ཕན་བདེ་གླིང་ལ་ཕེབས་ཤོག

དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།

“དེང་སྐབས་དྷ་རམ་ས་ལའི་སྐུ་ངོ་ཚོ་མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་ལ་ཕེབས་སྐབས་ཡིད་སྨོན་མི་བྱེད་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག”བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལས་སྐད་གྲགས་ཆེ་ཤོས་སྦེལ་ཀོབ་ལུགས་ཟུང་བསམ་འགྲུབ་གླིང་དང་བདེ་སྐྱིད་སླར་གསོ། དེ་བཞིན། མོན་གྷོ་འདོད་རྒུ་གླིང་དང་ལྡེ་ར་ལྡུན་བདེ་སྐྱིད་གླིང་སོགས་རེད། འོན་ཀྱང་ངས་ད་རེས་སྦེལ་ཀོབ་དང་ལྡེ་ར་ལྡུན་སོགས་ལས་ལྷག་གི་གནམ་གཤིས་ཡག་པོ་དང་། ཁོར་ཡུག་སྐྱིད་པོ། མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་པའི་གཞིས་ཆགས་ཤིག་མཐོང་སོང་། དེ་ནི་རྒྱ་གར་ཡུལ་དབུས་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ། ཆཱ་ཏི་སི་གྷར་མངའ་སྡེ་ (Chhattisgarh)ནང་གི་མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་འདི་རེད། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་ཚོས་ས་ཆ་འདི་ལ་ཆཱ་ཏི་སི་གྷར་ནང་གི་སིམ་ལ་(Shimla Of Chhattisgarh)དང་། སུད་སི་ཆུང་བ་(Small Switzerland)ཞེས་ཀྱང་འབོད།

སྔོན་ཆད་མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་དང་སྦན་ད་ར་ནོར་རྒྱས་གླིང་། ཨོ་རི་ས་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གཞིས་ཆགས་གསུམ་ནི་ས་ཆ་ཁུག་ཀྱོག་དང་ཆ་རྐྱེན་སྐྱོ་བོའི་གྲས་སུ་བརྩི་ཡང་། དེང་སྐབས་ས་འདིའི་མཛེས་སྡུག་ཡིད་དུ་འོང་པའི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་དང་། གནམ་གཤིས་དྲོད་གྲང་སྙོམས་པའི་དྭངས་གཙང་ཁ་དབུགས། འབྲུ་རིགས་སྣ་དགུ་སྨིན་པའི་གསེར་ལྡན་ཞིང་ས། གཞུང་བཟང་གཤིས་ཀ་འཇམ་པའི་ཉམས་ཆུང་ཡུལ་མི་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ཤར་ནུབ་ཀྱི་མི་སུ་ཞིག་སླེབས་ཀྱང་ཡིད་དབང་འཕྲོག་འགྲོ་བ་དང་། དེང་སྐབས་དྷ་རམ་ས་ལའི་སྐུ་ངོ་ཚོ་ཕེབས་སྐབས་ཀྱང་ཡིད་སྨོན་མི་བྱེད་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་ཅེས་ས་གནས་མི་མང་གིས་རྗོད་བཞིན་འདུག

ང་སྔོན་ཆད་གསར་འགོད་སྐོར་སྐྱོད་དང་། རྗེས་སུ་སྤྱི་འཐུས་ཕྱོགས་སྐྱོད་སོགས་ཀྱི་སྐབས། རྒྱལ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་གི་གཞིས་ཆགས་ཕལ་ཆེ་བར་ཕྱིན་མྱོང་། ཉེ་ལམ་སྦན་ད་ར་ནོར་རྒྱས་གླིང་དང་མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་། དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་དགུན་ཚོང་རྒྱག་ས་ཁག་བཅས་སུ་སྐྱོད་སྐབས། མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་འདི་ད་སྔ་ཡོངས་སུ་མ་གྲགས་པའི་གཞིས་ཆགས་སྐྱིད་ཤོས་སུ་མཐོང་སོང་།

སྔོན་ཆད་ས་འདིར་ལམ་ཁ་དེ་ཙམ་ཡག་པོ་མེད་ཀྱང་ལོ་ཤས་གོང་ནས་ལམ་ཁ་བཟོས་ཏེ། དེང་སྐབས་ཨམ་བྷེད་ཀ་པུར་གྲོང་ཁྱེར་ནས་གཞིས་ཆགས་བར་རླངས་འཁོར་ནང་སྐར་མ་ ༤༠ ཡིས་སླེབས་པ་དང་། རི་འདབས་དེར་གནམ་ཐང་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་རྒྱག་བཞིན་འདུག ཕན་བདེ་གླིང་ནས་རྒྱ་གར་ལྡི་ལིར་མེ་འཁོར་ནང་ཉིན་ཞག་གཅིག་དང་། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་བྷིང་ལོར་ལའང་ཉིན་ཞག་གཅིག་གིས་སླེབས་ཀྱི་ཡོད་འདུགས་འདིར་མནན་ན་ནེམ་ཞིང་བཏེགས་ན་འཕར་བའི་ན་གཞུང་(Jaljali)ཞེས་པ་དང་། རྒྱ་སྟག་གནས་རིའི་རྦབ་ཆུ་(Tiger Point Water Fall)ཞེས་པ། དེ་བཞིན། ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གྱེན་འབབ་ཆུ་(Ulta Pani Stream – Water Flows Uphill)ཞེས་པ་སོགས་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་ལྟེ་གནས་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་དང་དགོན་པ་སོགས་ལ་རྒྱ་གར་བ་ཚོས་བོད་ཆུང་ཆུང་(Mini Tibet of India)ཞེས་འབོད་ཅིང་། བོད་མི་ཚོའི་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་དང་སྲོལ་རྒྱུན་ཟས་རིགས་ལ་དགའ་མོས་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག

ཕན་བདེ་གླིང་གཞིས་སྒར་དེ་རི་སྟེང་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། རི་འདབས་ནས་རླངས་འཁོར་ནང་ཚང་ཚིང་གཡུ་ལོ་རྒྱས་པའི་ནགས་ཚལ་བརྒྱུད་དེ་སྐར་མ་ ༡༥ ཙམ་སྐྱོད་ན་རི་སྟེང་དུ་སླེབས་ཐུབ། རི་སྟེང་དེ་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་མཛེས་སྡུག་ཡིད་དུ་འོང་པའི་སྤང་ལྗོངས་མཐའ་སྐོར་ཤིང་ནགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཞིག་རེད། བཤད་སྲོལ་ལ། བོད་ཨ་མདོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚོ་སྔོན་པོའམ་མཚོ་ཆེན་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོའི་དཀྱིལ་གྱི་མཚོ་སྙིང་མ་ཧཱ་དེ་ཝ་ཞུ་བ་དེའང་གནའ་སྔོ་མོ་ཞིག་ལ་ཨོ་རྒྱན་པད་མས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་མན་སྤར་གྱི་རི་མགོ་འདི་ནས་བཅད་དེ་འཁྱེར་བར་བཤད།

མཚོ་སྙིང་མ་ཧཱ་དེ་ཝའི་སྐོར་ལ་གཏམ་རྒྱུད་མང་པོ་ཡོད། སྔོན་ཆད་ས་ཆ་དེ་མཐའ་ཡས་པའི་རྩྭ་ཐང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟའི་མཚོ་སྙིང་གི་ཤུལ་དུ་ས་དེའི་ཚོ་བ་ཞིག་གི་འཐུང་ཆུ་ལེན་སའི་ཁྲོན་པ་ཡོད་ཅིང་། ཁྲོན་པའི་ཁ་རྡོ་ལེབ་ཅིག་གིས་བཅད་ཡོད་འདུག མི་ཕྱུགས་སུ་ཡིན་ཡང་ཆུ་འཐུང་རྗེས་ཁྲོན་པའི་ཁ་སླར་ཡང་རྡོ་ལེབ་དེས་གཅོད་དགོས་ཀྱང་། ཐེངས་ཤིག་ཆུ་ལེན་མཁན་ཞིག་གིས་རྡོ་ལེབ་འགེབ་རྒྱུ་དྲན་པ་བརྗེད་སྟབས། ཆུ་དྲག་ཏུ་འཕྱུར་ཏེ་ཡུལ་ལྗོངས་དེའི་འབྲོག་ཁྱིམ་ཁྲི་གཅིག་མཚོ་ནང་དུ་ནུབ། སྐབས་དེར་ཨོ་རྒྱན་པད་མས་རྒྱ་གར་ནས་རི་བོ་མ་ཧཱ་དེ་ཝའི་དབུ་བཅད་ནས་འཁུར་ཡོང་སྟེ་ཆུ་མིག་དེའི་ཁ་བཅད་ཡོད་པ་དང་། དུས་དེ་ནས་བཟུང་མཚོ་ཆེན་དེའི་མིང་ལའང་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོ་ཞེས་ཐོག་པར་བཤད།

མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་གཞིས་ཆགས་འདི་ཐོག་མ་ ༡༩༦༣ ལོར་བཙུགས་པ་དང་། ད་ཆར་གཞིས་གྲོང་ ༧ དང་མི་འབོར་ ༡༡༥༧ ཡོད། དྭགས་པོ་བཤད་སྒྲུབ་གླིང་དང་ཀརྨ་ཆོས་འཁོར་གླིང༌། ཐུབ་བསྟན་དར་རྒྱས་གླིང༌། བདེ་ཆེན་ཆོས་འཁོར་གླིང་བཅས་དགོན་པ་ ༤ དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང༌དང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང༌། མངའ་སྡེ་གཞུང་གི་སྨན་ཁང་བཅས་སྨན་ཁང་ ༣ ། དེ་བཞིན། སམ་བྷོ་ཊའི་སློབ་གྲྭ་དང་། རྒས་གསོ་ཁང་། ས་གནས་འཐུས་ཚོགས་དང་ས་གནས་རང་བདེན་ཚོགས་ཆུང༌། མི་མང་མཉམ་འབྲེལ། རྩམ་ཐག་བཟོ་གྲྭ་དང་ཐུག་པའི་བཟོ་གྲྭ། ས་གནས་འོས་བསྡུའི་ཚོགས་ཆུང་། ས་གནས་གཞོན་ནུ་དང་བུད་མེད་སོགས་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་དང་ལས་ཁུངས་ཀྱང་མང་པོ་འདུགགཞིས་ཆགས་འདི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་མཐོ་ཚད་ཕི་ཀྲི་ ༣༥༠༠ དང་། ཆར་ཞོད་འབབ་ཚད་སེན་ཀྲི་མི་ཀྲར་ ༡༨༠ ཡིན་ཞིང་། དབྱར་ཁ་ཚ་བ་ཆེ་རྒྱུ་མེད་པར་དྲོད་ཚད་མཐོ་ཤོས་ཌིག་རི་སེལ་སི་ཡེས་ ༤༡ དང་། དགུན་ཁ་འཁྱག་རྒྱུ་མེད་པར་གྲང་ངར་ཆེ་ཤོས་སེལ་སི་ཡེས་ ༡༠ ཡིན་སྟབས། ཆར་ཆུ་དུས་སུ་འབབ་ཅིང་ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་ལེགས། གཞིས་ཆགས་ཡོངས་ལ་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༢༡༤༥ ཡོད་པ་དང་། ཞིང་ཁར་འབྲུ་རིགས་སྣ་ཚོགས་དང་ཤིང་ཏོག་འདྲ་མིན། སྔོ་ཚལ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་པ་མ་ཟད། ཨ་རུ་སྐྱུ་རུ་བ་རུ་དང་། སེང་ལྡིང་། ཨར་སྐྱ། ཨར་ནག ཨར་དམར་སོགས་ཤིང་སྨན་རྩ་ཆེན་རིགས་ཀྱང་གང་སར་སྐྱེ་འདུག ཉེ་ལམ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཕན་བདེ་གླིང་ནི། དེང་གི་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་འཚིག་ཇ་ཀའོ་ཧྥི་ (Coffee Plant)ཞེས་པ་འདེབས་འཛུགས་བྱ་ཡུལ་ཡག་ཤོས་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ལོ་མང་སྔོན་ནས་འདེབས་འཛུགས་བྱས་པའི་ཀའོ་ཧྥི་ཤིང་སྡོང་རྣམས་ད་ལྟ་འཚིག་ཇ་ཡག་ཤོས་(Robusta)ཞེས་པར་གྱུར་ཏེ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གང་སར་མཐོང་རྒྱུ་འདུག

དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཉམས་དགའ་ཞིང་ཡིད་མགུ་བ་ཞིག་ནི། གཞིས་ཆགས་འདིའི་མི་མང་ཚོས་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་དང་བ་ཕྱུགས་གསོ་སྐྱོང་། ལྷག་པར་དུ་གཞོན་སྐྱེས་ཤེས་འཇོན་ཅན་སྐོར་ཞིག་གིས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་དང་། ཞིང་བར་དུ་འབྲས་ལྡན་དང་འབྲས་མེད་ཤིང་ནགས་འདེབས་འཛུགས་བྱས་ཏེ། དུས་བཞིར་ཁོར་ཡུག་སྔོ་ལྗང་ཅན་དུ་སྒྱུར་བཞིན་པའི་བྱ་བ་རླབས་ཆེན་འདི་རེད།

བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཞིང་ས་མེད་ལ། ཡོད་མཁན་ཚོས་ཀྱང་ཡུལ་མིར་བོགས་མ་བཏང་སྟེ་གཞིས་མི་རང་གིས་འདེབས་ལས་བྱེད་མཁན་དཀོན། འོན་ཀྱང་ཕན་བདེ་གླིང་གི་ཞིང་ས་ཡོངས་རྫོགས་གཞིས་མི་རང་གིས་འདེབས་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་གཞིས་མི་གཞན་པའི་ཞིང་ས་དང་། རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ཞིང་ས་སོགས་བོགས་མར་བླངས་ཏེ། ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་འདེབས་ལས་ཀྱིས་སྟོན་འབྲས་དང་སྔོ་ཚལ་སོགས་ཚོང་འགྲེམ་བྱས་ཏེ། རང་གི་འཚོ་བ་བཅུད་རིལ་རིལ་བཟོས་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཞིས་ཆགས་གཞན་ལའང་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་བསྟན་དང་སྟོན་བཞིན་འདུགམན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་གཞིས་གྲོང་གསུམ་པའི་ཞིང་པ་དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བརྗོད་བྱུང་། “ངས་ད་ལྟ་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༡༡༤ ཙམ་འདེབས་བཞིན་ཡོད། ཐོན་འབབ་ཞེ་དྲགས་ཡག་པོ་འདུག ན་ནིང་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༢ ལ་ཞོག་ཁོག་འབོག་རས་ ༣༠ བཏབས་པ་ཡིན། ཟླ་བ་གསུམ་རྗེས་ལ་ཚུར་ཞོག་ཁོག་འབོག་རས་ ༣༡༥ རེག་སོང་། འབོག་རས་གཅིག་ལ་ཀེ་ལོ་(སྤྱི་རྒྱ་) ༥༠ ཡོད་པ་རེད། ཕར་བཙོང་ན་ཞོག་ཁོག་ཀེ་ལོ་གཅིག་ལ་སྒོར་ ༢༠ རེག་གི་རེད། ཆུ་ཡོད་ན་ལོ་གཅིག་ལ་ཞིང་ཁ་ཐེངས་ ༣ ལ་འདེབས་ཐུབ་པ་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ཕྲན་གྱིས་དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་ལགས་སུ། ཁྱོད་ཀྱིས་གསུང་སྟངས་བྱས་ན་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་གཅིག་ནས་ཟླ་གསུམ་ནང་ཡོང་འབབ་སྒོར་འབུམ་གཅིག་ལྷག་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་འདུག དེ་དངོས་ཡོད་རེད་དམ་ཞེས་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། “ངས་དྲང་མོ་དྲང་རྐྱང་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཡག་པོ་ཡོད་ན་མེད་མདོག་མདོག་བཤད་དེ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་རེད། ངས་སྡུག་སྐད་བརྒྱབ་ན་ང་ལ་སྤྲད་འཇོག་མཁན་དང་། ཡག་པོ་ཡོད་པ་བཤད་ན་འཕྲོག་འགྲོ་མཁན་ཡོད་མ་རེད། སོ་སོས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་པ་སོ་སོའི་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་ན་ནིང་གཞེས་ནང་སྐད་ཆ་འདྲི་མཁན་ཚོར་དྲང་མོར་བཤད་དེ། གཞིས་ཆགས་ནང་གི་མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ང་ལ་གཤེ་གཤེ་གཏོང་གི ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཞན་པར་སྐད་ཆ་གང་བྱུང་མང་བྱུང་བཤད་དེ་ང་ཚོར་གཞུང་གི་རོགས་སྐྱོར་རེག་གི་མི་འདུག་ལབ་སོང་།” ཞེས་བརྗོད་བྱུང་།

དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་ལགས་ཆུང་དུས་སློབ་གྲྭ་འཛིན་རིམ་ ༨ པའི་བར་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་། རྗེས་ལ་ཕ་མའི་མཉམ་དུ་དགུན་ཚོང་རྒྱག་ཏུའང་སོང་ཡོད་འདུག ཁོང་གིས་ད་ལྟ་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༡༡༤ ཙམ་འདེབས་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ཨེ་ཀར་ ༧ ཙམ་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་ཡིན་འདུག ད་ལོ་ཁོང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སོ་ནམ་པ་རྩེ་ཕུད་དུ་ངོས་འཛིན་ཐོབ་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དམངས་གཙོའི་དུས་དྲན་སྟེང་ཁོང་ལ་༼ ཡར་ལུང་ཟོ་ཐང་གཟེངས་རྟགས།༽ཞེས་པ་དང་ཧིན་སྒོར་འབུམ་གཅིག་བཅས་ཐོབ་ཡོད།དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། “ང་ཆུང་ཆུང་སྐབས་སློབ་གྲྭར་ཕྱིན་མྱོང་ལ། རྗེས་སུ་དགུན་ཚོང་རྒྱག་ཏུའང་སོང་པ་ཡིན། དངུལ་སྤྲད་དེ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཕྱིན་ནའང་འགྲོ་མ་ཐུབ་པ་མེད་ཀྱང་། ང་རང་གིས་ཞིང་ལས་བྱས་ཏེ་མི་ཚེ་བསྐྱལ་རྒྱུ་བདམས་པ་ཡིན། ང་རང་ལས་ཀ་འདི་ལ་འདོད་པ་ཁེངས་བསྡད་ཡོད། ང་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་ས་ཞིང་རྩ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲགས་བརྩི་བ་རེད། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་བོད་གཞུང་གིས་ང་ཚོར་ཞིང་ཁ་འདི་འདྲ་ཡག་པོ་གནང་སྟེ། ཟ་ཆོག་ཆོག་འཐུང་ཆོག་ཆོག་བཟོས་ཡོད་པ་འདི་ལ་བདག་པོ་ཡག་པོ་རྒྱག་དགོས་ཞེས་རྒྱུན་དུ་གསུང་གི་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ཙམ་ནས་བཟུང་ང་རང་གིས་མི་གཞན་གྱི་ཞིང་ས་བོགས་མར་བླངས་ཏེ་ཞིང་ལས་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་བ་ཡིན།” ཞེས་དང་། ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ། “དེང་སྐབས་མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཞིང་ཁ་འདེབས་ལས་བྱས་ན་ཕན་ཐོགས་མི་འདུག་ཟེར་གི མི་དེ་ཚོའི་གྲས་དཀའ་ལས་རྒྱག་རྒྱུར་དགའ་བོ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འགྲོ་རྒྱུར་སྒོར་མོ་འབུམ་བཅུ་གཉིས་བཅུ་གསུམ་གཏོང་གི་ཡོད། སོ་སོའི་ཞིང་སའི་ཐོག་སྒོར་སྟོང་གཉིས་གསུམ་གཏོང་རྒྱུར་ཡང་ཕངས་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ངས་སོ་སོའི་ཞིང་སའི་ཐོག་སྒོར་འབུམ་སུམ་ཅུ་བཞི་བཅུ་བཏང་ཡོད་རྒྱུ་རེད། ཕར་འགྲོ་སོང་མ་བཏང་ན་ཚུར་ཡོང་འབབ་ག་བ་རེག་གི་རེད། ངས་ཞིང་ཁའི་ཐོག་འགྲོ་སོང་མང་པོ་བཏང་སྟེ་ཐོན་འབབ་ཡག་པོ་ཡོད་པ་མཐོང་དུས་མི་རེ་ཟུང་གིས་ང་རང་གི་ཞིང་ཁ་ང་རང་ལ་སྤྲོད་རོགས་ལབ་མཁན་འདུག” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། “ཞིང་ལས་དང་མཉམ་དུ་བ་ཕྱུགས་གསོ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ང་ལ་བ་ཕྱུགས་ཡག་པོ་ ༡༢ ཡོད། བ་ཕྲུག་བཙས་ནས་ཟླ་བ་ལྔ་དྲུག་རིང་བ་མོ་གཅིག་ལ་ཉི་མ་རེར་འོ་མ་ལི་ཊིར་(Litre) ༢༠ ཡོད་པ་རེད། འོ་མ་བཙོང་ན་ལི་ཊིར་གཅིག་ལ་སྒོར་ ༥༠ རེད། བ་མོར་རྩྭ་དང་ལྟོ་ཡག་པོ་སྤྲད་ན་ལོ་རྟག་པར་བ་ཕྲུག་བཙའ་ཡི་རེད། ངས་མཚམས་རེར་འོ་མ་དཀྲོགས་ཏེ་མར་དང་ཕྱུར་བ་བཙོང་གི་ཡོད། རྒྱ་གར་བ་ཚོས་དགའ་བོ་ཞེ་དྲགས་བྱེད་པ་རེད། ང་ཚོའི་ཆཱ་ཏི་སི་གྷར་མངའ་སྡེ་ནང་། མན་སྤར་ཊི་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ལ་སྐད་གྲགས་ཡོད། སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་(Organic food)རེག་གི་རེད་ལབ་ནས་ལྟ་སྐོར་བ་དང་། ཞིབ་འཇུག་པ་དེ་འདྲ་མང་པོ་ཡོང་གི་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་ལགས་ཀྱིས་ཞིང་ཆུ་འདྲེན་གཏོང་སྐོར་བརྗོད་དོན། “དེང་སྐབས་ཞིང་ཁ་འདེབས་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་ས་འོག་ཆུ་འཐེན་འཕྲུལ་ཆས་ (Drip irrigation)ཞེས་པ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་འདུག ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་གཅིག་ལ་སྒོར་ ༢༠༠༠༠ ཙམ་གྱི་ཆུ་གཏོང་སྤྱད་སྐུད་སྦུག་འཐེན་ན་འདང་གི་འདུག སྐུད་སྦུག་ཡག་པོ་ཉོས་ན་ལོ་བཅོ་ལྔ་ཉི་ཤུར་འདང་ས་རེད། ཆུ་མང་པོ་གཏོང་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག ཚ་བ་ཆེ་དུས་ཉིན་རེར་ཆུ་ཐེངས་གཅིག་དང་། ས་ཆ་ཨེ་ཀར་གཅིག་ལ་ཆུ་ཚོད་གཅིག་མ་ཟིན་ཙམ་གཏང་ན་འགྲིག་གི་འདུག ཧ་ལམ་ཆུ་ལི་ཊར་(Litre)ཉིས་སྟོང་སུམ་སྟོང་ལྷག་འགྲོ་གི་ཡོད་ས་མ་རེད། ང་ཚོའི་མངའ་སྡེ་ནང་ཞིང་ཁར་ས་འོག་ནས་ཆུ་འཐེན་ན་གློག་རིན་མེད་རེད། དེ་ལ་གོ་སྐབས་དང་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་ཧ་ཅང་སྤྲོ་སྣང་ཆེན་པོས་བརྗོད་བྱུང་།

གཞིས་གྲོང་ལྔ་པའི་སོ་ནམ་པ་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། “ང་ལ་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༥༠ ཡོད། མན་སྤར་ནས་འབྲུ་རིགས་དང་སྔོ་ཚལ། ཤིང་ཏོག་ག་རེ་ཡིན་ཡང་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་སྐྱེ་གི་རེད། ས་ཆ་འདི་རི་སྒང་ཡིན་ཡང་ས་འོག་ན་ཆུ་ཡག་པོ་ཡོད་ས་རེད། ས་ཕི་ཊི་ Feet ༡༤༠ ཙམ་བརྐོས་ན་ཆུ་འཐོན་ཀྱི་འདུག” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ནི་སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ནས་འཛིན་རིམ་ ༡༢ ཐོན་རྗེས། མན་སྤར་གཞིས་ཆགས་ནང་དང་བླངས་དགེ་རྒན་དང་། ༡༩༩༧ ལོར་བོད་གཞུང་གིས་ལོ་གཅིག་ལྷག་རིང་སོ་ནམ་སློབ་སྟོན་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲད་ཡོད་པ་དང་། ༡༩༩༩ ལོར་ཨེ་ཛི་རཱལ་(ISRAEL)དུ་བསྐྱོད་དེ་ཟླ་བ་ ༡༡ རིང་ཞིང་ལས་ཟབ་སྦྱོང་གནང་རྗེས་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་གཞིས་ཆགས་ནང་ ༢༠༠༥ ལོའི་བར་སོ་ནམ་སློབ་སྟོན་པ་གནང་ཡོད་འདུག དེའི་རྗེས་ལས་གནས་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་ཏེ་སྒེར་གྱིས་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་མགོ་བཙུགས་ཡོད་འདུག

དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་མན་པར་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་སྐོར་བརྗོད་དོན། “མན་སྤར་གཞིས་གྲོང་ལྔ་པར་༼སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་གཞིས་གྲོང་།༽ཞེས་བཏགས་ཡོད་པ་རེད། གཞིས་གྲོང་དེའི་མི་ཚང་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ༢༠༠༥ ལོ་ནས་ང་རང་སྒེར་ངོས་ནས་ཞིང་ཁ་འདེབས་ལས་མགོ་བཙུགས་པ་ཡིན། ད་ལྟ་བསམ་བློ་བཏང་ན། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པས་ ༢༠༠༣ ལོ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་གནང་པ་དེ་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པོ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་འཚོ་བ་རྒྱུན་གནས་(Sustainable)ཙམ་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་པ་རེད། དེང་སྐབས་སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་དང་ཚོང་ལས་(Commercial)ཐད་ནས་ཀྱང་ཁེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་ཐོག་མ་མགོ་འཛུགས་སྐབས། མངའ་སྡེ་ཡོངས་ནང་སྲོལ་རྒྱུན་འདེབས་མཁན་ང་ཚོའི་གཞིས་ཆགས་གཅིག་པོ་རེད། གསར་འགྱུར་མང་པོའི་ནང་སླེབས་པ་རེད། ང་སློབ་གྲྭ་དེ་འདྲའི་ནང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་དུ་སྐད་གཏོང་སྐབས། མི་མང་པོ་ཞིག་ཧང་སང་སང་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཁྱོད་ཚོ་ཀླད་པ་རྙིང་པ་རེད་ལབ་ནས་འཕྱ་ལད་རྒྱག་གི དེང་སྐབས་མི་ཚང་མས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་རྩ་ཆེན་པོར་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་གྱི་འབྲུ་རིགས་ལ་གོང་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲག་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།ཁོང་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་དང་རྫས་སྦྱོར་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདྲི་སྐབས་ཁོང་གིས། “ང་རང་གིས་ས་ཆ་ཨེ་ཀར་ ༣༠ ཙམ་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་བཞིན་ཡོད། སྲོལ་རྒྱུན་ཐོག་མ་མགོ་འཛུགས་སྐབས་ཐོན་འབབ་ཕྲན་བུ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་སོང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན། སྔོན་མ་ཞིང་ཁར་རྫས་ལུད་མང་པོ་བླུགས་ཏེ་ས་འཕྲོ་བརླག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་ས་རེད། རྗེས་ལ་ཞིང་ཁར་བ་ཕྱུགས་ལུད་བླུགས་ཏེ་ལོ་ཤས་ཕྱིན་རྗེས་སྲོལ་རྒྱུན་དང་རྫས་སྦྱོར་གཉིས་ཀྱི་ཐོན་འབབ་འདྲ་བོ་ཆགས་སོང་། ད་ལྟ་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིང་ས་ལ་ལུད་མ་བླུགས་ཀྱང་སྟོན་ཐོག་ཡག་པོ་ཡོང་གི་འདུག ཡིན་ནའང་ ༢༠༡༠ ལོའི་རྗེས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་ཐོག་མཐུན་འགྱུར་གནང་རྒྱུ་མཚམས་བཞག་པ་དེས་ཞིང་པ་ཚོར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་དུ་བརྗོད་དོན། “ས་ཆ་འདི་ལ་བོད་པ་བསླེབས་ཏེ་ཞིང་ལས་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པ་རེད། སྔོན་མ་ཨ་ཤོམ་དང་འབྲས་ཆུང་(majree)ཙམ་མ་གཏོགས་ཡོད་ས་མ་རེད། བོད་པ་སླེབས་རྗེས་བྲ་བོ་དང་ཞོག་ཁོག་འདེབས་མགོ་བཙུགས་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཞིང་ཁར་ར་བ་སྐོར་བ་དང་ཆུ་འདྲེན་པ། ཤིང་ཏོག་དང་སྔོ་ཚལ་འདེབས་པ་སོགས་བོད་པ་ཚོས་བསླབས་པ་རེད། བརྒྱད་ཅུ་དགུ་བཅུའི་ནང་སུར་གྷུ་ཅཱ་(Surguja) རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་ལས་ཐོན་འབབ་གཙོ་བོ་མན་སྤར་གྱི་བྲ་བོ་དང་ཞོག་ཁོག་རེད། སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་ཐོག་དཀའ་ལས་མང་པོ་བརྒྱབ་སྐོར་བརྗོད་དོན། “ཐེངས་ཤིག་སོ་ནམ་སློབ་སྟོན་པ་ཚོར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཇལ་ཁ་རེག་སྐབས། ཁོང་གིས་གཞིས་ཆགས་ནང་གི་ཞིང་པ་ཚོར་རོགས་པ་ཡག་པོ་བྱོས་ཨ་གསུངས་སོང་། བཀའ་སློབ་དེ་སྙིང་ལ་བཅངས་ནས་སོ་སོས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་པ་ཡིན། ངས་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་འདེབས་ལས་དང་མཉམ་དུ་བ་ཕྱུགས་གསོ་ཉར་(Dairy farming)གལ་ཆེན་པོར་མཐོང་སྟེ། ༢༠༠༥ ལོ་ནས་བུ་ལོན་གཡར་ཏེ་བ་ཕྱུགས་ཉར་པ་ཡིན། ༢༠༡༣ ལོར་གཞིས་ཆགས་ནང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་སོ་ནམ་པ་ཚོའི་ཆེད་དུ་ཞིང་པའི་མཐུན་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ། ཞིང་པ་ཚོའི་སྟོན་ཐོག་བསྡུས་ཏེ་རྩམ་པ་འཐག་པ་དང་། པད་གངས་ཀྱི་སྣུམ། བྲ་བོ་དང་མན་ཇའི་ཕྱེ། སྒ་སྨུག་དང་སྒ་སེར་གྱི་ཕྱེ་མ་ཤོག་ཐིམ་སོགས་བཟོས་ཏེ་(Earth care Tibetan organic) ཟེར་བ་ཞིག་ཚོང་འགྲེམ་བྱས་པ་ཡིན།” ཞེས་བརྗོད་བྱུང་།“ངས་ལས་གཞི་འདྲ་མིན་སྤེལ་བའི་ཉམས་མྱོང་ལས་མཐའ་མར་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོ་དང་བརྟན་ཤོས་ག་རེ་མཐོང་སོང་ཟེར་ན། ཞིང་ཁའི་མཐའ་དང་ཞིང་ཚིགས་བར་ལ་འབྲས་ལྡན་ཤིང་སྡོང་འདེབས་འཛུགས་(agri horticulture)དང་། འབྲས་མེད་ཤིང་སྡོང་འདེབས་འཛུགས་(Agro Reforest)ཞེས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོར་མཐོང་སྟེ། ༢༠༡༦ ལོ་ནས་ས་ཆ་ཨེ་ཀར་ ༤ ཙམ་ནང་འབྲས་ལྡན་ཤིང་སྡོང་འདེབས་འཛུགས་བྱས་པ་ཡིན། ཞིང་བར་ལ་ཤིང་སྡོང་འདེབས་འཛུགས་བྱས་ན་ཞིང་ཁར་རླན་གཤེར་འཛིན་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད། ལས་ཀ་འདི་ཆུང་ས་ནས་སྒེར་སོ་སོར་ཐོན་འབབ་ཡག་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། ཆེ་ས་ནས་འཛམ་གླིང་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་ཞིང་པ་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། “ངས་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༡༤༥ ཙམ་འདེབས་བཞིན་ཡོད། ལས་ཀ་མང་པོ་འདུག་མ་གཏོགས་ཐོན་འབབ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག དཔེར་ན། ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་གཅིག་ལ་བྲ་བོ་ཀེ་ལོ་(Kilo) ༣༠ ཙམ་བཏབས་ན། ཟླ་བ་གསུམ་ནང་སྟོན་ཐོག་ཀེ་ལོ་ ༦༥༠ ཡས་མས་རེག་གི་རེད། གཞེས་ནིང་ལོར་བྲ་བོ་ཀེ་ལོ་གཅིག་ལ་སྒོར་ ༦༠ སྤྲད་སོང་། ” ཅེས་དང་། ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་བརྗོད་དོན། “ ཞིང་ཁ་འདེབས་སྐབས་གླ་བ་མང་པོ་དགོས་ཀྱང་། མན་པ་ཊི་ནས་གླ་བ་ཁེ་པོ་རེད། ངས་ལོ་རྟག་པར་རྒྱ་གར་སྐྱེས་པ་ ༢༥ དང་། བུད་མེད་ ༥༠ གླ་བཞིན་ཡོད། སྐྱེས་པ་ཚོར་ཉིན་རེར་གླ་སྒོར་ ༡༥༠ དང་། བུད་མེད་ཚོར་སྒོར་ ༡༠༠ རེ་རེད། ཞིང་ཁ་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱིས་འདེབས་ལས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ང་ལ་ཞིང་ལས་འཕྲུལ་ཆས་ཊཀ་ཊིར་(takter)གཉིས་དང་། འབྲས་འཐག་འཕྲུལ་འཁོར་(Multi thrasher)གཅིག་ཡོད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་མན་སྤར་གཞིས་ཆགས་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་འཛིན་རིམ་ ༨ པ་ཐོན་རྗེས། ནང་གི་དཀའ་ངལ་འོག་མུ་མཐུད་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་ཐུབ་མེད་པར། ཕ་མ་དང་མཉམ་དུ་དགུན་ཚོང་རྒྱག་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། དེ་རྗེས་གླ་འཁོར་གཏོང་བ་སོགས་ལས་ཀ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཤིང་། ༢༠༠༤ ལོ་ནས་ཞིང་ཁ་འདེབས་ལས་མགོ་བཙུགས་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༠༦ ལོར་ཨེ་ཛི་རཱལ་དུ་ཞིང་ལས་ཟབ་སྦྱོང་དུ་བསྐྱོད་ཡོད་འདུག

བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། “སྤྱིར་ངས་ལས་ཀ་སྣ་ཚོགས་བྱས་པ་ཡིན། སོ་ནམ་ཞིང་ལས་དེ་ཐོན་འབབ་ཡག་ཤོས་དང་བརྟན་ཤོས་རེད། དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་སྟོན་ཐོག་བཙོང་སའི་ཁྲོམ་རྭ་མི་རེག་པ་དེ་རེད། སྔོན་མ་སྟོན་ཐོག་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་ཉོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟ་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་རོགས་པ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ས་གནས་རྒྱ་གར་ཚོང་པ་ཚོར་བཙོང་ན་དངུལ་དུས་ཐོག་ལ་རེག་གི་མི་འདུག མན་སྤར་ཊི་ལ་མཚོན་ན། ཞིང་ཁ་ཚང་མར་ར་བ་བསྐོར་ཏེ། ཞིང་ཆུ་འདྲེན་གཏོང་ཐུབ་ན། ལོ་གཅིག་ལ་ཐེངས་གསུམ་འདེབས་ལས་ཐུབ་པ་དང་། ཐོན་འབབ་ཀྱང་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད། འདིའི་ཐད་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་རོགས་པ་གནང་ཐུབ་ན་ཞིང་པ་ཚོར་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་ས་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཞིང་པ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བརྗོད་དོན། “ང་རང་གི་ལྟ་སྟངས་བྱས་ན། གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་ཞིང་ལས་ལ་དབྱིངས་བསླེབ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་གཉིས་རེད། གཅིག་ཞིང་ས་ཁྱིམ་ཚང་སོ་སོར་གཏན་འཇགས་ཀྱི་བདག་དབང་མེད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཞིང་ས་ཚང་མར་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ཕུགས་འཕེར་ཡིག་ཆ་བརྟན་པོ་མེད་སྟབས། ས་ཞིང་ལ་བརྒྱ་ཆའི་བརྒྱ་བློ་འཁེལ་ནས་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དང་འགྲོ་སོང་གཏོང་རྒྱུ་བློ་ཁོག་གིས་འདང་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། གཉིས་པ། རང་གཞུང་གི་ས་ཁང་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་། མི་ཞིག་གྲོངས་ན་དེའི་ས་ཞིང་གཞུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། ཕྲུ་གུ་ཞིག་སྐྱེ་ན་དེ་ལ་ས་ཁུལ་གཞན་ཞིག་ནས་ཐོབ་སྐལ་རེག་འགྲོ་བ་སོགས་མི་ཚང་གཅིག་གི་ཞིང་ས་མཉམ་དུ་གནས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། ཞིང་སར་ར་བ་སྐོར་རྒྱུ་དང་ཆུ་འཐེན་རྒྱུ། ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུ་སོགས་ལ་དཀའ་ངལ་མང་པོ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་ཞིང་ས་བོགས་མར་ལེན་མཁན་ཚོར་ཡང་ཞིང་ཁ་མཉམ་དུ་མེད་པ་དེ་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ཕན་བདེ་གླིང་ས་གནས་མགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སོ་ནམ་སློབ་སྟོན་པ་བསྟན་པ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། མན་སྤར་གཞིས་ཆགས་ནང་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༣༠ ལྷག་འདེབས་མཁན་མི་ཚང་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཡོད་པ་ལས། གཞིས་གྲོང་ལྔ་པའི་བསྟན་འཛིན་འཕྲིན་ལས་ལགས་ཀྱིས་ཞིང་ས་ཨེ་ཀར་ ༡༡༥ དང་། གཞིས་གྲོང་དྲུག་པའི་ཀརྨ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས་ཨེ་ཀར་ ༤༥ ། གཞིས་གྲོང་བཞི་པའི་བསྟན་འཛིན་ཡིད་དབང་ལགས་ཀྱིས་ཨེ་ཀར་ ༧༠ བཅས་འདེབས་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བསྟན་འཛིན་ཡིད་དབང་ལགས་སུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ ༢༠༡༩ ལོའི་༼ ན་གཞོན་སོ་ནམ་པ་རྩེ་ཕུད།༽ཅེས་པའི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱང་ཐོབ་ཡོད་འདུག