རྒྱ་ནག་གིས་བལ་ཡུལ་ནང་བཙན་འཛུལ་དང་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་བཀག་འགོག

ཨི་ཏི་བར་ཏི་ལྦིང་གིས་བརྩམས། ལྷ་སྐྱབས་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།

ཆོས་གསར།  བལ་ཡུལ།  རླུང་གིས་གཙང་གསལ་བྱས་པའི་བོད་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེ་ཐང་གྲོང་གསེབ་འདི་ནི་སྔོན་མ་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་གཡག་ལ་ཚྭ་བཀལ་ནས་ཚོང་འགྲུལ་བྱེད་སའི་ས་གནས་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་གངས་ཀྱིས་སྐོར་བའི་རི་བོ་ཧི་མ་ཡའི་མཁར་རྙིང་ཞིག་ཀྱང་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ནང་ས་ཆ་འདིར་ཨ་རིའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་ཡོད་པའི་བོད་པའི་བསྟན་སྲུང་དམག་གིས་བོད་ནང་བཙན་འཛུལ་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་གི་དམག་དཔུང་ལ་འཇབ་རྒོལ་བྱེད་སའི་རྟེན་གཞི་ཆགས་པ་རེད།

བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་ (Katmandu)ནས་རྒྱང་ཐག་རང་བའི་ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པ་ནི་ནང་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་གློ་སྨན་ཐང་རེད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་མངོན་གསལ་ཐོག་ས་ཆ་དེ་ཀྲུང་གོའི་མངའ་ཁོངས་ཡིན་ཚུལ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་བོད་མི་བལ་ཡུལ་ནང་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་མཁན་ཚོར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། བལ་ཡུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་རོགས་སྐྱོར་མཐུན་འགྱུར་བསྐྲུན་ཏེ་བལ་ཡུལ་ནང་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༢༠༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་དག་གི་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གིས་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་སྤྱད་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་དབང་ཤུགས་བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པར་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་མང་ཆེ་བ་དཔལ་འབྱོར་རོགས་རམ་ལ་བརྟེན་ཏེ་བརྒྱུད་སྐུལ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག གློ་སྨན་ཐང་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་རེར་ཨ་སྒོར་ ༥༠༠༠༠ ཡི་བཟའ་ཆས་རོགས་རམ་དང་། གློ་སྨན་ཐང་གི་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོའི་སྐབས། རྒྱ་ནག་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དམག་དཔོན་ས་གནས་སུ་བཏང་སྟེ་བལ་ཡུལ་གྱི་གྲོང་གསེབ་པ་དག་དང་མཉམ་དུ་ས་མཚམས་བདེ་སྲུང་ཞེས་པའི་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཡོད།

རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་པའི་ཁོང་ཚོའི་འབད་བརྩོན་ལ་དོན་འབྲས་མི་དམན་པ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་སྟབས། དུས་རྒྱུན་བལ་ཡུལ་ཉེན་རྟོག་པས་བོད་མི་ཚོས་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་ནང་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་མཁན་རིགས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་པ་དང་།  ཐ་ན་ཁོང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་འཁྲུངས་སྐར་སྲུང་གཙི་བྱེད་པ་ཡང་འགོག་གི་ཡོད།

༢༠༡༢ ལོའི་ཐོག་མའི་ཟླ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་ལ།  རི་བོ་ཧི་མ་ཡ་བརྒྱུད་དེ་བལ་ཡུལ་ནང་བྲོས་བྱོལ་བྱེད་མཁན་བོད་མིའི་གྲངས་འབོར་ཕལ་ཆེར་ ༤༠༠ ལྷག་རེད།  དེ་བཞིན། ༢༠༡༡ ལོའི་དུས་མཉམ་དང་བསྡུར་ན་སྔར་ལོ་ལས་ཕྱེད་ཀ་མ་གཏོགས་སླེབས་ཐུབ་མེད། བོད་མི་ཚོས་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དམ་དྲག་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཅིང་། རྒྱ་ནག་གིས་བལ་ཡུལ་གྱི་ས་མཚམས་སྐོར་སྲུང་བ་ཚོར་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་དེ་བོད་མི་བྲོས་བྱོལ་བའི་གྲངས་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད།

ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་བལ་ཡུལ་ནང་གི་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོ་ཕར་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ལེན་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བསྒྲགས་ཡོད་ཀྱང་། བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༥༠༠༠ ཨ་རིར་གནས་སྤོར་བྱེད་པར་ཆོག་མཆན་སྤྲད་མེད།

བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བཀྲ་ཤིས་དགའ་ལྡན་ལགས་ཀྱིས་འདུ་འཛོམས་བྲེལ་ཟིང་ཆེ་བའི་མཆོད་རྟེན་བྱ་རོང་ཁ་ཤོར་སྐོར་ལམ་གྱི་ཟ་ཁང་ཞིག་གི་རྐུབ་སྟེགས་སུ་བསྡད་དེ། བོད་རིགས་ཚོ་བལ་ཡུལ་གྱི་འཚོ་གནས་ལ་གོམས་འདྲིས་སླ་བོ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་ལས་ཀ་རག་པ།  སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཐུན་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བལ་ཡུལ་གྱིས་བོད་མི་ཚོ་ཨ་རིར་སྐྱབས་བཅོལ་གནས་སྤོར་བྱེད་མ་བཅུག་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེས་བཤད་སོང་།

བལ་ཡུལ་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཆེས་ཉམས་ཐག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན།  ལྷག་པར་དུ་འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་དང་གཞུང་དམག་བར་ནང་འཁྲུག་བྱུང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྔར་ལས་སྐྱོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། ༢༠༠༦  ལོར་ནང་འཁྲུག་མཇུག་རྫོགས་ཏེ་བརྟན་བརླིང་མེད་པའི་སྲིད་གཞུང་མུ་མཐུད་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་ཡོད་ལ། བལ་ཡུལ་ས་མཚམས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱིས་སྐོར་ནས་ཡོད་སྟབས། བལ་ཡུལ་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱབ་བརྟེན་རག་ཐབས་བྱས་ཏེ། བལ་ཡུལ་ནང་གི་རྒྱ་གར་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་དོ་མཉམ་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད།

ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་ནང་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་འབྲེལ་བ་མངོན་གསལ་གྱིས་ཇེ་བཟང་དུ་སོང་བ་ནི། རྒྱ་ནག་གིས་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འཁྲུངས་ཡུལ་ལུམ་ལྦི་ནེ་ (Lumbini)རུ་རོགས་སྐྱོར་མ་དངུལ་བཏང་སྟེ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ནང་པའི་གནས་ཆེན་ཁག་ལའང་མ་རྩ་འཛུགས་འཇོག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་མཉམ་དུ་བལ་ཡུལ་ནང་གི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་པའི་བདེ་འཇགས་དང་ལས་དོན་ལམ་ལྷུང་ཡོང་བའི་འགན་འཁུར་སྤྲད་ཡོད།

རའུ་ཊིར་ (་Reuter) གསར་ཁང་གིས་བཀོད་པ་ལྟར་ན།  ཟླ་ ༤ བའི་ཚེས་ ༡ ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ཇེམ་མེ་ཁེར་ཊིར་ (Jimmy Carter)མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་གནོན་ཤུགས་འོག་བོད་མི་ཚོ་བལ་ཡུལ་ནང་འགྲུལ་བཞུད་བྱེད་པར་དཀའ་ངལ་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། ངའི་རེ་བར་འབྱུང་འགྱུར་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་གནས་ཚུལ་དེ་རིགས་མི་འབྱུང་བ་བྱེད་དགོས་ཞེས་བརྗོད་འདུག

བལ་ཡུལ་གྱི་ཕྱི་སྲིད་ཟུང་དྲུང་ཕྱན་ཀར་པུར་སཱ་ཏྲི་ཀོ་རེལ་ལཱ་ (Shankar Prasad Koirala) ལ་ཁ་པར་བརྒྱུད་བལ་གཞུང་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོ་སྣང་མེད་གཏོང་གི་མེད་དམ་ཞེས་བཀའ་འདྲི་བྱས་པར། བལ་གཞུང་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོའི་བདེ་སྡུག་ཐོག འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་ལྟ་རྟོག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་རེད།

བལ་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་གཞན་དག་ཚོས་བལ་ཡུལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པ་དང་། བལ་ཡུལ་ས་ཐོག་ཏུ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་རིགས་སྤེལ་པར། བཟོད་བསྲན་བྱེད་མི་ཐུབ་ཅེས་བརྗོད་ཡོད།

༢༠༠༨ ལོའི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་བོད་མིའི་ངོ་རྒོལ་བྱུང་རྗེས།  རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་བལ་ཡུལ་ནང་འཛུལ་བར་སྔ་ལས་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟབས། ད་ལྟའི་བར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་འོག་ཏུ་འཚོ་གནས་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་མི་ ༡༡༠ ཡིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་དང་། རྒྱ་གཞུང་དཔོན་རིགས་ཚོས་བོད་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་ཁག་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་ས་མཚམས་སོགས་ཀྱི་བདེ་སྲུང་ལ་དམ་དྲག་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

རང་སྲེག་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཐབས་ལམ་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་ནང་བྱུང་སྟབས། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ལ་བལ་གཞུང་དཔོན་རིགས་ཚོས་བློ་འཚབ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ཕྱི་ཟླ་གཉིས་པའི་ནང་དུ།  ནང་པའི་གནས་ཆེན་མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་གྱི་ཉེ་འཁྲིས་སུ་བོད་ཀྱི་གྲྭ་བ་སྒྲུབ་ཆེན་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་མེར་བསྲེགས་བཏང་ཡོད།

ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཞིན་ཊོན་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་བཤད་པ་ལྟར་ན། བོད་མི་ཚོས་གྲྭ་བ་ཁོང་གི་སྐུ་ཕུང་ཕྱིར་ལེན་ཐབས་སུ་བལ་གཞུང་ལ་འབྲེལ་བ་ཐེངས་མང་བྱས་ཀྱང་དོན་འབྲས་བྱུང་མེད་པ་དང་། བལ་ཡུལ་དཔོན་རིགས་ཚོས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཁོང་གི་ནང་མི་མིན་ན་ཕུང་པོ་སྤྲོད་རྒྱུ་མིན་ཚུལ་བཤད་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཟླ་སྔོན་མའི་ཟླ་མཇུག་གི་མཚན་གུང་ཞིག་ལ་ས་གནས་དཔོན་རིགས་ཚོས་སྐུ་ཕུང་ཞུགས་འབུལ་བྱས་པ་མ་ཟད། མི་མང་ཚོར་ཁོང་གི་ཆེད་དུ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གང་ཡང་སྤེལ་མི་ཆོག་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད་ཅེས་བརྗོད།

ཉེ་བའི་ལོའི་ནང་། བལ་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཁག་ལ་བཀག་འགོག་དང་། བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོར་ནག་ཉེས་གང་ཡང་མེད་པར་འཛིན་བཟུང་གིས་ཉི་མ་འགའ་རེར་བཀག་ཉར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། མཛད་སྒོ་འདི་དག་གི་ནང་དུ་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་འཁྲུངས་སྐར་ཡོད་ལ།  ད་ལྟ་ཁོང་རྒྱ་གར་དུ་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་བཞུགས་ཡོད།  ༢༠༠༥ ལོར་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ས་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་རུ་ཡོད་པའི་ཁོང་གི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱང་སྒོ་རྒྱག་བཅུག་པ་རེད།

གཞོན་སྐྱེས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས།  ༢༠༡༢  ལོའི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་ཁོང་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་ཡི་དགོན་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་སྐར་རྟེན་འབྲེལ་དུ་སྐྱོད་སྐབས། བལ་ཡུལ་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས། ས་གནས་མི་མང་ཚོགས་ཁང་ནང་འདུ་འཛོམས་བྱེད་པར་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པ་དང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་འཁྲུངས་སྐར་གྱི་མཛད་སྒོའང་འཚོགས་འཇུག་གི་མེད་ཅིང་། དེང་སང་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱིན་འདུག་ཅེས་བཤད་སོང་།

གྲྭ་ཟུར་སྐུ་ཞབས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས།  ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༡ པའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བློན་ཝུན་ཅ་པོ་ཡི་ཉིན་བཞིའི་གཞུང་འབྲེལ་ལྟ་སྐོར་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་རུ་ཡོང་རྒྱུ་ཕྱིར་བསྒྲགས་མ་བྱས་པའི་སྔོན་ལ།  བོད་མི་བཅུ་གཉིས་བཀག་གཉེར་བྱས་རེད་པ་ཞེས་བཤད་སོང་།  ཝུན་ཅ་པོ་ཡི་ལྟ་སྐོར་དུས་ཚོད་ཟླ་སྔོན་མའི་ནང་ཡིན་ཞིང་། བོད་མི་ཚོས་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་པར་དོགས་ཏེ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་པ་རེད་ཅེས་ས་གནས་གཏན་སྡོད་བོད་མི་ཚོས་བརྗོད་བྱུང་།  སྲིད་བློན་ཝུན་གྱི་གཟིགས་སྐོར་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་གསུམ་རིང་བལ་གཞུང་ལ་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༡ དང་བྱེ་བ་ ༨ ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་སྤྲོད་རྒྱུ་ཁས་ལེན་བྱས་པ་རེད།

༡༩༥༩ ལོར། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་བོད་ནས་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཡོང་རྗེས།  བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཐོག་མ་རྣམས་བལ་ཡུལ་དུ་འབྱོར་བ་དང་། སྐབས་དེའི་སྐྱབས་བཅོལ་སྡོད་སྒར་ཨང་ ༡༣ པ་དེ་ད་ལྟའང་ཡོད། བོད་པ་ཚོ་མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་མཐའ་སྐོར་དུ་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་སྟབས། བོད་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ས་གདན་དང་ལག་ཤེས་བཟོ་རིག་སོགས་ཀྱི་ཚོང་ལས་གཉེར་དེ་ཕྱུག་པོ་ཆགས་ཡོད་ལ། སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་དགོན་པ་དག་གིས་ཀྱང་དངུལ་མང་པོ་བསགས་ཏེ་ཀ་ཐཱ་མན་ཊོ་ལུང་གཤོང་ནང་གི་གལ་ཆེའི་ས་ཁང་ཉོས་འདུག

བཀྲ་ཤིས་ལྟ་བུའི་ཆབ་སྲིད་སྐྱབས་བཅོལ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཐོག་མའི་ཆར་མི་མང་ལ་རོགས་རམ་བྱས་ཏེ། སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་སྤྲད་པ་རྒྱུན་ལྡན་ཡིན།  དེའི་ནང་དུ་ཁོང་ཚོ་ལ་ཐོབ་ཐང་ཁ་ཤས་སྤྲད་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ ༡༩༩༨ ལོར་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་འདུག

དེང་སྐབས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོས་ལམ་ཁྲིད་པར་ཨ་སྒོར་ ༥༠༠༠ ཡས་མས་སྤྲད་དེ་གཟའ་འཁོར་དྲུག་ནས་བརྒྱད་བར་རྐང་པ་བརྒྱབ་ནས་བལ་ཡུལ་འཛུལ་ཐབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཅིང་། ཀ་ཐཱ་མན་ཌའོ་ལུང་གཤོང་ནང་འབྱོར་རྗེས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་སྐྱབས་བཅོལ་ལས་ཁུངས་ནས་ཡིག་ཆ་རག་ཐབས་བྱས་ཏེ། སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་ནང་བསྡད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་ཡོང་སྟེ་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་མཇལ་ཁ་རག་པར་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད།

གནས་མཇལ་བ་ཁ་ཤས་ཕྱིར་བལ་ཡུལ་དུ་ལོག་སྟེ་བོད་ནང་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།  སྐྱབས་བཅོལ་བ་དུས་ཡུན་རིང་ཤོས་སྡོད་མཁན་ཚོའིཁྲོད་དུ་ཁ་ཤས་རྒྱ་ནག་གི་གསང་མྱུལ་བ་ཡིན་པས་དོགས་ཟོན་བྱེད་མཁན་ཡང་ཡོད།

ལོ་ལྔའི་གོང་སྟེ། ༢༠༠༨ ལོའི་བོད་མིའི་སྒེར་ལངས་མ་བྱས་སྔོན་ལ། ལོ་རེར་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༢༠༠༠ ནས་ ༤༠༠༠ བར་བལ་ཡུལ་སྐྱབས་བཅོལ་སྣེ་ལེན་ཁང་དུ་འབྱོར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ༢༠༠༨ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་བོད་ས་ཡོངས་དང་གྲོང་གསེབ་བཅས་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེན་བྱས་སྟབས། ལོ་རེར་བོད་མི་ ༥༠༠ ནས་ ༦༠༠ ཙམ་རེ་ལས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད། ལོ་རྗེས་མ་དེར་༨༥༠ ཙམ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་སྔོན་ཆད་དང་བསྡུར་ན་རྦད་དེ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་འདུག

ལོ་མང་གོང་ནས་བལ་ཡུལ་མཐའ་སྲུང་བས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཀྱང་བསམ་ཤེས་ཀྱིས་བལ་ཡུལ་སྣེ་ལེན་ཁང་དུ་སྐྱེལ་ཡོད།  འོན་ཀྱང་། དེང་སྐབས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་པ་ཉུང་ཤས་ཤིག་ཀ་ཐ་མན་ཌའོ་ནང་འབྱོར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ས་མཚམས་སྐོར་སྲུང་བས་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་དོགས་པ་ཟ་བཞིན་འདུག དེ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་མཚམས་བདེ་འཇགས་ལས་དོན་ཐོག་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཐེ་གཏོགས་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད་འདུག

བལ་ཡུལ་གྱི་བདེ་སྲུང་དཔུང་ཚོགས་ལ་རང་དབང་ལྡན་པའི་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་པ་མེད་སྟབས། སྔར་ལོར་བལ་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ། སེ་ཨན་ཨན་(CNN)གསར་ཁང་གི་བརྙན་ལེན་པ་ཞིག་ལ་སྤྱིར་བཏང་གི་ལྭ་གྱོན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་ཚོས་བརྙས་བཅོས་བྱེད་པ་བརྙན་འཕྲིན་ནང་རྒྱང་སྲིང་བྱས་སྐབས། བལ་ཡུལ་གྱི་སྐོར་སྲུང་བས་ཅི་ཡང་མི་སྨྲ་པར་ལངས་ནས་བསྡད་ཡོད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཁཱ་ཊི་སོན་ཌར་སི་ (kate Saunders)ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་ས་མཚམས་སུ་ག་རེ་བྱུང་མིན་ཧ་གོ་མ་སོང་ཞེས་བརྗོད་འདུག

གློ་སྨན་ཐང་ནི་རྒྱ་ནག་ལ་མཚོན་ན་ཆེས་གནད་འགག་ཆེ་བའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན།  ས་ཁུལ་དེར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཁམས་པ་བསྟན་སྲུང་འཇབ་དམག་བསྡད་མྱོང་ཡོད་པ་མ་ཟད།  ༡༩༩༩ ལོར་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་ཡང་ས་ཁུལ་འདི་བརྒྱུད་ནས་ཕྱིན་པ་རེད། ཁོང་བོད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་གསང་བས་ངང་བཙན་བྱོལ་ལ་འབྱོར་ཡོད། དེང་སང་ས་མཚམས་འདིར་བོད་པ་དང་ས་གནས་ཡུལ་མིའི་བར་ཚོང་འབྲེལ་ཆེད་སྐབས་རེར་མ་གཏོགས་སྒོ་ཕྱེ་གི་མེད།

སྔོན་མ་གློ་སྨན་ཐང་གི་མི་མང་གིས་རང་གི་རྒྱལ་བོའི་འཕྲིན་ཡིག་ཞིག་ཁྱེར་ཏེ། བོད་ནང་དུ་སོང་ནས་གངས་རིན་པོ་ཆེར་གནས་མཇལ་དུ་སྐྱོད་ཆོག་གི་ཡོད། གངས་རིན་པོ་ཆེ་ནི་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་སྣོད་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱུང་ཚུལ་ཐོག་གནས་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད།  ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་བཅུ་གཉིས་སྔོན་ནས་འགྲོ་སྟངས་འདི་བཅད་ཚར་པ་རེད།

རྒྱལ་ཕྲན་གློ་སྨན་ཐང་གི་རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་སྦ་སྤེར་སྤེ་སི་ཊ་( jigmeSingiPalbarBista)མཆོག་གིས་ང་ཚོས་གཞུང་ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཏེ་ལམ་ཁ་འདི་བསྐྱར་དུ་སྒོ་ཕྱེ་བར་རེ་བ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་མང་གིས་དུས་རྒྱུན་བོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་འོད་སྣང་ལ་ལྟ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་སོང་།

མ་རྩོམ་གྱི་དྲ་ཐག http://www.nytimes.com/2013/04/14/world/asia/china-makes-inroads-in-nepal-stemming-tibetan-presence.html?pagewanted=1&_r=0&ref=world