ཨ་རིར་གཏན་གཞི་བྱས་ཡོད་པའི་རང་དབང་ཁང་པས་ (Freedom House)འཛམ་གླིང་གི་རང་དབང་ཞེས་པའི་ལོ་འཁོར་སྙན་ཐོ་བཏོན་པའི་ནང་། བོད་ནི་འཛམ་གླིང་ནང་ཆབ་སྲིད་ཐོབ་ཐང་དང་སྤྱི་དམངས་རང་དབང་ལ་བརྩི་འཇོག་མེད་པའི་ལུང་པ་སྡུག་ཤོས་གཉིས་པར་བཞག་འདུག
དམག་འཁྲུག་ཡང་ཡང་འབྱུང་བཞིན་པའི་སི་རི་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཨང་གྲངས་ ༡ འཕྲི་འཐེན་(-1)བྱས་ཡོད་པ་དེ་གཅིག་པུ་བོད་ལས་རང་དབང་གི་མཚོན་གྲངས་དམའ་བ་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་འོག་གི་བོད་ལ་ཨང་གྲངས་ ༡༠༠ ནས་ ༡ སྤྲད་འདུག་སྟེ། ཐོབ་གྲངས་ ༡༠༠ ཐམ་པ་ནི་སྐབས་འདིར་ཡག་ཤོས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད།
ཨ་རིར་གཏན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པ་ཞེས་པ་དེས་བོད་ལ་ཆབ་སྲིད་ཐོབ་ཐང་དང་སྤྱི་དམངས་རང་དབང་གྱི་ཨང་ཀི་ ༧ ནས་ ༧ སྤྲད་ཡོད་པ་རེད་འདུག སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་ ༡ ནི་རང་དབང་གི་ཚད་མཐོ་ཤོས་དང་༧ནི་དེའི་ལྡོག་ཕྱོགས་ཏེ་རང་དབང་གི་ཚད་དམའ་ཤོས་སུ་བཞག་ཡོད་འདུག
ཚོགས་པ་དེས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནོན་ཤུགས་དང་གྱེན་ལོག་ལ་འཇིགས་ཏེ་མཐོ་རིམ་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་ངོ་རྒོལ་བ་རྣམས་ལ་དམ་དྲག་མུ་མཐུད་བྱས་པ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་དག་གིས་གྲངས་འབོར་ཆེ་བའི་ཡུལ་གྱར་བ་དང་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པར་དོགས་ནས་ཕྱི་མིར་དགའ་བསུ་མི་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་འདས་པའི་ལོ་བཅུ་བསྟུད་མར་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་གི་མཚོན་གྲངས་སམ་(Global Freedom Index)དམིགས་ཚད་ཇེ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་འདུག
རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་འབྲོག་པ་གྲོང་སར་གནས་སྤོར་དང་ལས་གནས་བརྗེ་སྤོའི་ལས་འགུལ་སོགས་ཚུད་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་མི་འབོར་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་བའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དེའི་མཇུག་འབྲས་ངན་པ་བོད་ནང་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་མངོན་བཞིན་པ་དང་དེ་ནས་ནང་སོག་དང་ཤིན་ཅང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཆགས་ཡོད་འདུག
སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་ད་དུང་བསྟན་དོན། ས་ཁུལ་འདི་དག་ནི་མི་མང་གི་འོས་བསྡུ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མཉམ་ཞུགས་ཚད་གཞི་ཧ་ཅང་དམའ་བ་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོབ་ཐང་ཤིན་ཏུ་ཞན་པའི་ཁོངས་སུ་ཚུད་འདུག
སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོ་འཁོར་མོར་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༩༥ དང་ས་ཁུལ་ ༡༥ལྷག་གི་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་ཁུལ་རེ་རེ་བཞིན་བརྡ་སྟོན་ཚད་གཞི་ཆ་རྐྱེན་ ༢༥ ལ་གཞིག་ནས་ཨང་གྲངས་ ༠ ནས་༤ བར་བསྡུར་ཡོད་པ་དང་ཆ་སྙོམས་བསྡུར་གྲངས་ ༡༠༠ ཐམ་པ་ཡོད་པ་རེད།
གཞན་ཚོགས་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་མཁན་གྱི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་གསར་འགོད་པ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པའི་ཐོག་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་འདུག
སེམས་ཕམ་ངང་ནས་ཞུ་ན་རྒྱ་མི་དམར་ཤོ་འགོ་འཛིན་སོགས་ལ་ཁག་ཡོད་མ་རེད། གང་ལགས་ཞུ་ན་རྩ་བས་ང་རང་འཚོ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་ལ་ཞལ་ནས་འདྲ་ཆགས་པོ་བཤད་དོན་དངོས་ལ་རང་དོན་རྩོ་ཆེ་རྩིས་མཁན་རྒྱ་ཆ་ཚོད་ཞུ་ན་༧༠/ལྷག་བཤད་ཀྱི་འདུག་། གཉིས་ནས་འཛམ་གླིང་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཆུང་མ་ལྟོས་པའི་ཚང་མས་རང་ཉིད་ཁོ་ནའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཆད་ཚོང་འབྲེལ་གལ་ཆེ་རྩིས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་སྤྱི་མང་བདེ་དོན་སོགས་དེབ་ནང་ལ་འདྲ་ཆགས་པོ་བཀོད་པ་མ་གཏོག་དོན་དངོས་ལག་ལེན་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་ཡོང་བའི་ལམ་ཀ་ཁོ་རང་མེད། དེ་ཕྱིར་འཛམ་གླིང་གི་གནང་གཏང་འདི་ཁ་དང་ལག་པ་མཐུན་གི་མེད་པ་རྒྱ་མིས་གསལ་པོ་ཤེས་ནས་ཁོ་ལ་བློ་ཁོག་ཆེན་པོ་ཐོག་ཁོ་རང་གང་འདོད་འདོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད་དེ་ཕྱིར་ཁོ་ལ་ཁག་མེད་ཞུ་དོན་འདི་ཡིན་ནོ།།