རེད། ངས་དེ་བཀླགས་པ་ཡིོན། ཧ་ཅང་གིས་སྙན་པོ་དང་གོ་བདེ་པོ་བྲིས་འདུག ཕྱི་ཟླ་ ༤ ནང་ང་འདོད་རྒུ་གླིང་གཞིས་ཆགས་ལ་འགྲོ་དུས། གནས་ཚང་གི་བྱིས་པས་སྙན་གཞས་དེ་ཚོ་བློ་ནས་ཧ་ཅང་སྙན་པོ་བསྐྱོར་གྱི་འདུག
ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ནི། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལོར་བོད་དབུས་སྟག་རྩེ་བསམ་གྲུབ་གླིང་དུ་སྐྱེས་ཤིང༌། བོད་ནང་བཞུགས་སྐབས་སློབ་ཆུང་ནས་སློབ་འབྲིང་བར་རིམ་བརྒྱུད་དང༌། རྒྱ་གར་ནང་སླེབས་ནས། སྦིར་སུ་ཇ་སློབ་གྲྭར་བོད་དབྱིན་སྐད་ཡིག་སྦྱོང་གཉེར་དང༌། དེ་རྗེས་རྡ་ས་རིགས་སློབ་ཏུ་དགེ་འོས་སློབ་གཉེར་ཐོན་ནས་མ་སུ་བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེར་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་དོན་སྒྲུབ་བཞིན་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ བར་ས་རཱ་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གིས་གཉེར་བའི་ཐེངས་དང་པོའི་ཡིག་འབྲེལ་སློབ་གཉེར་བའི་ཁོངས་སུ་ཞུགས་ནས་མཐོ་རིམ་རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པའི་ལག་ཁྱེར་ཐོབ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན།
ཚེ་རིང་ལྷ་མོར་མཚོན་ན། སྙན་ངག་དང་སྒྲུང་རྩོམ། སྒྱུར་རྩོམ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དཔྱད་བརྗོད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་སོགས་རྩོམ་ཡིག་སྣ་ཚོགས་རྩོམ་བྲིས་བྱེད་མཁན་ཞིག་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་དཔར་ཁང་ནས་དཔར་འགྲེམས་གནང་བའི་ཁོང་མོའི་<<བྱིས་པའི་སྙན་གཞས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས>> དེབ་དེའི་ནང་སྙན་གཞས་གྲངས་ ༤༠ དང་ཤོག་ངོས་ ༨༩ འདུག
རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལགས། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ཟེར་བ་འདི་ཡིས་ལོ་རྒྱུས་ཐུང་ཐུང་ཞིག་དྲ་གྲོགས་ཚོ་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་བྱེད་རོགས་ཞུ།
ལྗིད་ཁོག་ཅན་ཞིག་བྲིས་འདུག