སྒོམ་སྡེ་ལྷ་རམས་པ།
“མཧཱ་བྷ་ར་ཏ་”Mahābhārata महाभारत ནི་རགས་འགྱུར་བྱས་ན། བྷ་ར་ཏ་ཆེན་པོའི་གཏམ་རྒྱུད་ཞེས་པའི་དོན་ནོ།
མཧཱ་བྷ་ར་ཏའི་བྱུང་བ་ནི། “ཀཱཽ་ར་ཝ”(कौरव)འམ་དམག་བརྒྱ་པའི་བུ་དང་། “པཱཎ་ཌཝ”(पाण्डव)འམ་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་སྟེ། ཕ་མ་རྒན་གཞོན་གྱི་བུ་སྤུན་cousinsགྱི་དབར་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དོན་དུ་ཁ་མ་འཆམས་པར་རྩོད་པ་བྱུང་སྟེ། མཐར་དམག་འཐབ་བྱུང་བའི་དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མིང་ཞིག་རེད། སྤྱིར་བཏང་“མཧཱ་བྷ་ར་ཏ”ཞེས་པ་ནི། བྷ་ར་ཏ་ཆེན་པོ་ཟེར་བའི་དོན་དང་། དེ་ཡང་རྒྱལ་བརྒྱུད་འདིའི་རྒྱལ་པོ་དང་པོའི་མིང་ཡིན། དེང་སང་རྒྱ་གར་ལ་མིང་གཞན་བྷ་ར་ཏ་ཞེས་པའང་རྒྱལ་པོ་འདིའི་མིང་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ་ཡིན། དམག་བརྒྱ་པ་དང་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་པོ་ཡང་རྒྱལ་པོ་བྷ་ར་ཏའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཉིད་དོ། །གཡུལ་འཐབ་འདི་ལ་ནག་ཕྱོགས་པ་དང་དཀར་ཕྱོགས་པ་གཉིས་ཡོད་ཅིང་། ནག་ཕྱོགས་པ་ནི།
ཡབ་རྒྱལ་པོ་དྷྀཏ་རཱཥྚྲ”धृतराष्ट्र dhritarāshtra (དམག་བརྒྱ་པ)དང་།
བཙུན་མོའི་མིང་ལ། “གཱཾ་དྷཱ་རཱི” गांधारी, Gāndhārī ཟེར།
རྒྱལ་པོ་འདི་མིག་ལོང་བ་ཡིན་ལ། འདི་ལ་“འཐབ་དཀའ”ལ་སོགས་པ་སྲས་བརྒྱ་བྱུང་ཞིང་། འདི་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་ཨ་ཁུ་ཡང་ཡིན། འདི་ལ་བུ་བརྒྱ་ཡོད་པས་དམག་བརྒྱ་པ་ཞེས་མིང་ཐོགས། བུ་རྒན་ཤོས་ཀྱི་མིང་ལ། “དུརྱཱོ་དྷན”दुर्योधन, Duryodhana (འཐབ་དཀའ)ཟེར། འདི་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་དགྲ་ཟླའི་གཙོ་བོ་དང་རྙོག་ཁྲ་སློང་མཁན་གྱི་གཏེ་དཔོན་ཡིན། དེའི་འོག་མ་དེར། “དུཿཤཱ་སན”दुःशासन; Duḥśāsana ཟེར་རོ། །
དཀར་ཕྱོགས་པ་ནི།
“པཱཎ་ཌུ” पांडु Pandu (སྐྱ་སེང)དང་།
བཙུན་མོའི་མིང་ལ། “ཀུཾ་ཏཱི” कुंती, Kunti ཟེར།
རྒྱལ་པོ་འདི་“དྷྀཏ་རཱཥྚྲ”གྱི་གཅུང་པོ་ཡིན་ཞིང་། འདི་ལ་བུ་ལྔ་ཡོད། དེ་དག་ལ་“སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ”ཟེར། གོང་གི་བུ་སྤུན་བརྒྱ་པོ་རྣམས་དང་། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་དབར་གཡུལ་འཐབ་བྱུང་ཞིང་། ཐ་མ་དམག་བརྒྱ་པ་ཕམ་ནས་ཐམས་ཅད་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་མཚོན་འོག་ཏུ་ཤོར་རོ། །
སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་ནི།
“ཡུ་དྷིཥ་ཊར”युधिष्ठिर, yudhiṣṭhira (གཡུལ་བརྟན)
“བྷིམ་སེ་ན” भीमसेन, Bhimasena (འཇིགས་སྡེ)
“ཨརྫུ་” अर्जुन, Arjun (སྲིད་སྒྲུབ) (འདི་རྣམ་འགྲེལ་གྱི་འགྲེལ་པ་རྣམས་སུ་སྲིད་སྒྲུབ་འཕོང་སྐྱེན་ཞེས་པའི་སྲིད་སྒྲུབ་དེ་རེད)
“ན་ཀུ་ལ” नकुल, naküla (ནེའུ་ལེ། སྲེ་མོང)
“སཧ་དེ་ཝ” सहदेव, sahadéva (ལྷར་བཅས)
སྔོན་གྱི་བྱུང་བ་འདིའི་ཐོག་ནས་བློ་སྐྱེད་ཆེན་པོ་མང་པོ་བླང་རྒྱུ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་འདིར་སྐབས་སུ་མ་བབས་པས་བཤད་པར་མི་སྤྲོ་ལ། ཁོ་བོས་བཤད་འདོད་པ་ནི་འདི་ལ་གླེགས་བམ་བཅོ་བརྒྱད་ཙམ་ཡོད་པའི་ནང་ནས། འདིའི་མཇུག་བསྡུའི་ལེའུར་“འགྲུལ་བཞུད་ཆེན་མོ”(The Great Journey)ཟེར་བ་ཞིག་དང་། “ལྷ་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པ”(Ascent to Heaven)ཞེས་པའི་ལེའུ་གཉིས་ཡོད་པའི་ནང་ནས་ཕྱི་མ་དེ་ཡིན། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ཏེ་མཐར་གཡུལ་བརྟན་གྱིས་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས་ནའང་། སྔར་གྱི་སྡིག་པ་ལ་ཡིད་ཕྱུང་སྟེ་हिमालय, ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་བོ་བརྒྱུད་དེ་ལྷ་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་དེ་རེད། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་“གཡུལ་བརྟན”ལྷ་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་ཡོད་མེད་བཤད་པར་དཀའ་ཡང་། རི་བོ་གངས་ཅན་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་པ་ནི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཡིན་པར་འདོད་དོ། ། དེས་ན་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་བུ་རྒན་ཤོས་རྒྱལ་པོ་“ཡུ་དྷིཥ་ཊར”རམ་“གཡུལ་བརྟན”ཉིད་ངེད་ཅག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དང་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐད་གསང་མཐོན་པོས་སྨྲ་བར་འདོད་དོ། །
དྲ་གྲོགས་རྣམ་པས་ལུང་རིགས་ཀྱི་ལམ་ནས་གནོད་བྱེད་རྣམ་དག་ཅིག་མ་བྱུང་གི་བར་ཁོ་བོ་ནི་འདི་རང་ལ་ཡིད་རྟོན་བྱེད་དོ། །ཧིནྡཱུའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་ང་ཚོ་བོད་པ་དང་ནང་པས་འོལ་ཚོད་བྱེད་པ་ལས་ཁོང་ཅག་གི་གཞུང་ལུགས་ཉིད་ལ་ཁུངས་བཅོལ་ན་ལེགས་སོ། ། ལོ་རྒྱུས་འདི་ནི་ཞལ་ནས་ཞལ་བརྒྱུད་དང་སྙན་ནས་སྙན་བརྒྱུད་མིན་པར་མི་ལོ་སུམ་སྟོང་ཙམ་གྱི་སྔོན་ནས་ཁོང་ཅག་གི་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་ནས་ཡོད་པས་སོ། ། སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོ་དགུ་ཐུག་ལ་མཉེས་ཤིང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས་ཀྱང་འདིའི་སྐོར་ལ་དགུ་ཐུག་མགོ་ཡུ་འཁོར་ཞིང་གྲོད་ཁོག་ན་དགོས་པ་ཞིག་བསྐོལ་འདུག་གོ།
ཟླ་བ་གཞོན་ནུ་ལགས།
བློ་སྐྱེད་གནང་བར་བཀའ་དྲིན་ཆེ།
ཕན་ཐོགས་ཡག་པོ་བྱུང་།
ནམ་རྒྱུན་ཁོ་བོའི་ལྟ་བར་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་དེ་ཧ་ཅང་རྩ་བ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། སྐྱོན་བརྗོད་མེད་ན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཐབས་གཏན་ནས་མེད། དེར་བརྟེན་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་རང་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་མཁན་ལས་ཀྱང་། སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་དེ་རྩ་བ་ཆེ་བ་རེད།
སྤྱིར་བཏང་རང་རེ་བོད་པ་ཚོར་གོམས་གཤིས་ངན་པ་ཅིག་ཡོད་རེད། དེ་ནི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ལ་དགྲ་ལྟར་བརྩི་བ་དེ་རེད། སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ལ་གྲི་དང་གདུང་ཁྱེར་ནས་མ་ཡོང་ཙམ་བྱེད་ཀྱི་རེད། དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཡར་རྒྱས་ཇི་ལྟར་འགྲོ། དེ་ནི་ཐབས་སྐྱོ་པོ་དང་། རྗེས་ལུས་ཀྱི་བསམ་བློ་ཞིག་རེད། སྐྱོན་བརྗོད་མི་འདོད་མཁན་དེ་ཚོ་ནི། ང་ཚོར་ཡར་རྒྱས་མི་དགོས་ཟེར་བ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད།
ཡང་རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འཁྲུག་རྐྱེན་ཡོང་བའི་སྐྱོན་བརྗོད་ནི་རང་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་དང་དགེ་རྩའི་བླ་སྲོག་འཕྲོག་པའི་འགོ་ནད་གདུག་པ་ཅན་ཞིག་དང་འདྲ་བས། རིངས་པར་གད་སྣོད་ནང་བསྐྱུར་བར་བྱའོ། །
སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་རྒྱལ་པོ་གཡུལ་བརྟན་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཡིན་ཐད་ལ་དགེ་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་བརྒྱུད་གསེར་གྱི་ཐང་མ་ལས། ཀོ་ས་ལའི་རྒྱལ་པོ་ལ་བུ་ལྔ་ཚིགས་སུ་སྐྱེས་པ་བཀྲ་མི་ཤིས་པར་བསམས་ནས་ཆུར་བསྐྱུར་བ་བོད་དུ་ཁྱེར་ནས་རྙེད་པ་ལ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་སོགས་བྲིས་ཞེས་དང་།
ཡང་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་གྱེན་ལ་འགྲོ་བའི་ཆུ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་འདི་ཙམ་གྱིས་མཐོང་རྒྱ་ཡང་མེད་པར་ཞེས་བཤད་ནི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཀོད་ཡོད།
ད་ཡང་འདི་ནས་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ཀྱིན་བཤད་ཀྱིན་་་་ ཤི་ཟིན་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་གི་དུར་སར་སྤར་འདྲེད་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་གྰ། འདི་ལྟར་སོང་ན་བོད་ཡིག་ཀྱང་ལམ་ཁ་དེར་འདེད་རྒྱུ་རེད་ཡ། ཧ ཧ ཧ ཧ ཀུ་རེ་ཡིན།
སྒོམ་སྡེ་ལགས།
ལེགས་སྦྱར་སྦྱང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་གིས་འདི་ཙམ་གླེང་རྒྱུ་བྱུང་བ་དངོས་གནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཞུ་ཡུལ་རེད།
འདི་ཙམ་ཤེས་པའང་སྦྱངས་ནས་ཤེས་པ་མ་རེད་དམ། ཨ་ལ་གཤང་བ་བྱས་ཡིན
།
དུརྱོདྷན་དང་འོག་གི་ཀཽརཝ་གཉིས་ཀར་འ་ཡིག་སྨད་འདོགས་འདོགས་དགོས་དོན་ཡོད་པ་མ་རེད། བདག་གིས་ཀྱང་ཁྱེད་རང་གིས་རྟགསा་འདི་ལ་གཟིགས་ནས་འཁྲུགས་པ་རེད་འདོད་སོང་། རྟགས་དེ་ोཨོ་དང་ौཨཽའི་རྟགས་ཡིན་པ་ལས་གཞནा་ཨའི་རྟགས་མཚོན་གྱིན་ཡོད་པ་མ་རེད། ोདང་ ौདང་ ा སོགས་རིམ་པ་བཞིན་ཨོ་དང་ཨོཽ། ཨ་བཅས་ཡིན་ལ། ཁྱེད་རང་དེ་ལྟར་འཁྲུགས་དོན་ནི་ཨོ་དང་ཨོཽ་གཉིས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་ोདངौའདི་གཉིས་ཡིན་པ་མ་མཁྱེན་པས་རེད་འདོད།
༡༽धृतराष्ट्र དྷྲྀཏརཱཥྚྲ
༢༽गांधारी, གཱངྡྷཱརཱི
༣༽ कुंतीཀུཾཏཱིའམ་ཡང་ན་ཀུནྟཱི་ཞེས་འབྲི།
༤༽ दुःशासनདུཿཤཱསན
༥༽अयुष्मान्ཨཡུཥྨཱན྄་ཡིན་པ་ཡོད། ཚེ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའི་དོན་ནི་ང་རང་གི་གོ་ཚུལ་ལྟར་ན་ཚེ་དང་ལྡན་པའམ་ཚེ་དང་བཅས་པ་སྟེ། ཚེ་རིང་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དྲང་སྲོང་ལ་སོགས་པས་རང་གི་སློབ་མ་སོགས་ལ་བྱིན་རླབས་འཇུག་དུས་འདི་ལྟར་འབོད་ཅིང་། དེས་ཚེ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་འབོད་པ་དེས་ང་ཚོས་ཚེ་རིང་བར་ཤོག་དང་ཚེ་རིང་ལོ་བརྒྱ་ཞེས་ཁ་གཡང་འབོད་པ་དེ་དང་ཡང་འདྲ་བར་སྣང་།
ཡང་ན་རྒྱ་ནག་གིས་གོང་མ་སོགས་ལ་ཁྲི་ལོ་ནས་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག་ཟེར་བ་སོགས་པ་དོན་ལ་འདྲ་བར་བདག་འདོད་དོ༎
སྐབས་འདིའི་ཨཡུ་ནི་ལོ་ལ་གོ་མོད། ཚེ་རུ་བསྒྱུར་འདུག
ལྷ་རམས་པ་ལགས།
ལེགས་སྦྱར་ལ་ཐུགས་སྣང་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་ན། དངོས་སུ་ལེགས་སྦྱར་མཁས་པ་རེ་བསྟེན་ན་མི་བཟང་ངམ།
དེ་ལྟར་གནང་ན་འདི་ལས་ཀྱང་ཕན་ཐོགས་བླ་ལྷག་ཏུ་འབྱུང་བ་ནི་གདོན་མི་ཟའོ༎
མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་༼ལེགས་སྦྱར་མཛོད༽་ཅེས་པ་དེའང་རིན་ཐང་ཅན་ཞིག་རེད་འདུག་ཀྱང་། དེའི་རིན་ཐང་རྟོགས་མཁན་ཡང་ག་ཚོད་ཅིག་ཡོད་དམ། དེ་ཡང་ཡིག་རྙིང་དག་གི་ཁྲོད་ན་རུལ་གྲབས་འདུག
རྗེས་མ་འདི་དག་ལའང་དོ་སྣང་རེ་བྱ་ཐུབ་ན་འདོད་ཡོད། ང་རང་གིས་ཀྱང་ད་ལྟ་བར་དུ་ལེགས་སྦྱར་དོ་སྣང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ལས་ཆེད་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱིན་མེད།
ཉེས་པར་བཤད་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་སྦ་གསང་མེད་པར་གསུང་རོགས་ཞུ།
སྒོམ་སྡེ་དང་ཟླ་བ་གཞོན་ནུ་གཉིས་ཕན་ཚུན་ཤེས་ཡོན་དང་ བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་གནང་སྟངས་དེ་ གུས་པ་་ཡིད་དབང་འཕྲོགས་སོང་ འཁོན་འཛིན་དང་ཚིག་མཚོན་མེད་པ་བགྲོ་གླེང་གནང་སྟངས་འདི་ ང་ཚོ་དྲ་གྲོགས་ཚོས་མིག་དཔེ་ཡར་ལྟ་བྱེད་ས་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཡོད་།
སྒོམ་སྡེ་ལྷ་སྒྲུང་བཀླགས་མང་བར་བལྟས་ན་ལོ་རྒྱུས་འཇོན་དཀའ། དེ་ལས་བ་དང་ཝའི་མགོ་རྙོག་བཅས་སྐད་རིགས་ནས་མུར་ཨེ་ཐུབ་བལྟས་ན་ཅུང་ཆོད་མི་ཡོང་ངམ། ཁྱེད་རང་གིས་བྲིས་པའི་སྐད་ཡིག་སྐོར་གྱི་རྩོམ་དེ་དག་རིན་ཐང་ཆེ་གི། གཞན་གྱི་བློ་སྒོ་ཡང་འབྱེད་ཐུབ་ཀི། སྐད་ཡིག་ཐད་ནས་ཁྱེད་ལ་འཇོན་ཐང་འདུག་པས་མུ་མཐུད་ཤུགས་བརྒྱབ་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཞིབ་འཇུག་མཁན་པོ་ཞིག་ཆགས་པ་འདུག སྙིང་གཏམ་ཡིན། སྙིང་དེ་འདྲ་སྟོན་མཁན་ང་མ་གཏོགས་ཡོད་ས་མ་རེད། རྒན་པོའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་ང་ཡི་རང་ཡོད་པས་དེ་འཕྲོ་བརླག་མ་ཕྱིན་ན་བསམས།
ཟླ་བ་གཞོན་ནུ་ལགས།
༼དེ་ཕོ་མེད་སར་བོང་བུས་ནམ་ཚོད༽ཀྱི་དཔེ་ལས། ངས་ནི་ལེགས་སྦྱར་མི་ཤེས་ཞེས་ལན་བརྒྱར་ཞུས་ཡོད། ལེགས་སྦྱར་སྦྱངས་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་གིས་འདི་ཙམ་ཞིག་གླེང་རྒྱུ་བྱུང་བ་ཡང་ཨའུ་ཙི་མ་རེད་བས། ཕྱེད་ཀ་ཀུ་རེ་ཡིན།
ལན༽
༡༽ ཨརྫུ་ན། དེ་ནི་ཆད་སྐྱོན་རེད། ངའི་མ་དཔེར་ཨརྫུ་ན་ཞེས་ཡོད།
༢༽ पाण्डव་ལ་པཱཎྜཝ་ཞེས་ཚེག་བྲིས་པ་ནི་ལེགས་སྦྱར་ལ་མེད་ཀྱང་། བོད་ཀྱིས་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བྲིས་ཤིང་། དེ་འབྲི་ཀློག་བདེ་བའི་ཕྱིར་བོད་པས་གསར་གཏོད་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པ་ཡིན།
༣༽ दुर्योधन་ལ་“དུརྱཱོདྷན”ལ་འ་ཡིག་གི་སྨད་འདོགས་མི་འདུག་གསུངས་པ་ནི། ཀློག་ཀླད་ཀྱི་ཁྱད་པར་བྱུང་བ་འདྲ། ཀུ་ཤུའི་རྟགས་ཅན་གྱི་ཀློག་ཀླད་ཡིན་ན་མཐོང་གི་འདུག པི་སི་ལ་གསལ་གྱི་མེད་པ་འདྲ།
༤༽ नकुल“ནཀུལ”ལ་རིགས་མེད་དང་ནེའུ་ལེ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ནི་ཐད་འགྱུར་དང་དོན་འགྱུར་གྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས། གཉིས་ཀ་འཐད་པ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི། ན་ཀུ་ལ་ནི། ནེའུ་ལེའི་མིང་དུ་ཡོངས་སུ་གྲགས་ཤིང་། གནའ་དེང་ཚིག་མཛོད་རྣམས་སུའང་ཤིན་ཏུ་གསལ་པོ་ཡོད་རེད་ལགས། སཾ་བོད་སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་གསེར་གྱི་ཕྲེང་མཛེས་དང་། Apteཚིག་མཛོད་རྣམས་སུའང་དེ་རང་འདུག
གལ་ཏེ་ངས་ནོར་ཡོད་ན་“ཀཱཽརཝ”ལ་འ་ཡིག་གི་སྨད་འདོགས་བཏགས་པ་དེ་རེད། འོན་ཀྱང་ངོས་ནས་འ་ཡིག་བཏགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ कौरव ལ་ཨ་ཡིག་མཚོན་པའི་ཤད་“ा”ཅིག་འདུག་པ་དེ་ལ་བསམས་ནས་འ་ཡིག་བཏགས་པ་ཡིན། དེ་དེ་ལྟར་ཡིན་མིན་གསལ་བཤད་གནང་རོགས།
“མཧཱ་བྷ་ར་ཏ”ཡང་“མཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ”ཞེས་བཅོས་རོགས། སྨད་འདོགས་ཀྱི་འ་ཡིག་ཅིག་ཆད་འདུག
མཧཱ་བྷཱརཏའི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་ནི་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ལ་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་དང་། ས་ཆ་སོགས་ཀྱི་དཔང་རྟགས་ཀྱང་མང་པོ་སྟོན་ཡ་ཡོད་སྐད་འདུག འོན་ཀྱང་གཏམ་རྒྱུད་འདི་རྫུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་སྒྲུབ་བྱེད་ཉུང་ཉུང་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཧ་ལམ་ང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་མི་འདུག་ཟེར་བ་དེ་ཙམ་མོ། །དེ་འདྲ་ཟེར་མཁན་རེ་ཟུང་ཡོད་རེད། དེ་ཚོ་ཕྱི་རྒྱལ་མགོ་སེར་བ་དེ་ཚོ་རེད། ཁོ་ཚོ་ཡུལ་དེར་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཚོ་ལས་ཀྱང་རྒྱུས་ཡོད་ཆེ་བའི་ལྟ་བུའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཧ་ཅང་ཆེ་དྲགས་པ་དང་། ཧམ་པ་ཆེས་པའི་སྐྱོན་རེད་སྙམ།
ངེད་ནས་བསྒྱུར་མ་ཐུབ་པའི་གཤམ་གྱི་ཚིག་དེ་དག་ཅིག་བསྒྱུར་རོགས་ཞེས་སྐུལ་མ་ཞུའོ། །
༡༽“དྷྀཏ་རཱཥྚྲ”धृतराष्ट्र dhritarāshtra
༢༽ “གཱཾ་དྷཱ་རཱི” गांधारी, Gāndhārī ༣༽ “ཀུཾ་ཏཱི” कुंती, Kunti
༤༽ “དུཿཤཱ་སན”दुःशासन; Duḥśāsana
༥༽ ཚེ་དང་ལྡན་པ། “ཨ་ཡུས་མཱ་ན”རེད་དམ། ཚེ་དང་ལྡན་པའི་དོན་གང་ཡིན་ནམ།
སྒོམ་སྡེ་ལགས། སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་དྲང་མོར་ཞུ་འདོད་བྱུང་།
कौरव་ལ་ཀཽརཝ་ཞེས་འབྲི། ཁྱེད་ཀྱི་ཀའི་འོག་གི་འ་དེས་ཅི་ཞིག་མཚོན་པ་རེད། पाण्डव་ལ་པཱཎྜཝ་ཞེས་འབྲི། ཚེག་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱེད་དམ། སྒོམ་སྡེ་ལགས། ཅི་ཁྱེད་བོད་ཡིག་འབྲི་གནང་གིན་ཡོད་དམ།
दुर्योधन་ལ་དུརྱོདྷན་ཞེས་པར་ཡང་ཁྱེད་ཀྱིས་གོང་ལྟར་འ་མི་དགོས་སར་འ་ཞིག་བཞག་ནས་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་འདུག
अर्जुन་ལ་ཨརྫུ་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་ནོར། ཨརྫུན་ཞེས་འབྲི་གནང་རོགས།
नकुलའམ་ནཀུལ་ཞེས་པ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཁུ་ནུ་བླ་མ་བསྟན་འཛིན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་འགྲེལ་བར་རིགས་མེད་ཅེས་བསྒྱུར་ཡོད་རེད། ན་དགག་ཚིག་དང་། ཀུལ་ཞེས་པ་རིགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་མཁྱེན་མདོག་ཁ་པོ་རེད། དེ་ཡང་མཁྱེན་པར་མཛོད།
དང་མ་ངས་ཁྱེད་ཀྱིས་ལེགས་སྦྱར་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་འདོད་ཡོད། ཉིན་ཞིག་ལ་ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་ནས་ལེགས་སྦྱར་མི་ཤེས་ཞེས་པ་གོ་མྱོང་མྱོང་ཞིག་འདུག་པས་དེ་བདེན་པ་འདྲ།
དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་བརྩམས་པའི་མཧྰབྷཱརཏ་ཞེས་པ་དེ་དངོས་སྒྲུང་ཡིན་ནམ་རྟོགས་བཟོ་ཡིན་མིན་ཡང་ཅུང་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པས། དེ་ལ་ཡིད་བརྟན་བྱེད་པ་ནི་རེ་བ་འཇའ་ཚོན་ལ་བཅོལ་ཏེ་ལྷའི་ཁང་བཟང་བསྐྲུན་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ།
སྔོན་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་གིས་བོད་མིའི་མགོ་ཁུངས་འདི་ལྟ་བུ་ལ་བཅོལ་བ་ནི་ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་སོགས་ལ་གཟིགས་ནས་དེ་ལྟར་དགོངས་པ་རེད་འདོད།
ད་དུང་རྒྱ་གར་གྱི་འབངས་མི་རྣམས་གངྒཱ་སོགས་ལ་སྡིག་སྒྲིབ་དག་པར་འདོད་པའི་ཡིད་ཆེས་ཁྱད་མཚར་རེ་ཡོད་པ་དེའང་སྒྲུང་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས་མགོ་རྨོངས་པར་བདག་
འདོད་དོ༎ རིག་བྱེད་སྒྲུང་འདི་དག་ཚད་ཐུབ་ཡིན་མིན་ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ལའང་གསལ་ངེས་ཡིན།
དྲང་སྲོང་རྒྱས་པ་མི་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་སུམ་ཅུ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་གཟིགས་གནང་དང་གསལ་བོར་མཁྱེན་ཡོང་ངེས་ཡིན།
དུས་ད་ལྟའང་ཀཤཱིའམ་གསལ་ལྡན་གྲོང་འདིར་བཞུགས་པའི་དྲང་སྲོང་འགས་བོད་དང་འབྲས་ལྗོངས་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་ཁོངས་བསྙོན་མེད་ཡིན་པའི་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པ་དངོས་སུ་གོ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ཁྱེད་རང་ལ་དེའི་སྐོར་ནས་གསལ་བཤད་འདྲ་གནང་རྒྱུ་ཡོད་དམ།
སྒོམ་སྡེ་ལགས། སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་དྲང་མོར་ཞུ་འདོད་བྱུང་།
कौरव་ལ་ཀཽརཝ་ཞེས་འབྲི། ཀའི་འོག་གི་འ་དེས་ཅི་ཞིག་མཚོན་པ་རེད། པཱཎྜཝ་ཞེས་འབྲི། ཚེག་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱེད་དམ། སྒོམ་སྡེ་ལགས། ཅི་ཁྱེད་བོད་ཡིག་འབྲི་གནང་གིན་ཡོད་དམ།
དུརྱོདྷན་ཞེས་པར་ཡང་གོང་ལྟར་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་འདུག ཨརྫུ་ཞེས་པ་ཨརྫུན་ཞེས་འབྲི་གནང་རོགས།
ནཀུལ་ཞེས་པ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཁུ་ནུ་བླ་མ་བསྟན་འཛིན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་རིགས་མེད་ཅེས་བསྒྱུར་ཡོད་རེད། ན་དགག་ཚིག་དང་། ཀུལ་ཞེས་པ་རིགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་མཁྱེན་མདོག་ཁ་པོ་རེད། དེ་ཡང་མཁྱེན་པར་མཛོད། དང་མ་ངས་ཁྱེད་ཀྱིས་ལེགས་སྦྱར་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་འདོད་ཡོད།
དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་བརྩམས་པའི་མཧྰབྷཱརཏ་ཞེས་པ་དེ་དངོས་སྒྲུང་ཡིན་ནམ་རྟོགས་བཟོ་ཡིན་མིན་ཡང་ཅུང་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པས། དེ་ལ་ཡིད་བརྟན་བྱེད་པ་ནི་རེ་བ་འཇའ་ཚོན་ལ་བཅོལ་ཏེ་ལྷའི་ཁང་བཟང་བསྐྲུན་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། སྔོན་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་གིས་བོད་མིའི་མགོ་ཁུངས་འདི་ལྟ་བུ་ལ་བཅོལ་བ་ནི་ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་སོགས་ལ་གཟིགས་ནས་དེ་ལྟར་དགོངས་པ་རེད་འདོད།
དྲང་སྲོང་རྒྱས་པ་མི་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་སུམ་ཅུ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་གཟིགས་གནང་དང་གསལ་བོར་མཁྱེན་ཡོང་ངེས་ཡིན།
དུས་ད་ལྟའང་ཀཤཱིའམ་གསལ་ལྡན་གྲོང་འདིར་བཞུགས་པའི་དྲང་སྲོང་འགས་བོད་དང་འབྲས་ལྗོངས་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་ཁོངས་བསྙོན་མེད་ཡིན་པའི་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པ་དངོས་སུ་གོ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ཁྱེད་རང་ལ་དེའི་སྐོར་ནས་གསལ་བཤད་འདྲ་གནང་རྒྱུ་ཡོད་དམ།
ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་འགྲེལ་བར་
ཉིན་ཞིག་ལ་ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་ནས་ལེགས་སྦྱར་མི་ཤེས་ཞེས་པ་གོ་མྱོང་མྱོང་ཞིག་འདུག་པས་དེ་བདེན་པ་འདྲ།
རྒྱ་གར་གྱི་འབངས་མི་རྣམས་གངྒཱ་སོགས་ལ་སྡིག་སྒྲིབ་དག་པར་འདོད་པའི་ཡིད་ཆེས་ཁྱད་མཚར་རེ་ཡོད་པ་དེའང་སྒྲུང་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས་མགོ་རྨོངས་པར་བདག་
འདོད་དོ༎ རིག་བྱེད་སྒྲུང་འདི་དག་ཚད་ཐུབ་ཡིན་མིན་ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ལའང་གསལ་ངེས་ཡིན།
སྒོམ་སྡེ་ལགས། སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་དྲང་མོར་ཞུ་འདོད་བྱུང་།
कौरव་ལ་ཀཽརཝ་ཞེས་འབྲི། ཁྱེད་ཀྱི་ཀའི་འོག་གི་འ་དེས་ཅི་ཞིག་མཚོན་པ་རེད། पाण्डव་ལ་པཱཎྜཝ་ཞེས་འབྲི། ཚེག་དེ་དག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱེད་དམ། སྒོམ་སྡེ་ལགས། ཅི་ཁྱེད་བོད་ཡིག་འབྲི་གནང་གིན་ཡོད་དམ།
दुर्योधन་ལ་དུརྱོདྷན་ཞེས་པར་ཡང་ཁྱེད་ཀྱིས་གོང་ལྟར་འ་མི་དགོས་སར་འ་ཞིག་བཞག་ནས་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་འདུག
अर्जुन་ལ་ཨརྫུ་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་ནོར། ཨརྫུན་ཞེས་འབྲི་གནང་རོགས།
नकुलའམ་ནཀུལ་ཞེས་པ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཁུ་ནུ་བླ་མ་བསྟན་འཛིན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་འགྲེལ་བར་རིགས་མེད་ཅེས་བསྒྱུར་ཡོད་རེད། ན་དགག་ཚིག་དང་། ཀུལ་ཞེས་པ་རིགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་མཁྱེན་མདོག་ཁ་པོ་རེད། དེ་ཡང་མཁྱེན་པར་མཛོད།
དང་མ་ངས་ཁྱེད་ཀྱིས་ལེགས་སྦྱར་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་འདོད་ཡོད། ཉིན་ཞིག་ལ་ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་ནས་ལེགས་སྦྱར་མི་ཤེས་ཞེས་པ་གོ་མྱོང་མྱོང་ཞིག་འདུག་པས་དེ་བདེན་པ་འདྲ།
དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་བརྩམས་པའི་མཧྰབྷཱརཏ་ཞེས་པ་དེ་དངོས་སྒྲུང་ཡིན་ནམ་རྟོགས་བཟོ་ཡིན་མིན་ཡང་ཅུང་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པས། དེ་ལ་ཡིད་བརྟན་བྱེད་པ་ནི་རེ་བ་འཇའ་ཚོན་ལ་བཅོལ་ཏེ་ལྷའི་ཁང་བཟང་བསྐྲུན་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ།
སྔོན་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་གིས་བོད་མིའི་མགོ་ཁུངས་འདི་ལྟ་བུ་ལ་བཅོལ་བ་ནི་ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་སོགས་ལ་གཟིགས་ནས་དེ་ལྟར་དགོངས་པ་རེད་འདོད།
ད་དུང་རྒྱ་གར་གྱི་འབངས་མི་རྣམས་གངྒཱ་སོགས་ལ་སྡིག་སྒྲིབ་དག་པར་འདོད་པའི་ཡིད་ཆེས་ཁྱད་མཚར་རེ་ཡོད་པ་དེའང་སྒྲུང་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས་མགོ་རྨོངས་པར་བདག་
འདོད་དོ༎ རིག་བྱེད་སྒྲུང་འདི་དག་ཚད་ཐུབ་ཡིན་མིན་ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ལའང་གསལ་ངེས་ཡིན།
དྲང་སྲོང་རྒྱས་པ་མི་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ཀྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་སུམ་ཅུ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་གཟིགས་གནང་དང་གསལ་བོར་མཁྱེན་ཡོང་ངེས་ཡིན།
དུས་ད་ལྟའང་ཀཤཱིའམ་གསལ་ལྡན་གྲོང་འདིར་བཞུགས་པའི་དྲང་སྲོང་འགས་བོད་དང་འབྲས་ལྗོངས་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་ཁོངས་བསྙོན་མེད་ཡིན་པའི་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པ་དངོས་སུ་གོ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ཁྱེད་རང་ལ་དེའི་སྐོར་ནས་གསལ་བཤད་འདྲ་གནང་རྒྱུ་ཡོད་དམ།
ལྐུགས་པ་ཨུ་ཚུགས་ཀྱི སྒོམ་སྡེ་ལྷ་རམས་པ། Please do not guess the history.
ས་བབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ ན་རྒྱ་གར་ནས་མི་ཞིག་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ལ་གྱེན་དུ་འཛེགས་ནས་བོད་དུ་ཡོང་ དུས་སྐད་བརྡ་མ་འཕྲོད་པར་མཛུབ་མོ་གནམ་དུ་ཀེར་བར་བརྗོད་པ་ལ་བོད་མི་དག་གིས་ལྷ་ ལས་བབས་སོ་ཞེས་རྒྱལ་པོར་བསྐོས་ལུགས་འདི་འདྲའི་ཟོག་རྫུན་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་པ་ ལས། བློན་པོ་བཀའི་ཐང་ཡིག་ལས།
སྤུ་ཡུལ་མོ་བཙུན་གུང་རྒྱལ་ལ། །
ཐེའུ་བྲང་སྤུན་དགུ་སྐྱེས་པ་ལས། །
ཆུང་དག་ཨུ་པེ་ར་ནས་འཆད་པའོ། །
ཁུར་དུ་གཉེར་ལྕི་ལས་སུ་སྨྲ་དཀའ་འོ།།
ཁྲི་རྒྱལ་བ་དང་དྲི་མུ་ཏྲི་བཙན་སྲས། །
གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཟླ་བ་ཉ་ལ་སྐྱེས། །
ཉ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། །
ཞེས་དང་།
རྒྱ་བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ་ལས།
ཡུལ་སྤུ་བོའི་ཡུལ་ནས་ སྤུའི་མི་མོ་མོ་བཙུན་བྱ་བའི་རུམ་ནས་ཐེ་བྲང་སྤུན་དགུ་སྐྱེས་པའི་ཆུང་དག་མ་སྙ་ ཨུ་པེ་ར་བྱ་བ། ལྕེས་གདོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཁེབས་པ། ཕྱག་སོར་དྲ་བས་འབྲེལ་བ། ཤིན་ཏུ་གདུག་རྩུབ་དང་ནུས་མཐུ་ཆེ་བ་གཅིག་བྱུང་བས། འདི་ཐུ་དྲགས་བཤུག་དགོས་ཟེར་ནས། སྤུ་བོའི་ཡུལ་གྱི་བན་བོན་ནུས་མཐུ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཐེ་བྲང་སྐྱས་འདེབས་བྱས་ནས་ བོད་དུ་བཤུགས་པ་ལ། དེར་བོད་ཀྱིས་མི་རྗེ་འཚོལ་བ་དང་འཕྲད་ནས་ཁྱོད་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་བྱས་པས། ང་སྤུ་བོའི་ཡུལ་གྱི་མི་གཅིག་ཡིན་ཟེར་བས། འོ་ན་ཕྱག་སོར་དང་ལྕེ་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་གཅིག་འདུག་པ། ཁྱོད་ལ་ནུས་མཐུ་འདྲ་བ་ཅི་ཡོད་བྱས་པས། ཁོ་ན་རེ་ནུས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་དྲགས་ནས་བཤུགས་པ་ཡིན་ཟེར། འོ་ངེད་ཀྱི་རྗེ་བཅོལ་ལོ་བྱས་ནས། གཉའ་བའི་ཁྲི་ལ་བླངས་ནས། འདི་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཡིན་བྱས་ནས་རྗེ་བཅོལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་གདའ་སྟེ། དེ་ནི་རྗེའི་རྔན་ནམ་མཚང་ལགས་སོ།།ཞེས་པ་འདི་ཙམ་ལ་ཡང་ཡིད་ཆེས་བྱེད་རིན་གང་ འཚམ་འདུག་སྙམ། དེ་བཞིན་ལྕང་སྐྱ་རོལ་བའི་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་གི་དཀར་ཆག་འབྲིང་ བོ་བྱ་བར་ཡང་འདི་དང་འདྲ་བ་ཞིག་བྲིས་འདུག་ལ། དཔེ་ཆ་དག་ཏུ་ཁོང་གི་མཚན་ལ་གཉའ་ཁྲི་དང་སྙ་ཁྲི། ཉག་རི་དང་ཉག་ཁྲི། ཉ་ཁྲི་སོགས་འབྲི་ལུགས་མི་འདྲ་བ་འདུག དེ་བཞིན་སྤུ་བོའམ་སྤོ་བོའི་ཡུལ་ནས་བྱུང་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་པས་འོ་དེ་སྤུ་རྒྱལ་ དང་འོ་ལྡེ་སྤུ་རྒྱལ་ཞེས་ཀྱང་གྲགས་སོ།།
༼འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད༽ཅེས་པ་འདི་ཕྱི་རབས་པ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ནས་བརྩམས་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས་སྟོན་པ་གྲོངས་ནས་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་སོང་བ་ན་ད་གཟོད་བོད་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་ལོ་རྒྱུས་མཐོང་ཆུང་དང་རྡོག་བརྫིས་བཏང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས། ད་ལྟ་མགོ་བོ་རྨོངས་ནས་ཕྱིར་འཁོར་མི་ཤེས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་ཕྲུ་གུས་ཀྱང་རྟོགས་པའི་གནས་ལུགས་འདི་རིགས་ཤེས་འོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་བས། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་པའི་གོ་ཐོབ་མཐོ་ཤོས༼ལྷ་རམས་པ༽འདི་གང་འདི་བྱུང་དུ་བཀོལ་ཆོག་པ་ཞིག་རེད་དམ། དེ་ལྟར་བཀོལ་བའི་ཉེར་ལེན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་ལ་གནོད་སྐྱོན་གང་འདྲ་ཞིག་ཐེབས་ཀྱི་འདུག་གམ།
ཁང་པའི་ནང་དུ་འདུག་མྱོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཁང་པ་རྒྱག་པའི་ཇུས་འགོད་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་ག་ནས་ཡོང་། སྒོམ་སྡེ་རང་ཉིད་ཁང་པའི་ནང་དུ་སྐྱེས་ནས་ཁང་པའི་ནང་དུ་མི་ཚེ་རྫོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ཁང་པ་ཞིག་རྒྱག་པའི་ཤེས་བྱ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས། འདིའི་ཕྱོགས་ནས་གཡུལ་བརྟན་བོད་དུ་བསླེབས་ནས་ཁང་པ་རྒྱག་པའི་རིག་གནས་མི་ཤེས་པ་ཞིག་གིས་ཁང་བཟོའི་ལག་རྩལ་མེད་པའི་བོད་པ་ཚོར་ཡམ་བུ་བརླ་སྒང་ལྟ་བུའི་ཁང་པ་ཞིག་བརྩིག་ཏུ་བཅུག་ཟེར་བ་དེ་ལས་དགོད་བྲོ་བའི་སྐད་ཆ་ཞིག་གང་ན་ཡོད། གཡུལ་བརྟན་བོད་དུ་མ་ཡོང་གོང་བོད་ལ་ཁང་བཟོའི་ལག་རྩལ་ཡོད་པ་ཁས་ལེན་ན་རང་གི་སྐད་ཆར་ནང་འགལ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ཁང་པའི་སྔ་མ་མི་ཟེར་བར་མཁར་གྱི་སྔ་མ་ཟེར་བའི་གོ་དོན་ཅུང་ཟད་ཤེས་ཡོད་ན་རང་གིས་གང་སྨྲས་ནང་འགལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་པ་གཞི་ནས་ཤེས་ཐུབ་པའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡོད་ཅིང་། ཡང་མིན་ན་གཡུལ་བརྟན་གྱི་རོགས་པ་ཚོ་ཁང་པ་བཟོ་མཁན་ཏག་ཏག་ཡིན་ཞེས་ཁས་ལེན་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།
གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་དེ་བོད་སྐད་ཙམ་ཡང་མ་ཤེས་པ་བོད་དུ་ཕྱིན་་ གནམ་་ལ་འཛུ་གུ་བཙུགས་ནས་རྒྱལ་པོ་བྱེད་རྒྱུ་བྱུང་བ་་ལམ་འགྲོ་རྒྱུག་བཞག་། ལྷ་ཡུལ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་མདོག་མདོག་ བྱས་ནས་ བོད་པ་རྨོངས་དད་ཅན་ཚོ་ལ་ མགོ་སྐོར་ཅི་འདྲ་བཏང་འདུག་། མི་ངན་ཞིག་གིས་བོད་རྒྱལ་ཐོག་མ་བྱས་
དེང་སང་ང་ཚོ་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འགྲོ་ནས་རྒྱལ་པོ་བྱེད་རྒྱུ་ཕར་བཞག་ སྡེར་མ་འཁྲུད་ཡ་ལས་ཀ་རགས་ཡ་ལའང་ཤིན་ཏུ་ཁག་པོ་འདུག་།
མིག་མདུན་གི་གནས་ཚུལ་དང་ མ་འོངས་པའི་མདུན་ལམ་ལ་འདང་ཞིག་རྒྱག་ན་མི་དགའ་འམ་
བཀུར་མི་འོས་ཕྱི་མི་རྒྱལ་སར་བཀོད་།
བསད་མི་འོས་རང་གི་རིགས་བརྒྱུད་དུ་།
སྐུ་འཁྲུངས་པའི་རྒྱལ་པོ་གླང་ དར་བསད་།
བོད་ཆབ་སྲིད་ནུབ་ཁའི་ཉི་མ་གྱུར།
སྒོམ་སྡེ་ལགས། གཉའ་ཁྲི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཐོག་མ་ཡིན་མིན་མི་ཤེས་ཀྱང་། དེ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཡུམ་བུ་བླ་གླང་རྒྱལ་པོའི་མཁར་གྱི་ཐོག་མ་རེད་ཟེར་བ་མ་གཏོགས་བོད་ཀྱི་ཁང་པ་ ཐོག་མ་དེ་རེད་ཟེར་བ་མ་རེད་དོ། ཁྱེད་རང་གི་ལུང་དྲངས་པ་དེ་ཚོ་ང་ཚོས་ལོ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་ཤས་སྔོན་ལ་བཀླགས་ཟིན་པ་ རྐྱང་རྐྱང་རེད།
ད་དུང་སྙིང་རྗེ་རྒྱ་གར་བ་ མི་ཧྲང་ཧྲང་ཅིག་ལ་བོད་པས། བོད་ཀྱི་ཁང་པ་ཆེན་པོ་དེ་འདྲ་བརྒྱབས་བཅུགས་པ་རེད་ཟེ་མ་ལབ། རྒྱ་གར་བ་ཚོས་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་བོད་ལ་སྤྱུགས་ཡོང་། ཕྱེད་ཀ་རྩེད་མོ་ཡིན།
ནོར་བཅོས།
“བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས”ཞེས་བཅོས་རོགས།
ངས་གོང་དུ་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་ཚོས་ཐུག་པ་དགུ་ཐུག་བསྐོལ་འདུག་ཟེར་ཡ་དེ་རྒྱུ་མཚན་ཅིག་དེ་རེད།
གཉའ་ཁྲི་བོད་རིགས་ཡིན་པ་ལ་ནི་གོང་གི་ལུང་རིགས་ཀྱིས་གནོད་ལ།
རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་ཡིན་པའང་ཕྱོགས་གཉིས་ཏེ། དམག་བརྒྱ་པའི་བུ་ཡིན་ཟེར་བ་དང་། ངས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་“གཡུལ་བརྟན”ཟེར་བ་གཉིས་བཞག་ཆོག དམག་བརྒྱ་པའི་བུ་རི་བོ་གངས་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་སོང་ཟེར་བ་ནི་ཧིནྡཱུ་བ་རྣམས་ལ་ཡོངས་གྲགས་ཤིག་མིན་ལ། “གཡུལ་བརྟན”དེར་སོང་ཞེས་པ་ནི་ཁོང་ཅག་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པས། ཡོངས་གྲགས་དེ་བཞག་ནས། ཡོངས་གྲགས་མིན་པ་ཞིག་ལྐུགས་པ་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་ཁས་ལེན།
གཉའ་ཁྲི་རྒྱ་གར་བའི་རིགས་མིན་པར་འདོད་པ་ལ་ལུང་དང་རིགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་གནོད་དེ།
དེ་ཡང་ལུང་ནི།
འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་འདི་ལ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱ་བ་བྱེད། །བྱང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་བརྟེན་ནས་ནི། །དེ་ཡི་ཚེ་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ལྷ་ལྡན་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡི། །གངས་ཅན་རི་ཡི་ནང་གནས་པའི། །རྒྱལ་པོ་མི་ཡི་ལྷ་ཞེས་པ། །ལི་ཙ་བྱི་རྣམས་རིགས་སུ་འབྱུང་། །ཞེསསྲོང་བཙན་རྒྱ་གར་ལི་ཙ་བྱིའི་རིགས་རྒྱུད་ཡིན་པར་གསུངས་ཤིང་། སྲོང་བཙན་ལི་ཙ་བྱིའི་རིགས་རྒྱུད་ཡིན་པར་གསུངས་པས། གཉའ་ཁྲི་རྒྱ་གར་བ་ཡིན་པར་དོན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། དེ་མིན་ན། སྲོང་བཙན་ལི་ཙ་བྱིའི་རིགས་རྒྱུད་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དེ་དོན་གང་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་རེད་དམ།
རིགས་པའི་གནོད་བྱེད་ནི།
གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་ཡིན་པར་རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་མ་མཐར་ཡང་གསུམ་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་རེད། དང་པོ་ནི༽ གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོས་མཛུབ་མོ་གནམ་ལ་ཀེར་བ་དེ་རེད། དེ་ནི་སྐད་བརྡ་མ་སྤྲོད་པའི་རྟགས་མཚན་གསལ་པོ་རེད། སྤོ་བོ་ནས་འོངས་པ་ཡིན་ན་སྐད་བརྡ་མ་འཕྲོད་དགོས་དོན་ཆེར་མི་འདུག གཉིས་པ་ནི༽ ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་དེ་རེད། རྒྱ་གར་བ་རྣམས་གནའ་རབས་ནས་ཁང་ཁྱིམ་དུ་སྡོད་ཅིང་། ཁང་པ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལག་རྩལ་དང་ཡང་ལྡན་པས། ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་བརྩིགས་པ་རེད། བོད་ལ་གནའ་བོའི་དུས་སུ་སྦྲ་གུར་མ་གཏོགས་ཁང་ཁྱིམ་ནང་སྡོད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་སྐད་མི་འདུག དེ་མེད་པས་ཁང་ཁྱིམ་རྩིག་པའི་ལག་རྩལ་ཡང་ཁག་ཙམ་རེད། གསུམ་པ་ནི༽ “མཧཱ་བྷ་ར་ཏའི”ལོ་རྒྱུས་ནང་“”མཇུག་བསྡུའི་ལེའུར་“འགྲུལ་བཞུད་ཆེན་མོ”(The Great Journey)ཟེར་བ་ཞིག་དང་། “ལྷ་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པ”(Ascent to Heaven)ཞེས་པའི་ལེའུ། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ཏེ་མཐར་“གཡུལ་བརྟན”གྱིས་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས་ནའང་། སྔར་གྱི་སྡིག་པ་ལ་ཡིད་ཕྱུང་སྟེ་हिमालय, ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་བོ་བརྒྱུད་དེ་ལྷ་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་དེ་རེད།
གནམ་ལྕགས་ལགས་སོགས་དྲ་གྲོགས་ཚང་མར་བཀྲིས་བདེ་ལེགས་ཞུ།
གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནི་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་“གཡུལ་བརྟན”ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ནོ༽ཟེར་མཁན་གྱི་སྒོམ་སྡེ་ལགས། ་་་་་དེས་ན་མིའི་འགྲོ་བའི་ཐོག་ མ་ནི། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་དམག་དུས་ནས་བྲོས་པའི་མི་རྒྱུད་དེ་དག་ཡིན་པ་གསལ་པོ་འདུག་པ་ དང་། ་་་་ཟེར་མཁན་གྱི་སྒོམ་སྡེ་གཉིས་ལས་གཅིག་ནི། ར་བཟི་ནས་བྲིས་པ་འདྲ། མི་རྒྱུད་ཐོག་མ་བྱུང་བ་དང་། དེའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཐོག་མ་གཉིས་དུས་མཉམ་ནི། མཁས་བླུན་སུས་ཀྱང་འདོད་དུ་མི་རུང་ངོ་།
དགག་པ་ཅུང་ཟད་སྤྲོས་ན། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་གཡུལ་བརྟན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོ་ནས་རི་བོ་གངས་ཅན་གྱི་ ཕྱོགས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་བཟུང་བ་འདིས་ནང་འགལ་དང་པོ་དེ་རེད།
བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་ཉག་ཁྲི་ བཙན་པོ་དང་། ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་ལས་གླིང་དྲུང་ལྷག་པར་ལྟ་མཁན་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་གནས་ལས། རའ་མ་ཡན་དང་། མཧྰ་བྷྰ་རཏ། ལ་མཚར་བ་རྩིས་མཁན་རྣམས་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་ བའི་གྲལ་ལ་ཚུད་དཀའོ། །
སྒོམ་སྡེ་ལགས། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་དང་། ཆོས་ལུགས་པ་གཉིས་ཅུང་ཟད་དབྱེ་ཕྱེ་ཤེས་དགོས། ཁྱེད་རང་གིས་འདོད་པའི་ཤ་དུམ་གཅིག་ལས་མི་བརྒྱ་སྐྱེས་པར་རྒྱ་གར་གྱི་དེང་དུས་ རྒྱ་བ་རྒྱལ་རབས་མཁས་པ་ཚོས་ཁས་བླང་བགྱིད་ཨ་ཡོད་། ང་ཚོ་བོད་པས་ཡིན་དང་ཡིན། རྒྱ་གར་བ་ཚོས་ཀྱང་ཁྱེད་རང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་པར་གད་མོ་ཤོར་ཡ་ཉེན་ཁ་ཡོད་རེད་ དོ།
རྒན་སྒོམ་སྡེ་བ་ལགས། སྐུ་བདེ་བའི་འཚམས་ཞུ་དང་བཅས།
རང་རེའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་སའི་རྡོ་རིང་གི་ངོས་སོགས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་མིང་ལ་འོ་ལྡེ་སྤུ་རྒྱལ་ཞེས་འབྱུང་ལ། ཁོང་གི་རུས་རྒྱུད་ཀྱི་ཐད་ནས་ཀྱང་མཁས་པ་རྣམས་ཞལ་མི་མཐུན་པ་མང་བོ་ཡོད། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་ཆེ་བ་ཡིན་པ་ནི་འདོད་པ་དེ་དག་གི་ཡ་གྱལ་ཞིག་ཡིན། དཔལ་དོན་འགྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་་རྗེ་གཉའ་ཁྲིའི་རུས་རྒྱད་སྐོར་ལ་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་དང་གཅིག ལི་ཙ་བཱིའི་རྒྱུད་པ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་བོ་ཡི་སྲས་ལ་བཤད་པ་དང་གཉིས། ཀོ་ས་ལའི་རྒྱལ་བོ་གསལ་རྒྱལ་ལ་བཤད་པ་དང་གསུམ། གཏུམ་པོ་རབ་སྣང་གི་བུ་ཤར་བ་ལ་བཤད་པ་དང་བཞི། ཡབ་ལྷ་བདག་དྲུག་ལས་བྱུང་བ་དང་ལྔ་སོགས་མང་ངོ་ཞེས་གསུང་བ་ལྟར་དང་། ཡང་གཅིག་བཤད་ན་དེ་དག་གང་ཡང་མ་ཡིན་པར་བོད་རང་གི་གདོད་མའི་མི་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྲིད་དོ།།
རྒན་ལགས། རྗེ་འདི་དེ་ལྟར་ཕེབས་སྐབས་སམ། དེའི་ཡར་སྔོན་ལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་གསལ་བའི་མངའ་མཛད་བཅུའམ་དྲུག་ཟེར་བ་དེ་མི་མ་ཡིན་སོགས་སུ་བསྙད་པ་འདི་ལ་དགོངས་གཞི་ག་རེ་ཡོད། ད་དུང་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་ཡུལ་གཞན་ནས་ཕེབས་སྐབས། བོད་མི་ཤེས་པ་ཅན་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་གཉའ་ལ་བཏེགས་པར་བཤད་པའི་ཤེས་པ་ཅན་བཅུ་གཉིས་པོ་དེས་ག་རེ་ཤེས་ནས་ཤེས་པ་ཅན་ཞེས་བོས་པ་ཡིན། འདིའི་སྐབས་སུ་དེ་དུས་ནས་རང་རེའི་བོད་མིའམ་མངའ་མཛད་དེ་དག་གི་ཁྲོད་ན་ཤེས་པ་ཅན་དང་མི་ཤེས་མཁན་གྱི་གྲལ་རིམ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པར་བལྟས་ན། དེང་སང་གི་རྒྱལ་རབས་ཁྲོད་ཀྱི་རྟོག་བཟོ་བྱས་པའི་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་འདི་འདྲ་ཞིག་བོད་རང་ལའང་ཡོད་ཆོག་པ་ཞིག་ཏུ་མི་སྣང་ངམ། དེ་ནི་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
རྒན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་ཁག་གི་དཔྱད་གཞི་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྐབས། ཨུ་ཚུགས་ཀྱི་གཤིས་ཀའང་ཅུང་ཟད་བསྲེས་ཡོད་པར་མཐོང་མོད། འོན་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ཅི་བས་ཡོང་དཀའ། ཉིད་ཀྱིས་གོང་དུ་དྲངས་པའི་ལུང་ཚིག་དེ་དག་ལས་ཁག་ཅིག་གིས་ཅི་ཡང་སྒྲུབ་མི་བཏུབ་པ་འདྲ་བའི་ཤེས་བྱེད་ཅིག་འབྱུང་གི་འདུག་ཀྱང་། གཅིག་བྱས་ན་ཕྲན་གྱི་ཐོས་དང་མཐོང་བའི་དཀྱེལ་རྒྱ་ཆུང་དྲགས་པའི་སྐྱོན་ཡིན་སྲིད། དེ་ཙམ་བྱ། རྗེས་མར་ཡང་ཡང་མཇལ།
གལ་སྲིད་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་ཐོག་མ་བཙན་ཚུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་བ་གངས་རིན་པོ་ཆེའི་གནས་ཡུལ་དུ་སྒྲུབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་ཆས་པ་ཞིག་རེད་ཟེར་གྱི་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་པ་མའོ་ཙེ་ཏུང་བོད་དུ་རྒྱལ་བོར་མ་བསྐུལ་དང་བླངས་ཀྱིས་ལྷགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་ཡང་སྲིད་མ་རེད་ཅེས་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། ཤེས་ཡོན་པ་ཚོ་སྐད་ཆ་སོམས་ནས་ཤོད། ད་ཕྱི་ལོགས་སུ་རེ་བ་ཚར་ཐལ། ནང་ལོགས་སུ་ལྟ་ཡ་མ་གཏོགས་ལྷག་མི་འདུག
བོད་ལ་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་བ་ནས་བོད་མིས་བརྩོད་ལེན་བྱེད་པ་ནི་ཨང་གཉིས་པ་ཡིན་་་་པས་བདེན་ངེས་རེད། དེས་ཉེར་ལེན་གྱིས་ད་ལྟའི་གནས་བབ་འདི་བྱུང་བ་རེད།
སྒོམ་སྡེ་ལྷ་རམས་པ་ལགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། རྩོམ་དང་མཆན་གཉིས་ཀར་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད། ང་ཁྱེད་རང་གི་རྩོམ་འབྲི་སྟངས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད། ད་ཐེངས་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་ལས་ལུང་མང་པོ་དྲངས་ནས་དོགས་གཅོད་བྱས་འདུག དངོས་གནས་དགའ་འོས་པ་ཞིག་འདུག ཡིན་ནའང་ངས་དྲི་བ་ཤིག་ཡོད། ཁྱེད་རང་གིས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་བུ་རྒན་ཤོས་རྒྱལ་པོ་“ཡུ་དྷིཥ་ཊར”རམ་“གཡུལ་བརྟན”ཉིད་ངེད་ཅག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དང་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐད་གསང་མཐོན་པོས་སྨྲ་བར་འདོད་དོ་ཞེས་གསུང་བཞིན་པ་འདི་ལ་བལྟས་ན་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ལོ་ངོ་བཞི་སྟོང་ཡས་མས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་གསུང་བ་དང་འདྲ་བས། ད་ལྟའི་ལོ་ཐོའི་ནང་གསལ་བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༣༧ ཞེས་བཀོད་པ་འདི་གཉིས་ལ་ཧེ་བག་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སོང་བས། འདིའི་སྐོར་ལ་གཟིགས་ཚུལ་ཞིག་གསལ་བོར་གསུངས་རོགས།།
ཕྱི་ རོལ་པའི་ལྷ་སྒྲུང་དང་བོད་པའི་དངོས་སྒྲུང་གཉིས་མཉམ་བསྲེས་བྱེད་འདོད་པའི་ལྷ་ རམས་པ་ལགས། གཡུལ་བརྟན་བོད་ཡུལ་དུ་སོང་ཡོད་ཆོག་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་ཇི་ལྟར་གྱུར་མིན་ དེ་ཁྱེད་ལ་བཤད་རྒྱུ་མེད་སོང་བ་ཡིན་ནམ། ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་པས་བོད་ལྗོངས་སྤོ་བོའི་ཡུལ་ནས་གཉའ་ཁྲི་སྐྱེས་པར་འདོད་པའི་ དཔྱད་རྩོམ་དེ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དགག་གཞག་བྱེད་ཐུབ་དགོས་ཀྱི། ཕྱི་རོལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་རྙིང་བ་ལོ་སུམ་སྟོང་གི་རུལ་དྲི་ཁ་བ་ཞིག་ཏུ་གཡུལ་ བརྟན་རི་གངས་ཅན་གྱི་ཁྲོད་དུ་ཞུགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ཙམ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ འབྱུང་ཁུངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་ཁྱེད་རང་ཕྱི་རོལ་བའི་རྫུན་གཏམ་ཆེན་པོ་དག་གིས་ཇི་ འདྲ་ཞིག་བསླུས་ཡོད་པའི་དན་རྟགས་ངོ་མཚར་བ་ཞིག་ལགས་སོ།།འོ་ན་ལོ་སུམ་སྟོང་གི་ རྗེས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱིས། བོད་ཀྱི་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་གཡུལ་ཕམ་ནས་རི་གངས་ཅན་བརྒལ་ཏེ་འཕགས་ཡུལ་དུ་བསྐྱོད་དོ་ བྱ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་མཐོང་བ་ཡིན་ན། དེ་དུས་ཀྱི་མཁས་མིང་འཛིན་པ་ཁྱེད་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་དེ་དུས་རྒྱ་གར་ གྱི་སྲིད་འཛིན་དུ་གྱུར་ཏོ།།རྒྱུ་མཚན་ནི་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་རི་གངས་ཅན་བརྒལ་ནས་ འཕགས་ཡུལ་དུ་བསྐྱོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ལན་ཇི་ལྟར་གདབ། སོམས་ཤིག
ངས་ བསམས་ན་གཡུལ་བརྟན་ལྷ་ཡུལ་དུ་གཤེགས་ཚུལ་ནི། གངས་ཅན་གྱི་ཡུལ་དུ་གནམ་གཤིས་གྲང་ཞིང་འབྲས་སྐྱ་དང་ལྡ་ལི་འཐུང་རྒྱུ་མེད་པར་ གཡུལ་བརྟན་མུག་ཤི་ཐེབས་པ་ལ་ཆེད་བརྗོད་བྱས་པ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ།། དེ་མིན་རྒྱ་གར་བ་ཚོར་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ལྷ་ཡུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་ཆགས་ ཚུལ་ཡང་རྒྱས་ལ་མཚར་བ་ཁ་སང་དེ་རུ་སོང་ནས་བསླེབས་མ་ཐག་པ་ལྟ་བུ་རྫུན་མཁན་ཆེན་ པོ་ཞིག་མིན་ན་བཤད་རྒྱུར་ངོ་ཚས་མི་བཟོད་པ་རྐྱང་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་། གཡུལ་བརྟན་ལུང་པ་ཕར་ཕྱོགས་གངས་ཅན་པའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ཚུལ་གྱི་གཏམ་ཤིག་གི་ རྨོངས་སྤུ་ཙམ་ཡང་ཁོ་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་སུ་བརྗོད་མེད་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་མཚོན་ཐུབ་བམ། ལེགས་པར་སོམས་ཤིག
གཉའ་ཁྲིའི་གོང་དུ་བོད་ལ་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་མ་བྱུང་ཞིང་། དེ་དག་ལ་རང་རང་གི་ཆོས་ལུགས་དང་མགོ་ཁྲིད་དམག་དཔུང་སོགས་ཡོད་པས། རྒྱ་གར་བ་ལྡོམ་པོ་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་འགྲོ་སྟངས་ཅི་ཡང་མི་ཤེས་པ་ཞིག་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད་པར་བོད་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་སོང་ཟེར་བའི་གཏམ་འདི་ལས་སྙིང་ན་ བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་འཁྱོག་བཤད་བྱེད་སྟངས་ཤིག་མེད་དོ།། འཁྱོག་བཤད་འདི་ནི་ལྷ་རམས་པ་ཁྱེད་གཅིག་བུས་བྱས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་བོད་ཀྱི་ལོ་ རྒྱུས་སྨྲ་བར་ཁས་འཆེ་བ་གང་མང་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་ཆེ་ཆེ་གཉན་གཉན་གང་མང་ཞིག་གི་ མགོ་ཁུངས་རྒྱ་གར་རང་ལ་གཏུགས་དགོས་པར་འདོད་པའི་ཞེ་འདོད་དེ་ལས་བྱུང་བའོ།།
ལྷ་རམས་པའི་རྨོངས་བཤད་འདི་ནི་གསར་བཤད་ཅི་ཡང་མིན་པར་བོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ འཁྱོག་བཤད་ཤེས་དང་མ་ཤེས་གཉིས་ཀའི་སྒོ་ནས་བྱེད་མཁན་གནའ་ནས་ད་བར་བྱུང་བསྡད་ ཡོད་པ་ཞིག་སྐྱར་བཤད་ཀྱི་ངལ་དུབ་བསྟེན་པ་ཙམ་ཞིག་རེད། འདི་འདྲའི་ཉོག་བཤད་འཇམ་པོ་རང་གཞན་རྫུན་གཏམ་གྱི་དོང་ཞབས་སུ་འདྲུད་པ་ཞིག་ལས་ རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པ་འགས་ཅུང་ཟད་ཚིག་རྩུབ་མོར་སྨྲས་པ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་ཀྱང་ ལེགས་བཤད་བླ་ན་མེད་པ་རེ་རྙེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་མིན་ནོ།།
སྒོམ་བདེ་ལགས། རེད་རེད། བོད་མི་ཡང་རྒྱ་གར་བ་རེད། བོད་ཆོས་ཀྱང་རྒྱ་ཆོས་རེད། བོད་རྒྱལ་ཡང་རྒྱ་གར་བ་རེད།
ད་དུང་ཡང་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་བཅུ་གསུམ་ནང་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་པ་ཚོས་རྫུན་བཟོ་བྱས་པའི་ལྷ་སྒྲུང་དེ་ཚོར་ཉན་གྱིན་ཡོད་དམ། ལྷ་སྒྲུང་རྐྱང་བཤད་བཤད་ཀྱིས་ང་ཚོ་འདི་ལྟར་མགོ་རྨོངས་སོང་བ་རེད། ད་དུང་ང་ཚོས་མི་རབས་ཕྱི་མ་ཚོ་མགོ་རྨོངས་སུ་འཇུག་དགོས་སམ།
རྒྱ་གར་བ་ལྷ་དང་འདྲེ་ཅི་ཞིག་ཡིན་རུང་ང་ཚོར་ཕན་ཐོགས་མེད། དེ་ལས་ང་ཚོའི་མིག་མདུན་དང་འབྱུང་འགྱུར་ལ་བསམ་གཞིག་མང་ཙམ་གནང་རོགས།
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དེའི་སྐོར་གནས་ཚུལ་འཁོད་པ་རྣམས་དཔྱད་གཞིར་འབུལ་གྱི་ཡིན།
༡༽ ༼ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་གི་བསྟོད་པའི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་པ་རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་ཤེས་རབ་གོ་ཆའི༽མཛད་པ་ལས། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཁ་ལོ་བ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་ཏེ། གཡུལ་བཀྱེ་བས་འཐབ་དཀའི་རིགས་དཔུང་གི་ཚོགས་བཅོ་བརྒྱད་དང་བཅས་པ་བརླག་པར་གྱུར་ཏོ། །རཱུ་པ་ཏི་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱལ་པོ་དཔུང་གི་ཚོགས་གཅིག་དང་བཅས་པ་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ། བུད་མེད་ཀྱི་ཆ་ལུགས་སུ་བྱས་ཏེ་བྲོས་ནས་རི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་རི་ཁྲོད་དུ་ཞུགས་ཏེ། གནས་པའི་རིགས་ལས་དེང་སང་ན་ཡང་བོད་ཅེས་བྱ་བར་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས།
༢༽ ༼བུ་སྟོན་ཆོས་འབྱུང༽དེབ་གཟུགས་༡༨༠ལས། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མིའི་འགྲོ་བ་དང་པོ་བྱུང་ཚུལ་ནི། ལྷ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པའི་འགྲེལ་པར་སློབ་དཔོན་ཤེས་རབ་གོ་ཆས་བྱས་པའི། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་དང་ཤཱཀྱའི་རིགས་སོ། དགྲ་ངན་དཔུང་ཚོགས་བཅུ་གཉིས་འཐབ་པའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོ་རུ་པ་ཏི་ཞེས་པ་དམག་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་དང་བཅས་པ་བུད་མེད་ཀྱི་ཆས་སུ་ཞུགས་ཏེ་གངས་ཅན་གྱི་གསེབ་ཏུ་བྲོས་པ་ལས་འཕེལ་བ་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང་། བོད་ཀྱི་གཏམ་༼བོད་འདིར་དང་པོ་མི་མེད། མི་མ་ཡིན་གྱིས་གང་བ་ལ་སྲིད་པ་ཕྱཱའི་མཁན་རྗེས་དབང་བྱས། དེ་ནས་མུ་རྗེ་བཙན་པོ་བདུད་ཨ་ཏྲཾ་རུ་ཏྲ། སྲིན་པོ་ཡག་ཤ་དེ་ཝ། ཀླུ་རྒྱལ་གང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བྱས། དེ་ནས་སྤྲེའུ་དང་བྲག་སྲིན་ལས་མི་རྣམས་བྱུང་། མ་སངས་སྤུན་དགུ། རྒྱལ་ཕྲན་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ། རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས། རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་བུ་བཞི་བཅུས་དབང་བྱས་སོ། །༽ལས་སྤྲེའུ་དང་བྲག་སྲིན་མོ་ལས་མཆེད་པར་འཆད་དེ་དེ་དག་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་བལྟའོ། །
བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རྒྱུད་ནི་ཁ་ཅིག་ཀོ་ས་ལའི་རྒྱལ་པོ་གསལ་རྒྱལ་གྱི་སྲས་ལྔ་ཚིགས་ཡིན་ཟེར་རོ། །ཁ་ཅིག་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོའི་སྲས་ཆུང་བ་སྟོབས་ཆུང་གི་སྲས་ལྔ་ཚིགས་ཟེར་རོ། །ཁ་ཅིག་བོད་རྣམས་བདུད་དང་གནོད་སྦྱིན་གྱི་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་མནར་བའི་དུས་སུ། བད་ས་ལའི་རྒྱལ་པོ་འཆར་བྱེད་ཀྱི་བུ་མིག་མས་འགེབས་པ་སོར་མོ་དྲ་བས་འབྲེལ་བ་མཚན་ལྡན་ཞིག་བྱུང་བས་སྐྲག་སྟེ་ཟངས་ཁ་སྦྱོར་དུ་བཅུག་སྟེ་གངྒཱ་ལ་བསྐྱུར་བ་ཞིང་པས་རྙེད་དེ་གསོས་ཏེ་ཆེར་སྐྱེས་པ་ན་སྔར་གྱི་གཏམ་བཤད་པས་ཡིད་སྐྱོ་སྟེ་གངས་རིའི་བྲག་ཏུ་བྲོས་པ་ན་རིམ་གྱིས་ལྷ་རི་ཡོལ་བའི་ཁར་བྱུང་སྟེ་བཙང་ཐང་སྒོ་བཞིར་བྱོན་པ་ལ་བོན་པོ་རྣམས་དམུ་ཐག་དང་དམུ་སྐས་ལ་ཡོང་བས་ལྷ་ཡིན་ཟེར་རོ། །དེ་ནས་ཁྱོད་སུ་ཡིན་དྲིས་པས་བཙན་པོ་ཟེར། གང་ནས་བྱོན་དྲིས་པས་ནམ་མཁའ་ལས་མཛུབ་མོ་སྦྲེང་ཞིང་སྐད་མ་གོ་ནས་ཤིང་གི་ཁྲི་ལ་བཞག་སྟེ་མི་བཞིའི་གཉའ་བ་ལ་ཁུར་ནས་འདི་ལ་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཇོ་བོ་བྱའོ་ཟེར་ཏེ་མིང་ཡང་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོར་༼སྐུ་མཁར་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་བརྩིགས་པས་མཚོ་མི་གཤིན་གྱི་དཔུ་རྒྱལ་གྱིས་བོན་བསྒྱུར་ཟེར། སུམ་པའི་བོན་པོ་ཨ་ཡོངས་རྒྱལ་བ་བཏུལ་ལོ། །༽བཏགས་རྒྱལ་པོ་སྔ་ཤོས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས།
༣༽ ༼ཚལ་པ་ཀུན་དགའ་རྡོ་རྗེའི་དེབ་ཐེར་དམར་པོ༽(དེབ་ཐེར་དམར་པོ་ནི་ཕྱི་ལོ་1346-ནས་འགོ་བརྩམས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་1363 ལོར་གྲུབ་པར་བཤད)༣༢ལས། སྔོན་གྱི་ཡིག་ཚང་རྣམས་ལས་བྱུང་བ། བོད་ཀྱི་ཡུལ་འདིར། དང་པོར་མི་མེད་དེ། མི་མ་ཡིན་དུ་མས་གང་བར་གྱུར་པ་ལ། སྲིད་པ་ཆ་མཁན་རྗེས་དབང་བྱས་སྐད། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་དམུ་རྗེ་བཙན་པོ། བདུད་པོ་མ་ཏྲང་རུ་ཏྲ། སྲིན་པོ་ཡཀྵ་དེ་བ། ཀླུ་རྒྱལ་གང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བྱས། དེ་ནས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། སྒྲོན་མའི་སྤྲུལ་པ་བྲག་སྲིན་མོ་ལས། བོད་ཀྱི་མི་རྣམས་བྱུང་སྟེ། མ་སངས་དཔུན་༼སྤུན༽དགུ། རྒྱལ་ཕྲན་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ། རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས། རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མ་བཞི་བཅུས་རིམ་གྱིས་དབང་བྱས་སྐད་དོ། །དེ་ནས་མི་རྗེ་ལྷས་མཛད། ལྷ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པའི་འགྲེལ་པ་སློབ་དཔོན་ཤེས་རབ་གོ་ཆས་མཛད་པ་དང་། ལྷ་སའི་ཀ་ཚིགས་ཀ་ཁོལ་མ་ལས་བྱུང་བ། ཤཱཀྱའི་རིགས་ལས་ཤཱཀྱ་ཆེན་པོ་དང་། ཤཱཀྱ་ལི་ཙཱ་བྱི། ཤཱཀྱ་རི་བྲག་པ་གསུམ་ལས། ཐ་མ་ལ་རྒྱལ་པོ་སྐྱ་སེང་ཞེས་པའི་བུ་ཆུང་བ་གཅིག་དཔུང་གི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་བུད་མེད་ཀྱི་ཆས་སུ་ཞུགས་ནས་རི་གངས་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བྲོས་པ་ལས། བོད་ཀྱི་རྗེར་གྱུར་པར་བཤད།
༤༽ ༼རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང༤༩༽ལས། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དེས། རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་པའི་སྤྲེའུ་ཅིག་ལ། དགེ་བསྙེན་གི་སྡོམ་པ་བྱིན་ནས། བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་བསྒོམ་དུ་བཏང་ངོ་། །དེར་སྤྲེའུ་དེས། བྲག་རོག་པོ་གཅིག་ལ་བསྒོམ་སྟེ། ཞེས་སོགས་ནས། ཡང་དེ་ཉིད་༥༡ལས། དེ་ནས་སྤྲེའུ་དང་། བྲག་སྲིན་མོ་གཉིས་བཟའ་མི་བྱས་པས། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ནས་ཚེ་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་རྣམས་སྤྱོད་ལམ་མི་འདྲ་བ་དྲུག་སྐྱེས་སོ། །དེ་ཡང་། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ནས་ཚེ་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་དེ། ངོ་ནག་ལ་སྡུག་སྲན་ཆེ་བ་ཅིག་འདུག ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་ནས་ཚེ་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་དེ། བཞིན་མི་སྡུག་པ་ཟས་ལ་གདུང་བ་ཅིག་འདུག དུད་འགྲོའི་གནས་ནས་ཚེ་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་དེ། གླེན་ལ་རོད་ངན་པ་ཅིག་འདུག མིའི་གནས་ནས་ཚེ་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་དེ། ཤེས་རིག་རྒྱས་པ་སེམས་ཆུང་བ་ཅིག་འདུག ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་གནས་ནས་འཆི་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་དེ། ཐུ་ལ་ཕྲག་དོག་ཆེ་བ་ཅིག་འདུག ལྷའི་གནས་ནས་འཆི་འཕོས་པའི་སྤྲེའུ་ཕྲུག་དེ། ངང་རྒྱུད་རིང་ལ་སེམས་དགེ་བ་ཅིག་འདུག་གོ།ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །
༥༽༼དེབ་སྔོན་སྟོད་ཆ་༦༠ལས༽ བོད་ཀྱི་ཡུལ་འདི་ཡང་རྒྱ་གར་དང་འདྲ་བར། ཡུལ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་གནས་པའི་བསྐལ་པ་ནས་བྱུང་བར་བྱས་ན་ཡང་ལུང་དང་རིགས་པའི་གནོད་པ་མེད་ཅིང་། སྟོན་པ་ཐུབ་པ་བྱོན་པའི་དུས་ལས་སྔ་བ་རྩོད་ལྡན་གྱི་ཐོག་མ་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔས་དཔུང་ཚོགས་ཡན་ལག་བཅོ་བརྒྱད་དམ་བཅུ་གཉིས་བཅོམ་པའི་ཚེ། རུ་པ་ཏི་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱལ་པོ་དཔུང་གི་ཚོགས་གཅིག་དང་བཅས་པ་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ། བུད་མེད་ཀྱི་ཆ་ལུགས་སུ་བྱས་ནས་བྲོས་ནས་རི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་རི་ཁྲོད་དུ་ཞུགས་ཏེ་གནས་པའི་རིགས་ལས། དིང་སང་ན་ཡང་བོད་ཅེས་བྱ་བ་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སློབ་དཔོན་ཤེས་རབ་གོ་ཆས་བཤད་དེ། སྔོན་གྱི་ཡི་གེ་རྙིང་པ་རྣམས་ལས་ཡུལ་འདི་ལ་སྔོན་མིང་པུ་རྒྱལ་ཞེས་ཟེར་ལ། ཕྱིས་བོད་ཅེས་བྱ་བ་འཆད་པ་ཡང་སློབ་དཔོན་ཤེས་རབ་གོ་ཆའི་གསུང་དང་སྦྱར་ན་འབྱོར་རོ། །ཞེས་གསུངས།
༦༽ ༼ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་སྟོད་ཆ་༡༥༨༽ལས། ལྷ་ལས་ཕུལ་བྱུང་གི་བསྟོད་འགྲེལ་ཤེས་རབ་གོ་ཆས་མཛད་པར་སྔོན་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་དང་དགྲ་ངན་དཔུང་ཚོགས་བཅུ་གཉིས་འཐབ་པ་ན་རྒྱལ་པོ་རུ་པ་ཏི་ཞེས་པ་འཁོར་བརྒྱ་དང་བཅས་ལ་བུད་མེད་ཀྱི་ཆས་སུ་ཞུགས་ནས་རི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཁྲོད་དུ་བྲོས་པ་འཕེལ་བ་ལ་དེང་སང་ཡང་བོད་ཅེས་གྲགས་སོ། །ཞེས་བྱུང་བ་ཡང་བོད་མི་མཐའ་དག་གི་ཁུངས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་རུ་པ་ཏི་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོར་བྱེད་ན་དེའི་གོང་དུ་མི་མང་དུ་ཡོད་པར་གྲགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང་། མིན་ན་ཡང་བོད་ཡུལ་ན་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་གཞན་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེ་དག་ནི་བོད་དང་ཉེ་བ་མོན་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ལ་བོད་ཀྱི་སྒྲར་བྱས་པ་དུ་མ་སྣང་བས་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །ཡང་སྔོན་རབས་པ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱལ་པོ་སྐྱ་སེང་དང་དམག་བརྒྱ་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་ལ་སྐྱེས། ཕྱིས་རྒྱལ་སྲིད་རྩོད་པ་ན་དམག་བརྒྱ་པ་ལ་བུ་བརྒྱ་ཡོད་པས་དམག་བརྒྱ་པར་གྲགས་ཤིང་སྐྱ་སེང་གིས་ལྷ་མཆོད་པས་དྲང་སྲོང་ཞིག་གིས་མ་ཡིན་གྱི་བུ་ལྔ་བྱིན། དེ་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་དྲིས་པས་སོ་སོར་སྨྲས་ཤིང་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་དམག་བརྒྱ་པ་ཐུབ་བྱས་པས། ཉམ་སད་པའི་ཕྱིར་འོ་ན་དམག་བརྒྱ་པ་ཐུལ་ཞིག་བྱས་པས། དེས་ཕ་དང་གོ་དགུ་པོ་བསད། ཐ་ཆུང་རུ་པ་ཏི་མཚན་དང་ལྡན་པ་དེ་བཙོན་དུ་ཁྲིད་ནས་འོངས། སྐྱ་སེང་གིས་གསོད་པར་འཕངས་ནས་ཟངས་ནང་དུ་ཟས་སྐོམ་དང་གོས་དང་བཅས་ཏེ་ཆུར་བསྐྱུར་བ་ཞིང་པས་རྙེད་ནས་གསོས། ཕྱིས་བོད་ཡུལ་དུ་བྱོན་ནས་རྗེ་མཛད་ཟེར་ཡང་ལྷ་སའི་བཀའ་ཚིགས་ཆེན་མོར་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནས་ཐོ་ཐོ་རིའི་བར་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་སོང་། ཐོ་ཐོས་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ཐུབ། དེ་ནས་སྲོང་བཙན་གྱི་བར་བཞི་ལ་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཅིག་སོང་བར་བཤད་པས་སྟོན་པ་འདས་ནས་ལོ་མང་ཞིག་ན་བོད་རྗེ་བྱོན་པར་གསལ་ལ། དམག་བརྒྱ་པའི་བུ་རུ་པ་ཏི་སོགས་སྟོན་པ་མ་བྱོན་པའི་གོང་དུ་བྱུང་བར་ངེས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་རིང་ཞིག་ལོན་པ་ན་ཤཱཀྱ་ལི་ཙྭ་ཝིའི་རྒྱུད་པ་མཚན་དཔེ་དང་ལྡན་པ་ཅིག་བོད་དུ་བྱོན་ནས་རྗེ་མཛད་པར་གསལ་ལ་དེ་མཚན་རུ་པ་ཏིར་གཅིག་པ་ཙམ་བྱུང་བ་ནི་མི་འགལ་ལོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ངེས་པ་ཅན་བོད་དུ་སྔོན་གྲགས་མི་སྣང་ངོ་། །ཀ་བཀོལ་མ་ལས་ཤཱཀྱ་རི་བྲགས་པའི་རྒྱུད་པ་ཞེས་སྣང་ཡང་། འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་ལས། ལི་ཙཱ་ཝི་རྣམས་རིགས་སུ་བྱུང་། །ཞེས་ལུང་བསྟན་པས་ཡི་གེ་ཉམས་པར་ཟད་དེ་ཀ་བཀོལ་མའི་ཕྱི་མོ་ནུབ་ནས་ཕྱིས་ལྷ་སའི་དཀོན་གཉེར་གྱི་ངག་ལས་བྲིས་ཟེར་བ་སོགས་དུ་མ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་འབྱུང་།
༧༽༼བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང་དེབ་གཟུགས་༡༢༠༽ལས། ད་ནི་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་ཇི་ལྟར་དར་བའི་ཚུལ་ནི། དེའང་རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག བོད། ལི། ཤམྦྷ་ཀ། ཀེ་ལཱ་ཤ་སྟེ་འཛམ་གླིང་དུ་དམ་པའི་ཆོས་དར་བའི་ཡུལ་ཆེན་པོ་དྲུག་ཡོད་པའི་གསུམ་པ་རི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དུས་ནམ་གྱི་ཚེ་བྱོན་ན། འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་ལས། ཁ་བ་ཅན་དུ་མཚོ་བྲི་ནས། །སཱ་ལའི་ནགས་ནི་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་དང་པོ་མཚོ་ཡོད་པ་རིམ་གྱིས་བྲི་ནས་ནགས་ཚལ་སྟུག་པོ་རྒྱས་པར་གྱུར་པའི་སྐབས་ཤིག་ན། ཡུལ་གྲུ་འཛིན་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་སྤྲེའུ་ཞིག་འོངས་པ་དེ་དང་བྲག་སྲིན་མོ་འདུས་པ་ལས་བོད་ཀྱི་མི་རྣམས་ཉེ་བར་མཆེད་པ་ཡིན་གྲགས་ལ། ཡུལ་འདི་དང་པོ་མི་མ་ཡིན་གྱིས་བདག་ཏུ་བཟུང་། རིམ་གྱིས་མིའི་འགྲོ་བ་ཆགས་ཏེ་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས་སམ་སིལ་མ་བཞི་བཅུས་རིམ་བཞིན་དབང་བྱས།
དེ་ནས་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་མིའི་རྒྱལ་པོའི་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་བྱུང་སྟེ། དེའང་ཆོས་རྒྱལ་རྣམས་ལི་ཙྪ་བཱིའི་རིགས་ལས་བྱོན་པར་ལུང་གིས་གྲུབ་ཅིང་ཁ་ཅིག་དམག་བརྒྱ་པའི་སྲས་སུ་འདོད་ལ། གང་ལྟར་མི་ལས་འདས་པའི་ཡ་མཚན་ཅན་ཞིག་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ལྷ་རི་རོལ་པོའི་ཁར་བྱུང་སྟེ། བཙན་ཐང་སྒོ་བཞིར་འཐོན་པ་ལ་བོན་པོ་རྣམས་རྨུ་ཐག་ལས་བྱོན་པས་ལྷ་ཡིན་ཟེར། ཁྱོད་སུ་ཡིན་དྲིས་པས་བཙན་པོ་ཟེར། གང་ནས་བྱོན་དྲིས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་མཛུབ་མོ་སྒྲེང་། དེར་ཤིང་གི་ཁྲི་ལ་བཞག་སྟེ་མི་རྣམས་ཀྱིས་གཉའ་བ་ལ་ཁུར་ནས་གདན་དྲངས་པས་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོར་གྲགས། ཞེས་འབྱུང་།
༨༽ ༼ཞྭ་སྒབ་པའི་རྒྱལ་རབས་༢༠༽ལས། མིའི་འགྲོ་བ་བྱུང་ཚུལ། ཡུལ་དེའི་ནང་མིའི་འགྲོ་བ་བྱུང་ཚུལ་ལ་བཤད་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་ནི། གོང་དུ་(༡༩ལས། རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་རབས་ནང་། རྩོད་ལྡན་ཐོག་མའི་སྐབས། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་དམག་བྱུང་བའི་ཚེ་རཱུ་པ་ཏི་བྱ་བའི་རྒྱལ་པོ་དཔུང་ཚོགས་གཅིག་དང་བཅས་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་བུད་མེད་ཀྱི་ཆ་ལུགས་སུ་བྱས་ཏེ་བྲོས་ནས་རི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཁྲོད་དུ་ཞུགས་ཏེ་གནས་པའི་རིགས་ལ་དེང་སང་ཡང་བོད་ཅེས་བྱ་བ་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སློབ་དཔོན་བདེ་བདག་པོས་མཛད་པའི་ལྷ་ལུས་ཕུལ་བྱུང་གི་བསྟོད་པའི་འགྲེལ་པ། བྷེང་འགོལ་གྱི་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་གོ་ཆས་མཛད་པ་ལས་གསུངས་ཤིང་།)ཇི་ལྟར་བརྗོད་པ་ལྟར། རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ན་རྩོད་དུས་ཐོག་མ་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་འཐབ་པའི་ཚེ། རྒྱལ་པོ་རཱུ་པ་ཏི་དཔུང་ཚོགས་རི་བོ་གངས་ཅན་གྱི་གསེབ་ཏུ་བྲོས་པའི་རིགས་ལས་བོད་ཀྱི་མིའི་འགྲོ་བ་ཐོག་མ་བྱུང་བ། དམག་འཁྲུག་དེ་ནི་ཡེ་ཤུ་མ་ཤི་ཀ་མ་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱའི་གོང་ལ་ཡིན་པ་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པས་ན། དུས་དེ་ཙམ་ནས་བོད་ཀྱི་ནང་མིའི་འགྲོ་བ་ཡོད་པ་ཆ་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་དང་། གཉིས་པ། ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤས་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཀ་བ་བུམ་པ་ཅན་ནས་གཏེར་དུ་བཞེས་པའི་བཀའ་ཆེམས་ཀ་འཁོལ་མ་དང་། གྲུབ་ཐོབ་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་པོ་རང་བྱོན་ལྔ་ལྡན་གྱི་འཁོར་རྟ་མགྲིན་གྱི་ཞབས་གཡས་པའི་འོག་གཏེར་ནས་བཞེས་པའི་མ་ཎི་བཀའ་འབུམ་ལྟར་བྱས་ན། བོད་ཀྱི་མིའི་རྒྱུད་ནི། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། བྲག་སྲིན་མོ་གཉིས་འདུས་པ་ལས་སྤྲེལ་ཕྲུག་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ་དེ་དག་གི་རྒྱུད་པས་བོད་ཀྱི་མི་རྣམས་བྱུང་བ་གསུངས་ཤིང་། སྣེ་གདོང་ཁུལ་དུ་དེ་དག་གནས་པའི་བྲག་གི་སྐྱིབས་དང་། རྩེད་མོ་རྩེད་སའི་ཐང་། ཞིང་ལ་སོགས་པ་གནས་བཤད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཀོང་ཡུལ་སྤྲེ་སྣ་མི་ཡུལ་ལྡིང་བྱ་བར་བོད་མི་ཐོག་མར་བྱུང་ཚུལ་བཅས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱས་ན། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཐམ་པའི་རྗེས་ལ་ཁ་བ་ཅན་གྱི་མཚོ་བྲི། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ས་ལའི་ནགས་ཚལ་དང་། སྤྲེའུའི་རིགས་ལས་མཆེད་པའི་མིའི་འགྲོ་བ་དེ་དག་བྱུང་བར་ཆ་བཞག་ན། ཡེ་ཤུ་མ་ཤི་ཀ་མ་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཉིས་བརྒྱ། སུ་བརྒྱའི་ནང་ནས་བོད་ལ་མིའི་འགྲོ་བ་ཐོག་མར་བྱུང་བ་ཆ་འཇོག་བྱེད་དགོས།
དེ་ཡང་བར་ལམ་བོད་གཞུང་གི་གློག་ཁང་ཆ་འདྲེན་ལས་བྱེད་འཇར་མན་མི་རིགས་ཨབ་ཤེ་ན་ཐར་ལྷ་སའི་ཤར་ཕྱོགས་ཞང་འདབས་ཀྱི་བྲག་འོག་ཅིག་ནས་སྔར་སྔ་མོའི་དུར་ཁང་ཆུང་ངུ་ཞིག་བརྙེས་པའི་ནང་ནས་མིའི་རུས་པ་དང་། དངོས་པོ་ཁ་ཤས་ཐོན་པ་དེ་དག་སུད་ཛ་ལན་ཌའི་མི་རུས་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ནང་ཞིབ་འཇུག་སྐབས་ལོ་སུམ་སྟོང་སྔོན་གྱི་མི་རུས་ཡིན་ཚུལ་བཤད་བྱུང་ཞེས་ཨབ་ཤེ་ན་ཐ་ངོ་མ་རང་ནས་ང་རང་ལ་གསུངས་བྱུང་བ། དེ་དག་དངོས་འབྲེལ་ཡིན་ན། སྤྲེའུའི་རིགས་མ་བྱུང་གོང་བོད་ནང་མིའི་འགྲོ་བ་ཡོད་པ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་པས། དེས་ན་མིའི་འགྲོ་བའི་ཐོག་མ་ནི། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་དམག་དུས་ནས་བྲོས་པའི་མི་རྒྱུད་དེ་དག་ཡིན་པ་གསལ་པོ་འདུག་པ་དང་། ཡང་། གྷི་རི་སིའི་རྒྱལ་སྲས་སྤི་ཀྲར་ནས་བོད་མི་ཕོ་མོ་ལ
ད་ལྟ་གཉའ་ཁྲི་སུའི་བུ་ཡིན་མིན་དེ་གནད་དོན་ཞིག་མ་རེད།མདུན་ཕྱོགས་ལ་བལྟ་དགོས།མདུན་ཕྱོགས་ན་གཉའ་ཁྲིའི་གདུང་རྒྱུད་ཀྱི་འབངས་མི་རྣམས་ཚར་བཞིན་འདུག