བོད་ནང་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུཊ་ཇི་བཞིན་འོས་བསྡུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས།

དེ་རིང་༸གོང་ས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དམངས་གཉིས་དང་། ཨི་ཊ་ལི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ། བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པ་དང་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བའི་སྐུ་ཚབ་བཅས་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་བོད་མིའི་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་ཀྱི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༥༣ པ་སྲུང་གཙི་གནང་སོང་།  

དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༩ པའི་ཐོག་ངྷ་རམ་ས་ལའི་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ། ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་བྱས་ཏེ་མི་ལོ་ཧྲིལ་བོ་ ༥༣ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་མི་མང་གི་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་མགོ་ཁྲིད་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་རྗེས་ཀྱི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་དང་པོ་སྲུང་གཙི་གནང་ཡོད། མཛད་སྒོ་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་ཐོག་མར་༧གོང་ས་མཆོག་བཞུགས་སྒར་ཕོ་བྲང་ནས་གསུང་ཆོས་ར་བར་ཆིབས་ཞབས་བསྒྱུར་ཏེ། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་ངག་དབང་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པ། ཨི་ཊ་ལིའི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་སྐུ་ཚབ་དང་། ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡའི་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་ཆུང་གི་སྐུ་ཚབ། ཨ་རི་དང་ཐའེ་ཝན་བཅས་སུ་གནས་བཞུགས་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། དེ་བཞིན་བཞུགས་སྒར་ཉེ་འཁོར་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་དང་། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གྲྭ་བཙུན་སྔགས་གསུམ་བཅས་སེར་སྐྱ་མི་མང་ལྔ་སྟོང་ལ་ཉེ་བ་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག  

མཛད་སྒོའི་ཐོག་ངྷ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་རྔ་རོལ་དང་བཅས་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་བསྒྲེངས་ཤིང་ཚང་མ་སྐུ་བཞེངས་ཐོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་གླུ་གྱེར་འདོན། སྐར་མ་གཅིག་རིང་བོད་རྩ་དོན་ཆེད་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་གནང་རྗེས། བདེན་ཚིག་སྨོན་ལམ་སྐྱོར་སོང་། སྔོན་ཆད་ལོ་ལྟར་ཆད་མེད་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་གསུང་འཕྲིན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་སྐུ་དངོས་ཀྱི་སྒྲོག་སྦྱོང་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་མཛད་སྒོར་མཉམ་ཞུགས་གནང་བ་ཙམ་ལས་བཀའ་གསུང་ཅི་ཡང་གནང་མ་སོང་། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གསུང་འཕྲིན་སྒྲོག་སྦྱོང་དང་། ཨི་ཊ་ལི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་གྷན་ནེ་བར་ནེ་ཊེ་ (Gianni Vernetti)ལགས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད། མཇུག་ཏུ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཆོག་གིས་བཀའ་ཤག་གི་གསུང་འཕྲིན་ཡིག་ཐོག་ནས་སྒྲོག་སྦྱོང་བཅས་གནང་སོང་།

བཀའ་ཤག་གི་གསུང་འཕྲིན་ནང་། “རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཤད་པ་ལྟར་བོད་མི་ཚོར་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་བདེན་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཇི་བཞིན་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་དང་དྲང་སྙོམས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས། ད་བར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེར་བོད་རིགས་གཅིག་ཀྱང་བསྐོ་བཞག་བྱས་མྱོང་མེད་ཅིང་། དབང་ཆ་ཅན་གྱི་གཞུང་གི་གོ་གནས་ཕལ་ཆེ་བ་རྒྱ་རིགས་ཀྱིས་བཟུང་ཡོད། ལས་བྱེད་པའི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ལྷག་རྒྱ་རིགས་ཡིན་པ་དང་། སྒེར་གྱི་བཟོ་ཚོང་སྡེ་ཚན་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ཙམ་རྒྱ་མིས་བཟུང་ཡོད། མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དང་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཐོན་པའི་བོད་རིགས་བརྒྱ་ཆ་ ༤༠ སྐོར་ལས་ཀ་མེད་པར་ལྷག་ཡོད” ཅེས་དང་། “༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་ཤག་ནས་ཚབས་ཆེའི་ལས་འགུལ་དེ་རིགས་མི་སྤེལ་བའི་འབོད་སྐུལ་གནང་ཡོད་ཀྱང་། འདི་ལོ་ ༢༠༡༢ གཅིག་པུའི་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བའི་དོན་རྐྱེན་ ༡༤ བྱུང་ཟིན་ཡོད། དོན་རྐྱེན་དེ་དག་གི་འགན་ཁག་ཆ་ཚང་མཁྲེགས་བཟུང་ཅན་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་འཁྲིད་ཚོར་ཡོད་ཅིང་། རང་བསྲེགས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་དེ་དག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་ཡུལ་ཟེར་བའི་དམ་བཅའ་སྟོང་པ་དེར་དགག་ལན་ནན་པོ་བརྒྱབ་ཡོད ”ཅེས་བཀོད་འདུག

གསུང་འཕྲིན་ནང་ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་གི་མི་སྣས་སྔ་ཕྱིར་༧གོང་ས་མཆོག་དང་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྐྱོན་འཛུགས་བྱས་པའི་སྐོར་ལ། “ང་ཚོའི་ངོས་ནས་འབྲེལ་མོལ་མུ་མཐུད་བྱེད་སླད་སྐུ་ཚབ་གཏོང་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་ཀྱང་། བར་ལམ་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་འགས་ནུས་ཤུགས་མང་ཆེ་བ་འཛམ་ གླིང་གང་སར་བསྐྱོད་དེ་༸གོང་ས་མཆོག་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ལ་སྐྱོན་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུའི་ཐོག་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡོད། དེས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་སྔར་བས་ཀྱང་ལྷག་པར་བསྒྱུར་ཡོད” ཅེས་དང་། “མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགོས་དོན་མ་བརྗེད་པ་གནང་དགོས་པ་དང་། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་བསལ་ཐབས་སུ་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་གཏོང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན། རྒྱལ་སྤྱིིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་རྣམས་ཀྱིས་བདེན་གཏམ་བཀག་སྡོམ་དང་རྫུན་གཏམ་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱི་སྒྲིབ་གཡོགས་བསལ་ཆེད། བོད་ནང་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པའི་ཚོགས་ཆུང་གཏོང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།” ཞེས་བཀོད་འདུག

ཡང་གསུང་འཕྲིན་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོར་བསྟན་དོན། “བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་གཞིས་བཞུགས་སྤུན་ཟླ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་དགོས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོ་དང་བདེན་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་གྱི་གནས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་སླད། ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་དོན་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་སུ་བརྩིས་ཏེ། སྤྱི་དོན་ལྷག་བསམ་ཅན་དང་ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མགོ་ཁྲིད་གང་མང་གསོ་སྐྱོང་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་ཀྱི་དོན་དུ་རང་སྲོག་བློས་བཏང་གནང་མཁན་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་རེས་གཟའ་ལྷག་པ་ནམ་ཡིན་ལ་གཟུངས་སྔགས་ཡིག་དྲུག་དང་འབྲེལ་བསྔོ་སྨོན་མཚམས་སྦྱོར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལོ་ན་གཞོན་པ་ཚོས་དེ་ཉིན་བོད་ཆས་གྱོན་པ་སོགས་རང་གི་ཕ་མེས་ནས་བརྒྱུད་པའི་གོམས་སྲོལ་དང་རིག་གཞུང་གི་ཁྱད་ནོར་རྣམས་ལ་དགའ་སྤོབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་བསྟར་བྱེད་དགོས” ཅེས་དང་། “ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ འདི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ལོར་བརྩི་རྒྱུ་དང་། ལོ་འདིའི་ནང་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས་སོ་སོའི་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུས་དང་མངའ་སྡེའི་འཐུས་མི་ཚོར་བོད་དོན་སྐོར་དང་། བོད་ནང་གི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་འཛིན་སྟངས། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་ཅི་ཡིན་སོགས་འགྲེལ་བཤད་བྱས་ཏེ་གོ་རྟོགས་ཐུབ་པ་བཟོ་དགོས། བོད་དང་བོད་མིའི་རྩ་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆེད་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས་ཡོང་ཐབས་དང་། བོད་སྐོར་བགྲོ་གླེང་གོ་སྒྲིག བོད་མིའི་དབུ་འཁྲིད་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་གོང་མཐོར་གཏོང་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐབས་བཅས་གནང་དགོས། སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་བཀའ་ཤག་གིས་ཆིག་སྒྲིལ་དང་། གསར་གཏོད། རང་ཁ་རང་གསོ་བཅས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ལམ་སྟོན་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ། བོད་མིའི་རྩ་དོན་དམིགས་ཡུལ་སྒྲུབ་ཐབས་དང་། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་དུས་རྗེས་ཟིན་པ་བཟོ་ཐབས་ལ་འབད་རྩོལ་གང་ཡོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།” ཞེས་བཀོད་འདུག

དེ་བཞིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གསུང་འཕྲིན་ནང་། “བོད་དུ་འདས་མ་ཐག་པའི་ལོ་གཅིག་ནང་བོད་མི་ ༢༥ ཡིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་སྟེ། བོད་མི་ ༡༩ འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། བོད་མི་ ༨ རྒྱ་ནག་ཉེན་རྟོག་པས་གང་བྱུང་དུ་མེ་མདའ་བརྒྱབ་སྟེ་དམར་གསོད་བཏང་ཡོད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་འདི་གར་འདུ་འཛོམས་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་སུའང་བོད་ནང་གི་ཉག་ཕྲ་བའི་གནས་སྟངས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ། ༢༠༠༨ ལོར་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་སྟེ། ༢༠༠༩ ལོར་ཞིང་པས་སོ་ནམ་མཚམས་འཇོག་གི་བསྟུན་གཤིབ་མི་བྱེད་པའི་ངོ་རྒོལ་དང་། ༢༠༡༠ ལོར་སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་རྒྱ་སྐད་འཇོག་རྒྱུའི་སྲིད་ཇུས་ལ་སློབ་ཕྲུག་ནས་ངོ་རྒོལ་སོགས་བོད་ནང་ད་ལྟའི་བར་དུ་རྣམ་པ་ཅི་རིགས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་ལས་འགུལ་མང་དག་མུ་མཐུད་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནི་གྲྭ་བཀྲ་བྷེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་ཐོག་མར་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་དོན་དུ་ལུས་སྲོག་བློས་བཏང་གནང་བའི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་དང་། ཁོང་ཚོས་རྩ་ཆེའི་གཅེས་སྲོག་དོར་བ་ཆུད་ཟོས་སུ་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ང་ཚོ་ཚང་མའི་ངོས་ནས་བོད་བསྟན་སྲིད་ཆེད་མཉམ་རུབ་ཐོག་ཧུར་བརྩོན་བྱེད་དགོས”ཞེས་བཀོད་འདུག

སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གི་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་གི་ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་གྱི་སྐད་ཆ་ཞིག་ལ་ལན་འདེབས་གནང་དོན། “ཀྲུང་དབྱང་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་པུའུ་ཡི་རྒྱུན་ལས་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ་ཀྲུའུ་ཝེ་ཆོན་ནས་ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་ཚགས་ཤོག་ཅིག་ནང་། རྒྱལ་ཞེན་གོང་འཕེལ་གཏོང་ཆེད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་བློས་བཏང་དགོས་ལུགས་ཀྱི་ བརྗོད་བབ་དེ་ནི་བསྒྱེལ་བའི་སྒང་ལ་རྡོག་རྫིས་གཏོང་བ་ལྟར་འཇིགས་ཡེར་བའི་ངན་ལྟས་ཤིག་ཡིན” ཅེས་བཀོད་འདུག

མཇུག་ཏུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིར་འབོད་སྐུལ་ཞུས་དོན། “ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགོ་འཁྲིད་ཚོས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འབྲེལ་མོལ་གྱི་ཐོག་ ནས་སེལ་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་འཁྲིད་ཚོར་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་གནོན་ཤུགས་ནུས་པ་ཐོན་ པ་སྤྲོད་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་ཡོད། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནས་ཁ་བྲལ་རྩོད་ཀྱི་མེད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་ཇུས་འཛིན་མཁན་ཚོའི་ལངས་ཕྱོགས་དང་འགལ་གྱི་མེད་ལ། རྒྱ་ནག་གིས་བློ་གཡེང་ཆེ་ཤོས་བྱེད་སའི་མངའ་དབང་གི་གནད་དོན་ཡང་སེལ་ཡོད། ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་མུ་མཐུད་དེ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ངེས་ཡིན། ད་ལྟ་ང་ཚོར་ཁྱེད་ཚོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་འཕྲལ་དུ་དགོས་ཀྱི་འདུག བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འདི་རྒྱ་ནག་འགོ་འཁྲིད་ཚོ་དང་ལྷན་འབྲེལ་མོལ་གྱིས་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་ཀྱང་། ཕྱིས་མ་དྲགས་གོང་དེའི་གོམ་སྟབས་མྱུར་དུ་གཏོང་བའི་ནུས་སྟོབས་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལག་ཏུ་ཡོད། ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོར་ཡང་རང་དབང་ལུང་པའི་མི་མང་སྤྱི་བྱིངས་ལྟར་རང་དབང་མཉམ་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་སྐྲུན་དགོས་ཀྱི་འདུག” ཅེས་སོགས་བཀོད་འདུག

གསར་འགོད་པ། དོན་གོ