ཁ་སང་ཨ་རིའི་རྩ་ཁྲིམས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འདི་ལོའི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་དེ་བོད་མིའི་འདུ་ཕྱིའི་སྐྱབས་གནས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་ཡོད་འདུག
ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྩ་ཁྲིམས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་དྲ་ཚིགས་སྟེང་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། ཨ་རིའི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་ (Liberty Medal) ཞེས་པ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་ཡོད་ཀྱང་། འདི་ཟླའི་ནང་༧གོང་ས་མཆོག་ཨ་རིར་ཆིབས་བསྒྱུར་སྐྱོང་རྒྱུའི་མཛད་འཕྲིན་ཁག་ཕྱིར་འཐེན་གནང་ཡོད་སྟབས། ཁ་སང་ཕྱི་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༥ སྟེང་ཨ་རིའི་པིན་སེལ་ཝ་ནེ་ཡ་ (Pennsylvania) མངའ་སྡེའི་གྲོང་ཁྱེར་ཧྥེ་ལ་ཌིལ་ཧྥེ་ཡ་ (Philadelphia) རུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྩ་ཁྲིམས་ལྟེ་གནས་ (National Constitution Center) ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོའི་མདུན་ཐང་དུ་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཚོགས་པའི་ཐོག ཨ་རིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་དང་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་གྲགས་ཅན་རེ་ཆར་གྷིར་ (Richard Gere) ལགས་དང་། སྐུའི་གསུང་སྒྱུར་བ་དགེ་བཤེས་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པ་ལགས། དེ་བཞིན་སེམས་དང་སྲོག་གི་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་རེ་ཆི་ཌ་བེ་ཌ་སོན་ (Riche Davidson) རྣམ་པ་གསུམ་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་གནང་སྟེ། རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་དེ་བཞེས་གནང་ཡོད་འདུག
དེ་ཡང་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྩ་ཁྲིམས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས། རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་མི་མང་གི་རང་དབང་ཐོབ་ཐང་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཁུར་དུ་བཞེས་མཁན་རླབས་ཆེན་མི་སྣ་ཚོར་འབུལ་བཞེས་གནང་སྟེ་ལོ་ངོ་ ༢༧ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་མཛད་སྒོ་དང་སྟབས་བསྟུན། འདི་ལོའི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་དེ་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་། རང་དབང་དམངས་གཙོ། ཁེ་དབང་འདྲ་མཉམ། བྱམས་པ་སྙིང་བརྗེ། ལྷག་པར་འཛམ་གླིང་གི་ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལ་མཛད་རྗེས་བླ་མེད་བཞག་དང་འཇོག་གི་ཡོད་པའི་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བསྩལ་རྒྱུ་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་སྒྲགས་གནང་བ་དང་། སྐབས་དེར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྩ་ཁྲིམས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཇེར་རིའེ་རའོ་སིན་ (Jeffrey Rosen) ལགས་ཀྱིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོའི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་འདི་བཞིན་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བསྩལ་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་བས་ང་ཚོ་ཚང་མ་དགའ་བོ་བྱུང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ཙམ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐུགས་འགན་དུ་བཞེས་ཏེ། ཁོང་གིས་དུས་རྒྱུན་འཛམ་གླིང་སྐྱེས་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ། མི་རིགས་ཕན་ཚུན་བར་བཟོད་སྒོམ་དང་དཀྱིལ་ཡངས། རྩོད་རྙོག་ཐད་གྲོས་མོལ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་ཡོང་བའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནང་མུས་ཡིན་པ་ལྟར། འཛམ་གླིང་སྐྱེས་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་རང་དབང་དང་བདེ་སྐྱིད་ཐུགས་འགན་དུ་བཞེས་མཁན་རླབས་ཆེན་གྱི་སྐྱེས་བུ་རྣམ་པར་བསྔགས་བརྗོད་དང་ཁོང་རྣམ་པའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་མཚོན་ཆེད་དུ། འདི་ལོའི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་གནང་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་བ་རེད། ཅེས་བརྗོད་འདུག
དེ་བཞིན། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས། གྲོང་ཁྱེར་ཧྥེ་ལ་ཌིལ་ཧྥེ་ཡའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྩ་ཁྲིམས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་དེ་ནི་ཆེས་བསྟོད་གཟེངས་རྟགས་ཤིག་ཡིན་དུས། འཛམ་གླིང་སྒང་གི་རླབས་ཆེན་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པ་དང་ལྷན་དུ། ངོས་ལ་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་འདི་གནང་བར་དགའ་བོ་བྱུང་། འདི་ནི་ངོས་ཀྱི་མི་ཚེ་ནང་གྲོང་ཁྱེར་ཧྥེ་ལ་ཌིལ་ཧྥེ་ཡའི་སྤུན་ཟླ་ཕོ་མོ་ཡོངས་ལ་ངོས་ཀྱིས་བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བའི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བའི་ལས་དོན་བསྒྲུབས་པར་བརྟེན་ནས་བསྩལ་གནང་བ་ཞིག་རེད། ཅེས་གསུངས་འདུག
འཛམ་གླིང་ཐོག་སྙན་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལོར་གསར་འཛུག་གནང་སྟེ། སྔར་རྗེས་སུ་འཛམ་གླིང་གི་སྐྱེས་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་རང་དབང་དང་དམངས་གཙོ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁེ་དབང་འདྲ་མཉམ་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐད་ལ་མཛད་རྗེས་བླ་མེད་འཇོག་མཁན་ཕོ་ལན་ཌའི་ལི་ཆ་ཝལ་ས་ (Lech Wałęsa) མཆོག་དང་། ལྷོ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་སྲིད་འཛིན་ནེལ་སོན་མན་ཌི་ལ་ (Nelson Rolihlahla Mandela) མཆོག དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་ཟུར་བ་ཁོ་ཧྥེ་ཨན་ནན་ (Kofi Atta Annan) མཆོག་དང་། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་བ་བྷེལ་ཁུ་ལེན་ཊོན་ (Bill Clinton) དང་རྗོར་རྗི་ཝ་བྷུ་ཤུ་ (George W. Bush) མཆོག དབྱིན་ཇིའི་སྲིད་བློན་ཟུར་བ་ཊོ་ནེ་བྷ་ལེར་ (Tony Blair) མཆོག་དང་། པ་ཀི་སི་ཐན་གྱི་བྱིས་པའི་ཁེ་དབང་རྩོད་ལེན་གནང་མཁན་མ་ལ་ལ་ (Malala) སོགས་སུ་བསྩལ་ཡོད་ཅིང་། འདི་ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་ཏེ། ཁོང་ཉིད་ད་ལྟའི་བར་ནོ་བྷིལ་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགགས་བཞེས་མཁན་རྣམ་པའི་གྲས་ནས་རང་དབང་གཟེངས་རྟགས་འདི་བཞེས་མཁན་ཨང་ ༦ པ་དེ་ཆགས་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། པདྨ་རྒྱལ།
