ངོ་རྒོལ་གྱི་ཉེན་བརྡའི་སྒྲོན་སྟེགས་ཡིན་པ་ལས་འ་ཆད་འུ་ཐུག་བྱ་སྤྱོད་མ་རེད།
ཁུ་རི་སུ་ཊོབ་ཧྥེ བྷེ་སུའུ་ཆེས་བརྩམས། མང་རའི་གངས་ཐིགས་ཀྱིས་བསྒྱུར།
ངས་ཁྱོད་ཚོ་ང་ནང་བཞིན་ཡིན་མིན་ཧ་གོ་གི་མེད་ཡིན་ནའང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་ཉིས་སྟོང་དགུ་ལོར་ནས་བཟུང་བོད་ནང་དུ་འབྱུང་བཞིན་པའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་ལ་“འ་ཆད་འུ་ཐུག་”ཅེས་པའི་རྒྱུན་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱན་ཚིག་འདིས་ཞིབ་འབྲི་གནང་བཞིན་པ་མཐོང་དུས་ངའི་སེམས་པར་ན་ཟུག་དྲག་པོ་ཞིག་གཏོང་གི་འདུག ངས་རྩོམ་ཡིག་འདི་འབྲི་དུས་བར་དུ་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་བཅུ་བདུན་བྱུང་ཚར་འདུག “དོན་དངོས་ཀྱི་འ་ཆད་འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད་”དམ“འ་ཆད་འུ་ཐུག་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་”ཞེས་པའི་བཤད་རྒྱུན་འདི་ལྟ་བུ་དག་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཚར་འདུག་ཅིང་རང་འགུལ་ངང་བསྐྱར་ཟློས་ཡང་ཟློས་བྱེད་བཞིན་འདུག འདི་ལ་བལྟས་དེ་བཤད་ན་རྩོམ་པ་པོ་དང་གཞུང་ཞབས་པ། ཆབ་སྲིད་པ་ཚོས་བྱ་སྤྱོད་འདི་ཚོའི་རྒྱབ་ལོག་གི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམིགས་ཡུལ་དག་ལ་ཞིབ་དཔྱོད་ཅིག་བྱ་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག་སྙམ་གྱི་ཡོད་པ་འདྲ།
ཐ་སྙད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་འ་ཆད་འུ་ཐུག་གམ་(desperation)ཞེས་པ་འདི་ལ་ཊིན་སྐད་ནང་གི་(esperatus)ལས་བྱུང་བ་རེད། དེ་ནི་ “ རེ་བ་བྲལ་བའི་” དོན་རེད། ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ལ་སྦྱར་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྐྱོ་སྣང་གི་ཚོར་བ་ཞིག་སྤྲོད་ཀྱིན་ཡོད། ཨབ་གྷན་སི་ཐན་དུ་བུད་མེད་རྒན་གཞོན་ཚོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་དེ་ནི་“འ་ཆད་འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད” ཅིག་ལ་ཕལ་ཆེར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཆོག་པ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་(༢༠༠༩ ལོའི་ཟླ་ ༣ པ་ནས་ ༢༠༡༠ ལོའི་ཟླ་ ༣ པའི་བར་དུ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་ ༡༠༣ བྱུང་ཡོད་པར་སྨྲ) ༼ ༡༽ གཏོང་མཁན་ཚོ་ནི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་རྒྱལ་ནང་གི་དྲག་སྤྱོད་དང་དམའ་འབེབས་འོག་འཚོ་སྡོད་བྱེད་པ་ལས་ཤི་བ་ལ་དགའ་མོས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ཚོའི་ཀུན་སློང་སྐོར་ལ་དྲི་བ་འདྲི་དུས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཁྲོད་ལམ་ལྷོང་མ་བྱུང་བའི་ཨབ་གྷན་བུད་མེད་ཚོས་ཁོང་ཚོ་ལ་“ལམ་ཁ་གཞན”མ་བརྙེད་པའི་ཚོར་བ་བྱུང་བར་བརྗོད་འདུག དེའི་ནང་གི་བུད་མེད་གཅིག་ལ་བུད་མེད་གཞན་པ་ཚོར་འབོད་སྐུལ་ག་རེ་ཡོད་མེད་དྲིས་དུས་“རང་ལུས་མེ་ལ་མ་བསྲེགས་རོགས། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ལམ་ཁ་གཞན་འཚོལ་འདོད་ཡོད་ན་མེ་མདའ་བེད་སྤྱོད་གནང་རོགས། དེ་ལ་ཟུག་རྔུ་ཆུང་བ་འདུག་”ཅེས་ཐ་ན་འདི་ལྟར་ལན་བཏབས་ཡོད་པ་རེད།༼ ༢ ༽བོད་མི་ཚོའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ནི་རྦད་དེ་ལོག་པ་རེད། རྒྱུ་མཚན་དང་པོ། བོད་མི་ཚོ་ནི་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱ་གཞག་ཅིག་གིས་བསྐུལ་ཏེ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ལས་སེམས་ཞུམ་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་འོག་ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་གཏན་ནས་མ་རེད། འདི་ནི་ད་ཡོད་ཀྱི་བདེན་དཔང་ཚང་མས་སྟོན་གྱིན་ཡོད། དཔེར་ན། སྤྱི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་བརྒྱད་ཉིན་མགོ་ལོག་དར་ལག་ཏུ་རང་ལུས་མཆོད་འབུལ་གནང་མཁན་སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷ་མཆོག་གིས་“ངས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་དོན་ནི་ང་སྒེར་གྱི་ཁེ་ཕན་དང་ཡང་ན་དཀའ་ངལ་གྱི་དབང་གིས་མིན། བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་རང་དབང་གི་ཆེད་དང་༧གོང་ས་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་༧རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་གནང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན། ”༼ ༣ ༽ཞེས་འདི་ལྟར་ཕྱག་བྲིས་གནང་ཡོད།
རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པ། གལ་ཏེ་བོད་མི་ཚོའི་རང་དབང་གཞན་གྱིས་འཕྲོག་ཡོད་ནའང་རེ་བ་འཕྲོག་མེད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལོའི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ལྡི་ལི་གསར་པ་རུ་ཐེངས་དང་པོར་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་དཔའ་བོ་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ༼༤༽ནས་བཟུང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་གཞན་དག་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང་ཚང་མ་མི་བུ་བདེ་ཐང་ཅན་དང་སྐྱིད་པོ་ཅན་ཤ་སྟག་རེད། ཁོང་ཚོ་ཚང་མས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་བྱེད་དོན་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བདག་བཟུང་གནང་བར་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པའི་ཆེད་ཡིན་པ་ལས་ཤི་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་མེད། ད་དུང་སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷས་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཁ་ཆེམས་ནང་འ་ཆད་འུ་ཐུག་མིན་པའི་སྐོར་ལ་“བོད་མི་ཚོས་འབྱུང་འགྱུར་ལ་རེ་བ་བརླག་མི་རུང་། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཞིག་འཆར་ཡོང་ངེས་རེད”ཅེས་གསལ་གསལ་ཐིང་ཐིང་ངང་གསུངས་ཡོིད། འདི་ལྟ་བུའི་ཡིད་ཆེས་ཟབ་མོ་ཞིག་ཤ་ཉེ་གཞན་དག་ལའང་སྐྱེས་ཀྱིན་ཡོད་དེ་སྤྱི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་བཅུ་བཞི་ཉིན་དགུང་ལོ་ཉེར་གཉིས་ཅན་གྱི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ན་གཞོན་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ལགས་ཀྱི་ཨ་མས་“ང་ཚོ་ནང་མི་ཚོ་ཁོང་གི་འདས་གྲོངས་ལ་འགྱོད་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁོང་གིས་བོད་དོན་ཆེད་དུ་རང་སྲོག་བློས་བཏང་བ་རེད” ཅེས་བསྒྲགས་ཡོད། ༼ ༥ ༽
འདི་ལྟ་བུའི་འཇིགས་སྣང་མེད་པའི་ངོ་རྒོལ་ལས་བྱུང་བའི་རེ་བ་དག་གིས་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱེད་མཁན་དག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐེབས་སུ་བཅུག་ཡོད། གསང་ཉུལ་བའི་ཉེས་མིང་འོག་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ཞིག་ནང་ལོ་དྲུག་རིང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་རོལ་མོ་བ་དང་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་པ་བློ་བཟང་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་ཉེ་ཆར་གསུང་དོན། “༡༩༩༧ལོར་ང་བཙོན་ཁང་ནང་ཡོད་དུས་རྒྱ་གར་ནང་དཔའ་བོ་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་པའི་སྐོར་གོ་སོང། ༼་་་་་་་་་་༽ ང་ལ་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཡོངས་རྫོགས་བཞིན་བློ་སྟོབས་རྒྱས་སུ་བཅུག་སོང་། རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན་ང་ཚོ་ཚང་མས་བོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་དོན་དག་ཅིག་འབྱུང་ངེས་རེད་བསམས་སོང་།” ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་བརྗོད་དོན། “ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་དཔའ་བོ་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་དེས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་མང་ཆེ་ཤོས་ལ་བློ་སྟོབས་དང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ཡོད་པ་ངས་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་བཤད་ཐུབ།”༼ ༦ ༽
ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་འདི་ཚོ་གང་རུང་ནང་དུ་འ་ཆད་འུ་ཐུག་དང་རེ་བ་སྟོང་ཟད་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་མེད་པ་ངེས་གཏན་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཤེས་གསལ་རེད། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་འདི་དག་ནི་བོད་ནང་གི་ལས་འགུལ་རེ་རེ་དང་འདྲ་བར་རེ་བ་ཆེན་པོ་དང་སེམས་ཐག་གཙང་བཅད། ཡིད་ཆེས་ཀྱི་བསྐྱར་གསོའི་ནུས་པ་ལྡན་པའི་དཔེ་མཚོན་གསོན་པོ་ཁོ་ན་རེད། བློས་གཏོང་འདི་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་ཧྲིལ་བོ་ཞིག་གི་རྨི་ལམ་དང་བསམ་བློའི་སྟོབས་ཤུགས་མཚོན་གྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན། འདི་ཚོ་སྣང་མེད་དང་ཟུར་ཟའི་ངང་ཡིད་སེམས་སྐྱོ་བའི་མི་སྒེར་ཞིག་གི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ངོ་བོར་གཏན་ནས་བསྒྱུར་མི་རུང་།
“འ་ཆད་འུ་ཐུག”་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་བེད་སྤྱོད་ལོག་པར་༼ མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་བསམ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཐོག་ནས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་སྲིད།༽གཏོང་བཞིན་པ་འདི་ཡིས་དཔའ་རྒོད་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་འདི་ཚོ་ལ་གནོད་སྐྱོན་གཏོང་གིན་འདུག འདི་ངེས་པར་དུ་ཐེར་འདོན་བྱ་དགོས། རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ནི་འདི་ཡིས་མི་སྒེར་གྱི་དྲན་ངོས་ལ་རྨས་སྐྱོན་གཏོང་གིན་ཡོད་པ་མ་ཟད་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་དེ་དག་གི་ཀུན་སློང་དང་མངོན་འདོད། བློ་ཐག་རྦད་གཅོད་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་མཚོན་གྱི་ཡོད། སྙིང་པོ་དབེན་པའི་ཟུག་རྔུ་དྲག་པོ་དང་འ་ཆད་འུ་ཐུག་ལ་ནན་བརྗོད་མང་པོ་གནང་ན་དཔའ་ཉམས་ལྡན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཉེན་གཡོལ་གྱི་ཐབས་བཀོད་ཙམ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་བར་འཇུག་སྲིད་ལ་ཆེས་སྡུག་ས་ནས་བརྗོད་ན་གཉོམ་ཆུང་དང་སྡར་མའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་གི་དྲན་སྐུལ་དུ་འགྱུར་སྲིད། འདི་ཡིས་ལུས་སེམས་གཉིས་ལ་གནོད་འཚེ་ཅན་གྱི་མཇུག་འབྲས་བསྐྱེད་ངེས། རྒྱ་གཞུང་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་དག་གི་སྣང་བརྙན་ལ་དམའ་འབེབབ་གཏོང་དགོས་པ་གསལ་པོར་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཕྲལ་དུ་དེ་ནི་གསང་བའི་བརྩེ་དུང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་སྐོར་བསྒྲགས་པ་ལྟ་བུ་རེད། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་འདི་དག་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བདག་བཟུང་ལ་འ་ཆད་འུ་ཐུག་གི་འཐབ་རྩོད་ཡིན་ཞེས་མཚན་སྙན་བཏགས་ནའང་གནོད་སྐྱོན་ཆེ་ས་རེད། གང་ལེགས་ཞེས་ན། ང་ཚོས་འབྱུང་སྲིད་པའི་གསར་བརྗེ་ཞིག་གི་རེ་བའི་མེ་སྟག་དང་པོ་ནས་མེད་པར་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ཉུང་མཐར་ངྷ་རམ་ས་ལའི་བོད་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་ཚོའི་ཐད་ནས་བརྗོད་ན་སྐབས་འདིར་ང་ཚོས་ཚོར་ཤེས་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་གནད་དོིན་ཞིག་ལ་ལག་པས་འཆིང་གིན་ཡོད།
རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་སྐབས་མི་བུ་འདི་ཚོའི་སེམས་ལ་དམིགས་ཡུལ་ཁ་ཤས་ཡོད་ཁོ་ཐག་རེད། ཁོང་ཚོས་ལས་འགུལ་འདི་དུས་ཡུན་ཐུང་ཐུང་ཙམ་ནང་མཇུག་རྫོགས་པར་ཕལ་ཆེར་བསམས་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ། ཁོང་ཚོས་སོ་སོའི་བློས་གཏོང་འདི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ངོ་རྒོལ་ཞིག་གི་མེ་སྟག་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཆ་འཇོག་གནང་ཡོད་ཀྱི་རེད། དུས་རྒྱུན་ཁོང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བོད་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་ལ་འཛམ་གླིང་གི་དོ་སྣང་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། འདི་ནི་ཡང་དག་པ་ཞིག་གཏན་ནས་མ་རེད། བོད་ཕྱི་ནང་གི་བོད་མི་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་དག་ལ་རེ་བ་རྒྱག་གི་མེད་ལ་ཁོང་ཚོ་ལ་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རོགས་རམ་གནང་བར་རེ་བ་དངོས་གནས་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། མ་ཟད། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཚོས་ཁོང་ཚོའི་ཁ་ཆེམས་ནང་དུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་གང་ལའང་གཞོགས་འདེགས་ཡོང་བའི་བརྡ་ལན་བཞག་མི་འདུག རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་འདི་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ཆེ་ཤོས་ནི་བོད་མི་ཚང་མ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གི་བདག་བཟུང་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པའི་དུང་བརྡ་སྒྲོག་པའི་ཆེད་ཡིན་རྒྱུ་རེད། འདི་ཁོང་ཚོས་བསམ་བཞིན་དུ་འཆར་གཞི་ཕལ་ཆེར་བཏང་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད། ཡིན་ཡང་སྔོན་ཚུད་ནས་ཚོད་དཔག་གནང་ཡོད་ངེས་པ་རེད། འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་བྱེད་དགོས་དོན་མི་འདུག ཁ་གཏད་དུ་ལངས་པའི་བྱ་སྤྱོད་འདི་ཡིས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་འདུན་པ་ཡོད་མཁན་ཚོ་ལ་དངོས་གནས་ངར་ཤུགས་བསླངས་ཡོད་པ་རེད་ལ་གདོང་རྒོལ་བ་ཚོས་འདི་ལྟ་བུའི་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་འབྱུང་སྲིད་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་སྔ་མོ་ནས་བསམ་གཞིགས་གནང་ཡོད་ངེས་རེད། སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་རྗེས་མགོ་ལོག་ས་ཁུལ་དུ་བོད་རང་བཙན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ངོ་རྒོལ་བྱུང་འདུག་ཅིང་། བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་རྗེས་རྔ་བ་རུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་བྱུང་སོང་། ཕྱི་མ་འདི་ནི་སྐོར་སྲུང་དམག་མི་དག་གིས་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ལགས་ལ་དམར་ལམ་ལམ་གྱི་མེ་ལྕེའི་ཁྲོད་དུ་ད་དུང་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་བཏང་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་དམངས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་བྱུང་བ་འདྲ་ནའང་། ལས་འགུལ་འདི་ཚོས་དོན་རྐྱེན་འདི་དག་སྐུལ་རྫས་ལྟར་མྱུར་ཚད་ཇི་ལྟར་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ་གསལ་གསལ་ཐིང་ཐིང་གིས་སྟོན་གྱིན་ཡོད།
བོད་མི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་ལས་འབྲས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ལ་ཐོས་བསམ་བྱས་མྱོང་པའི་གྲྭ་བ་དང་བཙུན་མ་ཚོས་ཁོང་ཚོའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱིས་ཧ་ལས་པའི་མཇུག་འབྲས་ཤིག་བསྐྱེད་ཐུབ་པ་དང་དེ་དག་གིས་ཁོང་ཚོའི་བློ་མཐུན་རྒྱལ་གཅེས་པ་དག་གི་སུན་སྣང་དང་འདོད་བློ་མ་ཁེངས་པའི་ཡིད་སེམས་འགུག་ནུས་པའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་འདི་ཚོར་མེད་ན་དེ་ནི་དངོས་གནས་ཧ་ལས་ཧོན་འཐོར་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ཁོང་ཚོས་ལོ་སྔོན་མར་མོ་ཧཱ་མེ་བྷོ་ཟི་ཡི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་ཊུའུ་ནེ་ཞི་ཡའི་གསར་བརྗེ་བྱུང་བཅུག་པ་དང་དེ་ནས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཨ་རབ་དཔྱིད་ཀའི་གསར་བརྗེ་བྱུང་བར་སྒུལ་ཤུགས་ཐེབས་པའི་སྐོར་གོ་ཡོད་སྲིད་ལ་མེད་ཀྱང་སྲིད། འོན་ཀྱང་། མི་དེ་ཚོས་ཁོང་ཚོའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་ཟིང་འཁྲུག་ཆེན་པོ་ཞིག་འབྱུང་ངེས་པ་རྟོགས་ཡོད་ངེས་རེད། གཅུན་དཀའ་བའི་བོད་ནང་གི་ས་ཆ་གང་སར་ཆ་མི་མཚུངས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་གཞོགས་འདེཊ་དཔུང་དམག་དང་སྐོར་སྲུང་དམག་མི (SWAT)རུ་ཁག་བཅས་བཀྲམས་ཡོད་པར་བལྟས་ན་པེ་ཅིན་གྱིས་ངོ་རྒོལ་འདི་ཚོའི་འབར་ཤུགས་རང་བཞིན་རྟོགས་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཐེ་ཚོམ་མེད་ཅིང་ལས་འགུལ་དེ་དག་ལས་བྱུང་བའི་འཇིགས་སྐུལ་ལ་དོ་སྣང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། འོ་ན། ངྷ་རམ་ས་ལས་ཅིའི་ཕྱིར་གནས་སྟངས་འདིའི་ཁེ་ཕན་ལེན་གྱིན་མེད་པ་རེད།
དབུ་མའི་ལམ་རང་གི་བཙོན་མ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པའི་མཁྲེགས་བཟུང་ཅན་གྱི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་དངོས་འབྲེལ་བྱས་ན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་འདི་ཚོའི་ཁྱབ་རྒྱའམ་བསྒྲུབ་བྱ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པ་རེད། དང་པོ། ངོ་རྒོལ་འདི་ཚོས་བོད་གཞུང་གི་ཞི་མཐུན་འགྲིག་འཇགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་རྒྱབ་འགལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། མཐོ་རིམ་གཞུང་ཞབས་ཚོས་སྲིད་བྱུས་འདི་ནི་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ལྡེ་མིག་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་ཡིད་ཆེས་གནང་གིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་དེ་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་རང་དབང་རང་བཙན་ལ་དགོས་འདུན་འདོན་གྱིན་ཡོད་པ་དང་གཞན་པ་ཚོས་བོད་ནི་“རྒྱལ་ཁབ”ཅིག་ཡིན་པའི་ཁུངས་གཏུགས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདི་དག་གིས་“རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གཙང་མ་”ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཉུང་ངུ་ལས་སྟོན་གྱི་མེད་པ་ནམ་ལངས་ལངས་དང་ཉི་ཤར་ཤར་རེད།
དེར་བརྟེན། བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེངྒེས་ཝ་ཤིན་ཊོན་ཕོ་སི་ཊིའི་ནང་ལ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་འདི་ཚོ་ནི་“འ་ཆད་འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད་” ༼ ༧ ༽ དམ་ཡང་ན་ཉེ་ཆར་གྱི་བཅར་འདྲི་ཞིག་གི་ནང་“གྲྭ་བ་ཚོས་ཅི་བྱ་གཏོལ་བྲལ་འོག་ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་གིན་ཡོད”་༼ ༨ ༽པ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་བཞིན་པ་མཐོང་སྐབས་ཡ་མཚར་མི་རུང་ལ། རྡོར་གདན་གྱི་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་སྐབས་སུ་བོད་མི་འབུམ་ཕྲག་གཉིས་ལ་ཉེ་བའི་མདུན་ནས་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་མཚན་ཐོ་ཀློག་དུས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོའི་ཟླ་ ༢ པའི་ནང་ཐེངས་དང་པོར་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ལོ་ན་ཉི་ཤུ་ཅན་གྱི་བཀྲ་བྷེ་ཡི་མིང་ཐོ་སྐྱུར་བ་ལའང་ཧ་ལས་མི་རུང་།
ངྷ་རམ་ས་ལ་ཡིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་དག་གི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་དག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པར་འདོད་མོས་མེད་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་དག་གིས་བོད་པ་ཚོས་ཅི་ཞིག་གི་ཆེད་འཐབ་རྩོད་བྱེད་བཞིན་པ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་བཤད་པར་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་འདི་ཚོ་ངེས་མེད་དུ་མི་འབྱུང་བའི་འགན་ལེན་བྱེད་ཆེད་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཡང་ཛ་དྲག་གིས་སྒྲུབ་དགོས་ཀྱི་འདུག ཡིན་ནའང་། དགོན་པ་དག་གི་མཐའ་སྐོར་མཁན་དཔུང་དམག་དག་དང་བརྟན་ལྷིང་མེད་པའི་ས་ཁུལ་དག་ནས་གཞོགས་འདེགས་དྲག་དམག་དག་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ཙམ་གྱིས་རང་ཉིད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་བའི་ལས་འགུལ་འདི་མཚམས་འཇོག་ཏུ་འཇུག་ཐུབ་ཀྱི་མེད་ལ་ཁོང་ཚོས་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ཞིག་བསྒྲུབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཁག་ཐེག་བྱ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། ཁྲབ་ལྡན་འཐབ་འཁོར་དང་མེ་མདའ་སྦག་སྦག་དག་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་དབང་སྒྱུར་གྱི་མངོན་སུམ་མཚོན་རྟགས་ཁོ་ན་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་མི་དམངས་ལ་“དོ་དམ”༼ ཐ་སྙད་འདི་ནི་ཨ་རི་གཞུང་གི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པས་བེད་སྤྱོད་གནང་ཡོད། ༽ ༼ ༩ ༽ གནང་སྟེ་སྐྱོབ་གསོ་ཅི་ཙམ་གནང་ཡང་དེ་ནི་གནས་སྐབས་ཙམ་གྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལས་མ་འདས། ཉིན་ཞིག་གམ་ཡང་ན་དེའི་རྗེས་ནས་ཡང་བསྐྱར་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་དག་འབྱུང་གི་རེད། དེ་དུས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ནི་ཆེས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་བཙན་རྒོལ་ཞིག་ཡིན་ངེས་ལ་དེའི་ཁྲོད་དུ་ཆག་སྒོ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ངེས་པ་གདོན་མི་ཟ།
ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བརྗོད་ན་ནུས་ཤུགས་བསྐྱར་གསོ་བྱས་ཏེ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ངང་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་ངོ་རྒོལ་གནང་ན་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ལྷག་བསམ་ཅན་དག་གིས་བཙན་དབང་སྒོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་མ་ཡིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་གཞན་སྤེལ་ངེས་པ་ཕལ་ཆེར་གཏན་འཁེལ་བ་རེད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་ཁོང་ཚོའི་ཆོད་སེམས་དང་སྙིང་སྟོབས་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་སྒོས་མིག་སྟོན་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད་པ་རེད། ལོ་བཞིིའི་ནང་ཚུད་དུ་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་བཟུང་ལ་རྒོལ་བའི་ལས་འགུལ་གྱི་གཞི་རྒྱ་མི་མཐུད་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་འདུག་ལ་ད་ཆ་ ༡༩༥༠ ལོའི་རྗེས་ནས་བསླེབས་མ་མྱོང་བའི་ཚད་གཞི་ཞིག་ལ་བསླེབས་འདུག སྔོན་ཆད་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་ཞིག་བཟུང་བར་གཡོལ་མཁན་གྱི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་སྒྱུ་རྩལ་པ་དག་གིས་ད་ལྟ་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་སེམས་ཐག་གཙང་བཅད་གནང་འདུག བོད་རང་བཙན་གྱི་འབོད་སྒྲ་སྒྲོག་མཁན་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བེད་སྤྱོད་གནང་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་སྔོན་མ་ལས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག་ལ་བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་ནང་མཉམ་ལས་མི་བྱེད་པའི་ལས་རིམ་འདུས་པའི་ལྷག་དཀར་ལས་འགུལ་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་འདུག ད་དུང་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་བ་ཞིག་འཕེལ་བཞིན་འདུག ངོ་རྒོལ་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་མང་པོ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱེད་བཞིན་འདུག སྤྱི་ཡོངས་ནས་འདོད་བློ་མ་ཚིམས་པའི་སེམས་པ་ཆུ་ཁོལ་ལྟར་ལྷོག་ལྷོག་ཏུ་ཁོལ་གྱིན་འདུག འདི་ལྟ་བུའི་གནས་སྐབས་ཤིག་འབྱུང་བ་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་རེད།
འདི་ལྟ་བུའི་གནས་སྟངས་དག་གི་འོག་ངྷ་རམ་ས་ལས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚང་མ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་བའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་ཡིན་ན་འདིས་བོད་ནང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐེབས་ངེས་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན། བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་མཉམ་འབྲེལ་མི་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་བ་ཡིན་ན་དེ་ལ་དགའ་བསུ་ཞུ་ངེས་རེད་ལ་གལ་ཏེ་ཆ་རྐྱེན་འགྲིག་པ་ཡིན་ན་རྒྱའི་བཙན་འོག་གི་འཚོ་སྡོད་གནང་མཁན་བོད་མི་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་ངེས་པ་ཐེ་ཚོམ་མི་འདུག ད་དུང་གླེང་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་འདི་འདྲའི་གོམ་སྟབས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་དབུ་ཁྲིད་གསར་བ་ལ་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་མགོ་ཁྲིད་གནས་བབ་སྩོལ་ངེས་རེད། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་དབུ་ཁྲིད་གསར་བའི་འོས་འདེམས་ལ་སྤྲོ་སེམས་འཁོལ་བའི་ཐོག་ནས་དེ་སྔ་རྣ་བས་གཏད་པ་རེད་ལ་ད་དུང་འང་ཁོང་ལ་གཞིས་ལུས་གདོང་དམར་བ་ཚོས་རེ་བ་མཐོ་པོ་ཞིག་རྒྱག་གིན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ངས་སྐབས་འདིར་ཡང་བསྐྱར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་འཐབ་རྩོད་འདི་དབུ་ཁྲིད་པའི་འདུན་པ་ཡོད་མེད་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་ཅེས་བསམ་ཚུལ་མི་བརྗོད་ག་མེད་བྱུང་། དབུ་མའི་ལམ་ནི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་བྱེད་ཁོ་ན་ཞིག་མ་རེད། དེ་ནི་ལས་འགུལ་མི་སྤེལ་བ་དང་མགོ་སྒུར་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་ལམ་སྟོན་ཁ་ཕྱོགས་ཤིག་གཏན་ནས་གནང་མེད། ༼ སྔོན་ཆད་རྒྱ་མི་བཙན་འཛུལ་བ་ཚོར་མཉམ་རུབ་མཉམ་ལས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་པ་ཡིན་སྲིད ༽ བཀའ་བློན་ཁྲི་བའི་གཏམ་བཤད་དག་དང་རྒྱ་གཞུང་ནས་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་དམ་དྲག་བཀའ་ཆད་༼༡༡༽མི་ཡོང་ངམ་སྙམ་པའི་ཁོང་གི་སེམས་ཁྲལ་དག་ལ་གཞིར་བཞག་སྟེ་བརྗོད་ན་ངྷ་རམ་ས་ལས་ལམ་སང་བོད་ནང་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དག་སྤེལ་བའི་སྐུལ་མ་མི་གཏོང་བ་ངེས་གཏན་རེད།
ཡིན་ནའང་། ང་རང་དོན་དག་གཅིག་ལ་ཡིད་ཆེས་གཙང་མ་ཡོད། དེ་ནི་བོད་མིའི་ངོ་རྒོལ་འདི་ཚད་གཞི་གསར་བ་ཞིག་ལ་བསྐྱལ་མ་ཐུབ་ན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་དག་དང་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཐལ་ཆ་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་འདི་དག་མཚམས་འཇོག་གི་མ་རེད་འདོད། སྔར་ཡོད་གནས་བབ་ལ་ཕྱིར་སློག་བྱེད་པ་ནི་གདམ་ག་ཞིག་མ་རེད། ད་ལྟ་བོད་མི་ཚོ་ཕྱིར་འཁོར་ས་མེད་པའི་ས་མཚམས་ཤིག་ལ་ཐོན་གྲབས་འདུག འཇིགས་མེད་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་བཏགས་པའི་“རྩམ་པའི་གསར་བརྗེ་”ད་ལྟ་མགོ་རྩོམ་བཞིན་པའི་སྒང་རེད། དབྱིན་ཇིའི་གཞས་པ་ཕེ་ཊར་གྷ་བྷལ་ལགས་ཀྱིས་སི་ཊེ་བན་བྷི་ཀོ་ལྷོ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀའི་བཙོན་ཁང་ཞིག་ནང་བཀྲོངས་ཚར་རྗེས་བྲིས་པའི་གཞས་ཚིག་ཅིག་བསྐྱོར་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། “ཡང་ལྭའི་འོད་སྣང་མེད་པར་བཟོ་ཐུབ་ཀྱང་།། མེ་ཡི་འོད་ཟེར་དེ་ལྟ་ཡིན་མི་སྲིད།། དེ་ཡི་མེ་ལྕེ་ཁྱབ་མགོ་ཚུགས་པ་ན།། རླུང་གིས་དེ་ཉིད་དགུང་ལ་སྦར་བར་ངེས།།”༼ ༡༢༽
རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་འདི་ཚོ་ནི་དངོས་གནས་དྲང་གནས་ཀྱི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་པ་རེད། ཁོང་ཚོས་ཆེས་ན་ཟུག་ཆེ་ཤོས་སམ་མཐར་ཐུག་གི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཏེ། རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་བཙན་གནོན་འོག་ནས་སྐྱོབ་ཀྱིན་ཡོད། ང་ཚོས་ཆེས་ཉུང་མཐར་སྒྲུབ་འོས་པ་གཅིག་ནི་ཁོང་ཚོས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་ག་རེིའི་ཆེད་དུ་གནང་གི་ཡོད་པ་དེ་ག་རང་དུ་ལྟ་དགོས་པ་ལས་བློ་རྒྱ་དོག་པའི་ང་ཚོའི་བསམ་དོན་ལྟར་ལྟ་ག་ལ་རུང་། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་འདི་ཚོ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འ་ཆད་འུ་ཐུག་གི་གནོད་འཚེ་ཕོག་ཡུལ་མ་རེད། ཁོང་ཚོ་“རེ་བ་བྲལ་བ”ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་མགོ་སྒུར་མཁན་གྱི་མི་བུ་དེ་ཚོའང་མ་རེད། ཁོང་ཚོས་རང་གི་ཁ་བ་རི་བའི་སྤུན་ཟླ་ཚོའི་ཁེ་ཕན་ཆེད་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་སྤོབས་པ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བའི་དོན་དུ་རང་རང་སོ་སོའི་ཚེ་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་གི་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁོང་ཚོས་རང་གི་བྱ་སྤྱོད་དག་གིས་ཁྱད་པར་ཞིག་བཟོ་ཐུབ་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་གངས་དཀར་སེམས་ལ་བོད་འདི་ཉིན་ཞིག་རང་དབང་ཐོབ་པའི་རེ་བ་བཟུང་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ཚོ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་དབང་སྲིད་གཞུང་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཉེན་བརྡའི་སྒྲོན་སྟེགས་རེད་ལ་བོད་མི་ས་ཡ་མང་པོར་མཚོན་ན་ཁོང་ཚོ་ནི་བོད་མི་ཚོ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་བཟོ་སྤྱད་ཀྱི་ཕྲེང་ཐག་རེད་ལ་རང་དབང་རང་བཙན་ལེན་པའི་ལ་རྒྱ་དང་སྤོབས་པ་ཡི་འབྱུང་ཁུངས་རེད། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་བོད་མི་ཚོའི་བློས་གཏོང་འདི་ནི་རྒྱ་ནག་དམར་ཕྱོགས་རིང་ལུགས་པའི་ཉམས་རྒུད་ཀྱི་མགོ་འཛུགས་པའི་མཚོན་རྟགས་སུ་འགྱུར་བར་སྨོན།
མཆན།
[1] Abigail Hauslohner, “Afghanistan: When Women Set Themselves on Fire”, Time, 7 July 2010
http://www.time.com/time/world/article/0,8599,2002340,00.html
[2] Martin Patience , “Afghan women who turn to immolation”, BBC, 19 March 2009
http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7942819.stm
[3] ༢༠༡༢ལོའི་བོད་ནང་གི་མེར་བསྲེགས་གནས་ཚུལ་ཐོག་མ། Tibet Times, 9 Jan 2012
https://tibettimes.net/news.php?cat=49&&id=5385
[4] Jamyang Norbu, “Remembering Thupten Ngodup”, 12 May 2008
http://www.jamyangnorbu.com/blog/2008/05/12/remembering-thupten-ngodup/
[5] “‘No Regret’ For Loss: Mother”, RFA, 18 Jan 2012
http://www.rfa.org/english/news/tibet/mother-01182012151811.html
[6] Ngawang Choephel, “Are we ignoring self-immolation?”, 2 January 2012
http://www.facebook.com/note.php?note_id=10150452176846793
[7] Dr Lobsang Sangay, “Chinese repression to blame for immolations in Tibet”, The Washington Post, 4 November 2011
http://bit.ly/vGyddB
[8] Vishal Arora, “World will regret its neglect of Tibet: Tibetan PM”, IANS, 18 Jan 2012.
http://bit.ly/xprV5X
[9] “Statement by Special Coordinator for Tibetan Issues Maria Otero”, 24 January 2012
http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2012/01/182424.htm
[10] http://lhakar.org/
[11] “Tibetan PM Discouraging Political Protest In Tibet?”, Tibettruth.com, 2 Nov 2011
http://tibettruth.com/2011/11/02/tibetan-pm-discouraging-political-protest-in-tibet/
[12] Peter Gabriel – Biko (1987)
http://www.youtube.com/watch?v=MgM-1r0X5Zc
སྒྱུར་མཁན་གྱི་མཆན། རྩོམ་ཡིག་འདི་རྩོམ་པ་པོ་ཁུ་རི་སུ་ཊོབ་ཧྥེ བྷེ་སུའུ་ཤེ་འམ་མགོ་ལོག་ཨ་འབུམ་གྱི་རེ་འདུན་ལྟར་བསྒྱུར་བ་ཡིན། ཁོང་ནི་ལག་རྩལ་སློབ་སྟོན་པ་དང་ལོ་མང་རིང་གི་བོད་རང་བཙན་གྱི་ལས་འགུལ་བ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་སི་ཝེ་སུའི་རང་བཙན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ཡིན་འདུག དོགས་པ་ཡོད་ན་འོག་གི་མ་རྩོམ་ལ་་གཟིགས་རོགས། http://phayul.com/news/article.aspx?c=4&t=1&id=30767&article=Beacons+of+resistance%2c+not+desperate+acts+by+Christophe+Besuchet
