གཉིས་པ།
རྣམ་སྤེལ་ཚང་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ།
༄། རྩོམ་བྲིས་སྔོན་མའི་ནང་སྔར་ཆོལ་གསུམ་ཁྱོན་ན་གནས་པའི་བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་སོ་ཅོག་གོང་བུའི་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་མ་ཐུབ་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཉམ་ཉེས་གྱོང་རྒུད་ཇི་བྱུང་སྐོར་བློ་གསར་རྣམས་ཀྱི་མཁྱེན་རྟོགས་སླད་ངོ་སྤྲོད་རོབ་ཙམ་བཀོད་པའི་ཁུལ་ཡིན། སྐབས་འདིར་ཡང་མཐུན་སྒྲིལ་ལམ། ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་། ཡོན་ཏན་དེ་དང་བྲལ་ན་སྐྱོན་གནད་སྐོར་དགོངས་པའི་དཔྱད་གཞིར་ཕྲན་བུའི་བརྗོད་འདོད་བྱུང་།
ཆིག་སྒྲིལ་ཟེར་བ་གོང་བུའི་ནུས་པར་གོ། ང་ཚོ་བོད་པས་བོད་ཟེར་དུས་ཆོལ་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་འདི་ང་ཚོའི་རྩ་དོན་ལངས་ཕྱོགས་ཡིན་ལ། དམིགས་ཡུལ་ཡང་ཡིན། ཆོལ་ཁ་གསུམ་ཁ་བྲལ་དུ་སོང་ན། ལུས་གཅིག་གི་ཡན་ལག་ཁ་བྲལ་དུ་བཏང་བ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད། ཁ་བྲལ་དུ་སོང་ཚེ་གསོན་གནས་བྲལ་བ་རེད། ཆོལ་གསུམ་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་སྐྱིད་ན་སྐྱིད་མཉམ་དང་། སྡུག་ན་སྡུག་མཉམ་བསམ་པ་གྲུ་ནང་གི་མི་བཞིན་བདེ་སྡུག་མཉམ་མྱོང་གི་དམིགས་ཡུལ་བཟུང་སྟེ། བོད་མི་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་འོག་བཟང་པོས་ལས་བྱེད་སར། ངན་པས་ལྟད་མོ་བལྟས་ཏེ་མ་བསྡད་པར་རང་རང་གི་ཤེས་འཇོན་ལ་གཞིགས་པའི་འགན་ཁུར་མཉམ་ལེན་དགོས་པ་འདི་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ལས་འགན་ཡིན།
ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཐམ་པའི་ལོར་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོར་བརྟན་བཞུགས་ཕུལ་བའི་སྐབས་ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་པ་མཉམ་གནས་ཀྱི་གནའ་གན་མཐུ་མོ་ཆེ་བཞག་པ་དུས་དེ་ནས་བཟུང་གཞུང་དམངས་ཁུངས་སོ་སོ་ནས་གཏན་ཚིགས་ཆེན་མོ་དང་། བརྟན་བཞུགས་ནམ་ཕུལ་སྐབས་དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ང་ཚོ་ནང་ཁུལ་ཕྱོགས་རིས་ཕྱོགས་ལྷུང་འཐེན་འཁྱེར་མི་བྱེད་པའི་དམ་འབུལ་རིམ་པ་ཕུལ་ཡོད་པ་དེ་དག་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་ཐབས་དགོས་པའི་བསྐུལ་མ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གལ་ཏེ་ལག་ལེན་དུ་མ་བསྟར་ན། བརྟན་བཞུགས་ཕྱི་ཚུལ་འདྲ་ཆགས་པོ་ཙམ་ལས། དོན་དུ་བླ་མར་དབུ་སྐོར་ཞུས་པ་རེད། དེ་དབང་དུ་སོང་ཚེ་བླ་སློབ་ཀྱི་དམ་ཚིག་ལ་ཐུག་ཡོད། དམ་ཚིག་དང་འགལ་ན་ས་བོན་མེ་ཡིས་ཚིག་པ་ལ་འབྲས་བུ་མྱུ་གུ་ལྗང་ཁུ་བྱུང་མི་སྲིད་པ་ལྟར་ཡིན།
ཆིག་སྒྲིལ་ནི་ང་ཚོའི་སྟོབས་ཤུགས་ཡིན། སྟོབས་ཤུགས་དེའི་ནུས་པ་ཁ་བྲལ་དུ་སོང་ན། ང་ཚོའི་ཕམ་ཉེས་ཡིན། དཔེར་ན། རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་དུམ་བུར་བཟོས་ཏེ་དབང་བསྒྱུར་བདེ་བའི་ངན་ཇུས་འོག། བོད་གཅིག་ལ། ཕྱི་མ་དང་ནང་མའམ། རྒྱ་སྡེ་དང་བོད་སྡེ་གཉིས་སུ་དབྱེ། རྒྱ་ནག་དབུས་ཡིན་པར་རྩིས་ཏེ་འབྲི་ཆུ་ཚུན་བོད་ནང་མའམ་རྒྱ་སྡེ་དང་། འབྲི་ཆུ་ཡན་ལ་བོད་ཕྱི་མའམ་བོད་སྡེ་ཞེས་བཏགས། དོན་དུ་དབུས་གཙང་ཁུལ་ལ་བོད་སྡེ་དང་། མདོ་སྟོད་སྨད་གཉིས་རྒྱ་སྡེ་ཞེས་མིང་བཏགས་མཁན་རྒྱ་གཞུང་རེད། ང་ཚོ་དུམ་བུར་བཏང་རྗེས་རིམ་གྱིས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་ལུང་ཚན་ལེ་ལག་དང་བཅས་པ་ཚང་མ་བཙན་བཟོས་བྱས་ཡོད་པ་དེ་མ་བརྗེད་པར་བསླབ་བྱ་ལེན་ཐུབ་ན། ཆིག་སྒྲིལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁེ་གྱོང་དང་ཕན་གནོད་རྟགས་ཐུབ།
ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་ལུང་ཚན་དང་བཅས་པའི་མཐུན་སྒྲིལ་དེ་ང་ཚོའི་མ་རྩ་ཡིན། མ་རྩ་དེ་གཞན་ལག་ཏུ་སོང་ན། ཚོང་ཧ་ལོག་པ་རེད། གཞན་ལ་རེ་འདུན་བཏོན་རྒྱུ་ལས་རྩོད་པའི་ཐོབ་ཐང་གཞན་ལག་ཏུ་ཤོར་བ་རེད། རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་ཐོག་མར་ནང་ཁུལ་གས་ཆག་སེར་ཀ་ཡོད་སའི་ནང་ཚང་འཛུལ་གྱིས་ཉེ་རིང་གི་འགལ་ཟླ་བཟོས། བར་དུ་ཕྱོགས་ལྷུང་གི་འགལ་བ་དེ་བེད་ལོག་ཏུ་བཏང་། མཐའ་མ་འགལ་བའི་ཁྲོད་ནས་ཁོ་རང་ཚོར་དགོས་མཁོའི་ཁེ་བཟང་ལེན་ཐབས་བྱེད་རྒྱུར་ངེས་པས། རང་དོན་རང་གཅེས་ཀྱིས་མ་རྩ་དེ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་པ་དགོས། སྲུང་སྐྱོབ་དེ་ཡང་ནང་བསམ་བློའི་ནང་ནས་ཀོ་ཐག་མ་གློད་པ་ཞིག་དགོས། ཕ་མ་གཅིག་ཀྱང་ཕོ་བ་མི་གཅིག་པ་དང་། སྔས་གཅིག་ལ་རྨི་ལམ་མི་གཅིག་པ་ཡོང་བ་ཇི་བཞིན་སྐད་ཆ་བཤད་ཕྱོགས་རིང་ཐུང་མི་གཅིག་ནའང་མཐའ་མ་བབ་ས་གཅིག་ཐོག་འབུངས་དགོས་རྒྱུ་ནི་གནད་འགག་ཡིན།
མཐུན་སྒྲིལ་ནི་མི་རིགས་སམ། སྤྱི་ཚོགས་ཆགས་འཇིག་གི་སྲོག་རྩ་ཡིན། སྲོག་རྩ་དེ་གནས་དང་མི་གནས་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱར་ཐུག་ཡོད། མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་མེད་ན། དུད་འགྲོ་དང་ཁྱད་པར་མེད། འོན་ཀྱང་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་ཟེར་དུས་འཐེན་འཁྱེར་ལ་མི་གོ། མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་ཟེར་དུས་ཤོག་ལངས་དཔུང་སྒྲིལ་ལའང་མི་ཟེར། ཞེན་གོག་བྱེད་སྟང་མ་ཤེས་ན་འགལ་ཟླའི་ལག་ཆར་འགྱུར་ཉེན་ཡོད། དཔེར་ན། དབུས་གཙང་ལྟ་བུས་དབུས་ཞེན་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། ། མདོ་སྟོད་སྨད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱེད་སྲིད་པ་རེད། ཁག་ཅི་ལ་ཡོད། གལ་ཏེ་དེ་དབང་དུ་སོང་ཚེ་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་ཆ་གོ་ལང་པ་རེད། དེ་བས་ན། ལུས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དང་། ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད། ཡིད་ཀྱི་འཁྱེར་སོ་བཅས་པ་མ་ཆུག་པ་དགོས། མཐུན་སྒྲིལ་ནི་མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་འགག་རྩ་ཡིན། གྱོང་ཉོན་མོངས་ལ་བསྐུར་ནས་བཟོད་བསྲན་དང་། ཕམ་ཁ་འཁུར་རེས་བྱས་ན་ཕྱོགས་ཚང་མར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་།
བློ་མཐུན་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེའི་ནང་གི་གལ་ཆེ་ཡིན། དེ་ལྟར་བྱུང་ན་གནས་དུས་འགྱུར་འགྲོས་དང་། ལྷག་པ་བརྒྱབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་མ་རེད། རང་ཚུགས་རང་གིས་ཟིན་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད། འོན་ཀྱང་བློ་མཐུན་པ་དེ་བདེ་ལོག་ཏུ་མ་སོང་བ་དགོས། བེད་ལོག་ཏུ་སོང་ན་ངན་པ་ཁ་མཐུན་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད། ནང་ཁུལ་དགྲ་གཤེད་ཡིན་ཡང་། ཕྱིའི་དགྲ་ལ་ཐུག་དུས་གྲོགས་སུ་གྱུར་ན་རླབས་ཆེན་ཡིན།
རང་ཅག་བོད་རིགས་རྣམས་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་གི་ལྷ་ཚོགས་ལྟར་ཡིན། བོད་མི་ནང་ཁུལ་དབྱེ་འབྱེད་མེད་པ་འཆམ་མཐུན་ཡོང་བ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོས་སྲོག་ལྟར་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་དགོས། སྲོག་དེ་དང་བྲལ་ན་རོ་རེད། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་བོད་རིགས་ནང་ཁུལ་འཆམ་མཐུན་དུ་གནས་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོའི་ནུས་པ་ཡིན། ནུས་པ་དེ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ཉམས་པ་སླར་གསོ་ཡོང་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་ཡིན། ལས་འགན་དེ་འཁྱོག་དང་མི་འཁྱོག་ང་ཚོའི་ལྷག་བསམ་དང་སྤྱི་སེམས་ལ་རག་ལས་ཡོད། བོད་རིགས་ཆིག་སྒྲིལ་དུ་གྱུར་ན། རྒྱ་ཕྱོགས་ལ་གནོད་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན། བོད་གཅིག་ལ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་། རྔ་པ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ། དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ། བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ། ཀན་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་བཅས་ཁ་ཕྲལ་ནས་དུམ་བུ་ལྔར་བགོས་ཡོད། དུམ་བུ་བཟོས་པ་དེ་རྒྱ་ཕྱོགས་ལ་ལས་བདེ་གྱུར་ཡོད། ང་ཚོར་ག་རེ་ཕན་ཡོད། དགོངས་པ་བཞེས་དང་།
ཕྱི་གཙང་ནང་གཙང་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན། མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཡིས་རང་སྐྱིད། གཞན་སྐྱིད། ལུས་སྐྱིད། སེམས་སྐྱིད། སྤྱི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་གནས་སྐབས་སྐྱིད་ལ། ཕུགས་སུ་བདེ་བ་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན། ཉོན་མོངས་ལ་གོ་སྐབས་སྤྲད། ཆགས་སྡང་ལ་བདེན་ཁ་སྦྱིན་ན། རང་གཞན་ཚང་མར་མི་སྐྱིད་པ་ཡོང་། མཐུན་སྒྲིལ་ནི་ཐོུང་གི་ལས་འགན་ཡིན། གཡས་ཁག་གཡོན་དཀྲི་དང་། ང་མིན་ཁོ་ཡིན། ཕར་གཡོགས་ཚུར་གཡོགས་དབང་དུ་མ་སོང་བར། ནུས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པའི་མཉམ་འདྲིལ་གྱི་བྱ་ལས་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་ཟེར། དེ་ལྟར་བྱུང་ན་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་སྐྱིད་མིན་ན་ཡང་། འཇིག་རྟེན་འདིའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་མཆོག་ཡིན།
ཁས་མཐུན་སྒྲིལ་ཟེར་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ལག་ལེན་དུའང་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་ཐབས་སུ་འབད་འབུངས་ཐུབ་ན། དོན་གྱི་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་ངེས་ཡིན། ཁས་སྙན་པོ་དང་། འདྲ་ཆགས་བཤད་པ་གང་ཞིག། ལག་ལེན་དེ་ལས་ལྡོག་ཕྱོགས་བསྟར་ན་སྟོང་བཤད་རེད། སྟོང་བཤད་མང་ན་ཡིད་ཆེས་བརླག་གི་རེད། ཆིད་ཆེས་བརླག་ན་གཏམ་ལ་རྣོ་ངར་མེད་པ་ནུས་མེད་སྙིགས་རོ་སྦང་མ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ངེས་ཡིན། རང་ཕྱོགས་ཀྱི་འདོད་པ་ལྟར། ཕར་ཕྱོགས་ནས་དང་ལེན་མ་བྱས་ཚེ། དེ་ལ་དགག་རྒོལ་བྱེད་པ་ཐལ་ཆ་རེད། རལ་གྲི་གནམ་གཡུགས་བྱེད་ཚེ། བསམ་དོན་འགྲུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། དེ་བས་ན། གོ་བསྡུར་གྱི་ཐོག་ནས་གཉིས་མོས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་འཚོལ་དགོས།
མཐུན་སྒྲིལ་ནི་ལུས་ཀྱི་རྩ་ལག་ལྟ་བུ་ཡིན། རྩ་ལག་རེ་རེར་ཡང་བྱེད་སྒོའི་ལས་འགན་རེ་ཡོད། སྐྲ་རྐང་གཅིག་ནས་འཐེན་ན། ན་ཟུག་ལུས་པོ་ཡོངས་ལ་ཡོང་བ་ལྟར་རྩ་ལག་གཅིག་ལ་སྐྱོན་ཤོར་ན། ལུས་པོར་ཟུག་གཟེར་ཕོག་རྒྱུ་ཡིན། ཞན་ཆ་ཡོད་སར་ཕ་རོལ་པོའི་ལས་འགན་ཡོང་མཁན་གྱིས་གཡོ་ཅན་དྲང་པོར་བརྫུས་ཏེ་ཤ་ཚ་མདོག་དང་། སྙིང་ཉེ་མདོག། འཛུམ་དམུལ་དམུལ། སོ་དཀར་དཀར་བསྟན་ཏེ་མདུན་ལ་མི་སྐད་བརྒྱབ། རྒྱབ་ལ་འདྲེ་སྐད་བརྒྱབ་སྟེ་དྲིལ་བུ་གཅིག་ལ་སྐད་གཉིས་གྲགས་མཁན་དེ་རིགས་ལ་མ་གཟབ་ན། རྩམ་ཁ་རང་གིས་ཟོས་ནས། རྩམ་ཁུག་གཞན་མགོར་གཡོགས་ཉེན་ཡོད། དུས་དེ་འདྲར་ཕ་རོལ་པོའི་དམིགས་དོན་སྒྲུབ་མཁན་ངོས་ཟིན་ཐུབ་ན་གྱོང་པོ་ཡིན། སྐབས་དེ་འདྲར་རིག་པ་སྒྲིམ་ཐུབ་ན་ཕོ་རབ་ཡིན། གལ་ཏེ་མགོ་སྐོར་འོག་ཚུད་ན། ལྟོ་འབྲང་དོན་གཉེར་ཕག་པ་དང་ཁྱད་ཅི།
ཆིག་སྒྲིལ་ཡོང་བར་མཉམ་ལས་དང་མཉམ་རུབ་དགོས། ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་དང་ངའི་སྣ་ཞེས་བཤད་རེས་བྱེད་ན། འགལ་བའི་ས་བོན་བཏབ་པ་རེད། རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་སྔར་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནག་བསུབ་བཏང་བ་དང་ཆབས་ཅིག། ཕྱིས་འབྱུང་གི་བསམ་བློར་རྒྱུན་འཇགས་ཡོང་སླད། མ་རུངས་ཁོག་བཅུག་གིས་ཐ་སྙད་མི་འདྲ་བ་བཏགས་ཏེ། བགྲོད་ལམ་ལ་མཚོན་ན། ཁམས་བོད་རླང་འཁོར་འགྲོ་ལམ་དང་། མཚོ་བོད་རླང་འཁོར་འགྲོ་ལམ་ཞེས་ཐ་དད་ཀྱི་མིང་འདོགས་བྱས་པ་དེ་ཚོ་དགོས་དབང་འཆར་གཞི་དང་ལྡན་པའི་བྱ་ཐབས་ཤིག་རེད། དེ་ལ་ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་པས་མཛུབ་མོ་ལྔ་ཡི་ཁུ་ཚུར་གྱི་དཔེ་བཞིན་ཆིག་སྒྲིལ་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ཐུབ་ན། སྐུད་པ་ཕྲ་ཡང་། བསྒྲིམ་ན་རྐུན་པོ་བཅིངས་སླ་བའི་རྒྱུ་རུ་འགྲོ་རྒྱུ་ངེས། ཕྱི་ལུས་གཟུགས་ཉེ་བར་གནས་ཀྱང་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་མི་ཕན། ནང་སེམས་ཐག་ཉེ་ན་མཐུན་སྒྲིལ་ཤུགས་ཀྱིས་ཡོང་།
མཐུན་སྒྲིལ་ཟེར་བ་ནི་ཐབས་ས་བོན་དང་། དམིགས་ཡུལ་ཤིང་སྡོང་ལྟ་བུ་ཡིན། ཤིང་སྡོང་གི་རྩ་བ་བརྟན་པོ་ཡོད་ན། ཡལ་ག་དང་ལོ་འདབ་རྒྱས་པའི་ཐོག་འབྲས་བུ་ཡང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་ཡོང་། རྩ་བ་རུལ་ན། ཡལ་འདབ་རྒྱས་ཀྱང་སྐམ་རྒྱུར་དུས་ཐུང་ཡིན།
མཐུན་སྒྲིལ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པའི་རང་བཞིན་རེད། བཀྲ་ཤིས་པ་ཞིག་ཡོང་དང་མི་ཡོང་ཀུན་སློང་དང་རང་རྒྱུད་ལ་དཔྱད་དགོས། གནས་ཚུལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མ་བལྟས་པར། རང་ཕྱོགས་ཁོ་ན་ནས་བལྟས་ཏེ་དྭོགས་པ་རྣམ་རྟོག་གི་རྗེས་སུ་རྒྱུག་སྟེ་ལོང་བས་ལོང་བ་འཁྲིད་པའི་དབང་དུ་སོང་ན། མཐུན་པ་འབྱེད་པ་བྱེད་པ་ཡིན། དྭོགས་པ་རྣམ་རྟོག་བྱེད་རྒྱུ་མང་ན། ཁང་སྟོང་རྐུ་མས་སྡང་ཟེར་བ་ལྟར་སྣང་སྲིད་ཐམས་ཅད་དགྲ་རུ་ལངས་ཉེན་ཡོད།
བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དམ་ཚིག་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ཐུབ་ན། དེའི་ཚོད་ཀྱི་ནུས་པ་མི་འདྲ་བ་ཐོན་གྱི་རེད། འོན་ཀྱང་མི་ཚང་མ་བསམ་བློ་གཅིག་ལྟ་བུ་ཡོང་མི་ཤེས། ཚང་མར་ཆགས་སྡང་གི་སྐྱོན་ཡོད། སོ་སོར་དགའ་མི་དགའི་གདོང་ལ་བལྟས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རྒོལ་ལན་བྱེད་རེས་བྱས་ན་གྱབ་ཆུང་རེད། རང་དང་མི་མཐུན་པ་དེ་ཡིད་ལ་བཟུང་ནས་སྤྱིའི་ལས་དོན་ཐོག་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཞིག་འོག་རང་དང་མི་མཐུན་པ་དེ་ལ་འཁོན་ཏེ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་ལེན་པ་དེ་སྐབས་འཚོལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཐབས་རྡུག་ཅིག་རེད། ནང་ཁུལ་དམ་གཙང་ཡོང་སླད་དགེ་བཤད་སྡིག་བཀྲོལ་བྱེད་དགོས། གླ་བརྔན་སུས་སྤྲད་ཀྱི་བྲན་གཡོག་ཏུ་ཚུད་དེ་བོད་བསྟན་པ་ཆབ་སྲིད་དང་དངུལ་དངོས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་གོ་བརྗེས་རྒྱག་མཁན་དེ་སྨད་ཚོང་བ་ལས་སྐྱོ་བ་རྒྱུ་དག་མེད་པའི་ཞབས་འདྲེན་གྱི་བྱ་ལས་ཤིག་རེད། དེ་བས་ན། སྤྱི་དོན་སྙིང་ལ་བཟུང་ནས་ནུས་པ་བཏོན་དགོས། གཅིག་སྒྲིལ་ཞེས་པ་ལྕགས་ཀྱི་གོང་བུ་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས་པ་ལས། འཁྱགས་པའི་གོང་བུ་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང་ན་མི་འགྲིགས།
མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་འགོག་རྐྱེན་ནི། ལས་ཀྱི་སྣེར་བཞུགས་པ་རྣམས་ནས་དུས་བསྟུན་སྤྱི་དོན་ཐོག་དགོངས་པ་གུ་ཡང་བཞེས་ཏེ་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་གོམ་གང་བདུན་སྤོས་ཐུབ་པ་ཡིན་ཚེ། དམངས་ཁྲོད་ནས་རྟ་ལམ་བོང་བཀག་བྱེད་པའི་ཐུགས་ཁྲེལ་དགོས་དོན་མ་མངོན། སྒང་ནས་གཏམ་དོན་དང་སྒེར་གྱི་ཁེ་ཕན་མཉམ་བསྲེས་ཀྱིས་བློ་རྒྱ་ཆུང་བའི་གུ་དྭོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་བཞེས་སྟངས་འཁྱུག་པ་ཡིན་ཚེ། གཤམ་ནས་ཐོགས་པར་ཡ་མཚན་རྒྱུ་ཨེ་འདུག། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི། རང་གི་ལྟོ་གོས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཆེད་གཞན་གྱི་བེད་སྤྱོད་འོག་ཕ་རོལ་པོའི་མགྲིན་ཚབ་བྱས་ཏེ་རང་སྣང་གང་དྲན་གྱི་གཏམ་བཤད་གང་བྱུང་བྱས། དེ་ལ་དམངས་ནས་བདེན་མི་བདེན་བརྟག་ཞིབ་མེད་པར་རྣ་བ་སྲབ་པོ་བྱས་ཏེ་བདེན་པར་འཛིན་ཏེ་ཅ་ཅོ་བསྒྲགས། དེའི་ཁར་འགྲན་སེམས་ཅན་གྱིས་གོ་སྐབས་བཟུང་ནས་ཤོག་བུར་སྣུམ་ཐིགས་བརྒྱབ་པ་ལྟར་ཆུང་ཆུང་ཆེན་པོར་བཟོས་ཏེ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་ཉེན་ཡོད། དེ་ལྟར་ན། དེའི་རིགས་ལ་གོ་སྐབས་སྤྲད་དང་མི་སྤྲོད་མི་མང་གི་ཕྱག་ཏུ་ཡོད།
ཆིག་སྒྲིལ་ནི་དམངས་གཙོ་དང་ཐ་དད་པའི་བརྗོད་ཚིག་ཅིག་ཡིན་ཡང་། དམིགས་ས་གཅིག་པ་ཡིན། དཔེར་ན། སྔར་ཆོས་རྒྱལ་སྐུ་དུས་ཀྱི་གོང་བུའི་ནུས་པ། བར་སྐབས་འཐོར་ཞིག་ཏུ་སོང་ཡོད་ནའང་། གཞན་ཡུལ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་སླར་ཡང་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་གོ་སྐབས་གསར་དུ་བྱུང་བ་དེ་རྐྱེན་ངན་གྲོགས་ཤར་ཡིན། མཐར་ཐུག་ན་གངས་ལྗོངས་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་སྤྱི་བོར་བཀུར་བའི་ྋརྒྱལ་བའི་མཁས་མཛངས་ཀྱི་གཟི་བྱིན་ཁོ་ནའི་མཐུ་ཡིན། དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འོག་སྤྱི་འཐུས་ལ་མཚོན་ན། བཙན་བྱོལ་བའི་ཆོལ་ཁ་ལུང་ཚན་གྱི་མི་འབོར་ཁ་གྲངས་དང་། ཆོས་ལུགས་རྗེས་འཇུག་པ་མང་ཉུང་ལ་གཞིགས་པའི་མི་གྲངས་མང་ཉུང་ཐོག་དགོངས་པ་བཞེས་པ་གནང་མེད། བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་ཚད་ཆིག་སྒྲིལ་མཉམ་གནས་འོག་གཅིག་གྱུར་གྱི་ནུས་པ་འདྲིལ་ཏེ་བོད་རང་དབང་སླར་གསོའི་ཐོག་འབོད་སྒྲ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བར་འཕྲལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་གྱི་རླབས་ཆེན་གྱི་དགོངས་རྒྱ་ཆེ་བཞེས་གནང་ཡོད།
ཆིག་སྒྲིལ་དང་དམངས་གཙོ་ནི་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་ཡིན། འདི་གཉིས་ཀས་རང་དབང་དང་། ཐོབ་ཐང་། འདྲ་མཉམ་ཡོང་ཐབས་ཐོག་དགོངས་པ་བབ་ས་གཅིག་པ་ཡིན། འདི་གཉིས་ཀས་གྲངས་ཉུང་བའི་དགོས་འདུན་ལ་དམིགས་བསལ་གུས་བརྩི་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན། ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་བེུད་སྲིད་འཛིན་དུ་བསྐོ་གཞག་དང་། རིགས་དམན་པའི་རང་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་གྱིས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་རིགས་དམན་ནས་འདེམས་བསྐོ་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་གནད་འགག་ཏུ་དགོངས་ནས་སྲིད་བློན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ནས་བསྐོ་འདེམས་བྱས་པ་བཅས་ནི་དམངས་གཙོའི་གཟི་བརྗིད་དང་། ཆིག་བསྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་བརྟན་དུ་བཏང་བ་རེད། འོན་ཀྱང་གྲངས་ཉུང་བའི་ཕྱོགས་ནས། ཞབས་བྲོ་མཉམ་དུ་བརྒྱབ་ནས། སྐེད་གཟེར་མི་འདྲ་བྱས་ན། གྲོས་བསྡུར་མཉམ་དུ་བྱས་ནས། རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་བསྟན་པ་དང་མཚུངས་པས། ཅ་མ་ཟིང་བསམ་པའི་བསུན་སྣང་ཡོང་རྒྱུའང་ཆོས་ཉིད་རེད།
ཆིག་སྒྲིལ་དང་དམངས་གཙོ་ཡུན་གནས་དར་ཁྱབ་གཅིག་ཡིད་གཅིག་ལ་ཆེས་པ་ཡོང་དང་མི་ཡོང་ཟེར་བ་དྲང་པོ་དང་བདེན་པར་ཐུག་ཡོད། དྲང་བདེན་ཟེར་བ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མེད་ཐབས་མེད་པ་དང་། མ་བྱུང་ཐབས་མེད་ཡིན། འོན་ཀྱང་དྲང་བདེན་གྱི་ལམ་དུ་འགྲོ་མཁན་རིགས་སྲིད་དོན་པ་དང་། སྐབས་འཚལ་བའི་བེད་སྤྱོད་འོག་ཏུ་ཚུད་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་དུ་སོང་སྐབས། དགོས་མཁོ་མེད་པ་གད་སྙིགས་ལྟར་བདག་མེད་དུ་སོང་ན། སྤྱི་ཚོགས་དེར་ཕམ་ཉེས་བྱུང་བ་རེད། མ་རབས་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་རེད། སྒེར་གྱོང་མ་རེད། སྤྱི་གྱོང་རེད། དེ་བས་ན། ཕྱི་རྫིག་པ་ལས་སྣང་སྣུམ་ཐབས་ཐོག་བསམ་གཞིགས་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེར་སྣང་།
མདོར་ན། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཞན་ཆ་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པ་དགོས། འབུ་གྲོག་མའི་རྐང་ལག་ཡོད་ཚད་ལ་ཤུབ་རེ་རེ་བཟོ་དཀའ་མོ་ཡིན་པ་ལྟར་མི་ཡོད་ཚད་ཀྱི་འདོད་པ་ཁེངས་པ་ཟེར་བ་ཡོང་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐད་ཆ་རེད། འོན་ཀྱང་མང་བའི་འདོད་པར་བསྟུན་རྒྱུ་སྤྱི་སྲོལ་ཡིན།། །།
ཆིག་སྒྲིལ་ཟེར་པ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་དགོས་པ་ཧ་གོ་ཡོད་པ་རེད་འོན་ཀྱང་ཆིག་སྒྲིལ་ལག་ལེན་ལ་ཡོད་དགོས་པ་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེན་རེད། ད་སྐབས་བོད་ནང་ནས་ཚེ་སྲོག་དོར་ནས་བོད་མིའི་རང་དབང་དང་བདེ་སྡུག་གི་ཆེད་དུ་སྐད་འབོད་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་ང་ཚོས་ཁ་རྒྱག་པ་རེད་བཤད་ནས་ལྟ་འདུག་ཡོད་པ་ལས་གཞན་གང་འདྲ་གནང་གི་འདུག་གཟིགས་དང་།
དགོངས་དག ཤར་རྒྱག་ཅིག་བྲིས་ནས་ཤར་སེ་བཏང་བཞག་པས་་མཉའ་གན དང་གསར་འགྱུར་་སོགས་ཡིག་ནོར་འགའ་ཐལ་འདུག
འདྲེ་མགོ་རྡོ། བཀའ་ཁྲིར་སློབ་སྟོན་པ་དགོས་ངེས། ལྷག་པར་གསར་གཏོད་ཀྱི་ཐད་ནས་དགོས་ངེས།
འདི་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག སངས་རྒྱས་འཁྲིས་ཀྱི་དོན་ལྡན་ཆགས་འདུག
ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་འདི་ལ་ངོ་བཤུས་ཤིག་རྒྱབ་སྟེ། འུ་ཚང་གི་བཀའ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་རོགས། ཁོང་གི་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་དོན་དག་ཅིག་སྩོལ་གྱི་རེད། འདི་ཚིག་ཙམ་དང་ཁ་ཙམ་གྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ཞིག་མ་རེད་ལ། མི་ལ་ཆིག་སྒྲིལ་ཟེར་ན་ག་རེ་ཡིན་མིན་སྟོན་པའི་གཞུང་ཞིག་རེད་འདུག་པས། བློ་སེང་གིས་འདི་སྦྱངས་ནས་སྐྱོར་ན་དགའ་ས་རེད།
ཁྱོད་ཚོས་ཁ་སྐམ་ཚིག་སྐམ་གྱི་མཐུན་སྒྲིལ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་བཤད་ཡ་མང་དྲག་པོའི་ད་ནི་སྐྱུག་འབེ་ལོང་གི་འདུག།
སྐུ་ངོ་ལགས་ཀྱིས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་དཔེ་སྣ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་བསྟན་འདུག་ཀྱང་ང་ཚོར་དོན་དངོས་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ཡོད་མེད་དང་དེའི་ཚསད་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་མིན། དོན་དངོས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་བཀོད་ནས་གསལ་བཤད་གནང་མི་འདུག སྤྱིར་བཏང་ཞིག་གསུངས་འདུག འདི་ཡང་མི་གོ་བ་ཅན་ལ་ཚིག་གཅིག རྟ་གོམ་པ་ཅན་ལ་ལྕག་གཅིག་གི་དཔེ་ལྟར་ལོས་ཡིན་མོད། གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་ལ་གོ་བ་ཟབ་མོ་ཞིག་སྟེར་མི་ཐུབ།
བདག་གི་བསམ་ཚོད་ལ་ཆོས་ལུགས་བར་གྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ཐད་ནས་བརྒྱ་ཆ་ཚད་མཐོ་ཤོས་དང། ཆོལ་ཁའི་བར་ནས་བརྒྱ་ཆའི་ཚད་འབྲིང་ཙམ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བའི་ཆ་ནས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཚད་གཞི་ལོངས་ཙམ། ད་དུང་གསར་འགྱུར་དང་གཞིས་ཆགས་བར་ན་་་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་བར་ན་་་རྒན་གཞིན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་་་འདི་ལྟར་ལྟ་བ་མི་མཐུན་ས་དང་མཉམ་རུབ་མི་ཡོང་ས་་་འགོག་རྐྱེན་ཆེ་ས་དག་་གང་དང་གང་ཡིན་་་་སྐུ་ངོ་ལགས་ལ་ཉམས་མྱོང་ཐོག་ནས་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་བས་ངེས་པར་གསུང་པར་རིགས་སྙམ་ཡང་་་འདི་ལྟར་སྤྱི་ཡོངས་ནས་རགས་བརྗོད་ཙམ་ལས་མཛུབ་མོ་འཛུགས་མ་ཐུབ་པ་འདི་ཡང་གཅིག་བྱས་ན་་་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་གནོད་པར་དོགས་ནས་ཐབས་མཁས་པོ་གནང་བ་ཡིན་སྲིད་་་གང་ལྟར་བདག་གི་འདོད་པ་ཁེངས་མ་སོང་བས། བདག་གིས་༡༩༦༠་ལོར་མཉའ་གན་མཐུ་བོ་ཆེ་བཞག་པ་དེས་ཕན་ཐོགས་ཆེ་ཙམ་བྱུང་ཡོད་བསམས། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ། ཆོལ་གསུམ་བར་ལ་་ཆོས་བརྒྱུད་བར་ལ་་་ལྟ་གྲུབ་མི་འདྲ་བའི་བར་ལ་་ཕོ་མོ་དང་རྒན་གཞོན་བར་་སོགས་ལ་ཆུང་ས་བློས་གཏོང་གིས་ཆེ་ས་སྤྱི་དོན་ཐད་དང་ལྷག་པར་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་ཐུགས་དགོངས་ཇི་བཞིན་དམ་ཚིག་གཙང་མ་ཞིག་ཡོང་བར་་སླར་ཡང་མཉའ་གན་མཐུ་བོ་ཆེ་ཞིག་འཇོག་དགོས་ངེས་སུ་མཐོང་ནས་གཞུང་དམངས་ཡོངས་ལ་གཞེན་སྐུལ་ཞིག་ཞུས་ཡོད་པས་་རྒྱབ་སྐྱོར་དོན་སྨིན་ཡོང་བར་རེ་སྐུལ་ཞུ་འདོད་བྱུང།