བོད་
ཉེ་ཆར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ལ་དྭགས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་གཞུང་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་ཏེ་མེད་པ་བཟོས་པ་རེད་ཟེར་མཁན་མང་པོ་བྱུང་སོང་། དེ་ལ་ང་རང་བློ་ཕམ་བྱུང་། བློ་ཕམ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན། ངས་ལོ་བཅུ་དྲུག་ནས་དོན་དྲུག་བར་བོད་གཞུང་བདག་པོ་བརྒྱབ་སྟེ་ཡོང་བ་ཡིན། དཀའ་ངལ་རིམ་པ་མང་པོ་བརྒྱུད་ནས་གཡས་སྐྱོར་གཡོན་སྐྱོར་བྱས་ཏེ་ཡོང་བ་ཡིན། ལོ་དྲུག་ཅུ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ་ངས་ཅིའི་ཕྱིར་བོད་གཞུང་ཕྱིར་བསྡུ་རྒྱག་གི་རེད་ཅེས་ཐུགས་ཕམ་ཆེན་པོ་མཛད་ཡོད།
ན་ནིང་ལོ་སྟོད་ཅིག་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གོ་བརྡ་མ་འཕྲོད་པའི་གནས་ཚུལ་གསུམ་བྱུང་ཡོད། སྤྲོས་པའི་མཐའ་བརྒྱད་དང་བཅུ་དྲུག་གི་རྔ་མ་ད་དུང་ལྡོག་མེད། གཅིག་བྱས་ན་གོ་བརྡ་འཕྲོད་ཀྱང་མ་འཕྲོད་པའི་ཚུལ་མཛད་མཁན་ཡང་མང་པོ་ཡོད་པར་ངེས། གང་ལྟར། གནས་ཚུལ་དེ་དག་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་ཀླད་དཀྱིལ་ནང་དུ་མ་ཤོང་བ་དང་། གློ་སྙིང་བར་ནས་མ་ཞུ་བའི་རྣམ་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་བསྟན་ཡོད། དེ་༧གོང་ས་མཆོག་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་ལས་བགྲེས་ཡོལ་གནང་རྒྱུ་དང་། གཞུང་ས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་བྱང་བརྗེ་བསྒྱུར་བྱ་རྒྱུ། བཀའ་བློན་ཁྲི་པར་མཚན་དང་མཚན་ཐོབ་ཅི་ཞིག་སྤྲོད་རྒྱུ་འདི་རེད།
དོན་གོ་ཞིང་སྨྲ་ཤེས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་འདིའི་སྐོར་ལ་ནོར་ས་འཁྲུལ་ས་གང་ཡང་མེད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་སྔ་རྗེས་ཐེངས་མང་གསལ་ཞིང་གསལ་བ་གསུངས་ཡོད། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་དང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནང་སྦྱང་བཤད་སྔ་རྗེས་བྱས་ཏེ་ཐག་བཅད་ཚར་ཡོད། ལོ་རྒན་ལྔ་བཅུའི་རིང་དབྱིན་ཡིག་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཟེར་བ་ཞིག་བཀོད་མྱོང་མེད། དེ་ལ་ད་བར་སྐད་རྒྱག་མཁན་དང་ངུ་ཤོར་མཁན་བྱུང་མེད། ན་ནིང་༧གོང་ས་མཆོག་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ལས་བགྲེས་ཡོལ་གནང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བོད་མིའི་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ལོགས་སུ་ཐོན། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་མཚན་ཡང་ངང་གིས་ནུབ་ནས་འགྲོ་སྐབས། ཐམ་ནས་ངུ་ཤུམ་རྒྱག་མཁན་དང་རུམ་ནས་རྨི་ལམ་གཏོང་མཁན་མང་པོ་འདུག
ད་ལྟའི་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཟེར་བ་འདིར་ཡང་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་མོས་དང་། རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་བཀའ་ལུང་ཐོབ་མེད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་༼གངས་ལྗོངས་རང་དབང་དམངས་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས༽ཞེས་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པའི་མཚན་ཞིག་བསྩལ་ཡོད། ༼ སྲིད་སྐྱོང་བ ༽ཞེས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔང་པོར་རུང་བའི་མཚན་ཞིག་བསྩལ་ཡོད། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་མགོ་བྱས་ཏེ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མགོ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་རྐང་ཡིན་ཟེར་མཁན་གྲོས་ལ་དབང་བ་སྐོར་ཞིག་གིས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་གསོལ་རས་ངོས་བཞེས་གནང་མེད།
བོད་གཞུང་བསྡུ་གསོག་རྒྱབ་པ་མ་རེད། གཞུང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་པ་རེད། ངྷ་རམ་ས་ལའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྔར་བཞིན་གནས་ཡོད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་མཚན་སྒྱུར་ཞུས་ཡོད། འདི་བཤད་མཁན་ཞིག་གིས་སྨྲ་དག་པོས་བཤད་དགོས། ཉན་མཁན་ཞིག་གིས་དོན་གསལ་པོར་གོ་དགོས། བོད་གཞུང་གི་ཐ་སྙད་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་པར་མོས་མཐུན་མེད་ཟེར་ན་དེ་ནི་དོན་དག་གཞན་ཞིག་རེད། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་འོག་ཏུ་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཚན་དང་བྲལ་བའི་གཞུང་གཉིས་པ་ཞིག་གྲ་མ་ཉམས་གྲུ་མ་ཞིག་པར་འཛིན་པའི་ནུས་པ་སུ་ལ་ཡོད།
༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཨི་ཊ་ལི་ནས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཡོད། བྱ་ཕྲུག་མའི་སྦོ་འོག་ནས་དྲོད་ཟེར་བ་ལྟར། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མིང་འདིའི་འོག་ནས་ང་ཚོའི་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་གཞུང་འདི་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྒྲིག་འཛུགས་(Institution)ཡིན་པ་ལྟ་བུ་བྱས་ཏེ་འགྲིག་གི་ཡོད། ད་ཆ་གསལ་པོ་བྱས་ནས་བཤད་ན་ང་དགོངས་པ་ཞུས་ཏེ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་མེད་པར་ཕྱིར་ཐོན་ཡང་གཞུང་ཞེས་པའི་མིང་འདི་ལྷག་བསྡད་ན་གཟབ་གཟབ་མ་བྱས་ཚེ། རྒྱ་གར་གཞུང་ནང་དོན་ཐོག་ང་ཚོར་ཤ་ཚ་ཡོད་ཀྱང་། ཆབ་སྲིད་འགྲོ་སྟངས་ཐོག་ནས་བོད་གཞུང་ཟེར་བ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བཤད་དགོས་པ་ཆགས་ན་ཡག་པོ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད།