ད་སྐབས་འཛམ་གླིང་ནང་རྒྱ་ནག་ནི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་དེ་ངལ་རྩོལ་མི་མང་དང་། ཕྱི་ཚོང་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ཡོད་སྟབས། འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་གྲྭ་སྟོང་ཕྲག་མང་བོ་སྒོ་རྒྱག་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ལས་མི་ས་ཡ་ ༢༠ ཙམ་ལས་བྱོལ་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པས། རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་རང་བཞིན་གྱིས་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་འདུག
བོད་གཞུང་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་ཀྱིན་པའི་ཕྱི་ཟླ་དྲུག་པའི་དཔལ་འབྱོར་གསར་འཕྲིན་ནང་བཀོད་པ་ལྟར་ན། དེང་དུས་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཚད་གཞི་མཐོན་པོར་སླེབས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་ནང་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་ཚད་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཀྱང་ཆགས་བཞིན་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་དུང་ཕྱུར་མང་བོ་རྒྱལ་ཁབ་འདི་གཉིས་ནང་བཏང་སྟེ། མ་འོངས་པར་ཁྲོམ་རྭ་ཆེན་པོ་དེའི་ཁེ་ཕན་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུར་དམིགས་ཡོད་ཟེར། ད་སྐབས་རྒྱ་ནག་ནང་དངོས་པོ་རིགས་འདྲ་མིན་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་རིན་གོང་ཆུང་བ་ཡིན་སྟབས། ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པས། ད་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་ཅ་དངོས་ཕལ་ཆེ་བ་རྒྱ་ནག་གིས་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་པ་ཡིན། དེར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་འཛམ་གླིང་གི་བཟོ་གྲྭ་ལྟ་བུར་ཆགས་ཀྱིན་ཡོད། ཚོང་གི་ཁེ་ཕན་དང་བསྟུན་ཏེ། གོང་འཕེལ་དུའགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་རྨང་གཞིའི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་རང་བྱུང་གི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་ཆེད་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནས་མཁར་དབང་འདྲ་མིན་མང་བོ་ཞིག་ཉོས་ཏེ། སྣུམ་དང་རྡོ་སྣུམ་སོགས་བདག་དབང་མྱུལ་ཞིབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་ནང་འཛམ་གླིང་རྩེད་འགྲན་མ་ཚུགས་པའི་སྔོན་དེར་རྒྱ་ནག་གིས་གནམ་ཐང་ཆེ་ཤོས་དེའི་སྒོ་ཕྱེ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་ཟླ་གྲངས་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་དེར་གོ་ལའི་སྟེང་གི་ཟམ་པ་རིང་ཤོས་དེ་ཡང་བརྒྱབས་ཡོད་འདུག ད་དུང་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཁང་བརྩེགས་མཐོ་ཤོས་དེའང་ད་ལྟ་སློང་གིན་ཡོད་འདུག གོང་གསལ་འཛུགས་སྐྲུན་དེ་ཚོའི་ཆེད་ལྕགས་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྫས་ཕོན་ཆེན་དགོས་པར་བརྟེན། འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ཁྲོམ་རའི་ཅ་དངོས་ཀྱི་རིན་གོང་ཡང་འཕར་གྱིན་ཡོད་འདུག་ཟེར།
ཡང་གསར་འཕྲིན་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བའི་སྐོར་བརྗོད་དོན། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་ཆག་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་བརྒྱ་ཆ་ ༧ ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་ལ་དོ་ཕོག་མི་འབྱུང་ཆེད་ཉུར་མཐར་བརྒྱ་ཆ་ ༨ དགོས་ངེས་ཅན་ཆགས་ཡོད་སྐོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་མཁས་པ་རེ་འགས་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་འདི་ལས་ཞན་པ་ཡོད་པའི་དོགས་པ་ཡོད་ལུགས་ཀྱང་བརྗོད་ཡོད། ད་ལྟའི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ན་དངངས་སྐྲག་དང་སྦྲགས་ཕྱི་ལོ ༢༠༠༩ ནི་དཀའ་ཉེན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ལོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཉེ་ཆར་གྲོང་གསེབ་ནས་ཡོང་བའི་ལས་མི་ས་ཡ་ ༢༠ ཙམ་ལས་བྱོལ་དུ་ཕྱིན་ཡོད་ཚུལ་ལས། དོན་དངོས་ཐོག་དེ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་མང་བ་ཡོད་འདུག བཟོ་གྲྭའི་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ས་ཡ ༨༠༠ ཙམ་གྲོང་གསེབ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་མང་གི་བདེ་སྡུག་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པས་དོ་ཁུར་དགོས་པ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་ར་སྤྲོད་བྱས་ཟིན་པར་བརྟེན། ཉེ་ལམ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ནང་མི་མང་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་པ ༣༠༠༠ ཙམ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སར་ཆེད་བསྐོང་གིས་གྱེན་ལོག་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བརྟན་བརླིང་ངམ་བདེ་འཇགས་ལ་གནོད་པའི་ལས་དོན་ནུས་མེད་བཟོ་ཐབས་ཀྱི་ཐབས་བྱུས་སློབ་སྟོན་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འདི་ཕྱིར་ཚོང་ལ་བརྟེན་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་ཆག་འདིའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ས་གནས་ཁ་ཤས་ནང་བཟོ་གྲྭ་སྟོང་ཕྲག་མང་བོ་སྒོ་རྒྱག་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཕྱིར་ཚོང་བརྒྱ་ཆ་ ༢༦ སྔར་ལོ་ལས་ཉུང་བ་ཆགས་ཡོད།
ད་དུང་གསར་འཕྲིན་དེའི་ནང་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་སྲིད་དམ་ཞེས་པའི་སྐོར་བརྗོད་དོན། ད་བར་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་ཕྱིའི་དངོས་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བརྟེན་ཏེ། གཞུང་འཛིན་བྱས་ཐུབ་ཡོད་ནའང་། ད་དུང་ཇི་ཙམ་བར་དུ་གནས་ཐུབ་མིན་ཤེས་ཐུབ་མི་འདུག དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་རྒུད་ཤུགས་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ད་ལྟ་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། མི་མང་གིས་གཞུང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཅི་ཙམ་ཡོད་མེད་ད་ཆར་གསལ་རྟོགས་མི་འདུག རྒྱ་ནག་ནང་ལོ་བཅུ་ཕྲག་གཉིས་གོང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད་པ་དེས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་བཅས་སྣང་མེད་ཕྱིན་ཡོད། ཨུ་རུ་སུའི་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་མགོ་རྟིང་ལོག་དོན་ཡང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡིན་པ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་ར་སྤྲོད་གསལ་པོ་བྱུང་ཡོད། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་གིས་གོང་གི་དོན་རྐྱེན་དེ་ལས་ལེགས་བཤད་བླངས་ཏེ། མི་མང་ལ་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བཏང་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གི་མི་མང་ཡང་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་ཀྱིས་འགྲོ་ཐུབ་པ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་ནག་གི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་ཡིན་བསམ་པའི་ཐོག་རྒྱལ་ཞེན་སྔར་ལས་ལྷག་པར་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསལ་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། ཅེས་བཀོད་ཡོད་འདུག
དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་དང་དེས་རྒྱ་ནག་ལ་ཐེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནས་ངེད་ལ་རྨོངས་འཆར་མང་།
འོན་ཀྱང་། དེ་རིང་རྨོངས་འཆར་ཐུང་ཐུང་མ་གཏོགས་འབྲི་ཁོམ་མེད།
དང་པོ། གོང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཟེར་བའི་སྐབས་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་འདིའི་སྐོར་ལ་དོགས་སློང་ཞིག་ཕུལ་གི་ཡིན།
རྒྱལ་ཁབ་རེ་རེའི་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ལ་ཚད་རྒྱག་དུས། དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་( Economic growth )དང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་སམ་འཕེལ་རྒྱས་( Economic development )ཟེར་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས།
དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་ལབ་ན་དངོས་ཟོག་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་སམ་འཕེལ་རྒྱས་ལབ་ན་ལས་མེད་( Unemployment )དང་དབུལ་ཕོངས།(Poverty )
ཐོབ་ཆ་འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་( Income inequality )གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ད་ཕན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་ལྟ་སྟངས་ཀྱི་སྒང་ནས། རྒྱལ་ཁབ་གང་ཞིག་ལས་མེད་ཉུང་བ་དང་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་མེད་པ། ཐོབ་ཆ་འདྲ་མཉམ་ཡིན་པ་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་སླེབས་ན་། ད་གཟོད་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་སམ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ངོས་འཛིན་གྱི་ཡོད།
ཡོ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནོར་ལྦེ་( Norway)དང་སུ་བཱེས་སྒྲེན། ( Sweden )སྒྲེན་མེག་( Denmark )བཅས་ནི་དེ་རིང་སང་ཉིན་གྱི་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་སམ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མགོར་སླེབས་མཁན་གྲས་རེད།
དེར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་ལ་མཚོན་ན་དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་ཚད་མཐོར་སླེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ད་དུང་སྐྱོ་བོ་རེད།
གཉིས་པ། ལས་བྱོལ་ཟེར་བའིཐ་སྙད་འདི་ལ་ཡང་དོགས་འཆར་ཞིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། ད་ཕན་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ན་ལས་མེད་ས་ཡ་༢༠ཆགས་པའི་སྐད་ཆ་འདུག་མ་གཏོགས་ལས་བྱོལ་ས ཡ་༢༠ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་མི་འདུག ལས་བྱོལ་དང་ལས་མེད་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་སྙམ། གནས་སྐབས་ལ་དེ་ཙམ་ཞུ།
དངོས་གནས་བཤད་ན་ད་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་མར་རྒུད་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་ཅིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་འདས་པའི་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༤ བར་དུ་རྒྱ་གར་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཧ་ཅིང་མྱུར་བའི་སྒོ་ནས་ཡར་རྒྱས་སོང་ཡོད། ཕྱིར་དེང་སང་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱི་འགྱུར་བ་ནི་ཧ་ཅིང་རྟོག་དཀའ་ཞིག་ཡིན་པར་གྲགས་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་ལྟ་བ་དེ་ནི་ནོར་སྲིད་གང་གི་ཐད་ནས་ཀྱང་ཡོད་ན་མེད་མདོག་དང་མེད་ཡོད་མདོག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།