ཟླ་སྔོན་མའི་ནང་སོག་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ཨོ་ལན་པཱ་ཊོར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༡༣ པ་དེ་ཚོགས་གྲུབ་རྗེས། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཞུགས་པའི་གྲས་ཧྥ་རན་སིའི་ཤར་ཕྱོགས་སྐད་ཡིག་སློབ་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆུང་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཡོད།
དྲི་བ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༣ སོག་ཡུལ་དུ་ཚོགས་པར་སྐུ་ཉིད་ཚོགས་བཅར་གནང་ཡོད་སྟབས། ད་རེབ་ཀྱི་ཚོགས་འདུར་མཐོང་སྣང་གང་འདྲ་བྱུང་།
ལན། ད་སྔ་ཚོགས་ཆེན་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ནང་ནས་ཡག་ཤོས་སུ་མཐོང་སོང་། གཅིག་ནས་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཡུལ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་ཆབ་སྲིད། ལོ་རྒྱུས་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སོག་ཡུལ་དུ་ཚོགས་པ་རེད། གཉིས་ནས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཡུལ་ལུང་འདྲ་མིན་ནས་ཕེབས་པའི་ཚོགས་བཅར་པའི་གྲངས་འབོར་མང་པོ་ཞེ་དྲག་འདུག གསུམ་ནས་ཚོགས་འདུའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐད་ནས་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་དང་རྒྱ་ཆེན་པོ། ཞིབ་ཆ་ལྡན་པ་བཅས་སུ་མཐོང་སོང་། ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ནས་ང་རང་ཉིད་ལ་མཚོན་ན་བློ་སྐྱེད་ཆེན་པོ་དང་སེམས་ཚོར་ཆེན་པོ་སྐྱེས་སོང་།
དྲི་བ། ཐེངས་འདིར་ཚོགས་བཅར་པ་ ༤༦༠ ཙམ་ཡོད་པའི་ཁྲོད་བོད་རིགས་བརྒྱ་ཆ་ ༡༥ ཙམ་ལས་མེད་པ་དེར་གཟིགས་ཚོར་གང་འདྲ་བྱུང་སོང་།
ལན། བོད་རིགས་ཚོགས་བཅར་པའི་གྲངས་འབོར་ང་ཚོའི་འདོད་བློ་ཁེངས་པ་ཞིག་མ་བྱུང་པ་དེར་རྩ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཉིས་ཡོད་པ་རེད་སྙམ། དང་པོ། བོད་ནང་ནས་ཚོགས་འདུར་བཅར་འདོད་ཡོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཐོ་འགོད་བྱས་ཏེ་ལམ་གྲོན་ཡང་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། མཐའ་མར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཀག་འགོག་བྱས་ཡོད་ཚོད་འདུག གཉིས་པ། རྒྱ་གར་མ་ཡིན་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཁག་ཏུ་བོད་རིགས་མཁས་པ་གང་འཚམ་ཡོད་ཀྱང་། སོག་ཡུལ་ལ་ཕེབས་རྒྱུར་འགྲོ་གྲོན་ཆེན་པོ་རེད། ཁོ་ཚོར་སོ་སོའི་སློབ་གྲྭ་དང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱིས་འགྲོ་སོང་ཉུང་ངུ་རེ་གཏོང་གི་ཡོད་ཀྱང་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་རག་གི་མེད་སྟབས། མང་པོ་ཞིག་ལ་ལམ་གྲོན་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་དེ་ཞུགས་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕྱོགས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་རྩ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ནང་པའི་ཆོས་དང་། ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་མི་སྣའི་ལོ་རྒྱུས། གདན་རབས་དང་མཁན་རབས། བླ་རབས་སོགས་རེད། འདི་དག་གི་ཐད་འཛམ་གླིང་ནང་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་མྱོང་གཏིང་ཟབ་ཤོས་ཡོད་མཁན་བོད་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་རེད།འོན་ཀྱང་ད་སྔ་བོན་པོའི་ཕྱོགས་ནས་གང་འཚམ་མཉམ་ཞུགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ལས་གོམས་གཤིས་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་དབང་གིས་དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་ཚོགས་འདུ་འདིར་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་རེད། མ་འོངས་པར་རིས་མེད་ཆོས་སྡེ་ཁག་ནས་བརྗོད་གཞི་ཆེ་ཆུང་ལ་མ་བལྟས་པའི་ཐོག་ནས་ཚོགས་འདུ་འདིར་འཛུལ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
དྲི་བ། ཚོགས་འདུ་འདིར་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་རྒན་རབས་པ་ཞུགས་མཁན་ཉུང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་འདུའི་སྟེང་གི་ཆེད་རྩོམ་ཁག་ནང་ཆབ་སྲིད་སྐོར་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པ་དེ། མཁས་པ་ཚོས་མ་འོངས་པར་བོད་ནང་འགྲོ་རྒྱུར་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ་རྐང་པ་ཉིས་འཛུགས་ལྟ་བུ་བྱས་ཡོད་པས་ཡིན་ཚུལ་རྗོད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད།
ལན། བསམ་ཚུལ་དེ་འདྲ་འཁྱེར་མཁན་མི་རེ་ཟུང་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་རྩ་བའི་དེ་ནི་དུས་ཚོད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་རེད་དྲན་ཡོད། སྔོན་མ་ཡིན་ན་བཙན་བྱོལ་ནས་མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་དང་མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་སོགས་མཁས་པ་རྒན་པ་ཕེབས་མཁན་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད། བོད་ནས་དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཆབ་སྤེལ་སོགས་ཕེབས་པ་རེད། རིམ་གྱིས་མི་རབས་འགྱུར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། བོད་ནས་མཁས་དབང་ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས་དང་རྒྱལ་མོའི་འབྲུག་པ་སོགས་ཕེབས་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་ནས་མཁས་དབང་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་དང་བྱམས་པ་བསམ་གཏན། ཚེ་རིང་ཤཱཀྱ་སོགས་ཕེབས་པ་རེད། ཆབ་སྲིད་གླེང་མ་གླེང་ཟེར་བ་དེ། གལ་ཆེ་ཤོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་འདུ་ཟེར་བ་འདི་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ། དེའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་མཁས་པ་ཚོས་གླེང་སློང་བྱེད་སའི་སྡིངས་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་སྲིད་དོན་གྱི་དགོས་མཁོའི་དབང་དུ་སོང་པའམ་སྲིད་དོན་གླེང་ས་ཞིག་ཆགས་ན། ག་ལེར་གཟི་བརྗིད་ཉམས་འགྲོ་བ་རེད། བོད་ནས་ཚོགས་ཞུགས་བྱེད་མཁན་ཚོར་དཀའ་ངལ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ་རེད། འོན་ཀྱང་། ཕར་ཕྱོགས་ནས་ལོ་རྒྱུས་དང་གནས་སྟངས་སོགས་ལ་འཁྱོག་བཤད་བྱས་པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དང་དཔང་རྟགས་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་བྱེད་རྒྱུ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོའི་ལས་འགན་རེད་དྲན་གྱི་ཡོད།
དྲི་བ། ཚོགས་འདུ་དབུ་འཛུགས་ཐོག་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་པས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིར་བོད་ནང་ནས་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཐོངས་མཆན་སྤྲད་མེད་སྐོར་བརྗོད་པའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་དམ།
ལན། ངས་ག་ཚོད་བཀག་འགོག་བྱས་ཡོད་པའི་གྲངས་ཚད་གསལ་བོ་ཤེས་མ་སོང་། ཚོགས་འདུའི་མཛད་རིམ་ནང་ཆུ་ཚོད་ཅིག་གི་ཐོག་ཚོགས་ཆུང་དེར་བོད་ནས་ཕེབས་མཁན་ཞིག་གི་གཏམ་བཤད་ཡོད་པ་ཅེས་བཀོད་ཡོད་པ་གཞི་བཟུང་ཉན་དུ་འགྲོ་སྐབས། མི་དེ་བསླེབས་ཐུབ་ཡོད་མ་རེད་ཟེར་བ་དེ་འདྲ་མང་པོ་བྱུང་སོང་། དེ་ཡིན་དུས་བཀག་འགོག་བྱས་པའི་གྲངས་འབོར་མང་པོ་རེད་འདུག ཁོང་ཚོ་ཡོང་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་པ་དེ། ཁོང་ཚོའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་འགྲོ་སྐྱོད་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་བཏང་བ་རེ།ད རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚུད་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་འགལ་ཡོད་པ་དངོས་ཡོད་རེད། རྡོག་རྡོག་བཤད་ན་ཚོགས་བཅར་ལ་འགྲོ་མཁན་བོད་ནང་གི་མཁས་པ་དེ་ཚོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡིད་ཆེས་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཐོན་པ་རེད། རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བཤད་ན་དེ་བོད་མི་རིགས་ལ་འཛིན་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
དྲི་བ། ད་རེབ་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་སྟེང་ཆེད་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་གཞི་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ། ལྷག་པར་དུ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ཅི་ཙམ་འདུག་གམ།
ལན། ཐེངས་འདིར་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་དང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག དེང་སྐབས་ཀྱི་བོད་ནང་གི་ཉིན་རེའི་འགྱུར་ལྡོག་དང་དཀའ་ངལ་ག་རེ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ། བོད་ཆེན་པོ་ཟེར་པ། ཆབ་མདོའི་བཙན་འཛུལ། མི་མང་སྤྱི་ཁང་སོགས་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་གླེང་སློང་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་རེད་དེ། གླེང་མཁན་གྱིས་ཕྱོགས་ཁག་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་ལྟ་ཚུལ་མ་དེ་འདྲ་མ་རེད། ཞིབ་འཇུག་གི་འབྲས་བུ་གླེང་པ་ཞིག་རེད།
དྲི་བ། ད་རེབ་ཚོགས་བཅར་བ་གསར་པ་དང་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་སྟབས་ཞིབ་འཇུག་གི་སྤུས་ཚད་ཐད་ལ་མཐོང་ཚུལ་གང་འདྲ་བྱུང་སོང་ངམ།
ལན། འདི་ལ་ལ་སྐད་ཆ་ཁ་རུ་ཁ་ཐུག་བཤད་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་འདུག ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་སེམས་པ་གུ་དོག་དང་། ཕོག་ཐུག་འགྲོ་ཆོག་ཆོག་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་བཤད་འདོད་བྱུང་སོང་། དང་པོ། སྔོན་ཆད་བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་མཁན་ཚོར་བོད་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོས་གོང་རྒྱག་སྟངས་ཟེར་ན་འདྲ། མཐོང་ཚུལ་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་སྙམ། ཁོང་ཚོས་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོའི་གཏམ་བཤད་ལ་ཉན་འདོད་ཆེན་པོ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནས་ཤེས་ཚད་མེད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་སོང་། ཚོགས་ཐོག་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་པ་དེ་ཚོ་ཚད་ལྡན་མ་བྱུང་ན། བོད་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོས་ཕྱི་ལོགས་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་སྟངས་ལ་ཏན་འགྱུར་བ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་རེད། གཉིས་པ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་འདུ་སྔོན་མ་དག་ལ་ཕྱིར་མིག་བལྟས་པ་ཡིན་ན། བརྗོད་གཞི་དང་རིག་ཚན་ཧ་ཅང་མང་པོའི་སྟེང་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་རྩོམ་སྤེལ་ཚར་འདུག ཚོགས་འདུའི་སྟེང་གསར་དུ་ཞུགས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། མ་མཐར་སྔོན་མ་ག་རེ་གླེང་ཚར་འདུག དེ་དག་ལ་ཡག་པོ་གཟིགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་བ་གླེང་ཚར་བ་ཞིག་བསྐྱར་དུ་གསར་པ་ཡིན་མདོག་མདོག་གིས་འཁྱེར་ཡོང་ན་ཏོག་ཙམ་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། རྗོད་བྱེད་དང་རྗོད་སྟངས། རིགས་ལམ་གང་ཐད་ནས་གསར་པ་སྣ་གཅིག་མེད་པར་མང་པོ་ཞིག་བཤད་བསྡད་ན་ཞབས་འདྲེན་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མཁས་པ་ཚོར་མཚོན་ན། བརྗོད་གཞི་གཅིག་པ་ཡིན་ཡང་། དེའི་ནང་གཞན་པས་གླེང་མ་ཐུབ་པའི་གནད་འགག་གསར་པ་མང་པོ་ཡོད་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་རེད། བྱུང་ན་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ཙམ་གསར་པ་ཡིན་པ་དང་། མ་མཐར་བརྒྱ་ཆ་ ༣༠ ཙམ་གསར་པ་ཡིན་པ་དེ་འདྲ་རེད། དོན་དག་གཞན་ཞིག་ནི། ཤེས་ཡོན་པ་དང་ཉམས་ཞིབ་ནང་གཏིང་ཟབ་པོར་འཛུལ་སྡོད་མཁན་མང་ཆེ་བ་གྲུང་པོ་མ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་ཡིན་ན། ཟླ་བ་མང་པོའི་གོང་ནས་ཆེད་རྩོམ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་དང་སྙན་ཞུ་འབུལ་དགོས་པ། འགྲོ་གྲོན་གྱི་དངུལ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཡོད་དུས། ཁོང་ཚོས་དེ་རིགས་ཐད་ཐུགས་སྣང་མ་གནང་བར་ལྷག་འགྲོ་བ་ཡོང་གི་འདུག མགོ་བདེ་བོ་ཚོས་དུས་རྒྱུན་གོ་སྐབས་ཤིག་ལ་སྒུག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། ཚོགས་འདུ་འདི་ལ་ཞུགས་པར་ཚོགས་སྡེ་དང་སློབ་གྲྭ་གང་རུང་གི་རྒྱབ་གཉེར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། དེ་ཚོས་མི་དེའི་ཤེས་ཚད་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་གནས་ཚུལ་ལ་ཡག་པོ་གཟིགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་བཞིན་ལམ་གྲོན་སོགས་ཀྱི་རོགས་རམ་གནང་མཁན་ཚོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཞིབ་འཇུག་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ་ཐག་གཅོད་གནང་ན་ཡག་པོ་འདུག་དྲན་ཡོད།
དྲི་བ། ད་སྔ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་མང་པོ་ཞིག་ཚོགས་ཟིན་ཡང་། ཚོགས་འདུ་དེ་དག་སྟེང་མཁས་པ་ཚོས་སྒྲོག་སྦྱངས་གནང་བའི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་དེབ་དེ་འདྲ་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པ་དེར་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད།
ལན། དེ་སྔའི་ཚོགས་འདུ་ཁག་གི་སྟེང་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་ཟིན་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཁག་ཕྱོགས་སྒྲིག་གི་དེབ་དེ་འདྲ་མེད་ཀྱང་། བོད་ཕྱི་ནང་གི་དེབ་སོགས་སུ་མ་བཀོད་པ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ཚོའི་རྩོམ་ཡིག་ཡིན་ནའང་ཁོ་ཚོའི་སློབ་གྲྭའི་དུས་དེབ་དང་དྲ་རྒྱ། ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་དེབ་དེ་འདྲར་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིར་མཚོན་ན་མི་ ༤༠༠ ལྷག་གིས་བརྗོད་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། རྩོམ་ཡིག་གི་གྲངས་ཚད་མང་པོ་ཡིན་དུས་དཔར་སྐྲུན་འགྲོ་སོང་ཐད་ནས་ཀྱང་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་རེད། ཞིབ་འཇུག་གི་རྩོམ་ཡིག་མང་ཆེ་བ་མཁས་པ་ཚོས་ལྟ་ཀློག་བྱ་རྒྱུ་ལས་མང་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་བཀྲམ་ན་དགོས་པ་ཡོད་མེད་བཤད་ཁག་པོ་རེད། མ་འོངས་པར་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་གི་ངོས་ནས་རིམ་པ་བཞིན་འདོན་སྤེལ་བྱེད་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད་སྙམ།
དྲི་བ། བོད་དང་བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་མཁན་མཁས་པ་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་མ་འདྲ་བ་གཉིས་ནས་ཡོང་ཡོད་སྟབས། སྤྱི་ཡོངས་ནས་རྩོམ་ཡིག་གི་བརྗོད་བྱའི་ཁྱབ་ཚད་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་ཐབས་ལམ། རིག་གནས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཁྱད་པར་མཐོང་གི་འདུག་གམ།
ལན། འདིའི་སྐོར་ལ་ངས་གསལ་བོ་ཞིག་ཞུ་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག གཅིག་ནས་ད་ལྟའི་བར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་མཁས་པ་འཛོམ་སའི་ཚོགས་འདུ་གསུམ་ཙམ་ལས་འགྲོ་མྱོང་མེད། རྩ་བའི་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནང་ཡོད་པ་ཚོ་ནང་བཞིན་བོད་ནང་ལ་རང་དབང་དང་གུ་ཡངས་པོའི་ཐོག་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་དེ་ཉུང་བ་ཡོད་དུས། བསམ་ཚུལ་འདོན་སྟངས་དང་མི་གཞན་པས་བསམ་ཚུལ་བཏོན་པར་ཡ་ལན་སྤྲོད་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཅུང་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་འདྲ། ཕྱོགས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་བོད་ནས་ཕེབས་མཁན་གྱི་མི་རབས་གསར་པ་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་བོད་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཤེས་ཀྱི་འདུག་ལ། མང་པོ་ཞིག་གིས་དབྱིན་ཡིག་ཤེས་ཀྱི་འདུག ང་ཚོས་བསམ་པ་ནང་བཞིན་ཁོང་ཚོ་ཕར་ཕྱོགས་ན་དམ་དྲག་ཞེ་བོ་ཞིག་གི་འོག་གནས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིའི་རང་དབང་ལུང་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་གོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་རེད་མི་འདུག ལྟ་རྒྱ་མཐོང་རྒྱ་ཆེན་པོ་འདུག ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་གྱི་ཚོགས་བཅར་བའི་ནང་བོད་སྐད་མ་གཏོགས་སྐད་གཞན་མང་པོ་མ་ཤེས་མཁན་མང་བོ་འདུག ཡང་བོད་ནས་ཕེབས་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་དང་སོ་སོའི་ལས་གནས་རང་གི་ཐོག་ནས་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་ཡོང་གི་འདུག ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་མཁན་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་ལས་གནས་ལ་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་བརྗོད་གཞི་དེ་འདྲའི་སྟེང་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་ཡོང་གི་འདུག སྤྱིར་བཏང་བོད་པ་ཚོས་བརྗོད་གཞིའི་རིན་ཐང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོ་དང་མི་འདྲ་བར་གནད་དོན་བྱེ་བྲག་པ་ཆུང་ཆུང་། དཔེར་ན། ཁང་པའི་ནང་བོད་པས་རྩི་གཏོང་སྟངས་ལྟ་བུར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ན་དཀའ་ལས་རྒྱག་རིན་མེད་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་འདྲ་བོ་ཞིག་ལ་ལྟ་ཡི་འདུག
གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།
༼ བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཚགས་པར་ལས་འདིར་བཀོད། ༽
ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་མོ་ཆུང་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ད་རེས་གནད་ལ་འཁེལ་བ་ཞིག་གསུངས་གནང་འདུག རྒན་ལགས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་གཏམ་བཤད་དང་བཅར་འདྲིའི་ལན་སོགས་ལ་ཐབས་མཁས་པོ་དང་གཏམ་སྙན་པོ་རང་གསུང་བསྡད་དེ་ཞལ་གསལ་བོས་ཐོག་ནས་བཀའ་མོལ་དེ་ཙམ་གནང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་རེས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་དང་ཤེས་ཡོན་པ་མིང་དོན་མཚུངས་པ་ཞིག་གི་འགན་འཁུར་ནས་གསུང་འདུག བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་པ་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་སྤྱོད་ཚུལ་འདི་ལྟར་མཛད་པ་ཡིན་ན་ངས་མདུན་ལམ་ཡག་པོ་ཞིག་ཏན་ཏན་མཐོང་གི་འདུག ད་རེས་ཀྱི་དྲིས་ལན་ཁག་ནི་དངོས་གནས་དྲང་གནས་དོན་དག་གནད་དུ་འཁེལ་བ། སྐྱོན་འཚང་རྗེན་པར་འཐེར་འདོན་གནང་འདུག
གསར་འགོད་པའི་དྲི་བ་གཅིག་གི་ལན་ད་དུང་ཏོག་ཙམ་གཡོལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་གསུངས་ཡོད་པ་ཞིག་ནི། གསར་འགོད་པས་ “ ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་བཙན་བྱོལ་ནས་ཞུགས་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་མ་འོངས་པར་བོད་ནང་འགྲོ་རྒྱུར་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ་རྐང་པ་ཉིས་འཛུགས་ཐོག བོད་རྒྱའི་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ལ་ཆེད་རྩོམ་སྒྲོག་སྦྱོང་གནང་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག ” ཅེས་དྲི་བ་བཏོན་གནང་བའི་ལན་དུ། ༼བསམ་ཚུལ་དེ་འདྲ་འཁྱེར་མཁན་མི་རེ་ཟུང་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་རྩ་བའི་དེ་ནི་དུས་ཚོད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་རེད་དྲན་ཡོད། ༽ཅེས་ལན་བསྐྱོན་གནང་འདུག་པ་དེ་ཏག་ཏག་ཅིག་བསྡད་ཡོད་པ་མ་རེད་དྲན་ཡོད། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོའི་ཁྲོད་དུ་དགོངས་ཚུལ་དེ་འདྲ་འཁྱེར་ནས་སྤྱོད་ཚུལ་དེ་འདྲ་མངོན་གསལ་གྱིས་མཛད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། བཙན་བྱོལ་རྒྱ་གར་ཙམ་མ་རེད། ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་སོགས་སུའང་དེ་འདྲ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་གིས་བསམ་ན་གསར་འགོད་པའི་དྲི་བ་དེ་ཧ་ཅང་གནད་ལ་འཁེལ་བ་ཞིག་རེད། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ནམ་རྒྱུན་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཞུགས་མཁན་དག་ལ་བསམ་བློ་ཐོངས་དང་། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཁ་ཤས་ཤིག་བོད་ནང་དང་རྒྱ་ནག་ནང་ཐེངས་མང་པོར་སྐོར་སྐྱོད་བྱས་ཚར་པ་རེད། ཁོང་ཚོས་གདུལ་བྱ་བོད་ནང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱས་ཏེ་གནས་ཡུལ་སོ་སོའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་དང་འབྲེལ་བ་ཞེ་དྲག་ཉེ་བོ་རེད། བོད་ནང་དུའང་བདེ་འཇགས་དང་རླུང་རྟ་ཆེན་པོ་རྒྱུག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཁས་པའི་ཆོ་ལོ་རེག་ནས་ལོ་ཉི་ཤུ་གསུམ་ཅུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་ཅག་གི་ཤུལ་རྗེས་ནང་ཕྱིར་མིག་ཅིག་བལྟས་པ་ཡིན་ན་བོད་རྒྱའི་འཐབ་རྩོད་ལ་སྨན་པའི་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད། ཕར་ཕྱོགས་རྒྱ་དམར་ལ་འཚང་འབྱིན་གནད་དུ་འཁེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་དང་གཏམ་བཤད་རིགས་ཧ་ལམ་གཅིག་ཀྱང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། འདི་ལ་ཚང་མས་ཞིབ་འཇུག་ཅིག་གནང་བ་ཡིན་ན། མི་དེ་དག་གང་ན་སུ་ཡོད་གསལ་བོར་རྙེད་ཡོང་གི་རེད།
དེང་སང་ང་རང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ང་མཁས་པ་ཡིན་ཞེས་ཧམ་བཤད་བྱེད་མཁན་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཐག་ཆོད་ནས་གཏམ་བཤད་དང་ཚོགས་འདུ་ག་པར་ཡིན་ནའང་སྐད་གཏོང་གི་རེད། མི་དེས་ལས་ཀ་ག་རེ་བྱས་འདུག དེབ་དང་རྩོམ་ཡིག་ག་རེ་བརྩམས་འདུག མི་དེ་མཁས་པ་ཡིན་པའི་ཡིན་རབས་ག་རེ་འདུག་རྒྱུན་ནས་བལྟ་གི་མིན་འདུག དགེ་བཤེས་ཀྱི་མིང་ཙམ་ཞིག་ཡོད་ན་མི་དེ་མཁས་པ་ཞེ་པོ་ཡིན་པ་ནང་བཞིན་རྩིས་ཀྱི་འདུག ཁོའི་རྒྱབ་ལྗོངས་རྩ་བ་ནས་བལྟ་གི་མིན་འདུག དེ་འདྲ་བྱས་ན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཁས་པ་སྐྱེས་སྲིང་བྱེད་ཁག་པོ་རེད། ཤེས་ཡོན་གྱི་སྤུས་ཀ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་མི་ཐུབ།
བཅར་འདྲི་བྱས་པའི་དྲི་བ་ཁག་ཡག་པོ་འདུག ལན་བཏབ་པ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་གནད་སྨིན་སྙིང་བསྡུས་རེད།
“མགོ་བདེ་བོ་ཚོས་དུས་རྒྱུན་གོ་སྐབས་ཤིག་ལ་སྒུག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། ཚོགས་འདུ་འདི་ལ་ཞུགས་པར་ཚོགས་སྡེ་དང་སློབ་གྲྭ་གང་རུང་གི་རྒྱབ་གཉེར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། དེ་ཚོས་མི་དེའི་ཤེས་ཚད་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་གནས་ཚུལ་ལ་ཡག་པོ་གཟིགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་བཞིན་ལམ་གྲོན་སོགས་ཀྱི་རོགས་རམ་གནང་མཁན་ཚོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཞིབ་འཇུག་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ་ཐག་གཅོད་གནང་ན་ཡག་པོ་འདུག་དྲན་ཡོད། ”
འདི་ངོ་མ་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཞིག་རེད། སྔར་ལོ་ཁེ་ན་སྒྲར་ཚོགས་སྐབས་ཀྱང་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།
“ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་དེབ་དེ་འདྲར་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིར་མཚོན་ན་མི་ ༤༠༠ ལྷག་གིས་བརྗོད་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། རྩོམ་ཡིག་གི་གྲངས་ཚད་མང་པོ་ཡིན་དུས་དཔར་སྐྲུན་འགྲོ་སོང་ཐད་ནས་ཀྱང་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་རེད། ཞིབ་འཇུག་གི་རྩོམ་ཡིག་མང་ཆེ་བ་མཁས་པ་ཚོས་ལྟ་ཀློག་བྱ་རྒྱུ་ལས་མང་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་བཀྲམ་ན་དགོས་པ་ཡོད་མེད་བཤད་ཁག་པོ་རེད། མ་འོངས་པར་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་གི་ངོས་ནས་རིམ་པ་བཞིན་འདོན་སྤེལ་བྱེད་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད་སྙམ། ”
འདིའི་ཐད་ལ་ཚོགས་གཙོས་གསུང་བཤད་སྐབས་སུ་རྩོམ་ཡིག་ལ་དབྱེ་གསེས་བྱས་ཏེ་དཔེ་དེབ་སྐྲུན་རྒྱུ་དང་གཞན་དག་རྐྱང་སྔར་ཡོད་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་དྲ་རྒྱ་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་དྲ་རྒྱ་ཞིག་གསར་བཟོས་ཀྱི་དྲ་ལམ་ཁག་ནས་ཀློག་མང་པོས་ལྟ་ཏུབ་པ་ཞིག་བྱ་འཆར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
“ཡང་བོད་ནས་ཕེབས་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་དང་སོ་སོའི་ལས་གནས་རང་གི་ཐོག་ནས་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་ཡོང་གི་འདུག ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནས་ཕེབས་མཁན་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་ལས་གནས་ལ་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་བརྗོད་གཞི་དེ་འདྲའི་སྟེང་ཞིབ་འཇུག་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་ཡོང་གི་འདུག” འདི་ཡང་བདེན་པ་རེད།
སྔར་གླེང་མ་ཚར་བའི་གནད་དོན་ཞིག་གླེང་དགོས་བྱུང་ན། གཞི་ནས་འགྲོ་བ་མི་གསར་པ་ཞིག་ཆགས་ན་མ་གཏོགས་ག་ནས་རག དེང་སང་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་སློབ་སྦྱོང་ཅང་ཟུད་ཡོད་མདོག་ལྟར་བྱེད་མཁན་འགའ་ཞིག་གིས། ཐུགས་གཡེང་ཤོར་བ་ཡིན་ན་འདྲ། ཐོལ་བྱུང་གི་སྐད་ཆ་ཡིན་མདོག་ལྟར་བྱེད་ན་འདྲ། གསར་གཏོད་བྱེད་མདོག་ཡིན་ན་འདྲ། གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་སྐད་ཆ་བཤད་མདོག་དང་། མཁས་མདོག་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་སྐབས་རེ་ལྐུགས་རྟགས་ངོ་མ་སྟོན་གྱིན་ད། དེ་ལས་བློ་རྣལ་དུ་བབས་ཏེ་དོན་ཆུང་གི་སྐད་ལ་འགའ་ཞིག་ལས་མེད་ནའང་། དྲང་བདེན་གྱི་སྒོ་བཤད་ན་མི་མཛེས་སམ།