ད་ལོའི་གཞུང་ཞབས་རྒྱ་ཡིག་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་ས་མིག་ ༦ ཡོད་པའི་ཐོག ཡིག་རྒྱུཊ་གཏོང་མཁན་ ༣ བྱུང་ཡོད་པའི་ནང་རྒྱུགས་འཕྲོད་མཁན་ ༢ ལས་བྱུང་མི་འདུག
ཟླ་སྔོན་མའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༦ དང་ ༡༧ ཉིན་བར་གཞུང་ཞབས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་སུ་དྲུང་གཞོན་དང་དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས། སྡེ་ཚན་འགན་འཛིན་བཅས་གནས་རིམ་མི་འདྲ་བའི་ས་མིག་ ༦ ཐོག རྒྱ་ཡིག་ཤེས་མཁན་གྱི་གཞུང་ཞབས་བསྡུ་བའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཤིག་བཏང་ཡོད་པའི་ཁྲོད། དྲུང་གཞོན་གནས་རིམ་ཐོག་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་མཁན་གཅིག་དང་། དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་སུ་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་མཁན་གཅིག་བཅས་ལས་བྱུང་མི་འདུག
འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་གཞུང་ཞབས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་འཇམ་དཔལ་ཆོས་བཟང་ལགས་སུ། ད་ལོའི་རྒྱ་ཡིག་གཞུང་ཞབས་སྐོར་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར། བཀའ་ཤག་གིས་ལྷན་ཁང་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ཡིག་ས་མིག་ ༦ ཟུར་འཇོག་གནང་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ལ་སྙན་ཞུ་འབུལ་མཁན་ ༤ ལས་བྱུང་མེད་པ་དང་། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་གཅིག་གི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དུས་ཐོག་ཐོ་འགོད་བྱས་མ་ཐུབ་པས་དབང་གིས་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་ཞུགས་ཐུབ་མེད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ཏེ། མཐར་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་དངོས་སུ་ཞུགས་མཁན་ ༣ བྱུང་ཡོད་པའི་ཁྲོད། དྲུང་གཞོན་གནས་རིམ་ཐོག་མི་གཅིག་དང་། དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་སུ་མི་གཅིག་བཅས་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་མཁན་ ༢ ལས་མི་འདུག་ཟེར།
འཇམ་དཔལ་ཆོས་བཟང་ལགས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་བརྗོད་ན། ཐེངས་འདིར་ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་མཁན་མི་བཞི་ལས་མ་བྱུང་བ་ནི། གཅིག་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་གཉིས་ཀ་ཡག་པོ་ཡོད་མཁན་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པ་དང་། གཉིས་ནས་བོད་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཡོད་ཀྱང་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དུས་ཐོག་ཐོ་འགོད་མ་བྱས་བཅས་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཡིག་རྒྱུཊ་ནང་ཞུཊ་ཐུབ་མེད་པ། ཉེ་སྔོན་རྒྱ་གར་གྷོ་ཇི་རཱ་ཐིའི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཏུ་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ཞིག་གིས་སྙན་ཞུ་འབྱོར་ཡོད་ཀྱང་ཁོས་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་ཐོ་འགོད་བྱེད་ཀྱི་མེད་སྟབས། བོད་རྒྱ་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་དབྱིན་ཇིའང་གང་འཚམ་ཡག་པོ་འདུག་ཀྱང་། ཆ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་ཐོག་ནས་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་ཞུཊ་ཐུབ་མེད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།
གསར་འགོད་པས་འཇམ་དཔལ་ཆོས་བཟང་ལགས་སུ་མ་འོངས་པར་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་རྒྱ་ཡིག་ལས་བྱེད་བསྡུ་འཆར་ཡོད་མེད་དང་ཐེངས་འདིར་རྒྱ་ཡིག་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་མཁན་ཉུང་ཤས་ལས་མེད་པར་གཟིགས་ཚུལ་ཅི་ཡོད་དྲིས་སྐབས། “ ད་ཐེངས་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་རྒྱ་ཡིག་ས་མིག་ ༦ སྤྲད་ཡོད་ཀྱང་ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་མཁན་ ༣ ལས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད། ས་མིག་ལྷག་མ་ ༤ དེ་ཁ་སྐོང་ཆེད་མི་འགྱངས་བར་བསྐྱར་དུ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་རྒྱ་ཡིག་བོད་ཡིག་ཕར་སྒྱུར་ཚུར་སྒྱུར་ཐུབ་པ་དེ་འདྲ་དགོས་པ་ལས་རྒྱ་སྐད་བཤད་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་བཀའ་ཤག་གིས་རྒྱ་ཡིག་དེ་ད་ལྟའི་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་ཐོག་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་རྒྱ་ཡིག་ས་མིག་ཇེ་མང་དུ་གཏོང་སྲིད་པ་རེད ”ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ནང་ཆོད་གན་ལས་བྱེད་ནས་དྲུང་གཞོན་གནས་རིམ་ཐོག་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་མཁན་ཤར་ཙོང་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལྡན་ལགས་སུ། ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་ཕྱོགས་དང་རྒྱ་ཡིག་གི་གལ་གནད་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར། “ད་ལོའི་ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་ཕྱོགས་དེ་ཁྱབ་ཆེན་པོ་དང་སྣ་འཛོམས་པོ། ཞིབ་ཚགས་པོ་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་ཆུ་ཚད་ངོ་མ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་ཚད་འཇལ་ཐུབ་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མཐོང་སོང་། རྩིས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་དེ་ནམ་རྒྱུན་གྱི་ཨང་རྩིས་དང་མི་འདྲ་བར་འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་རྩིས་ཆཊ་ཡོད་སྟབས་དཀའ་ངལ་ཏོག་ཙམ་འཕྲད་སོང་། སྔོན་མ་ ༡༩༩༠ ནང་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་རྒྱ་ཡིག་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་བསྡུས་པ་རེད། དེའི་རྗེས་ད་བར་བོད་གཞུང་ནང་རྒྱ་ཡིག་ཐོག་གཞུང་ཞབས་བསྡུས་ཡོད་ས་མ་རེད། ང་རང་གིས་བསམ་ན་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་ནང་རྒྱ་ཡིག་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གི་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་དང་པོ་བོད་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ས་དེ་རྒྱ་ནག་ཡིན་པ་དང་། གཉིས་པ་བོད་དང་ས་འབྲེལ་ཆཊ་ཡོད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཞུང་ཞབས་ཙམ་དུ་མ་ཟད། མི་དམངས་རང་བཞིན་གྱིས་རྒྱ་ཡིག་ལ་དོ་སྣང་སྤྲོད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད”ཅེས་བརྗོད་སོང་།
ཕྱི་དྲིལ་རྒྱ་ཡིག་སྡེ་ཚན་ནང་ཆོད་གན་ལས་བྱེད་ནས་དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་གནས་རིམ་ཐོག་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་མཁན་ཡེ་ཤེས་བསྟན་འཛིན་ལགས་སུ་དགོངས་ཚུལ་དྲིས་པར། “ཡིག་རྒྱུགས་གཏོང་ཕྱོགས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཡག་པོ་འདུག ཡིན་ནའང་། ང་རང་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ན། ཡིག་རྒྱུགས་ནང་བོད་གཞུང་གི་སྔོན་རྩིས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་བཏང་འདུག དེ་ཚོ་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཆཊ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེང་སང་དབྱིན་ཇི་སྐད་ཡིག་དེ་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐད་ཡིག་ཨང་དང་པོ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། དངུལ་རྩིས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་དབྱིན་ཇིའི་ཡིག་རྒྱུགས་བཞག་ན་ཡག་པོ་འདུག་དྲན་སོང་། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་སྟེང་སྐད་ཡིག་འདྲ་མིན་ཡོད་པའི་ནང་། དབྱིན་ཇི་ཕུད་པའི་སྐད་ཡིག་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་རྒྱ་ཡིག་ཆགས་ཡོད། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཆ་བཞག་ནའང་ང་ཚོའི་ཁ་གཏད་རྒྱ་ནག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལངས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཚང་མ་རྒྱ་ཡིག་ཁོ་ནའི་ཐོག་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་བཞིན། རྒྱ་གཞུང་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་ཞུ་པ་དང་བོད་གཞུང་ལ་མ་ཉེས་ཁ་གཡོག་བྱེད་པ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་འཁྱོག་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་པ་ཚང་མ་རྒྱ་ཡིག་ནང་ཡོད་སྟབས། གནས་སྟངས་དེ་དག་གསལ་པོ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་དགོས་ན་རྒྱ་ཡིག་དེ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཆཊ་ཡོད་པ་རེད”ཟེར།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
ཚེ་རྡོར་ནས་གསུངས་པ་ཅི་མ་བདེན། མ་གཞི་ནས་ཅང་ལས་འདོད་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད་པཱ། ལས་འདོད་མེད་དུས་རང་དོན་ནང་ནས་ཚེ་རྫོགས་འགྲོ་བ་རེད། སྡེ་བ་གཞུང་གི་ན་ཚ་དེ་བཙན་བྱོལ་ནང་ད་དུང་དག་མེད་ཡ།། ད་བཤད་ནས་ཅི་ཕན། རྒྱ་ནག་གིས་རྐུབ་ལ་མེ་བཙའ་བཞག་ཏེ་སྣ་ཁུངས་ནང་དུ་བ་ཐོན་མ་བཅུག་ན་འདི་ཚོས་ལས་དོན་ཡག་པོ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་ལས་ཀི་མ་རེད།
གནད་འགག་གང་འདུག་ཟེར་ན། བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་ཤེས་མཁན་ནི་གསོ་སྐྱོང་རྒྱ་ནག་གིས་བྱ་དགོས་པ་དང་། བེད་སྤྱོད་བོད་གཞུང་གིས་གཏོང་འདོད་པ་འདི་འགྲིག་མི་འདུག རང་ལ་མཁོ་བའི་བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་རང་སྐྱ་ཐུབ་པའི་གཞུང་ཞབས་དགོས་ན། དང་པོ་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་ལ་བརྟེན་ནས་གསོ་སྐྱོང་བྱ་དགོས་པ་མ་གཏོགས། གསོ་སྐྱོང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་མཐུན་རྐྱེན་མི་སྐྲུན་པར་བསྡུ་ཆོག་ཆོག་དང་བཀོལ་ཆོག་ཆོག་གི་གཞུང་ཞབས་རག་འདོད་པ་དེ་གང་ན་འགྲིག
འཛམ་གླིང་ན་མི་གྲངས་མང་ཤོས་ཨང་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ནི་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱ་གར་ཆགས། མི་གྲངས་མང་ཤོས་ནི་བོད་དོན་དྲིལ་སྒྲོག་གི་དམིགས་འབེན་གྱི་ཐོག་མར་འཇོག་དགོས། འོན་ཀྱང་། བོད་གཞུང་གི་སློབ་གསོའི་འོག་ནས་རྒྱ་ཡིག་རང་རྐྱ་ཐུབ་མི་གང་འཚམ་ཞིག་གསོ་སྐྱོང་བྱ་ཐུབ་པ་ཕར་ཞོག བཙན་བྱོལ་སློབ་གྲྭ་ལས་ཐོན་པའི་བོད་ཕྲུག་ཁྲི་ལས་བརྒལ་བ་ཚོའི་ཁྲོད་ན་ཧིན་རྡུའི་སྐད་ཡིག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པ་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་མ་ཟད། དབྱིན་ཡིག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའང་བརྒྱ་ཆའི་ཉུང་ངུ་ལས་མེད་པ་གསལ། ཤེས་ཡོན་གྱི་ཞིང་ས་ལ་བདག་སྐྱོང་ཡག་པོ་མི་བྱེད་པར་ལོ་ཏོག་བཟང་པོ་ཟ་འདོད་པ་ཨ་མཚར།
ཤེས་ཚད་ལ་ཚད་འཛིན་བྱེད་ལོས་དགོས་མོད། སྔོན་མར་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་པའི་ཁོངས་སུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་ལ། ལག་འཁྱེར་རྐྱང་རྐྱང་གིས་ཚད་བཀག་བྱས་པ་རེད་ལ། མཐོང་ཆེན་ཡང་བྱས་པ་ཉུང་ཉུང་མ་རེད་དམ།
ད་ནི། ཕྱིས་དྲགས་པ་མ་རེད་དམ། གང་གིས་ཟེར་ན། ཤེས་ཚད་ཡོད་མཁན་རྣམས་གང་སར་ཤོར་ཚར་བ་རེད། དེང་སང་། སྔོན་མར་འདྲ་བོ་མ་རེད། ཕྱོགས་མང་པོ་མཐོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་རེད་ལ། སྒེར་སོ་སོའི་ངོས་ནས་འགུལ་བསྐྱོད་རྒྱག་སའི་ཁོར་ཡུག་ཇེ་ཡངས་རེད།
ཤེས་ཡོན་པ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་ན། མཐུན་རྐྱེན་དང་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་དགོས་པ་རེད། མ་གཏོགས་ལམ་དང་ལུགས་སྲོལ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྲིད་ཞུ་བའི་ཁོངས་སུ་ཤེས་འཇོན་གཉིས་ལྡན་ཆེས་མང་པོ་བཅུགས་མ་ཐུབ་ན། གཞུང་གི་ནུས་པའི་རང་མདངས་གང་འདྲ་ཡིན་ནམ།
རྒྱུགས་སྤྲོད་ལ་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་མི་༣ ལས་མེད་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་མཚོན་ནམ།
མ་གཞི་ནས་རྒྱ་བོད་རང་སྐྱ་འཕེར་མཁན་གསར་འབྱོར་ཚང་མ་ཨ་རིག་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དངོས་བདེན་རེད་ལ་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀར་ལྟ་བཟོ་བལྟས་བཟོ་མེད་པའི་གསར་འབྱོར་གྲྭ་ལོག་ཤར་ཁུག་ལྟ་བུ་འགའ་ཤས་དང་། སྲང་ལམ་ཁག་ལ་བག་ལེབ་འཚོང་མཁན་རྒྱ་རྙི་སོགས་འགའ་ལས་མེད་ཚོད་རེད།
“གཅིག་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་གཉིས་ཀ་ཡག་པོ་ཡོད་མཁན་ཉུང་ཉུང་ཡིན་” ཞེས་པ་འདི་བདེན་ངེས་ཡིན།
རྒྱུ་མཚན་ལོ་དུ་མིན་རིང་ངྷ་ས་ནས་སྤྲང་བོ་དང་འཁྱམ་པོ་སྡོམ་པོའི་འཚོ་བ་རོལ་བའི་རྒྱ་བོད་རང་སྐྱ་ཐུབ་པའི་གསར་འབྱོར་བ་གང་མང་མང་ཞིག་དེང་སྐབས་ཡུ་རོབ་གླིང་དང་། ཕྱིར་བོད་ཡུལ་གང་རུང་ལོག་ཟིན།
འཆར་གཞི་འདི་ལོ་འགའི་སྔོན་ནས་་་་་་་་་་་་
ད་བསུན་གི
ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ངས་བོད་ཡིག་ཤེས། ངས་རྒྱ་སྐད་ཤེས། ང་དང་ང་ཚོ་ལ་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ། འདི་དང་དེ་ཚོས་འཇོན་གྱི་མི་འདུག་ཟེར་ནས་སྡིགས་དམོད་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་བ་མཐོང་དང་མཐོང་མུས་རེད།
དངོས་སུ་ས་མིག་ཅིག་ལ་མི་ཆའི་དགོས་མཁོ་ཡོད་པའི་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་རྗེས། དེར་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་འཇོན་རྩལ་སྟོན་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པ་ནི་ང་ཚོ་རྩམ་གཟན་པའི་རང་བཞིན་ལས་དབང་ཉིད་དུ་བསམས།
བོད་རྒྱ་སྐད་ལ་འཇོན་རྩལ་དང་ཁ་སྙན་མིན་པའི་བློས་བཏང་དྲང་མོའི་མདའ་ཞིག་ཡོད་ན། ས་མིག་སྟོང་པ། སྤྱི་མང་ཞབས་ཞུའི་དགོས་སྐབས་སྤྱི་སྒེར་དུ་མའི་སྒོ་མོ་ཕྱེ་ནས་འདུག་པས་ཆུ་ཟུར་ནས་མ་དམོད་པར་ཆུ་ནང་དུ་ཞུགས་དང་དེ་ནས་རིམ་པར་གསལ་པོ་ཆགས་ངེས་རེད།
བདུན་མཇུག་སྤྲོ་བར་ཤོག