ལོ་ངོ་ ༨༠ རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག་བར་གྱི་དམག་འཁྲུག་བརྗེད་མི་འོས་ཀྱང་དམག་འཁྲུག་མཇུག་བསྒྲིལ་དྲན་འོས།

མཱར་ཁཱོ་ཕཱོ་ལཱོ་ཟམ་པའི་སྟེང་གི་དོན་རྐྱེན་ (MPBI) དུས་དྲན་སྲུང་གཙི་བྱས་སྐབས། རྒྱ་ནག་གིས་ད་དུང་ཡང་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་གི་བྱས་ཉེས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་གིན་ཡོད། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གིས་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་ལ་ཕྱིར་དྲན་བྱེད་འོས་མོད། འོན་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཉི་ཧོང་ནི་སྐབས་དེའི་ཉི་ཧོང་བཙན་རྒྱལ་དེ་མིན་པ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་ཉི་ཧོང་གིས་སྐབས་དེའི་ན་ཟུག་གི་ཕྱིར་དྲན་དེ་དག་དྲན་པ་བརྗེད་པའི་རེ་འདུན་འཆང་གི་ཡོད།

 མའེ་ཊིར་ (Mitter)བརྩམས།
པདྨ་རྒྱལ་གྱིས་བོད་སྒྱུར་བྱས།

བལྟས་ཚོད་ཀྱིས་མཱར་ཁཱོ་ཕཱོ་ལཱོ་ཟམ་པ་ནི་མི་རིགས་ཤིག་གི་ལས་དབང་ཐག་གཅོད་བྱེད་ས་ཞིག་ཡེ་ནས་མིན་པ་འདྲ། རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༡༥ ཡས་མས་ཤིག་གི་མཚམས་སུ་ཡོད་པའི་ལུའུ་གོ་ཆའོ་ (Lugouqiao) ཞེས་པའི་ཟམ་པ་དེ་ནི་སྒྱུ་རྩལ་མཁན་གྱིས་འདྲ་རིས་སུ་བཀོད་པ་དང་འདྲ་བོ་འདུགཟམ་པ་དེའི་བཟོ་བཀོད་ཀྱིས་དེང་རབས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་ནུབ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁམས་པ་གྲགས་ཅན་སུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ཡིད་ཀྱི་དང་བ་འདྲེན་མི་ཐུབ་པ་ག་ལ་སྲིད། རྒྱ་སྐད་དུ་ལུའུ་གོ་ཆའོ་ཞེས་པའི་ཟམ་པ་དེའི་མཚང་མིང་ལ་དབྱིན་སྐད་དུ་ “མཱར་ཁཱོ་ཕཱོ་ལཱོ་ཟམ་པ” ཞེས་འབོད་ཀྱི་འདུག

ལོ་ངོ་༨༠ཡར་སྔོན་གྱི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢ ཉིན་ཟམ་ཁ་དེར་དམག་འཁྲུག་དེ་བྱུང་བ་རེད། ༡༩༢༠ ཙམ་ནས་བཟུང་ཉི་ཧོང་གིས་རྒྱ་ནག་ནུབ་རྒྱུད་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་མགོ་བརྩམས་པ་དང་། དེའི་མཇུག་འབྲས་ལ་བརྟེན་ཏེ་ ༡༩༣༧ ལོའི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༧ ཉིན། རྒྱ་ནག་ས་གནས་དྲག་ཆས་དམག་དཔུང་དང་ཉི་ཧོང་བཙན་རྒྱལ་གྱི་དྲག་ཆས་དམག་དཔུང་གཉིས་ཟམ་ཁ་དེ་ནས་གདོང་ཐུག་བྱུང་བ་རེད། ཉིན་དེ་དག་རིང་ས་གནས་དེའི་འཁྲུག་ཟིང་ཆེས་ཆེར་འབར་ཏེ། རྒྱ་ནག་གོ་མན་ཏང་སྲིད་གཞུང་དང་ཉི་ཧོང་བཙན་རྒྱལ་གཉིས་བར་ཟློག་ཐབས་མེད་པའི་དམག་འཁྲུག་ལངས་པ་རེད། དམག་འཁྲུག་དེ་ནི་གོ་མིན་ཏང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་གཙོ་འཛིན་ཅང་ཅེ་ཧྲི་དང་ཉི་ཧོང་གི་གནམ་བསྐོས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་བར་བྱུང་བ་ཞིག་རེད།

ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་གི་དོན་རྐྱེན་དེ་ལོ་ངོ་ ༨ རིང་གི་དམག་འཁྲུག་གི་འབྱུང་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ཅིང་། ལོ་ངོ་ ༨ རིང་གི་དམག་འཁྲུག་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གི་ནན་ཅིན་ (南京) གྲོང་ཁྱེར་དང་ཞུའུ་ཀྲུག་ (徐州) གྲོང་ཁྱེར།ཁྲང་ཧྲ་ (長沙) གྲོང་ཁྱེར། ཧིང་ཡང་ (衡陽) གྲོང་ཁྱེར་སོགས་ཀྱི་ནང་དམར་གསོད་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། སྐབས་དེར་རྒྱ་མི་ས་ཡ་ ༡༤ དམར་གསོད་དང་རྒྱ་མི་ས་ཡ་ ༨༠ ལྷག་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་གྱར་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

འདས་པའི་ལོ་ངོ་མང་པོའི་རིང་རྒྱ་ནག་ནང་སྐབས་དེའི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་དམག་འཁྲུག་སྐོར་གླེང་སློང་བྱུང་མེད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། མའོ་ཙེ་ཏུང་ (毛澤東)གི་སྲིད་དབང་འོག་རྒྱ་ནག་གིས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་གཅིག་པུས་ཉི་ཧོང་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཕམ་པར་བརྒྱབ་པ་མ་གཏོགས་སྐབས་དེར་གོ་མིན་ཏང་སྲིད་གཞུང་དང་ཨ་རིའི་གཞུང་གཉིས་ཀྱི་རོགས་རམ་ངོས་ལེན་བྱེད་འདོད་མེད་པས་རེད། ཡིན་ནའང་ ༡༩༨༠ ལོའི་ནང་རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་ཆེན་མོ་ནང་ཁུལ་གྱི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པའི་འཐབ་རོགས་ཁག་གི་ངོས་ལེན་ལ་བརྟེན་ཏེ། རྒྱ་ནག་ནང་གཞི་ནས་སྐབས་དེའི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་དམག་འཁྲུག་སྐོར་གླེང་སློང་ཙམ་བྱུང་ཡོད།

༢༠༡༥ ལོའི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣ ཉིན། གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༡༧ པ་སྲུང་གཙི་བྱས་ཤིང་། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་བྱས་རྗེས་ཆེ་བའི་སྐུ་ཚབ་དམག་མི་བཞི་དང་གོ་མིན་ཏང་གི་བྱས་རྗེས་ཅན་གྱི་སྐུ་ཚབ་དམག་མི་བཞི་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་དུ་བཅུག་ཡོད།

འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༧ ཉིན། རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་མཱར་ཁཱོ་ཕཱོ་ལཱོ་ཟམ་པའི་སྟེང་དུ་དོན་རྐྱེན་ (MPBI) བྱུང་ནས་ལོ་ངོ་ ༨༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་གཙི་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གིས་དོན་རྐྱེན་དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པ་མགོ་བཙུགས་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་འཆར་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིའི་དུས་དྲན་སྲུང་གཙི་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ཁ་ཤས་ནང་སྐབས་དེའི་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་སྐོར་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་སྟོན་གྱི་ཡོད།

ཡུ་རོབ་ནང་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་བྱུང་མཐའ་དག་གཏིང་བརྗེད་དུ་སོང་བའི་སྣང་ཚུལ་བྱུང་ཡོད། ན་ནིང་དབྱིན་ཇི་ཡུ་རོབ་མཉམ་འབྲེལ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་འཐོན་མིན་གྱི་མང་མོས་འོས་བསྡུ་བྱེད་སྐབས། དབྱིན་ཇིའི་སྲིད་བློན་ཁཱ་མཱི་རོན་ (Cameron) གྱིས་གཅིག་བྱས་ན། ཡུ་རོབ་ཀྱིས་དམག་འཁྲུག་གི་མེ་རོ་སླར་གསོ་བྱེད་སྲིད་པའི་བསམ་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད།

གང་ལྟར། རྒྱ་ནག་ནང་དུས་ཡུན་རིང་བོའི་སྔོན་གྱི་དམག་འཁྲུག་དེ་ནི། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛམ་གླིང་ནང་འུར་སྒྲོག་བྱས་པ་མ་གཏོགས་གཞན་སུས་ཀྱང་གླེང་སློང་བྱུང་མེད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་རེད།

འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ ནང་རྒྱ་ནག་གིས་གཞུང་འབྲེལ་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཏེ། འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་དེ་ནི་  ༡༩༣༡ ནས་ ༡༩༤༥ ལོའི་བར་ཏེ། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༡༤ རིང་བྱུང་ལུགས་བཤད་ཀྱང་། དེ་སྔོན་རྒྱ་ནག་གིས་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་དེ་ ༡༩༣༧ ནས་ ༡༩༤༥ ལོའི་བར་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༨ རིང་བྱུང་ལུགས་བཤད་ཡོད།

ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ “རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར” ལ་རེ་འདུན་ཆེ་པོ་འཆང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་སྐབས་ཀྱི་རྙོག་འཛིང་བསྐྱར་སློང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གི་རེ་འདུན་དང་ལག་ལེན་གཉིས་འགལ་བ་ལྟག་སྤྲོད་དུ་གྱུར་ཡོད།

དེ་ཡང་ལོས་ཡིན། རྒྱ་ནག་གི་དམིགས་འདུན་གཅིག་ནི། རྒྱ་ནག་གིས་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་དུས་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་གི་བྱས་ཉེས་དྲན་གསོ་བྱས་ཏེ། འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཉི་ཧོང་གི་ཆེ་མཐོང་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་རེད།

ཉི་ཧོང་གིས་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལྷན་ཁང་གི་རྐུབ་སྟེགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྐབས། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་འཐུས་མི་ཚོར་གླེང་མོལ་བྱེད་དུས། ཁོ་ཚོས་ལམ་སང་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་བར་གྱི་མཚོ་ཁུལ་རྩོད་གླེང་བཤད་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་ལ་ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ལྷན་ཁང་ནང་ཞུགས་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདྲི་དུས། དེའི་ལན་དུ་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༧༠ སྔོན་གྱི་དམག་འཁྲུག་དེ་བཤད་ཡོང་གི་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོའི་མིག་མདུན་ནས་ཉི་ཧོང་གིས་དགོངས་སེལ་ཡིད་ཚིམ་པ་ཞིག་ཞུས་མེད་པ་དང་། སྐབས་དེའི་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུག་གི་མཇུག་འབྲས་དེས་འཛམ་གླིང་སྟེང་ད་ལྟའི་ཉི་ཧོང་གི་ཆེ་མཐོང་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་པར་འགོག་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད།

མཱར་ཁཱོ་ཕཱོ་ལཱོ་ཟམ་པའི་སྟེང་གི་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་དུ་དུས་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་སྐབས། ཉི་ཧོང་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་བཟོས་པའི་ནག་ཉེས་སྐོར་གྱི་འདྲ་རིས་མང་པོ་འགྲེམ་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། འགྲེམ་སྟོན་ཁང་དེ་ནི་མི་སྒེར་གྱིས་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་སྟབས། དེ་ལ་ཁ་རྡུང་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན། ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ས་ཊོ་ཁེ་ཨོ་ (Tokyo) ནང་ཡོད་པའི་ཡཱ་སུ་ཁུ་ནེ་མཆོད་ཁང་ (Yasukuni Shrine) ནང་དུའང་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་དུ་ཉི་ཧོང་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་འབྲེལ་དག་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

དེར་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ནང་ད་དུང་དུས་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་དྲན་གསོ་བྱེད་པའི་དམིགས་འདུན་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་ལ་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་དྲན་གསོ་བྱེད་ཐབས་སུ་མི་མང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ཙམ་གྱིས་རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ་རྒྱ་ནག་ནི་མི་རིགས་གཞན་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པར་མི་འདྲ་བའི་དམིགས་བསལ་རྒྱལ་ཞེན་གྱི་སྤོབས་པ་ཅི་ཡང་བསྐྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། དེར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་ནང་དཀའ་སྡུག་བློས་གཏོང་མང་པོ་བྱས་པར་བརྟེན་ཏེ། ད་གཟོད་རྒྱ་ནག་གསོན་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་ལུགས་སྐོར་གྱི་འདྲ་རིས་བཟོ་བ་དང་། གནས་ཚུལ་འུད་སྒྲོག་བྱེད་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ཏེ། དུས་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་གི་བྱུང་བ་དག་ལ་དྲན་སྐུལ་གང་ཐུབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ་རྒྱལ་ཞེན་རིང་ལུགས་ཀྱི་བློ་སྤོབས་བསྐྱེད་ཐབས་སུ། རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་དང་། དཔེ་ཚོང་ཁང་ཁག འགུལ་རིས་བརྙན་ཐུང་སོགས་ཀྱི་ནང་ ༡༩༣༧ ལོའི་མཱར་ཁཱོ་ཕཱོ་ལཱོ་ཟམ་པའི་སྟེང་གི་དོན་རྐྱེན་དེའི་སྣང་བརྙན་བཞེངས་སྐྲུན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢ ཉིན་གཟའ་ཉི་མར། རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་བྱུང་སྟེ་ལོ་ངོ་ ༨༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་གཙི་བྱས་ཏེ། དུས་སྐབས་དེའི་དམག་འཁྲུག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐབས་བྱས་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གིས་འཛམ་གླིང་ལ་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་ལ་ཐེབས་པའི་དམར་གསོད་ཆེན་མོ་དེ་དྲན་གསོ་བྱེད་དགོས་ཞེས་རྩོད་པ་རྒྱག་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ནའང་། དེ་རིང་གི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཞི་བདེ་དང་སྟོབས་ཆེན་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཚང་མ་ཕན་ཚུན་མཉམ་ལས་ལ་བརྟེན་ཏེ་འཚོ་གནས་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

༡༩༣༠ ལོའི་ནང་གི་འཇར་འགོག་དམག་འཁྲུག་ལ་དྲན་གསོ་བྱ་འོས་ཀྱང་། དེ་རིང་གི་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དུས་སྐབས་དེའི་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དང་རྩ་བ་ནས་མི་འདྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་འདས་པའི་དམག་འཁྲུག་གི་ཞེ་འཁོན་དེ་དག་འདོར་འོས་སྙམ།

གསར་གནས་འབྲེལ་ཐག http://www.scmp.com/week-asia/opinion/article/2101731/after-80-years-china-should-not-forget-its-war-japan-remember-its