བནྡེ་སྐྱབས་ཀྱིས་བསྒྱུར།
སོ་ཁུརེ་ཚཱི་ Socrates ནི་ཕྱི་ལོ་མ་བྱུང་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་ལྔ་བའི་(469BC_399BC) ནང་བྱུང་པའི་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁོང་གི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོས་ཡོད་ཚད་རྒྱུ་མཚན་དང་གནས་ལུགས་ལ་གཞི་བཅོལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་དེས། མིའི་རིགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་གནས་ལུགས་འཚོལ་བར་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་སྦྱིན་ཡོད།བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་ཁོང་གིས་བདེན་པ་ཞེས་བའི་དོན་འདི་ལ་ངེས་ཤེས་རྙེད་པ་ནས་བཟུང་རང་ཉིད་ཕ་རོལ་བ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་རྒྱུ་ཁོ་ན་ཙམ་ལ་རྩོད་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་གཙོ་བོ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་ཡོན་ཞིག་ལ་འཚོལ་སྙེགས་བྱས་ཤིང་། དོགས་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་བསམ་བློ་དང་བྱ་དངོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཡང་དག་ལས་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཁོང་གི་རྣམ་དཔྱོད་དེས་རང་ཉིད་ལྟ་གྲུབ་རིག་པའི་རྟོག་དཔྱོད་པ་དངོས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་པ་རེད།
བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་འདི་གཏམ་བཤད་དང་བགྲོ་གླེང་ཐད་ཧ་ཅང་མཁས་པས། སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཁོང་གི་མཚན་སྙན་གང་སར་གྲགས་ཆེ། འོན་ཀྱང་ཁོང་ལ་ཤུལ་བཞག་གི་བརྩམས་ཆོས་མེད་པར་བརྟེན། ཁོང་གི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་མི་ཚེའི་གྲུབ་འབྲས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱ་དགོས་ཚེ།པི་ལེ་ཌོ་ Plato དང་ཛི་ནོ་ཧྥིན་ Zenophon སོགས་ཁོང་གི་སློབ་མ་ཚོའི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལས་ཤེས་རྟོགས་བྱ་དགོས།
བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་འདིས།ལྟ་གྲུབ་དང་གནས་ལུགས་ཀྱི་རྩ་བའི་རྩོད་རྙོག་ནི་འགྲིག་དང་ནོར་ཞེས་པའི་གནད་དོན་སྟེང་ལ་བབ་ཡོད་ཅིང་། དཔེར་ན། ཁག་ཅིག་གིས་སོ་སོའི་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་ཁྲིམས་དང་མཐུན་ན་འགྲིག་པ། དེའི་ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་ཚེ་ནོར་བར་བརྩི་ཞིང་། ཡང་རིགས་གཅིག་གིས་དཀོན་མཆོག་གི་དགོངས་པ་ལྟར་སྒྲུབ་ན་འགྲིག་ཅིང་། དཀོན་མཆོག་གི་དགོངས་པར་གོང་བཀུར་མ་བྱེད་པའི་རིགས་ནོར་བའི་ཁུངས་སུ་འཇོག་པར་མ་ཟད། དཀོན་མཆོག་གི་དགོངས་པ་དཀྲུགས་པའི་ཉེས་ཅན་དུ་འདོད་པ་སོགས་རེད། ལྟ་ཚུལ་འདིའི་རིགས་ལ་ཁོང་གིས་དོགས་གཅོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཐེར་འདོན་བྱས་པའི་ནང་། དགེ་བ་ལ་དཀོན་མཆོག་དགའ། རྒྱུ་མཚན། དེ་དགེ་བ་ཡིན་པས་རེད་དམ། ཡང་ན། དཀོན་མཆོག་གིས་དགའ་བོ་བྱེད་པས། དེ་དགེ་བ་ཡིན་པ་རེད། གལ་ཏེ།་བྱ་སྤྱོད་འགྲིག་པ་ལ་དཀོན་མཆོག་དགའ་བས་དེ་དགེ་བར་རློམ་ན། མི་གཞི་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ལེགས་པའི་ཆ་དེ་ནོར་བ་རེད་དམ།དེ་ལྟར་མིན་པར། དཀོན་མཆོག་དགའ་བོ་བྱེད་པའི་དགེ་བ་དེ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཚེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཞིང་ཁམས་མ་ཡིན་པའི་དཀར་པོ་དགེ་བའི་རིན་ཐང་གི་འབྱུང་གནས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་ངེས་པར་དུ་ཡོད་དགོས་པར་བརྗོད།
གོང་གི་དོགས་གཅོད་ཀྱི་རིགས་པ་དེ་ལས་ཅི་ཞིག་ར་སྤྲོད་པར་འདོད་པ་ནི། ཁོང་གིས་མིས་བཟོས་ཁྲིམས་ལུགས་དང་ལྷ་ཆོས་གང་ཡིན་རུང་གཙོ་བོ་བྱ་དངོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་གསལ་བོར་རྟོགས་པའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་བདེན་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་དགོས་པ་དེ་དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་གྱི་འཚོ་བ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་བདེན་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། གཞན་གྱི་ཟེར་འགྲོས་ལ་མགོ་བོ་མ་བསྒུར་བར། རང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་རྫུན་དང་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་སྤང་བླང་ལ་མ་རྨོངས་པར་བྱ་དགོས་ལུགས་དེ་རེད།
ཟབ་རླིངས་རིགས་པའི་དོགས་གཅོད་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་དེས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་རིག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་ཞིང་། རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་བསམ་བློའི་རང་དབང་གི་སྒོ་མོ་ཕྱེ་རྒྱུར་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱས་ཡོད།
བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་འདིའི་བསམ་བློའི་སྟོབས་ཤུགས་དང་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ལྕི་ཁོག ངར་ལྕགས་རང་བཞིན་གྱི་མི་གཞི་བཅས་ནི་ཁོང་ལ་སྐབས་དེའི་གྷི་རི་སི་སྲིད་གཞུང་གིས་འདྲི་ཞིབ་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ལས་མངོན་པར་གསལ། ཁོང་གིས་སྐབས་དེའི་བླ་ཆེན་དཔོན་ཆེན་ཚོས་གང་སྒྲུབ་ཀྱིན་པ་དང་བཤད་ཀྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཚད་མར་རློམ་པའི་འཁྲུལ་སྣང་གི་ལྟ་ཚུལ་དེར་ཐེར་འདོན་དང་མི་དམངས་ལ་ཁོ་ཚོའི་ལམ་ལུགས་དེ་ནོར་འཛོལ་ཤོར་ཡོད་པར་དོགས་གཅོད་ཀྱི་ལམ་ནས་ར་སྤྲོད་བྱས་ཤིང་། གནས་ལུགས་དང་རྒྱུ་མཚན་གྱི་སྟེང་ནས་ཡོད་ཚད་ལ་དངོས་ཡོད་བདེན་པར་གོ་རྟོགས་སད་ཅིང་དམངས་ལ་རིག་གསར་དོགས་གཅོད་ཐད་ནས་སྐུལ་སློང་བྱས་པར་བརྟེན། གྷི་རི་སི་གཞུང་གིས་ཁོ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པ་རེད།
འཛིན་བཟུང་གི་རྗེས་སུ་གྷི་རི་སི་སྲིད་གཞུང་གིས། ད་སྔ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་དམངས་སེམས་ལ་སྐུལ་སློང་བྱས་པར་དགོངས་གསོལ་ཞུ་དགོས་པ་དང་། ཕྱིན་ཆད་དེ་ལྟར་མི་བྱ་བར་ཁས་ལེན་གྱིས་སོ་སོའི་བསམ་བློར་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ན། སྲོག་ཆད་ཀྱི་ཉེས་ཁྲིམས་ལས་གུ་ཡངས་ཡོད་ལུགས་བཤད་ཀྱང་། ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཐད་ཀྱི་རྩོད་ལེན་མཚམས་འཇོག་རྒྱུ་ལས།གནད་དོན་ཡོད་ཚད་ཁྲོད་ནས་བདེན་པ་འཚོལ་བའི་གད་རྒྱངས་མུ་མཐུད་དུ་བསྒྲགས།བསམ་བློ་བ་འདིའི་ངོས་ནས། དམངས་ཀྱི་མི་ཚེའི་གནད་དོན་དང་འཚོ་བའི་ལེགས་བྱང་སླད་དུ་གླེང་སློང་གིས་རྩོད་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་མི་ཚེའི་རིན་ཐང་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པས།འཆི་དགོས་རུང་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་བློས་གཏོང་མི་བྱེད་པའི་ཆོད་སེམས་བཟུང་།
སོ་ཁུརེ་ཚཱི་བཙོན་ཁང་དུ་སྲོག་ཐོག་གི་ཁྲིམས་ཆད་ཕོག་ཡོད་རུང་། སྒམ་ཚིགས་ངང་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་སྙིང་འཚོལ་བའི་བློ་སྟོབས་ལ་ཞིམ་པ་མེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེས་ཁོང་གི་བཅིངས་གྲོལ་རང་བཞིན་གྱི་མི་ཚེའི་རང་གཤིས་མཚོན་ཡོད་ལ། སྲིད་དབང་སྒེར་སྤྱོད་དང་དྲང་བདེན་མིན་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་ཁྲིམས་འོག་ཏུ་ཚུད་ཡོད་ཀྱང་གཞུང་འཛིན་མི་སྣ་ཚོར་ཁོང་གིས་ཁོང་ཁྲོ་དང་སྡང་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་ཡང་བསྟན་མེད་པ་མ་ཟད། རང་ཉིད་ཀྱི་བློས་ཐུབ་གྲོགས་པོ་འགའ་ཡོང་སྟེ། བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་ཁོང་གསོན་པོར་གནས་རྒྱུ་དེ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཁོ་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེའི་ཕུགས་བསམ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་གལ་སྲིད་ཁོང་འདི་ལྟར་ཁྲིམས་ཆད་འོག་འཆི་རུ་བཅུག་ན། གཞན་གྱིས་ངེད་གྲོགས་པོ་ཚོར་ལ་རྒྱ་མེད་པར་སྐྱོན་འཛུགས་བྱ་ངེས་ཡིན་པས། ད་ཐེངས་ཅིས་ཀྱང་གཡོ་ཐབས་ཀྱིས་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་པར་སྐུལ་མ་བྱས་མོད། དེ་ནི་རྩ་བའི་མི་གཞིའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་འགལ་ཡོད་པས།བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་མིན་ཚུལ་གྱིས། གྲོགས་པོ་ཚོར་སྤང་བླང་གི་གནས་ལུགས་འཆད་ཅིང་། སོ་ཁུརེ་ཚཱི་ཡིས།གྲོགས་པོ་ཚོར་བཟོད་གསོལ་ཞུས་པའི་ནང་། མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་བྱུང་བ་དེ་འཆུག་མེད་བདེན་དོན་དུ་རློམ་མི་རུང། དེ་ལས་གང་ཟག་སྒེར་གཅིག་གི་ངོས་ནས་གནད་དོན་གང་དེའི་དངོས་ཡོད་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཟབ་མོ་བྱུང་ཡོད་ཚེ་དེ་ནི་མིའི་བྱ་སྤྱོད་ཐད་ཐག་གཅོད་བྱ་རུང་བའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡིན་ཞིང་། གནས་ལུགས་ཡང་དག་ལ་བརྟེན་རྒྱུ་ནི་བདེན་པའི་གསང་བ་རྟོལ་བའི་ལྡེ་མིག་ཏུ་བསྐུལ།
བསམ་བློ་བ་ཆེ་མོ་ཁོང་གི་མི་གཞིའི་ཀུན་སྤྱོད་ཐད་ཀྱི་རིག་པའི་རྣམ་བཞག
–ནམ་ཡང་ནོར་འཛོལ་ཅན་གྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་མི་འོས༼མཐའ་ན་གཞན་གྱིས་སོ་སོར་འཁོན་ལན་སློག་དགོས་པའི་ལས་ངན་བསགས་ཀྱང་། ༽
–གནས་སྟངས་ག་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ཏུའང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གོང་བཀུར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནམ་ཡང་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན།
–རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡི་དབང་གིས།སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ནམ་ཡང་བློ་ལོག་བྱ་མི་རུང་།
གྷི་རི་སི་སྲིད་གཞུང་གི་ཁྲིམས་ཆད་ལས་གཡོལ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དེ་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གོང་བཀུར་མ་བྱས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཡིན་སྟབས། ཁོང་གིས་སྲོག་ཐོག་གི་ཁྲིམས་ཆད་ལས་ཐར་ཐབས་བྱས་མེད་ལ།ལས་དོན་ཅི་སྒྲུབ་རུང་དྲང་བདེན་བྱ་རྒྱུ་ནི་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་ཞིག་གི་རྩ་བའི་རྨང་གཞི་ཡིན་སྟབས། སོ་ཁུརེ་ཚཱི་ངོས་ནས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བློ་ལོག་བྱ་མི་རུང་བའི་ཐད་དོན་ཚན་གཉིས་ཀྱི་སྟེང་ནས་རིག་པས་བསྒྲུབས་ཡོད།
དང་པོ།རྒྱལ་ཁབ་ནི་སོ་སོའི་ཕ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། བུ་ཕྲུག་གིས་ཕ་མར་བློ་ལོག་བྱེད་པ་ནི་ནམ་ཡང་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པས། གང་ཟག་སུ་ཡིན་རུང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བློ་ལོག་གི་བྱ་སྤྱོད་བཟུང་ན་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པར་བརྗོད།
གཉིས་པ།སོ་སོའི་ཁ་ཆད་ལས་བརྒལ་ན་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནི་སོ་སོའི་ཁ་ཆད་དམ་གྲོས་ཆོད་རེད། ཁ་ཆད་འདི་མི་གཅིག་དང་གཉིས་ཀྱི་འདོད་བློ་ཁེངས་ཡོད་མེད་དེ་རྩ་བའི་གནད་དོན་མིན་པས། རང་ཉིད་རྩ་ཁྲིམས་འདིའི་འོག་མ་ཤི་བར་དུ་གོང་བཀུར་གྱིས་འཚོ་དགོས་པ་བཅས་རེད།
བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་ཁོང་གིས་སྐབས་དེའི་བླ་ཆེན་དཔོན་ཆེན་ཚོའི་བྱ་སྤྱོད་དང་གྷི་རི་སི་སྲིད་གཞུང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་ཐེར་འདོན་གྱིས་དམངས་ལ་སྐུལ་སློང་བྱས་པ་དེ། སྲིད་གཞུང་ལ་བློ་ལོག་གིས་མགོ་རྟིང་སློག་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་ཏེ། ཚང་མར་བདེན་ལུགས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ཡངས་པོར་ཕྱེས་ཤིང་། ནོར་འཛོལ་ཅན་གྱི་སྲིད་གཞུང་གི་ལམ་ལུགས་ལ་སྒྱུར་བཅོས་དང་ལོག་ལམ་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་དམངས་སེམས་བཀུག་ནས། བདེན་པའི་ལམ་ཞིག་སྟོན་རྒྱུ་དེ་རེད། བསམ་བློ་བ་ཆེན་མོ་ཁོང་ནི་རིག་གསར་བསྐྱར་དར་གྱི་བསམ་བློ་བའི་མེས་པར་བརྩི་ཞིང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་དེང་རབས་མང་གཙོའི་བསམ་བློ་བ་ཐོག་མར་འདོད་པ་ཡིན།
སློབ་དཔོན་ཆེ་མོ་སོ་ཁུརེ་ཚཱི་མཆོག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་རིག་པའི་རྣམ་བཞག་ལ་ཐ་གཅིག་ཏུ་རྒྱུན་འཁྱོང་གིས། བདེན་པ་དང་མི་གཞིའི་ཀུན་སྤྱོད་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་རླབས་ཆེན་གྱི་དགོངས་པ་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱ་བར་སོ་སོའི་ཚེ་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་མདུན་དུ་བསྐྱོད་པ་རེད། །
![FILE - Venezuelan opposition leader Maria Corina Machado gestures at a protest ahead of the Friday inauguration of President Nicolas Maduro for his third term, in Caracas, Venezuela January 9, 2025. [File photo: Reuters/Maxwell Briceno]](https://tibettimes.net/wp-content/uploads/2025/10/Maria-Corina-Machado--360x180.jpg)
བསྒྱུར་རྩོམ་འདིའི་རིགས་ལ་ང་ཧ་ཅང་འཐད་པས་དགའ་བསུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།ཡིན་ནའང་།ལྟ་གྲུབ་དང་རིག་གཞུང་གི་སྐོར་བསྒྱུར་དུས་མིང་ཚིག་རེ་རེ་བཞིན་གསེད་བཀྲོལ་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བས་ཚིག་འདིrenaissanceལྟ་བུ་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་ངོ་གདོང་གི་ཟབ་ཚད་སོགས་ལ་བསམ་གཞིགས་རྣལ་སྨིན་དང་གོ་བ་གཏིང་ཟབ་རེ་ལོན་དགོས་སྙམ།དེས་ན་རིག་གསར་བསྐྱར་དར་མ་ཡིན་པར་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་ཞེས་བསྒྱུར་དགོས་འདུག་སྟེ།གནའ་བོའིGreeceཤེས་རིག་དང་བསམ་བློའི་དཔལ་ཡོན་བསྐྱར་དུ་དར་བས་སམ་ཤེས་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་བསྐྱར་དུ་དར་བས་ཞེས་འགྲེལ་དགོས་པ་ལས།བསྐྱར་དུ་དར་བ་དང་གསར་བ་གཉིས་སྐབས་འདིར་གཞི་གཅིག་ཏུ་ཇི་ལྟར་འདུ་འམ?བོད་ནང་གི་ཚད་ལྡན་རྩོམ་པོ་དག་གིས་ཀྱང’’རིག་རྩལ’’ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད།།
ཉིན་ཞིག་སློབ་ཕྲུག་འགའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་བ་ཆེན་མོ་སའོ་ཀུ་ར་ཐི་ལགས་ལ། “ག་འདྲ་ཞིག་ལ་མི་ཚེ་ཟེར་རམ། ” ཞེས་དྲི་བ་བཏོན་པ་རེད།
སྐབས་དེར་སོ་ཀུ་ར་ཐེ་ལགས་ཀྱིས་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མ་སིལ་ཏོག་ཀུ་ཤུའི་སྡོང་ར་ཆེན་པོ་ཞིག་འཁྲིས་སུ་ཁྲིད་དེ། ཚང་མས་སྡོང་རའི་ཚུར་མཐའ་འདི་ནས་ཕར་མཐར་སླེབས་རེག་བར་དུ། མི་རེ་རེ་ཡིས་ཆེས་ཆེ་ལ་ཆེས་བཟང་བའི་ཀུ་ཤུ་གཅིག་རེ་བདམས་ཏེ་བཏོགས་དགོས་ཤིང་། ཕར་བརྒལ་རྗེས་ཁ་ཕྱིར་འཁོར་ཏེ་བསྐྱར་དུ་འཚོལ་མི་ཆོག་ལ། ཐེངས་གཅིག་མ་གཏོགས་ཐེངས་གཉིས་ལ་བདམས་མི་ཆོག་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་བ་རེད།
ཀུ་ཤུའི་སིལ་ར་ཆེན་པོ་དེ་བརྒལ་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད། སློབ་ཕྲུག་ཚང་མས་ཧ་ཅང་གཟབ་ནན་དང་ཞིབ་ཚགས་པོའི་སྒོ་ནས་རང་ངོས་ནས་ཆེས་ཆེ་ལ་ལེགས་པར་མཐོང་བའི་ཀུ་ཤུ་དེ་འདེམས་མགོ་བརྩམས་པ་རེད། སློབ་མ་ཚང་མ་ཀུ་ཤུའི་སིལ་ར་ཆེན་པོ་དེའི་ཕར་མཐར་སླེབས་པ་ན། སའོ་ཀུ་ར་ཐི་ལགས་སྔ་མོ་ནས་དེ་གར་འབྱོར་ཏེ་ཁོ་ཚོར་སྒུགས་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།
ཁོང་གིས་ཞལ་འཛུམ་བཞིན་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ཁྱོད་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་བློ་ཁ་ཚིམས་པའི་ཀུ་ཤུ་དེ་བདམས་ཐུབ་སོང་ངམ་ཞེས་དྲིས་པར། སློབ་མ་ཚོས་ཕན་ཚུན་གྱི་གདོང་ལ་ཕར་བལྟ་ཚུར་བལྟ་བྱེད་པ་ལས་སུས་ཀྱང་ལན་འདེམས་མ་ཐུབ་པ་རེད།
སའོ་ཀུ་ར་ཐི་ཡིས་མ་ཤེས་པའི་ཁུལ་གྱིས། “ཅི་ཞིག་རེད། ཁྱོད་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་བདམས་ཀར་བློ་ཡིད་ཚིམས་མ་སོང་ངམ།” ཞེས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དྲིས་པ་ན།
སློབ་མ་གཅིག་གིས “དགེ་རྒན་ལགས། ང་ལ་ཡང་བསྐྱར་ཐེངས་གཅིག་བདམས་ཆོག་པའི་གོ་སྐབས་གནང་རོགས། ང་དེང་ཐོག་སིལ་རར་འཛུལ་བཞིན་པའི་སྐབས་ལ་ཆེས་ཆེ་ལ་ལེགས་པའི་ཀུ་ཤུ་ཞིག་མཐོང་སོང་། ཡིན་ནའང་། ངས་བསམ་པར་དེ་ལས་ཀྱང་ཆེ་ལ་ལེགས་པ་ཞིག་འཚོལ་དགོས་བསམ་བྱུང་། སིལ་རའི་ཕར་མཐའ་འདིར་སླེབས་རྗེས་ངས་གཟོད་ཐོག་དང་པོར་མཐོང་པའི་ཀུ་ཤུ་དེ་ནི་ཆེས་ཆེ་ཞིང་ལེགས་པ་དེ་ཡིན་པ་རྟོགས་བྱུང་།” ཅེས་བཤད་པ་དང་།
ཡང་སློབ་མ་གཞན་ཞིག་གིས་ཀྱང་། “ང་ནི་ཁོ་དང་ཐ་དད་རེད། ང་སིལ་རར་སླེབས་ནས་ཐག་རིང་པོ་མ་ཕྱིན་པར་ཀུ་ཤུ་ཞིག་བདམས་དེ་བཏོགས་པ་ཡིན། དེ་དུས་ངས་བསམ་པར་ཀུ་ཤུ་དེ་ནི་ཆེས་ཆེ་ལ་ལེགས་པའི་ཀུ་ཤུ་རེད་བསམ་སོང་། ཡིན་ནའང་། དེའི་རྗེས་ལ་ངས་དེ་ལས་ཀྱང་ཆེ་ལ་ལེགས་པའི་ཀུ་ཤུ་ཞིག་མཐོང་བྱུང་། དེར་བརྟེན། ང་རང་བློ་འགྱོད་སྐྱེས་བྱུང་། ” ཅེས་བཤད་པ་རེད།
དེར་མཐུད་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ཀྱིས། “ དགེ་རྒན་ལགས། ང་ཚོར་ཡང་བསྐྱར་ཐེངས་གཅིག་ལ་བདམས་དུ་འཇུག་རོགས” ཞེས་རེ་འདུན་བཏོན་པ་རེད།
སའོ་ཀུ་ར་ཐི་ལགས་བཞད་མོ་བཞད་ཀྱིན། གཟབ་ནན་དང་ཐུགས་ཁུར་ཆེན་པོས་སྒོ་ནས། “བྱིས་པ་ཚོ། འདི་ནི་མི་ཚེ་རེད། མི་ཚེ་ནི་ཐེངས་གཅིག་མ་གཏོགས་བསྐྱར་འདེམས་བྱ་ཐབས་བྲལ་བ་རེད།” ཅེས་གསུངས་པ་རེད།
ཕྱིར་བསློགས་མེད་པའི་མི་ཚེ་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ང་ཚོས་དོན་དག་གསུམ་ཁོ་ན་སྒྲུབ་ཐུབ་ངེས། གཅིག ནན་ཏན་གྱིས་མི་ཚེ་གདམས་ག་གནང་སྟེ་བློ་འགྱོད་མི་ཡོང་བ་ཞིག་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས། གཉིས། གལ་སྲིད་བློ་འགྱོད་བྱུང་བ་ཡིན། རིག་པ་ཡང་དག་གི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་གདོང་ལེན་གྱིས་བཅོས་བསྒྱུར་ལ་འབད་དགོས། གསུམ། གལ་སྲིད་བཅོས་བསྒྱུར་ཀྱང་བྱ་མི་བཟོད་པ་ཡིན་ན། བློ་སྟོབས་ཆེན་པོས་སྒོ་ནས་དང་ལེན་བྱས་ཏེ་བློ་འགྱོད་མེད་པའི་སྒོ་ནས་མུ་མཐུད་དུ་མདུན་བསྐྱོད་བྱེད་དགོས། འདི་ནི་རིག་པ་སྨྲ་བའི་མཚན་ཉིད་པ་ཆེན་པོ་སའོ་ཀུ་ར་ཐི་ལགས་ཀྱི་གདམས་ངག་ཟབ་མོ་རེད།
དྲ་གྲོགས་ལྷོ་ཕྲུག་ལགས། ཉིད་ཀྱིས་དྲན་སྐུལ་བྱས་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།
ངས་གོང་གི་རྩོམ་སྒྱུར་དེ་བསམ་བློ་བ་ཁོང་གི་མི་ཚེའི་ལྟ་གྲུབ་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་བསྒྱུར་ཡོད་པ་ལས་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་གཙོ་འདོན་བྱས་མེད།
མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་གཙོ་འདོན་བྱས་ཚེ་ཁོང་གི་སྐྱེས་འདས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་གལ་ཆེན་རེད་མོད། ངས་ཁོང་གི་མི་ཚེའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐད་ནས་གཙོ་འདོན་བྱས་པ་ཡིན་པས། ཁོང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཤུགས་རྐྱེན་དེ་གཙོ་བོ་དུས་རབས་ལྔ་བའི་ནང་བྱུང་བ་ནས། རིམ་གྱིས་རིག་གསར་བསྐྱར་དར་renaissance དང་དེང་རབས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་བསམ་བློའི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་བརྩི་བ་ཡིན།
རེད། སྐྱེས་འདས་ཀྱི་ཆ་ནས། ཁོང་ཕྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་བ་དང་ལྔ་བ་སྟེ། ཡི་ཤུའི་སྟོན་པ་མ་བྱུང་གོང་གི་ ༤༦༩ ལོར་སྐྱེས་ཤིང་ ༣༩༩ ལོར་སྐབས་དེའི་གྷི་རི་སི་གཞུང་གིས་དུག་ཆང་བླུད་དེ་ཁོང་འཆི་རུ་བཅུག་པ་རེད། དུག་ཆང་ཡིན་པ་ཁོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་ཡོད།
ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
ངས་དང་པོ་སོ་ཁུརེ་ཚཱི་བྲིས་པ་མཐོང་དུས་ག་རེ་ཡིན་ནམ་བསམ་སོང།དབྱིན་ཡིག་ནང་Socrates་བྲིས་པ་མཐོང་དུས་གཞི་ནས་སུ་ཡིན་པ་ཤེས་སོང།་ཕྱི་རྒྱལ་མིའི་མིང་བོད་ཡིག་ནང་བྲིས་ཡོང་དུས་མགོ་ཧ་ཅང་ཐོམ་གྱི་འདུག
ཁོང་ནི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ནང་གི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན།
བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་འདིས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་ལ། ཤིན་ཏུ་ཕན་ཐོགས་ཆེ།
ང་ཚོའི་དགེ་ཆོས་ནི་ཁོང་ལས་མཁས་པ་ཞིག་སྟེ། སྐབས་དེའི་རྙིང་རུལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་ལས་རྒྱལ་བས་སོ། །
དུས་རབས་ལྔ་པ་ནི་གྷི་རི་སིའི་དབང་ཤུགས་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བའི་དུས་སྐབས་རེད། སོ་ཁོ་རེ་ཊིས་ནི་གྷི་རི་སིའི་དབང་ཤུགས་དར་སྒང་སྟེ། ཡེ་ཤུའི་སྔོན་གྱི་བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་པ་དང་ལྔ་པའི་[469BC-399BC]ནང་བྱུང་བའི་མི་ཞིག་ཡིན།
བནྡེ་ནོར་བ་མིན་འགྲོ།
ང་ཚོའི་བོད་མིའི་ཁྲོད་ལ་ཁོང་ལྟ་བུའི་རང་ཚུགས་འཕེར་ཞིང་ཆོད་སེམས་ཅན་རེ་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང་། ང་ཚོས་ངེས་བར་དུ་ཁོང་གི་བསམ་བློར་སློབ་སྦྱོང་བྱ་དགོས།