ཁྲིམས་ཁང་ནས་བརྡ་ཐོ་འབྱོར་བ་ཡིན་ན་དེར་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡོད་པ་རེད། ཁྲིམས་ཁང་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཅི་ཡང་མེད་པར་མི་འཇུས་སོང་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། གལ་སྲིད་བོད་པ་དེ་དག་ལ་ཁྲིམས་ཁང་ནས་ནག་ཉེས་ར་སྤྲོད་གསལ་བོ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བཀའ་ཤག་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་མཁན་ཞིག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཐབས་ཡོད་མ་རེད་ཟེར།
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་གྱི་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཧིན་རྡུ་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་སྟེང་། གནས་ཆེན་མཚོ་པདྨ་ཁུལ་དུ་སྡོད་མཁན་བོད་མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཡིག་ཆ་རྫུན་མའི་ཐོག་ནས་ས་ཆ་ཉོ་ཚོང་བྱས་པའི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་གྱོད་དོན་བཟོས་ཡོད་སྟབས། ད་ཆར་རྒྱ་གར་ཉེན་རྟོག་པས་བོད་མི་ ༣ འཛིན་བཟུང་བྱ་གཏན་འཁེལ་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུག་ལ། གྱོད་དོན་དེ་ཐོག་མར་ ༢༠༠༥ ཙམ་ནས་རྒྱ་གར་ས་གནས་ཡུལ་མི་ཞིག་གིས་མན་ཌི་ Mandi རྫོང་ས་གནས་ཁྲིམས་ཁང་དུ་བོད་མི་ཚོས་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་ས་ཆ་ཉོ་ཚོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཞུ་གཏུག་བྱས་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། ད་ལྟ་གནད་དོན་དེ་ཅུང་ཛ་དྲག་གི་ངོ་བོར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་འདུག
དེ་རིང་འདི་གའི་གསར་འགོད་པ་བཀའ་ཤག་ཏུ་བསྐྱོད་དེ་བཀའ་དྲུང་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་ལགས་སུ། གནད་དོན་དེའི་སྐོར་ལ་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོད་མེད་བཀའ་དྲི་ཞུས་སྐབས་ཁོང་གིས། གནད་དོན་དེ་ནི་ས་གནས་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་པཱ་ཝན་ཀོ་མར་ Pawan Kumar ཟེར་བ་ཞིག་གིས། བོད་པས་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་ས་ཆ་བདག་གཉེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་ཏུའང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་སྒྲེང་འཛུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རྣམས་གཞི་རྩའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་འགལ་ཡོད་སྟབས། མངའ་སྡེ་དང་དབུས་གཞུང་གིས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས། ཞེས་སྙན་ཞུ་ཞིག་ཧི་མ་ཅཱལ་མངའ་སྡེའི་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཕུལ་ཡོད་སྐོར་གསར་ཤོག་ནང་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། སྙན་ཞུ་དེ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་དང་མངའ་སྡེ་གཞུང་ལ་འབྱོར་ཡོད་ངེས་ཡིན་ཡང་། བོད་གཞུང་བཀའ་ཤག་ལ་ད་བར་འབྱོར་ཡོད་པ་མ་རེད། གནས་ཚུལ་དེ་ཐོན་མ་ཐག་རྒྱ་གར་གྱི་གསར་འགོད་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་གནད་དོན་འདིའི་ཐད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་གཟིགས་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད་མེད་དྲིས་བྱུང་། སྐབས་དེར་ངས་གནད་དོན་དེའི་ཐད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་དགོངས་ཚུལ་གསུང་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། དེ་ནི་ཁྲིམས་ཁང་གི་བརྡ་ཡིག་ཅིག་ཆགས་ཡོད་དུས། བརྡ་ཡིག་མ་མཐོང་ན་དེའི་ནང་གི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱུས་ལོན་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པས་བསམ་ཚུལ་བཤད་ན་འོས་འཚམ་མིན། གལ་སྲིད་ཡི་གེ་འབྱོར་ཡོད་ན་སྐབས་བསྟུན་གྱི་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་སྤྲོད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང་།
ཁོང་ལ་བོད་མི་ ༣ གྱི་གནད་དོན་དེ་ ༢༠༠༥ ལོར་མཚོ་པདྨར་བྱུང་བའི་ས་ཆ་ཉོ་ཚོང་གི་རྙོག་དྲ་དེར་འབྲེལ་བ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། ས་ཆའི་གནད་དོན་ནི་ལོ་བདུན་བརྒྱད་གོང་གི་གནད་དོན་ཡིན་པ་ལས་གསར་པ་གང་ཡང་མ་རེད། མངའ་སྡེ་འདིའི་མི་སེར་ཡིན་ན་མི་སེར་ཆགས་སྟངས་དེ་ཡང་མ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད། དེ་ཁྲིམས་ཐོག་ཏུ་གནས་སྟངས་ཐ་ཐད་ཅིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། མི་ཞིག་དངོས་ཡོད་ཐོག་མངའ་སྡེ་འདིའི་མི་སེར་ཡིན་ཚེ། མི་སེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་ལེན་ཆོག་གི་ཡོད་ཀྱང་། མི་དེ་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་མི་སེར་དང་མངའ་སྡེའི་ཆབ་འབངས་ཡིན་མིན་ཐད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ཁུངས་ལྡན་ར་སྤྲོད་གསལ་པོ་མ་ཆགས་པར་གནད་དོན་དེ་རྩོད་གཞིའི་ངོ་བོར་གནས་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། དེ་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུ་གང་ཡང་ལྷག་མེད་པ་རེད་ཟེར།
ཡང་ཁོང་ལ་འཛིན་བཟུང་བྱ་འཆར་གྱི་བོད་མི་དེ་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་། ཁོང་ཚོར་ཉེས་མིང་གཙོ་བོ་ག་རེ་བཏགས་ཡོད་མེད་དྲིས་སྐབས། གཙོ་བོ་བོད་མི་དེ་དག་གིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ནས་གཞན་གྱི་ས་ཆ་ཉོས་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་པ་འདྲ། ཁོང་ཚོའི་གྱོད་དོན་དེ་ནི་ཁྲིམས་ཁང་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་རྒྱུ་ཞིག་ལས་ང་ཚོ་སུས་ཀྱང་རྒྱུས་ལོན་ཐུབ་ཀྱི་མེད། ཁྲིམས་མཐུན་ཐོག་ས་ཆ་ཉོ་ཚོང་བྱས་ཡོད་མེད་དེ་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཁོ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་རེད། སྤྱིར་བཏང་བོད་པ་ཚོར་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཐོག་ནས་ས་ཆ་ཉོ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཀྱང་། དྲང་བདེན་དང་ལུགས་མཐུན་གྱི་ངོ་བོར་སོང་མེད་ན་ཁྲིམས་འགལ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་མིན་དེ་གསར་འགྱུར་འགོད་མཁན་དང་སྙན་ཞུ་ཕུལ་མཁན་གཉིས་ཀྱིས་ཐག་ཆོད་པ་ཞིག་གཏན་ནས་མ་རེད། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་མིན་གྱི་གནད་དོན་དེ་མཐའ་མར་ཞུ་གཏུགས་བྱེད་སའི་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཐག་གཅོད་གནང་གི་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
བཀའ་དྲུང་མཆོག་ལ་ས་གནས་གཞན་དུ་ས་ཆ་ཉོ་ཚོང་གི་རྙོག་དྲ་དེ་འདྲ་ཡོད་མེད་དང་། བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོར་ས་ཆ་ཉོ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། ངས་ཤེས་གསལ་ལྟར་ན། ད་བར་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ས་ཆ་ཉོས་པའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་བྱུང་མྱོང་མེད་ལ། ཧི་མ་ཅལ་དང་དེ་མིན་གྱི་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་སྤྲད་པའི་ས་ཆ་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་རིགས་ཤིག་ནས་ས་ཆ་ཉོ་དགོས་པ་དེ་ཚོའང་རྒྱ་གར་ནང་སྲིད་ལྷན་ཁང་བརྒྱུད་ Reserve Bank of India བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་དགོས་ཤིང་། བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་ཡིག་ནང་ས་ཆ་ཉོ་བ་དང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་ཐོག་ལུགས་མཐུན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ཆ་ཚང་ཞིག་བརྒྱབ་ན་འགྲོ་ལམ་གཅིག་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་ལན་བསྐྱོན་སོང་།
རྒྱ་གར་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་འཆར་ཡོད་པའི་བོད་མི་དེ་དག་གི་ཐད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་གནང་ཕྱོགས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་སྐབས། ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་ན། ཁྲིམས་ཁང་ནས་བརྡ་ཐོ་འབྱོར་བ་ཡིན་ན་དེར་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་ཁྲིམས་ཁང་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཅི་ཡང་མེད་པར་མི་འཇུས་སོང་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། གལ་སྲིད་བོད་པ་དེ་དག་ལ་ཁྲིམས་ཁང་ནས་ནག་ཉེས་ར་སྤྲོད་གསལ་བོ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བཀའ་ཤག་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་མཁན་ཞིག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཐབས་ཡོད་མ་རེད་ལ། གལ་སྲིད་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཀྱང་ཁྲིམས་མཐུན་ཆགས་ཐབས་མེད་པར་བརྟེན། ནམ་ཡང་ཁུངས་འཁྱོལ་བ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
མཇུག་ཏུ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཞུ་གཏུགས་བྱས་པ་དེས་ས་གནས་ཧིན་བོད་མང་ཚོགས་བར་བར་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་མིན་སྐོར་དྲིས་པར། ང་རང་གིས་ཧི་མ་ཅལ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དང་བོད་མིའི་བར་མཐུན་ལམ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་མེད། སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོའི་ནང་མི་དང་བཟའ་ཚང་བར་ལའང་གླེང་གཞི་ཆུང་ཚགས་རེ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ། མངའ་སྡེ་འདིའི་ནང་མཚམས་རེར་མི་རེ་ཟུང་བར་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་ཕྲན་བུ་རེ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་རྩོད་རྙོག་ཆེན་པོ་གང་ཡང་མ་རེད། དཔེར་ན། ཉེ་ཆར་ཚགས་པར་ནང་ཐོན་པའི་ཁྲིམས་ཁང་གི་གནད་དོན་སྐོར་དེ་དག་ཀྱང་། མཐར་གཏུགས་ན་མི་སྒེར་བ་ཞིག་གི་སྙན་ཞུ་ཡིན་པ་ལས། ཡུལ་མི་ཁྱོན་ཡོངས་དང་ཡུལ་མིའི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་པའི་སྙན་ཞུ་གང་ཡང་མ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་༧གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་བཀའ་ཤག་གིས་དུས་རྒྱུན་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ལ། རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དང་མཐུན་ལམ་ཡག་པོ་དགོས་རྒྱུ་དང་། ཡུལ་ཁྲིམས་གཙང་མ་འཁུར་དགོས་པའི་སྐོར་བཀའ་སློབ་རིམ་པར་གནང་ཡོད་སྟབས། བོད་རིགས་ཚང་མས་ལག་ལེན་འཁེལ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
དྲ་གྲོགས་ལས་རླུང་ལགས་སུ། ཁ་སྔོན་གུས་པས་བཀའ་དྲུང་སྐུ་ངོ་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་མེད་ན་ཁྲིམས་མཐུན་ཐོག་ས་ཆ་ཉོ་ཆོག་མིན་དྲིས་པར། ཁོང་གིས་ Reserve Bank of India བརྒྱུད་འབྲེལ་བ་བྱས་ན་ས་ཆ་ཉོ་ཆོག་པའི་ལམ་ཁ་ཞིག་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་བྱུང་། ང་རང་ཅུང་ཡིད་མ་ཆེས་པར་ནན་གྱིས་བསྐྱར་འདྲི་བྱས་ཀྱང་། ཁོང་གིས་དེ་ནི་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་ཞིག་མིན་ཡང་། རང་ཉིད་ལ་གནས་ལུགས་དང་རྒྱུ་མཚན་ཟབ་མོ་རེ་ཡོད་ན་ལམ་ཁ་དེ་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་སོང་། ང་རང་སྒེར་ལ་མཚོན་ན་དེའི་ཐད་ཀྱི་ཤེས་རྟོགས་གང་ཡང་མེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཤེས་འདོད་ཡོད་ན། བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་ལ་འབྲེལ་བ་གནང་རོགས། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
གཞུང་གི་ལས་འགན་ནི་རང་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་བལྟ་རྒྱུ་དང་རང་མི་རིགས་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་སྐབས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རེད་ བདེན་པ་རེད་ ཡིན་ན་ཡང་ གལ་སྲིད་བོད་རིགས་གཅིག་གིས་རྒྱ་གར་ནང་གི་ཁ་ཆེ་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པའམ་ཡང་ན་སྟག་གཟིག་ནག་འཚོང་རྒྱག་མཁན་གཅིག་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་དེའི་ནང་ཞུགས་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་ཡོད་ཚེ་དེ་ལ་བོད་གཞུང་གིས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་ཟེར་བ་ཡིན་ན་ཏག་ཏག་བསྡད་ཀྱི་མེད་ སྤྱིར་ང་ཚོ་ཚང་མ་རྒྱ་གར་གྱི་ལུང་པ་ནང་གནས་ཡོད་ཙང་ཡུལ་དེའི་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ རང་གི་ལུང་པ་ནང་གནས་པ་ནང་བཞིན་རང་སྣང་གང་དྲན་བྱེད་ས་ཞིག་གཏན་ནས་མིན་ བྱས་ཙང་བཀའ་དྲུང་མི་འགྱུར་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཡོད་
ང་རང་དྷ་སར་གཏན་སྡོད་བྱེད་མཁན་དུས་བོད་གཞུང་གིས་མི་མང་གཟིགས་སྐྱོང་ག་ཚོད་ག་འདྲ་གནང་གི་ཡོད་དེ་གསལ་པོ་ཧ་གོ་གི་ཡོད། ས་གནས་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་འགལ་རིགས་ལ་ལྟ་ཞོགས་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མ་འགལ་བའི་རིགས་ཉམ་ཐག་ལ་ཚུལ་བཞིན་བལྟ་སྐྱོངས་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད། གལ་སྲིད་འབྲེལ་ཡོད་དེ་འདྲ་བདེ་སྡུག་འདྲ་ཞུ་བ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། སྣང་ཆུང་བྱེད་པ་མ་ཟད་བཀའ་སྐྱོན་ཚ་པོ་ཟད་སྟེ་ཕྱིར་ལོག་ཡོང་རྒྱུ་ལས་གཞན་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། སྐབས་སུ་བབ་པ་དོ་དག་བཀའ་དྲུང་ཡིན་ཟེར་འདི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་ནང་ནས་བཟང་སྤྱོད་མེད་པའི་སྡུག་ཤོས་ཤིག་རེད། གལ་ས྄ིད་ཁོང་ལ་བཅར་གཏུགས་བྱས་མྱོང་མཁན་ཡོད་གསལ་པོ་ཧ་གོ་ཡི་རེད། ངའི་སེམས་ནང་ལྷང་ངེར་ཤར་བ་ཞིག་གསར་འགོད་པ་ཁོང་ལ་དེ་ལྟར་གནང་ཡོད་ངེས་རེད།
བཀའ་དྲུང་ལགས་གི་གསུང་པ་དེ་རྣམས་ནི་བདེན་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག།།།། མི་ཉག་སྐལ་བཟང་ལགས་གི་གསུང་པ་དེར་ང་མོས་མཐུན་མེད། ལེགས་ཉེས་མ་ལྟོས་པར་བོད་གཞུང་ནས་གང་བྱུང་གི་མི་ཞིག་ལ་འགེབས་སྲུང་བྱེད་དགོས་ན་ཉིན་ཞིག་བོད་མི་རེ་ཟུང་ནས་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དེ་ནག་ཉེས་འགེབས་སྲུང་ཚོགས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་བཟོ་ངེས་རེད།།།།།། མི་གང་ཟག་གི་ཉེས་པ་བསགས་ཚེ་ཉེས་ཁྲིམས་རང་ཉིད་གི་འཁུར་བ་ལས་རང་གི་གཞུང་གི་འཁུར་བ་དང་འགེབས་སྲུང་བྱེད་པ་ནི་ནམ་ཡང་ཡོང་མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།།། ལྷག་པར་དུ་མི་དེ་ཚོར་དངོས་སུ་ཉེས་པ་ཡོད་ཚེ་དེ་རྣམས་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཆད་པ་བཅད་ན་ལེགས་པ་ལས་བོད་གཞུང་ནས་འགེབས་སྲུང་དང་ཐད་ཇུས་མ་བྱས་ན་ལེགས་ དེ་མིན་བོད་མི་རེ་ཟུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་གཞུང་གཉིས་དབར་བརྒལ་བ་ཡོང་སྲིད་།།
སྐུ་ངོ་ཁོང་ལ་ད་ལྟ་ད་དུང་ཡང་གནའ་སྔ་མོའི་བོད་སྡེ་པ་གཞུང་གི་མི་ཆེན་སྐུ་ངོ་ཚོའི་བཀའ་གནང་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཁོང་ལ་ལྡན་འདུག གང་ལྟར་བོད་མི་དེ་དག་གི་གྱོད་དོན་ལ་རང་གཞུང་གི་ལག་པ་འཆང་མི་འདོད་པ་བསྟན་ཚར་འདུག ལེགས་ཉེས་དང་ཡག་སྡུག་གི་ཆ་གང་ཡིན་རུང་བོད་མི་རེ་རེའི་རྒྱབ་མདུན་ན་བོད་གཞུང་ཡོད་དགོས་པ་དང་། བོད་གཞུང་གི་རྒྱབ་མདུན་གཉིས་ཀར་བོད་མི་རེ་རེ་ངོ་རེ་ཡོད་དགོས་པ་ནི་རྕ་བའི་མི་རིགས་ཤིག་གི་གནད་འགག་ཡིན་པ་རེད། གལ་ཏེ་བོད་མི་དེ་དག་ལ་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེའི་རིགས་འཕྲད་པ་ན་བོད་གཞུང་གིས་འཕྲལ་དུ་ལག་པ་འཆང་མི་འདོད་རུང་རྒྱང་བལྟ་ཙམ་བྱེད་དགོས་པ་ནི་གཞུང་གི་ལས་འགན་རེད།
གསར་འགོད་པ་དཔལ་ལྡན་ལགས།
བཀའ་དྲུང་མི་འགྱུུར་གྱིས། བོད་རིགས་ཤིག་ནས་ས་ཆ་ཉོ་དགོས་པ་དེ་ཚོའང་རྒྱ་གར་ནང་སྲིད་ལྷན་ཁང་བརྒྱུད་ Reserve Bank of India བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་དགོས་ཤིང་། བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་ཡིག་ནང་ས་ཆ་ཉོ་བ་དང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་ཐོག་ལུགས་མཐུན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ཆ་ཚང་ཞིག་བརྒྱབ་ན་འགྲོ་ལམ་གཅིག་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུང་བའི་དོན་དེ་ཞིབ་འགྲེལ་ཞིག་གནང་རོགས། ངའི་གྲོགས་པོ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་དངུལ་ཡོད་ཀྱང་། ས་ཆ་ཉོ་བ་དང་ཁང་པ་བརྒྱག་པའི་ཐོབ་ཐང་མ་རེག་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཚུལ་ཚོར་སྣང་ཅན་གྱི་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་འཕྲད་ཚུལ་ཐོས་བྱུང་ན་དེའི་ཐད་གསལ་བཤད་དམ། བསྐྱར་འདྲི་རེ་བྱེད་རོགས།
དེ་མིན། རྒྱ་གར་བོད་མིའི། R C ཞེས་པའི་ལག་ཁྱེར་དེ་དངོས་གནས་ཁྲིམས་ཐོག་གི་ཐོབ་ཐང་གང་འདྲ་ཡོད་ན་ཧ་གོ་བའི་གསལ་བཤད་ཞིབ་ལྷུག་ཅིག་དྲ་ཐོག་ཏུ་འགོད་སྤེལ་བྱ་གལ་ཆེ། གནད་དོན་འདི་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་བརྟན་བརླིང་དང་འབྲེལ་ཞིང་། བྱེ་བྲག་གང་ཟག་སྒེར་བ་ཚོའི་མི་ཚེའི་འཚོ་གོས་གནས་མལ་གྱི་བརྟན་འདུག་གནས་བབས་ལ་ཧ་ཅང་འབྲེལ་བ་ཆེ་བས་ཚོར་སྣང་ཙམ་གྱིས་རྩོམ་ཉོག་རེར་མཐོང་ཆེན་གྱིས་ཚུལ་དུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་འགྲེམས་སྤེལ་ལ་འཐོམས་ནས་བཞུགས་པ་ལས་གནད་དོན་འདི་རིགས་ལ། ཁ་ཟིན་སྣ་ཟིན་ཙམ་མིན་པར་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཏེ་ཕྱི་གསལ་གནང་གསལ་གནང་གལ་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་དང་གནས་ལུགས་གང་མང་མཐོང་གི་འདུག་ན། དེ་ལུགས་ཡིད་འཇགས་ཀྱིས་གང་ཡོང་ཅི་ཐུབ་གནང་རོགས་མཛོད།
ས་ཁུལ་གང་དུ་བསྡད་ན་ཡང་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པ་གནང་ཡས་འདི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ ང་ཚོ་བོད་ནང་ལ་རང་སྣང་གང་དྲན་བྱེད་པ་ནང་བཞིན་མ་རེད་ བོད་ནང་དུ་ཡིན་ན་གྲི་རྒྱག་ནས་མི་བསད་པ་དང་རྐུ་རྒྱག་པ་ཡིནན་དེ་ཙམ་གྱི་ནག་ཉེས་ཆེན་པོ་བརྩི་གིན་མེད་ མ་ཚད་ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་ལ་དེ་འདྲའི་བྱེད་མཁན་རིགས་ལ་དཔའ་བོ་གྲས་ལ་བརཙི་གིན་ཡོད་ རྒྱ་གར་ལུང་པ་ལ་དེ་འདྲ་མིན་
མི་གསུམ་འཛིན་འཆར་ཟེར་བ་དེར་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ན་འཛིན་བཟུང་བྱེད་རྒྱུ་མིན་པའི་རྟགས་གསལ་པོ་བསྟན་ཚར་འདུག འཆར་གཞི་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་དེས་མི་དེ་དག་བྲོས་རྒྱུགས་ཟེར་བ་དང་ཁྱད་པར་མིན་འདུག མ་གཞི་རྒྱ་གར་ལས་བྱེད་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་ཚང་མ་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་བྱེད་མཁན་ཤ་དག་ཡིན་པས་ཧང་སངས་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ལ་ཉེ་འཆར་བཀའ་ཟུར་དང་ཨ་རི་དོན་གཅོད་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་ལགས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་ལ་ཉན་ཡོད་པ་ཡིན་ན་ཞུ་གཏུགས་བྱེད་མཁན་པཱ་དབང་རྐུ་མ་ཟེར་བ་དེར་ཡང་རྒྱ་མིས་དངུལ་མ་སྤྲད་པའི་ངེས་པ་གང་ཡང་མེད།
གནས་ཚུལ་དེ་འདྲས་རྐྱེན་གྱིས་བོད་པ་ཚོ་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འདེད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་གར་ཡུལ་དང་ཡུལ་མི་བོད་མིར་དྲིན་ཆེ་ཡང་ཡུལ་མི་ལ་ཤས་རང་གིས་མ་འཇོན་ཞིང་བོད་མིས་བྱས་ཐུབ་པ་མིག་ནང་མ་གཤོངས་བ་བྱེད་ཀྱི་འདུག སྔོན་མ་དགུ་བཅུ་གོ་གྲངས་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་ཚགས་པར་པཱན་ཇབ་ཀེས་རི་ཟེར་བའི་ནང་བོད་པ་ཚོས་ལྷམ་དང་གྱོན་གོས་གོང་ཆེན་པོ་གྱོན་གྱི་འདུག མོ་ཊ་གཏོང་གི་འདུག སྦག་སྦག་གཏོང་གི་འདུག་ཟེར་མང་པོ་ཞིག་བྲིས་སོང་། དེ་ནས་ངས་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འགྲོ་རྒྱུའི་གྲབས་བྱས་པ་ཡིན། འཚམས་ལ་ལར་ཡུལ་མི་ངན་པའི་ས་གནས་ལ་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་བོད་པ་ཚོར་དངོས་གནས་སྙིང་རྗེ་གི་འདུག
བཀའ་དྲུང་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེ་ག་རང་རེད། དེ་ལས་ཐབས་ཤེས་གཞན་གང་ཡང་མེད། ཁོང་གིས་འགྲེལ་བཤད་ལུགས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་བརྒྱབ་འདུག འོན་ཀྱང་ང་ལ་དོགས་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་ས་ཆ་ཉོ་མཁན་འཛིན་བཟུང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ན། འོ་ན་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་བཙོང་མཁན་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། གལ་སྲིད་ཉོ་མཁན་དང་ཚོང་མཁན་གཉིས་ཀ་ཁྲིམས་མཐུན་ཡིན་ན་ཞུ་སྦྱོར་བ་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།