བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་མཁས་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་མ།

དེ་རིང་གཟའ་ལྷག་པའི་ཉིན་གངས་སྐྱིད་སྤྱི་ཐབ་ཚོགས་ཁང་དུ། འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པ་བོད་དང་དེའི་གོ་ལའི་གལ་གནད་ཅེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག  བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་མཁས་པའི་ལྷན་ཚོགས་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཚོགས་སོང་།

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༩ དང་ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་དང་འཐུས་མི། རང་དབང་སྡེ་ཚན་དང་ཚོགས་པ་ཁག་གི་འགན་འཛིན་བཅས་ཚོགས་ཞུགས་པ་ ༨༠ ལྷག་མཉམ་ཞུགས་ཐོག བཀའ་ཁྲི་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ལྷན་ཚོགས་དབུ་འབྱེད་གསུང་བཤད་གནང་རྗེས། གདན་ཞུས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་གཞུང་ཚབ་ཟུར་པ་ངྷཱ་ལིབ་(Dalip Mehta) ལགས་ཀྱིས་བོད་དང་རྒྱ་དཀར་ནག ཨེ་ཤ་ཡའི་བདེ་འཇགས་སྐོར་དང་། དབྱིན་ཡུལ་ནས་ཡིན་པ་བོད་དོན་ཉམས་ཞིབ་པ་མཱ་ཐུཝ་(Matthew Akester) ལགས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་སྐོར་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་དྲིལ་ཁོར་ཡུག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་འབྲོག་པའི་སྐོར། བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་པ་འཕྲིན་ལས་འཇིགས་མེད་ཀྱིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་སྟེང་གི་ཆུ་རགས་སྐོར། བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་པ་བསྟན་འཛིན་དོན་ལྡན་གྱིས་བོད་ནང་གི་གཏེར་དངོས་སྐོར་བཅས་ཀྱི་ཐད་གཏམ་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་བྱས་སོང་།

ཐོག་མར་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ལྷན་ཚོགས་དབུ་འབྱེད་གསུང་བཤད་སྐབས། བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་ནས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་། ལོ་རེར་འདི་འདྲའི་མཁས་པའི་བགྲོ་གླིང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་རེ་དང་། ཉིན་གསུམ་ཙམ་རིང་གི་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་རྒྱས་པ་གཅིག་རེ་བཅས་འཚོགས་འཆར་ཡོད་ཚུལ། མ་འོངས་པར་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་དག་གིས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ཡིག་ཆ་དང་རྩོམ་ཡིག་སོགས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་དེབ་ཁག རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འདོན་སྤེལ་བྱ་ཐུབ་པའི་ཚད་གཞི་ཞིག་གི་སྟེང་འགྲོ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་དང་དམིགས་འབེན་འཛིན་གྱི་ཡོད་ལུགས་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ནི་འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར། ཁོར་ཡུག་དང་རང་དབྱུང་གཏེར་དངོས། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་ཆུ་ཆེན་བཅུ་ལྷག་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་འབབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ས་ཁུལ་དེ་དག་གི་མི་མང་དུང་ཕྱུར་མང་པོའི་འཚོ་གནས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ནས་བོད་ཀྱི་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འཐོན། གཞུང་ལམ་དང་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན། ཆུ་ཆེན་དག་གི་ཁ་ཕྱོགས་སྒྱུར་བའམ་ཆུ་མཛོད་དང་གློག་ཁང་རྒྱག་པ་སོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པར་འབོད་པའི་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བརླག་ཚབ་ཆེན་བཟོས་དང་བཟོ་བཞིན་པ་དེས། བོད་ཙམ་མིན་པར་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་བོར་གནོད་འཚབ་ཆེན་པོ་འབྱུང་གི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།

རྒྱ་གར་གཞུང་ཚབ་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ངྷཱ་ལིབ་ལགས་ཀྱིས་ལྷན་ཚོགས་སྟེང་གནང་པའི་གཏམ་བཤད་ནང་། ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཤོས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་འབྲེལ་ལམ་དེ་ཨེ་ཤ་ཡ་མངའ་ཁུལ་བདེ་འཇགས་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། བོད་རང་བཙན་མ་ཤོར་གོང་རྒྱ་དཀར་ནག་ལ་མཐའ་མཚམས་རྩོད་རྙོག་གི་གནས་ཚུལ་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་མ་ཟད། བོད་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་གླིང་གི་ཞི་འཇགས་གཏན་གནས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་བཙན་ལ་འཛུལ་བྱས་པ་ནས་རིམ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དམག་གི་རྟེན་གཞི་རྒྱ་སྐྱེད་དང་། གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་བཞིན་པ་དེས་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་ཉེ་འཁོར་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་བཙན་འཛུལ་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་མཐའ་མཚམས་ཨག་སའེ་(Aksai Chin) ཡི་སྤྱི་ལེ་ ༥༣༠༠༠ ཙམ་གྱི་ས་ཆ་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་མ་ཟད། ཨ་རུ་ན་ཅལ་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ལེ་ ༨༣༠༠༠ ཡོད་པའི་ས་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁོངས་ཡིན་པར་ཧམ་བཤད་བྱས་སྟབས། ༡༩༦༢ ལོའི་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་དམག་འཁྲུག་དེ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༡༡ ནས་ ༢༠༡༥ བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༧་༣  གཏོང་འཆར་དང་། རྒྱལ་ཁོངས་བདེ་འཇགས་ཐད་བརྒྱ་ཆ་ ༡༡ འཕར་སྣོན་གྱིས་ད་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་བདེ་འཇགས་ཐད་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ལོ་རེར་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུལ་ ༡༠༠ བརྒལ་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱ་གར་དང་ཉེ་འཁོར་རྒྱལ་ཁབ་དག་གི་ཉེ་ཁ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱིས། བོད་རང་བཙན་ཤོར་པ་དེས་བོད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཨེ་ཤ་ཡའི་རང་དབང་དང་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་འཚབ་འཕྲད་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་སོང་།

ད་དུང་། སྐུ་ཞབས་ངྷཱ་ལིབ་ལགས་ཀྱིས། བོད་ཡུལ་གྱིས་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་སའི་རྒྱ་ཁྱོན་བཞི་ཚན་གཅིག་ཟིན་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་གི་རང་བྱུང་གཏེར་དངོས་རིགས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོན་དངོས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ། ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་རྒྱ་ནག་མི་མང་ས་ཡ་མང་པོ་བོད་ནས་འབབ་ཀྱིན་པའི་ཆུ་ཆེན་དག་ལ་རྟེན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་དང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བརླག་གཏོང་བཞིན་པ་དང་། རྒྱ་གར་ཚུད་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཁོར་ཡུག་བདེ་འཇགས་དང་མངའ་ཁུལ་བརྟན་བརླིང་ལ་འཕྲད་བཞིན་པའི་ཉེན་ཁ་དེ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བོད་དོན་ཐད་ནོར་འཁྲུལ་བཟོས་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དག་བསྐྱར་དུ་མི་འབྱུང་བ་བྱ་དགོས་པ་དང་། མ་འོངས་པར་བོད་རྒྱ་ཞི་འགྲིག་གི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ཐད་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བར་འདུམ་རྐང་འགན་འཁུར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་སོང་།

གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།