སོག་པོའི་སྲིད་བློན་གནས་དབྱུང་བཏང་།

ཁ་སང་ཕྱི་སོག་གི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་སྲིད་བློན་གྱིས་ལྐོག་ཟ་ལྐོག་རྔན་བླངས་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ཡོད་སྟབས་ལས་གནས་ནས་གནས་དབྱུང་བཏང་ཡོད་འདུག

ཉེ་ལམ་ཕྱི་སོག་ (Mongolia) གི་སྲིད་བློན་ཎོ་རོ་ (Norov Altankhuyag) ལགས་ཀྱིས་ལྐོག་ཟ་ལྐོག་རྔན་བླངས་པ་མ་ཟད། གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ཡོད་སྟབས། ཁ་སང་ཕྱི་སོག་གི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་སྲིད་བློན་ལ་ཉེས་པ་ཇི་ལྟར་གཅོག་མིན་ཐད་དམིགས་བསལ་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འདུ་སྐོང་དང་འབྲེལ་མང་མོས་འོས་ཤོག་འཕངས་པ་བརྒྱུད། ད་ཡོད་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ ༦༦ ཁྲོད་ནས་འཐུས་མི་ ༣༦ གིས་ལས་གནས་ནས་གནས་དབྱུང་གཏོང་དགོས་པའི་འོས་ཤོག་བླུགས་ཏེ་གནས་དབྱུང་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྲིད་བློན་ཌོ་རོ་ལགས་ཀྱིས་ལས་རོགས་བློན་ཆེན་ཁག་ཅིག་ལ་སོག་རྒྱལ་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཞིབ་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་གིས་ལྐོག་ཟ་ལྐོག་རྔན་བླངས་ཡོད་མེད་ཐད་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟ་སྲིད་བློན་གཞོན་པ་ཌེན་ཌི་ཝེ་ (Dendev Terbishdagva) ལགས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་རིང་སྲིད་བློན་གྱི་ལས་འགན་འཁུར་བཞིན་ཡོད་སྐོར་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་འདུག

འདིའི་ཐད་ད་ལྟའི་བར་བརྒལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་ཌེན་ཌི་ཝེ་ (Dendev Terbishdagva) ལགས་ཀྱིས། “སྲིད་བློན་ཎོ་རོ་ཡིས་ལྐོག་རྔན་ལྐོག་ཟ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཆེན་པོ་བཏང་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཁོང་དང་ཁོང་དང་འབྲེལ་འདྲིས་ཟབ་མོ་ཡོད་མཁན་གྱི་དོགས་ཡོད་བློན་ཆེན་ཁག་ཅིག་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ད་ལྟ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གནད་དོན་དེའི་དབང་གིས་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་བྱུང་སྟེ། གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། གང་མགྱོགས་སྲིད་བློན་བསྐོ་བཞག་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།” ཞེས་བརྗོད་འདུག

འདི་ལོའི་ཟླ་ ༡༠ ནང་ཕྱི་སོག་གི་ཕྱོགས་འགལ་ཚོགས་པས་སྲིད་བློན་ཎོ་རོ་ཡིས་ལྐོག་ཟ་ལྐོག་རྔན་བླངས་པ་མ་ཟད། སོ་སོ་དང་འབྲེལ་བ་ཡག་པོ་ཡོད་མཁན་ཚོར་གཞུང་གི་ལས་འཆར་ཁག་བོགས་གཏོང་བྱས་པ་མ་ཟད། དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རེའི་ཡོང་འབབ་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས། སྲིད་བློན་གྱི་ལས་གནས་ནས་དགོངས་ཞུ་དགོས་པའི་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་དེར་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་སྟབས། ཁོང་ལས་གནས་ནས་གནས་དབྱུང་བཏང་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། ཉེ་ལམ་སྲིད་བློན་ཎོ་རོ་ཡིས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་བློན་ཆེན་ ༡༦ ནས་ ༣ ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད་སྟབས། བློན་ཆེན་ ༧ གྱིས་ལས་གནས་ནས་དགོངས་ཞུ་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཉེ་ལམ་ཁོས་ཁོར་ཡུག་བློན་ཆེན་ཟུར་པ་གྷན་སུ་ (Gansukh Luumed) ས་ནས་ལྐོག་རྔན་ཕོན་ཆེན་བླངས་ཏེ། སོག་པོའི་རྒྱལ་སར་སྡོད་མཁན་ཚོར་རྡོ་སོལ་གྱི་རིན་གོང་ཆག་ཡང་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྷན་སུ་(Gansukh Luumed) ཡི་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་ཚོར་གཞུང་གི་ལས་འཆར་གསར་སྐྲུན་ཞུ་ཆེད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སོགས་སྤྲད་ཡོད་འདུག

སོག་པོའི་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པར་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་རྗེས། ཎོ་རོ་ (Norov Altankhuyag) ལགས་སྲིད་བློན་ལ་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ༢༠༡༡ ལོར་སོག་པའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་ཚད་དེ་བརྒྱ་ཆ་ ༡༧།༥ ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་ཀྱང་། འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ཙམ་རིང་སོག་པོའི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཤུགས་ཆེ་བྱུང་སྟེ། ད་ཆ་བརྒྱ་ཆ་ ༦།༣ ལ་བསླེབས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདི་ལོ་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་སོག་པོའི་ནང་ཐད་འཛུགས་མ་འཇོག་བྱེད་མཁན་བརྒྱ་ཆ་ ༥༩ ཙམ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པ་སོགས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཟླ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༣༡ ཉིན་སྲིད་བློན་ཎོ་རོ་ཡིས་སོག་རྒྱལ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནང་སྔོན་རྩིས་ཀྱི་གྲོས་འཆར་ཅིག་བཏོན་པར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་གཞུང་གིས་འགྲོ་གྲོན་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་མོས་མཐུན་བྱས་མི་འདུག

ད་ལྟ་སོག་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཉེས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཆེད། སོག་པོའི་གཞུང་གིས་ ༢༠༡༣ ལོར་སོག་པོའི་གཞུང་དང་ཁེ་ན་ཌར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རའོ་ (Rio Tinto’s Turquoise Hill Resources arm) ཁེ་ལས་ལ་དབང་བའི་ཨོ་ཡུ་ཌོ་གྷོ་ (Oyu Tolgoi copper mine) ཟངས་ལས་སྣོན་བཟོ་གྲྭའི་ལས་གྲྭ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཆེད་ཀྱི་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༥།༤ ཅན་གྱི་ས་འོག་ཕུག་ལམ་ཀྱི་ལས་འཆར་མཚམས་འཇོག་བྱས་པ་དེ་མཇུག་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་ཚེ། དཔལ་འབྱོར་སླར་གསོ་ཐུབ་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་ཡོད་འདུག རྒྱ་གཞུང་གིས་སོག་པོའི་ཐོན་ཁུངས་ཟངས་དང་རྡོ་སོལ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ཙམ་ཉོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་ཟད། སོག་པོའི་ནང་གི་བཟོ་གྲྭ་བརྒྱ་ཆ་ ༤༩ ཙམ་རྒྱ་ནག་གི་ཁེ་ལས་ཆགས་ཡོད་འདུག

སོག་པོའི་གནད་དོན་ཆེད་མཁས་པ་ཇུ་ལེན་ (Julian Dierkes) ལགས་ཀྱིས། “ད་ལྟ་སོག་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་ལས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཤུགས་ཆེ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། གང་མགྱོགས་སྲིད་བློན་བསྐོ་བཞག་བྱེད་མ་ཐུབ་ཚེ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་རྒྱུ་ཉག་ཅིག་རེད།” ཅེས་བརྗོད་འདུག

ཆབ་སྲིད་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཚོས། ད་ལྟ་སོག་རྒྱལ་ལ་ཆབ་དཔལ་གཉིས་ཀར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་ཡོད་སྟབས། སོག་པོར་ཐོན་ཁུངས་ཡག་པོ་ཡོད་ཀྱང་། བདུན་ཕྲག་གཉིས་ནང་ཚུད་དུ་སྲིད་བློན་བསྐོ་བཞག་བྱེད་མ་ཐུབ་ཚེ་དཀའ་ངལ་དེ་ལས་གྲོལ་་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག