སའི་གོ་ལའི་སྟེང་གི་རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་ཆེ་ཤོས་ཇེ་པོར་དུ་ཚུགས།

ཇེ་པོར་རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་སྟེང་བོད་རིགས་རྩོམ་པ་པོ་དང་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཞུགས་ཏེ་རྩོམ་ཡིག་སྒྲོག་སྦྱོང་གནང་ཡོད་ལ། འདི་ནི་བོད་རིགས་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་དུས་སྟོན་འདིའི་སྟེང་ཞུགས་པ་ཐོག་མ་ཆགས་ཡོད་འདུག

རྒྱ་གར་གྱི་ཇེ་པོར་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཚུགས་པའི་རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་དེ་ནི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ནས་ ༢༥ བར་འཚོགས་ཡོད་ལ། དེར་འཛམ་གླིང་གང་ས་ནས་ཕེབས་པའི་དབྱིན་ཡིག་གི་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་འཛོམས་ཡོད་འདུག རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་འདི་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་གི་རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་འདུག་ལ། རྩོམ་པ་པོ་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདི་ནི་སའི་གོ་ལའི་སྟེང་གི་རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པར་བཤད། དུས་སྟོན་འདིའི་སྟེང་དུ་༼བོད་༽ཀྱི་ལེ་ཚན་ཞིག་ཡོད་ཅིང་། དེར་བོད་རིགས་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་དང་། ལོན་ཌོན་ནས་ཕེབས་པའི་བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་ཟུར་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དང་སྲིད་དོན་གྱི་དཔྱད་བརྗོད་པ་གྲན་གྲས་ཨེ་སི་བྷེལ་ཧེལ་ཊོན་ Isabel Hilton རྣམ་གཉིས་མགྲོན་འབོད་ཞུས་པ་ལྟར་ཞུགས་ཡོད་འདུག

༼བོད་༽ཀྱི་ལེ་ཚན་དེའི་གཙོ་སྐྱོང་བ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་ ཝེ་ལེམ་ ཌལ་རེམ་པལ་ William Dalrymple ལགས་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་དེབ་མང་པོ་བྲིས་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་གི་དེབ་མཐའ་མ་༼མི་ཚེ་དགུ་༽ Nine Lives  ཞེས་པ་དེའི་ནང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྐོར་ཡང་བྲིས་ཡོད་འདུག

ཕྱི་ཚེས་ ༢༤ ཉིན་བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ལགས་ཀྱིས་འདི་གའི་གསར་ཁང་ལ་བཤད་པ་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིར་འཛམ་གླིང་གང་ས་ནས་ཕེབས་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ ༥༠༠ ལྷག་འཛོམས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོས་རྩོམ་ལུས་འདྲ་མིན་སྟེང་ནས་རྩོམ་ཡིག་བཀླགས་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན་དུས་སྟོན་འདིའི་སྟེང་དུ་དཔེ་དེབ་ལ་དགའ་མཁན་དང་རྩོམ་པ་པོ་མི་ཁྲི་ ༢ དང་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་གསར་འགོད་པ་ ༢༠༠ ལྷག་འཛོམས་ཡོད་འདུག

བསྟན་འཛིན་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བཤད་དོན། ད་སྐབས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་བོད་ཅེས་བཤད་ན་མི་ཤེས་མཁན་ཕལ་ཆེར་མེད་པའི་ཚོད་ཡིན་ལ། ལྷག་པར་རྩོམ་རིག་དང་གསར་འགོད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་གྱི་གྲས་ནས་བོད་མི་ཤེས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། ཐེངས་འདིར་རྩོམ་པ་པོ་དང་ཤེས་ཡོན་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་དོ་སྣང་གནང་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ནང་ཞི་རྒོལ་བྱུང་བའི་སྐོར་དང་། དེའི་རྗེས་ཀྱི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དང་། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་གནས་སྟངས། དེ་བཞིན་མ་འོངས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་འགྱུར་འགྲོས་ལ་ལྟ་ཚུལ་ཅི་ཡོད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་ཚང་མས་དམིགས་བསལ་གྱི་དོ་སྣང་བྱེད་གི་འདུག་ཅེས་བཤད་བྱུང་།

གཞན་ཡང་ངྷ་རམ་ས་ལ་ནས་ཕེབས་ཤིང་། དཔེ་དེབ་དང་རྩོམ་རིག་ལ་དགའ་བའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་སྐོར་ཞིག་གིས་དུས་སྟོན་དེའི་སྟེང་དུ་ཟུར་ཞུགས་བྱས་ཡོད་ཅིང་། དེའི་ཁྲོད་དུ་བོད་རིགས་སྙན་ངག་པ་དང་རྩོམ་སྒྱུར་པ་བུ་ཆུང་བསོད་ནམས་ལགས་ཡོད་འདུག

ཐེངས་འདིའི་དུས་སྟོན་སྟེང་དུ་རྩོམ་ཡིག་སྒྲོག་སྦྱོང་ཙམ་མིན་པར། སྲིད་དོན་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་བབ་སོགས་ཀྱང་གླེང་ཡོད་འདུག