སྨན་རམས་པ་བསྟན་འཛིན་མཐའ་ཡས།
༄༅།། ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་སྨན་གྱི་བླ། །
མཚན་ཙམ་ཐོས་པས་གཉན་རིམས་འཇིགས་ལས་སྐྱོབ། །
དུག་གསུམ་ལས་བསྐྱེད་ལུས་སེམས་འཁྲུགས་པའི་ནད། །
སེལ་མཛད་སྙིགས་མའི་མགོན་པོར་སྙིང་ནས་འདུད།།
ཅེས་མཆོད་པར་བརྗོད་པས་སྔུན་བསུས་ཏེ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གསར་པའམ་གཉན་རིམས་གློ་ཚད་གསར་པ་འདི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ལོ་མཇུག་ཙམ་ལ་རྒྱ་ནག་ཝུའུ་ཧན་ནས་གསར་དུ་ཐོན་ཞིང་ཡུལ་དེ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཡངས་པའི་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ལ་རིམ་མཆེད་ཀྱིས་འགོས་ནད་ཁྱད་པར་བ་ཛ་དྲག་གི་རང་བཞིན་ཅན་འདིའི་སྐོར་ཅུང་གླེང་ན། ནད་འབུ་འདིའི་གཟུགས་དབྱིབས་ནི་རིལ་མོ་དང་ཕྱི་ངོས་སུ་ཅོད་པན་ལྟར་ཏོག་དབྱིབས་སུ་མངོན་པས་བོད་སྐད་དུ་ཏོག་དབྱིབས་སམ་པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ཅེས་(coronavirus)བཏགས། རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་ནས་ཀོ་ཝེ་ཌི་བཅུ་དགུ་(Covid-19)ཞེས་ནད་མིང་གསར་པ་གཏན་ཁེལ་བྱས། ནད་འབུ་དེ་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་ནུས་པ་ཤིན་ཏུ་མཐོ་བར་མ་ཟད་འགོས་རྗེས་ཉིན་ཤས་རིང་ནད་རྟགས་གང་ཡང་མེད་པར་བདེ་ཐང་ངང་གནས་ཐུབ་པས་ནད་དུག་ངོས་འཛིན་མི་ཐུབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་དང་། ནད་རྟགས་མངོན་རྗེས་ཉེ་འཁོར་གྱི་མི་མང་པོར་འགོས་ཚར་བ་དང་སོ་སོའི་ནད་གཞི་ཡང་ལྕི་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་འགྱུར་ཡོད་པས། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བདེ་ཐང་ཉེན་ཚབས་ཅན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས། ནད་དུག་འདི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལ་བྱུང་བའི་སར་སིའི་(SARS)དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་བྱུང་བའི་མར་སི་(MARS)གཉིས་ཀྱི་ནད་དུག་གི་གྲུབ་ཆ་དང་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ཙམ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། དེ་གཉིས་དང་བསྡུར་ན་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་མྱུར་ཚད་དང་ནུས་པ་ཆེ་ནའང་ནད་ཚབས་ཅུང་ཡང་བ་དང་། སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཕན་སྐྱེད་ཀྱང་ཅུང་ལེགས་པར་ཐོན་བཞིན་ཡོད། ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་མཆེད་ཚུལ། ནད་རྟགས་སོགས་ལ་གཞིག་ན་རིམས་ནད་འདི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལས་གཉན་རིམས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཞིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་འདིར་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་གཞུང་ལས་གསུངས་པའི་གཉན་རིམས་ཀྱི་ནད་དང་བསྡུར་ཏེ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་འདི་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་མཆེད་ཚུལ། དབྱེ་བ། བརྟག་ཐབས། ནད་རྟགས། སྔོན་འགོག་གམ་སྲུང་ཐབས། བཅོས་ཐབས་བཅས་ས་བཅད་བདུན་གྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ།
དང་པོ། རིམས་ནད་འདི་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན།
བཅོམ་ལྡན་སྨན་གྱི་བླ་དང་དབྱེར་མ་མཆིས་པ་རྗེ་བཙུན་གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོའི་གསུང་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་རིམས་ཚད་བལ་ནད་གསོ་བའི་ལེའུ་ལས། “ལྔ་བརྒྱ་དུས་ཀྱི་ཐ་མར་གྱུར་ཙ་ན། །མི་རྣམས་འདོད་པའི་དབང་གིས་ལོག་པར་སྤྱོད། །སྔགས་པ་རྣམས་ནི་རྡོ་རྗེ་ནང་དམེ་དར། །དགེ་འདུན་བཙུན་པ་རྣམས་ནི་སྡེ་འཁྲུག་བྱེད། །མུ་སྟེགས་བན་བོན་རྣམས་ནི་ཟོར་ཁ་འཕེན། །སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་མནའ་འཐབ་ཤན་དམར་བྱེད། །དེ་དུས་མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ཀུན་འཁྲུགས་ཏེ། །ནད་ཀྱི་ཁ་རླངས་སྤྲིན་དུ་ཆགས་པ་ལས། །བལ་ནད་རྒྱུ་གཟེར་གག་ལྷོག་འབྲུམ་ནག་འབྱུང་། །གཞན་ཡང་དུས་བཞིའི་འབྱུང་བ་དམན་ལྷག་ལོག །དྲག་ཤུལ་དྲི་དུག་ཁྲོ་འཇིགས་མྱ་ངན་འདོད། །ཁ་ཟས་མ་སྙོམས་པ་ཡིས་རིམས་སུ་འགྱུར། །རྒྱུ་རྐྱེན་དེ་ཡིས་མཁྲིས་པའི་མེ་དྲོད་བསླང་། །”[1]ཞེས་དང་།
ཡང་མན་རྒྱུད་ཀླུའི་གདོན་གསོ་བའི་ལེའུ་ལས། “ལན་ཅིག་ལྔ་བརྒྱ་ཐ་མའི་དུས་ཚོད་དུ། །བསྐལ་པའི་ཆ་ཉམས་འབྱུང་བའི་བཅུད་ཤོར་བས། །མི་རྣམས་ཟ་ཐང་བྲི་ནས་དབུལ་པོར་འགྱུར། །ས་གཉན་རློག་ནས་སྤང་ཐ་ཞིང་དུ་འདྲུ། །ཆུ་གཉན་དཀྲུགས་ནས་ནེའུ་གསིང་རྫིང་དུ་བསྐྱིལ། །ཤིང་གཉན་གཅོད་ཅིང་རྡོ་གཉན་རྩ་བ་འདེགས། །མི་གཙང་ཐབ་གཞོབ་ཤན་དམར་འཇོལ་ཉོག་སྤྱོད། །བན་བོན་ནུས་པ་སྒྲུབ་པའི་ལོང་མེད་ནས། །གཉན་ས་དཀྲུགས་པས་དགྲ་རྣམ་ཐུལ་ལ་རེ། །དེ་ཚེ་ཀླུ་གཉན་ས་བདག་ལྷ་སྲིན་འཁྲུགས། །”[2]ཞེས་གསུངས་པ་དང་།
མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་ནད་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “དེ་ལ་རྒྱུ་ནི་དུག་གསུམ་ལས་སྐྱེད་པའི། །སྡེ་བརྒྱད་ལ་སོགས་དྲག་པོའི་གདོན་ཡིན་ཏེ། །རྐྱེན་ནི་མི་བསྲུན་སྙིགས་མའི་མི་རྣམས་ཀྱིས། །ཁྲིམས་ལ་མི་གནས་མནའ་ཟ་ནང་དམེ་བྱེད། །བག་མེད་ཐོ་ཅོས་ལྷ་ཀླུ་ཀུན་ལ་བསྡོས། །དམ་ཚིག་མི་སྲུང་བླ་མའི་བཀའ་ཡང་བཅག །མ་རུང་མི་དགེ་སྤྱོད་ངན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། །སྲུང་མའི་ཐུགས་ཁྲོས་ལྷ་ཡང་བདུད་དུ་བབས། །མ་མོའི་ཁ་རླངས་གདུག་པ་སྤྲིན་དུ་འཁྲིགས། །གཉན་རྒོད་རིམས་ནད་ཆར་བཞིན་བབ་པ་ལས། །སྤྲ་བ་རླན་མེད་མེ་དང་འཕྲད་པ་བཞིན། །རྒྱུ་ལ་རྐྱེན་དེས་ཏྲེ་ཏྲེ་ཧོ་ཞེས་སམ། །པརྤ་ཏ་སྟེ་སྲིན་གྱི་གཟུགས་སྤྲུལ་པ། །རྩངས་པའི་མགོ་དབྱིབས་ཁ་ཆེ་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །མཇུག་རིང་རྟ་བླ་ལྟར་དུ་ཡན་ལག་མང༌། །རླུང་གཤོག་ལྡན་པས་ཕྱོགས་ཀུན་རྒྱུ་བ་སྟེ། །བར་སྣང་ཁམས་ནས་བ་སྤུ་སྣ་སྒོར་(བདུད་རྩི་བུམ་པ་དང་རྒྱུད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཟུང་དུ་བསྒྲིལ་བ།)འཇུག །དེ་བསྟུན་ལུས་ནང་གནས་པའི་སྲིན་འབུ་ནི། །ཁྲག་སྲིན་རྐང་མེད་ཟླུམ་ལ་དམར་བ་དེ། །ཁྲག་ལ་གནས་ཤིང་རྩ་ནང་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ། །གཉན་ནད་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་དང་མཛེ་ནད་བྱེད། །ཅེས་པའི་དུག་ཅན་སྲིན་བུ་རྣམ་པ་བདུན། །ཟངས་ལྟར་དམར་ཞིང་ཕྲ་ལ་བལྟར་མི་མངོན། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ལ་མགོ་རྐང་ཁྱབ་རྒྱུ་ནུས། །དེ་ལ་རྐྱེན་ནི་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས། །སྐྱེད་བྱེད་ཡུལ་དུས་ཟས་སྤྱོད་གདོན་རྐྱེན་གྱིས། །སྲིན་འཁྲུགས་ལུས་ཟུངས་ཟོས་པས་གཉན་ནད་བྱུང༌། །”[3]
ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་དུས་ངན་སྙིགས་མའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཚུལ་མིན་གྱི་སྤྱོད་པ་སྣ་དགུ་བྱས་པའི་ཉེར་ལེན་གྱིས་དཀར་ཕྱོགས་ལ་དགའ་བའི་སྲུང་མ་དང་ལྷ་ཀླུ་སྡེ་བརྒྱད་རྣམས་མ་དགའ་བར་འཁྲུགས་པ་དང༌། བག་མེད་འདོད་རྔམ་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་ཏེ་མི་རྣམས་ཕན་ཚུན་འཁྲུགས་པར་མ་ཟད་ལྷ་ཀླུ་ཀུན་ལ་བསྡོ་ཞིང་། རང་ཉིད་གནས་སའི་ཁོར་ཡུག་གི་རྩི་ཤིང་ནགས་ཚལ་སོགས་ཤིང་གཉན་རིགས་གཅོད་བྲེག་དང་། མཚོ་དང་མཚེའུ། འབབ་ཆུ་སོགས་ཆུ་གཉན་དཀྲུགས་པ། རི་བོ་དང་རི་ཕྲན་གྱི་ཁོང་ནས་གཏེར་རིགས་འདོན་ཆེད་ས་གཉན་དང་རྡོ་གཉན་སློག་པ། བྱ་དང་བྱིའུ། གཅན་གཟན། རི་དྭགས། ཆུར་གནས་སྲོག་ཆགས་རིགས་འདོད་སྲེད་ཀྱིས་གསོད་པ་དང་ཟ་བ་སོགས་ཀྱིས་མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་འཁྲུགས་ནས་ནད་ཀྱི་ཁ་རླངས་གནམ་ས་བར་སྣང་ལ་སྤྲིན་ལྟར་འཁྲིགས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པས། “སྤྲ་བ་རླན་མེད་མེ་དང་འཕྲད་པ་བཞིན་”དུ་གྱུར་ནས་གཉན་ནད་གདུག་པ་ཅན་ནམ་ནད་འབུ་(Virus)ཕྲ་མོ་འདི་དག་རིམ་པས་བྱུང་བ་ཡིན།
མན་ངག་རྒྱུད་ཚ་བ་སྤྱི་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “དུས་གདོན་གཉིས་ཀྱིས་མ་བསྐྱེད་རིམས་མི་འབྱུང་། །”[4] ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རིམས་ནད་ཐམས་ཅད་དུས་དམན་ལྷག་ལོག་པ་དང་གདོན་གློ་བུར་བས་གཙེས་པས་བསྐྱེད་དེ་མི་རྣམས་མནར། ནད་འབུ་དེ་དག་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་འཇུག་སྒོ་དྲུག་[5]པོ་གང་རུང་ནས་ཞུགས་ཏེ་ནང་དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་[6]སོགས་ལ་བབས་ནས་སྐྱེད་པར་གསུངས་པའོ། །
གཉིས་པ། ནད་ཡམས་རིགས་ཇི་ལྟར་མཆེད་པའི་ཚུལ།
མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་རིམས་ཚད་བལ་ནད་གསོ་བའི་ལེའུ་ལས། “རྔུལ་ལ་བབས་ནས་བད་ཀན་མཁྲིས་པ་རླུང་། །འཇུག་སྒོ་དྲུག་ཏུ་རིམ་པས་འཇུག་པ་ལས། །དྲིས་ཕོག་ཡམས་སུ་རིམས་ཀྱིས་འགོས་པའི་ཕྱིར། །རིམས་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་མིང་དུ་བཏགས། །”[7] ཞེས་ཐོག་མར་སྐྱི་ལ་གནས་པའི་རྔུལ་ལ་བབས་པ་དང་། དེ་ནས་བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པ། རླུང་གསུམ་ལ་རིམ་གྱིས་འབབ། སྤྱིར་མིག་དང་རྣ་བ། སྣ། ཁ། ཆུ་སོ་ཞེས་གཅིན་ལམ་དང་བཤང་ལམ་བཅས་ཕྱིའི་འཇུག་སྒོ་དྲུག་ལས་ཞུགས་པ་ཡོད་ཀྱང་མང་ཆེ་བ་སྣ་སྒོ་ནས་འཇུག ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་རིམ་པ་ཡང་ལྤགས་ཤ་རྩ་རུས་དོན་སྣོད་བཅས་ནང་གི་འཇུག་སྒོ་དྲུག་ལ་རིམ་གྱིས་འཇུག་པ་སོགས་ཕྱི་ནས་འགོས་ཚུལ་དང་། ལུས་ནང་དུ་རྒྱུ་ཚུལ་གྱི་རིམ་པ་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད།
དེ་དང་འདྲ་བ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་ནད་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “རླུང་གཤོག་ལྡན་པས་ཕྱོགས་ཀུན་རྒྱུ་བ་སྟེ། །བར་སྣང་ཁམས་ནས་བ་སྤུ་སྣ་སྒོར་འཇུག །”[8] ཅེས་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་བསྡུས་པའི་ལེའུ་ལས། “དུས་ཐུག་བདུད་རྩི་གཉིས་ཀྱིས་སྒོ་དགུ་བསྡམ། །”[9] ཞེས་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་གཉན་རིམས་སྒོ་དགུ་ནས་འགོས་སྲིད་པ་གསལ་པོར་བསྟན་པ་ཡིན། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ལྟོ་སྟོང་སེམས་ཞུམ་དུས་སུ་ནད་དྲི་བསྲུང་། །འགྲངས་ངོམས་སྲུང་བས་དཔའ་སྐྱེད་དེ་དུས་བལྟ། །”[10] ཞེས་ལུས་སྟོབས་ཞན་པ་དང་སེམས་ཞུམ་པའི་སྐབས་སུ་འགོས་སླ་བས་ངེས་པར་ནད་དྲི་སྲུང་དགོས་གསུངས་པ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་གཟབ་ནན་བྱ་དགོས་པ་དང་། ལྟོ་འགྲངས་ལ་ངོམས་ཤིང་ལུས་སྟོབས་རྒྱས་པ་དང་། སེམས་དཔའ་བ་བཅས་ཀྱི་དུས་སུ་དེ་ཙམ་མི་འགོས་པས་སྲུང་བ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལས་དོན་ཆེད་ཕྱིར་སྐྱོད་ཆོག་པ་དང་། སྨན་པས་ཡང་ནད་པར་བལྟ་ཆོག་པ་གསུངས་ཡོད།
དེ་བཞིན་རྫས་སྦྱོར་དུག་གི་ནད་རིགས་འགོས་ཚུལ་ཡང་། རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་བསྡུས་པའི་ལེའུ་ལས། “རྫས་སྦྱོར་དུག་གི་སྲུང་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ། །དུ་བ་སྣ་སྒོ་རེག་པ་ཆུ་སྒོ་བསྲུང་། །རླངས་པ་ཉི་ཟེར་བསྲུང་བ་གཉིས་ཀ་གཅེས། །”[11] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་དུ་བ་ལ་བསྐུར་ན་སྣ་སྒོ་དང་། རེག་བྱ་བསྐུར་ན་ཆུ་སྒོ་དང་། རླངས་པ་དང་ཉི་ཟེར་ལ་བསྐུར་ན་བ་སྤུའི་སྒོ་བསྲུང་དགོས་པ་སོགས་ཞིབ་རྒྱས་གསུངས་ཡོད།
རྒྱ་ནག་ཝུའུ་ཧན་ནས་མཆེད་པའི་ནད་དུག་འདི་ཐོག་མར་སྒལ་ཚིགས་ཅན་དང་འོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས། དཔེར་ན། ཕ་ཝང་དང་པི་ལྷ་མོ་སོགས་སྲོག་ཆགས་ལས་མིར་འགོས་པར་བཤད་པ་དང་། དེ་ཡང་མིའི་དབུགས་ལམ་དང་། འཇུ་བྱེད་མ་ལག དབང་རྩའི་མ་ལག་སོགས་ལ་འགོས་ཤིང་མཆེད་པ་དང་། མི་ལ་འགོས་རྗེས་མིའི་ཁ་ལུད་དང་མཆིལ་མ། ཁ་རླངས་སོགས་ཀྱི་གཤེར་རྡུལ་བརྒྱུད་ནས་ཕན་ཚུན་འགོས་འགྲོ་བ་ཞིག་ཡིན། གཙོ་བོ་ནད་དུག་འདི་ཕོག་ཟིན་པའི་ནད་པའི་ཁ་རླངས་ཀྱི་གཤེར་རྡུལ་དང་། དེས་ཐུག་རེག་བྱས་པའི་དངོས་པོའི་ཐོག་མི་གཞན་གྱིས་ཐུག་རེག་བྱས་ཏེ་སོ་སོའི་ཁ་སྣར་ཐུག་རེག་བྱས་པ་སོགས་ལས་འགོས་པའི་གཤེར་རྡུལ་ཁ་སྣ་མིག་སོགས་སུ་ཤོར་ནས་ན་བ་དང་། དེ་བཞིན་འདུ་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་ནད་པས་གློ་དང་སྦྲིད་པ་བརྒྱབས་པ་སོགས་ཀྱིས་གཤེར་རྡུལ་མཁའ་རླུང་དུ་འདྲེས་པ་མི་གཞན་གྱི་ཁ་སྣར་སོང་བ་སོགས་ཀྱིས་འགོས་ཁྱབ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། ད་དུང་ནད་པའི་བཤང་བའི་ནང་ནད་འབུ་ཡོད་པས་བཤང་ལམ་ནས་ཀྱང་འགོས་སྲིད་པར་དོགས་པ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
གསུམ་པ། རིམས་ནད་ཀྱི་དབྱེ་བ།
གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་རིམས་ཚད་བལ་ནད་གསོ་བའི་ལེའུ་ལ་ལས། “དབྱེ་བ་བལ་ནད་འབྲུམ་པ་རྒྱུ་གཟེར་དང་། །གག་ལྷོག་ཆམ་པའི་རིམས་དང་རྣམ་པ་ལྔ། །”[12] ཞེས་དང་། མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་ནད་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “མདོར་ན་མིང་བཟུང་མི་ལང་ནད་ཀྱི་རིགས། །དུ་མས་འགྲོ་བའི་ཚེ་སྲོག་མྱུར་དུ་ལེན། །”[13] ཞེས་བབས་སའི་དབང་གིས་གཉན་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་དངོས་སུ་གསུངས་ཤིང་། ད་དུང་དུས་ངན་སྙིགས་མའི་སྐབས་ནད་མིང་འདོགས་པར་དཀའ་བའི་གཉན་རིམས་མཐའ་ཡས་པ་འབྱུང་བར་གསུངས། ད་ལམ་གྱི་ཏོག་དབྱིབས་གློ་ཚད་ལ་དབྱེ་ན་ཀ་པ་དང་། ཁ་པ། ག་པ། ང་པ་བཅས་རིགས་བཞི་ཡོད་པར་བཤད་ལ། དེ་བཞིན་ཡུལ་གྲུ་ཁ་ཤས་ལ་ནད་དུག་གི་རྫས་ཕྲན་བུ་མི་འདྲ་བར་འགྱུར་བ་སོང་ཡོད་པ་ཡང་རྟོགས་ཡོད།
བཞི་པ། རིམས་ནད་བརྟག་ཐབས།
རྒྱུད་བཞིའི་ཕྱི་མ་རྒྱུད་ཀྱི་རྩ་མདོ་ལས། “རིམས་ཚད་རྩ་ནི་ཕྲ་ལ་མགྱོགས་པར་འཕར། །གཉན་གྱི་རྩ་ནི་འཁྱུག་ཅིང་ལྕམ་དྲལ་བྱེད། །གདོན་རྩ་རྩ་རྒྱུད་མི་སྙོམས་འགྱུར་ལྡོག་མང་། །ངེས་མེད་སྡོད་འཐེན་ལྕམ་དྲལ་བྱེད་པ་སྟེ། །”[14] ཞེས་སོགས་གསུངས་ན་ཡང་། བདུད་རྩི་བུམ་ཆེན་ལས། “ནད་ཀྱི་རླངས་ཀྱིས་ཐེབས་པའི་རྟགས༔ སྔོན་ལ་རྨི་ལམ་ཉག་ཉོག་འོངས༔ ལུས་པོ་ཁ་ལྕེ་རྩེ་འདར་ཁྱེར༔ ” ཞེས་དང་། “དཔྱི་རྐེད་ཚིགས་དང་རུས་མིག་ཁོལ༔ ” ཞེས་དང་། “ལུས་འདར་ཁོང་ལྕི་ཤེས་པ་ཉོག༔ རྩ་ནི་གྲིམས་ཤིང་ཕྲ་ལ་སྤུན༔ སྙིང་མི་དགའ་ཞིང་འགྲོ་སྙིང་འདོད༔ ” ཅེས་དང་། “རླུང་ཚད་གཉིས་ཀྱི་རྟགས་འབྱུང་བས༔ བརྟག་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་ཡིན༔ “[15] ཞེས་དང་། མན་ངག་ལྷན་ཐབས་ལས། “དྲག་པོའི་ཟུག་རྔུས་ལུས་ཟུངས་གློ་བུར་འཁྲུག །ཚ་ཡང་གྲང་ཚུལ་གྲང་ཡང་ཚ་ཚུལ་སྟོན། །ངེས་མེད་སྣ་ཚོགས་རྩ་ཆུ་འཆོལ་བར་འབྱུང་། །”[16] ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་རྩ་ཆུ་སོགས་ཀྱིས་བརྟག་དཀའ་ནའང་། གཉན་རིམས་ལ་དོགས་པའི་སྐབས་སུ་དང་པོ་དུས་དམན་ལྷག་ལོག་པ་བྱུང་ཡོད་མེད་དང་། གདོན་གྱི་གནོད་པ་ཡོད་མེད་བརྟག་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱུན་ལྡན་མིན་པའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཀྱི་ཤ་ཟོས་པ་དང་སོ་རྒྱབ་པ། རེག་ཐུག་གི་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཡོད་མེད་བཅས་ལ་བརྟག་པ་དང་། ཁྱད་པར་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་ཡོད་མེད་ལ་བརྟག་པ་དང་། ཡོད་ན་དེ་རྣམས་ལ་འབྲེལ་ཐུག་བྱུང་ཡོད་མེད་སོགས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ནས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་ཐབས་བྱ་དགོས།
དེང་དུས་ཚན་རིག་པས་བརྟག་ཐབས་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དང་པོ་ནད་དུག་ཕོག་ཡོད་མེད་ངོས་འཛིན་ཆེད་ཤིང་ཐུར་ཕྲ་མོའི་སྣེར་སྲིན་བལ་སྤྲས་པས་སྣ་ཁུང་དང་མིད་གྲེ་གཉིས་ལས་གཤེར་ཁུར་བླངས་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པ་དང་། དེ་ཡང་རིགས་གཅིག་ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་ ༢ ནང་བརྟག་འབྲས་འདོན་ཐུབ་པ་དང་། རིགས་གཅིག་བརྟག་དཔྱད་ཁང་དམིགས་བསལ་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱ་དགོས་པ་དང་དེའི་བརྟག་འབྲས་ཉིན་ ༡ དང་ ༢ ནང་འདོན་ཐུབ་པ་ཡིན། གང་ལྟར་གཤེར་ཁུའི་ནང་ནད་འབུའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་རྫས་(DNA)ཡོད་མེད་བལྟ་བ་དང་། ཡོད་ན་ནད་འབུ་ཡོད་པས་ནད་ཕོག་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་རེད།
གཉིས་པ་སྔོན་ཆད་མི་དེར་ནད་འབུ་འདིའི་རིགས་ཕོག་མྱོང་ཡོད་མེད་བརྟག་པ་དང་། དེ་ནི་ནད་པའི་ཁྲག་བླངས་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པས། མི་དེའི་ལུས་ནང་ནད་འབུ་འདི་འགོག་པའི་རྫས་བཟོས་ཡོད་མེད་བརྟག་པ་དེ་རེད། རྫས་ཡོད་ན་སྔོན་མི་དེར་ནད་འབུ་འདི་རིགས་ཕོག་ནས་དྲག་ཚར་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད། ནད་དུག་ཕོག་ཡོད་མེད་ལ་དང་པོ་ལྟར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ལ། ནད་དུག་ཕོག་ཟིན་པའི་ནད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་གཞོགས་འདེགས་བརྟག་དཔྱད་ལ་ཁྲག་གི་རྒྱུན་སྲོལ་བརྟག་དཔྱད་དང་། དྲི་ཆུའི་རྒྱུན་སྲོལ་བརྟག་དཔྱད། གློ་བའི་སི་ཊིའི་(CT )བརྟག་དཔྱད། དགོས་ངེས་བྱུང་ན་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་མ་ལག་གི་བྱེད་ལས་སོགས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ནས་ནད་གཞིའི་ལྕི་ཡང་དང་། དོན་སྣོད་གཞན་ལ་གནོད་སྐྱོན་བྱུང་ཡོད་མེད་སོགས་ཞིབ་ཕྲ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ནས་དེ་མཐུན་གྱིས་གསོ་བཅོས་བྱེད་དགོས།
ལྔ་པ། རིམས་ནད་འདིའི་ནད་རྟགས།
མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་རིམས་ཚད་བལ་ནད་གསོ་བའི་ལེའུ་ལས། “སྤྱི་ལ་མ་སྨིན་རྒྱས་དང་སྟོངས་པ་གསུམ། །དང་པོ་མ་སྨིན་རིམས་ཀྱི་མངོན་ཚུལ་ནི། །ཕྲུམ་སེར་ཡུན་རིང་མགོ་རྐང་ཚིགས་གཞི་ན། །ལུས་ལྕི་སྒྱིད་སྐྱུར་རྨི་ལམ་ཟ་ཟི་མང་། །” ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “བར་དུ་རིམས་རྒྱས་ལུས་ལྕི་རྔུལ་དྲི་མནམ། །མིག་མདངས་དམར་སེར་ལྕེ་མཆུ་སོ་དྲེག་ཆགས། །མགོ་ན་སྐོམ་དད་ཆེ་ལ་ཤེས་པ་གཡུང་། །” ཞེས་དང་། “ཐ་མར་ཞུ་འཁྱགས་མཚམས་སླེབ་སྟོངས་པའི་རྟགས། །དཔྱི་དང་རྐེད་པ་རུས་རྐང་ཁྱད་པར་ན། །ལུས་རྔུལ་གཉིད་ཆུང་མགོ་འཐོམ་རྣ་བ་འུར། །” ཞེས་དང་། “གློར་བབས་རོ་སྟོད་གཟེར་ལ་ལུད་པ་སེར། །”[17] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་།
མན་ངག་ལྷན་ཐབས་ཆམ་རིམས་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “སྤྱི་རྟགས་ཀུན་ལ་གློ་དང་སྦྲིད་པ་འབྱུང་། །གྲེ་བ་མཚུལ་བ་ཚ་འགགས་སྣ་ཆུ་འཛག །མཁྲིས་གྱུར་མགོ་དང་ཚིགས་གཞི་བྱིན་ཉྭ་ན། །”[18] ཞེས་སོགས་རིམས་ཀྱི་རྟགས་དང་། ཡང་མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་ནད་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “གཉན་ཞེས་བྱ་བའི་གདུག་ཅན་ནད་སྣ་ནི། །བསོད་ནམས་མཐུ་ཞན་སྙིགས་དུས་སེམས་ཅན་ལ། །གཞུང་ཆེན་རྣམས་སུ་མ་གྲགས་ནད་སྣ་དང་། །ཕྱོགས་ཙམ་མ་གཏོགས་མ་གསུངས་དུ་མ་འབྱུང་། །བཅོས་པའི་ལོང་མེད་འཕྲལ་དུ་ཐོག་བབས་གསོད། །གཉན་ནད་ནག་པོས་འཛམ་གླིང་བཞི་ཆ་སྟོང་། །དྲག་པོའི་ཟུག་རྔུས་ལུས་ཟུངས་གློ་བུར་འཁྲུག །ཚ་ཡང་གྲང་ཚུལ་གྲང་ཡང་ཚ་ཚུལ་སྟོན། །ངེས་མེད་སྣ་ཚོགས་རྩ་ཆུ་འཆོལ་བར་འབྱུང་། །”[19] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ནད་དེ་འབྱུང་བའི་སྤྱི་རྟགས་དང་པོ་ནི། །ཞག་འགའི་གོང་ནས་ཚིག་པ་ཟ་བ་དང་། །ཁྲོ་དང་ངུ་འདོད་སྐབས་སུ་འཁྲུ་སྐྱུག་འབྱུང་། །ནད་གཞི་གང་ཡོད་སྟེང་འབབ་རེས་འགའ་གཟེར། །”[20] ཞེས་དང་། ལྷན་ཐབས་གཉན་རིམས་ངམ་རུ་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “ཕྱི་རྟགས་ཆམ་པའི་མངོན་ཚུལ་འདྲ་བ་ལ། །གྲང་ཤུམ་ཚིགས་བརྒྱུད་གཡའ་ལ་སྒྱིད་པ་སྐྱུར། །གློ་སོར་ལྷེན་སྣ་མགྲིན་པ་མི་བདེ་ཞིང་། །ཚ་སུབས་གྲེ་བའི་ནད་འབྱུང་རྩ་ཁ་བྱང་། །”[21]ཞེས་སོགས་གཉན་ནད་ཀྱི་རྟགས་མང་དུ་གསུངས་ཡོད་ནའང་། ནད་དེ་བབ་ས་དང་གནས་ཡུལ་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་ནད་རྟགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་འབྱུང་ཚུལ་གསུངས་པས་ལག་ལེན་དང་མཐོང་བ་མངོན་གྱུར་གྱིས་དཔྱད་ཞིབ་བྱ་དགོས་སོ། །
རྒྱ་ནག་ཝུའུ་ཧན་ནས་བྱུང་བའི་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གི་གསར་པའི་ནད་པ་གྲངས་ ༢༠༡༩ ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པར་[22]ཐུན་མོང་གི་ནད་རྟགས་ནི་ཚ་བ་རྒྱས་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༨༧་༩ དང་། གློ་ལུ་བ་བརྒྱ་ཆ་ ༦༧་༧ ཡིན་ཞིང་། ཉུང་ཤས་ལ་འཁྲུ་བ་བརྒྱ་ཆ་ ༣་༧ དང་སྐྱུགས་པའི་བརྒྱ་ཆ་ ༥་༠ རྟགས་ལྡན་པ་དང་། གློག་དཔར་བརྟག་དཔྱད་(computedtomography)བྱས་པར་ནད་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༧༦་༤ ལ་གློ་ཚད་ཡོད་པར་མངོན་པ་དང་། ནད་པ་བརྒྱ་ཆ་༨༢་༡ལ་རྨེན་བུའི་ཕྲ་ཕུང་(lymphopenia)བྲི་བ་དང་། བརྒྱ་ཆ་ ༣༦་༢ ལ་ཁྲག་ལེབ་ཆུང་བ་(thrombocytopenia)བྲི་བའི་རྟགས་ཡོད་འདུག སྤྱིའི་དབང་དུ་ནད་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༣༣་༧ ལ་ཁྲག་རིལ་དཀར་པོ་(leukopenia)བྲི་བའི་རྟགས་མངོན་པའོ། །
ཡོངས་གྲགས་སུ་ཚ་བ་རྒྱས་པ་དང་། གློ་ལུ་བ། རྒྱུན་ལྡན་ཆམ་རིམས་དང་མི་འདྲ་བར་དབུགས་ཐུང་བའམ་དབུགས་གཏོང་ལེན་དཀའ་བ་བཅས་ཀྱི་ནད་རྟགས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། དེ་བཞིན་ནད་པ་རེ་ཟུང་ལ་སྣ་ཁུང་ནང་ཟ་འཕྲུག་འབྱུང་བ་དང་། མིད་པ་སྐམ་པ་དང་རྒྱུན་ལྡན་མིན་པའི་ཟ་འཕྲུག་འབྱུང་བ། མགོ་གཟེར་རྒྱག་པ། སྒྱིད་ལུག་འབྱུང་བ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྟགས་མངོན་བཞིན་ཡོད། ནད་ཚབས་ཆེ་བར་གྱུར་སྐབས་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བ་དང་བརྒྱལ་བའམ་འབོག་པ། ཟུངས་ཁྲག་ཟད་ནས་ཁྲག་གཅོད་ནུས་པ་ཞན་དུ་འགྲོ་བ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྟགས་ཐོན་པ་དང་། ཡང་ནད་པ་འགའ་ཤས་ལ་ཚབས་ཆེའི་ནད་རྟགས་སྣ་ཚོགས་ཐོན་བཞིན་ཡོད་པས་འདིའོ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ཁ་ཚོན་གཅོད་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད།
རྒྱ་ནག་ནས་ནད་དུག་གིས་ཤི་བའི་ཕུང་པོ་གཤགས་ལས་ཀྱིས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པར། གློ་བའི་ཕུང་གྲུབ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཆེར་མེད་ཀྱང་། གློ་བའི་ཡུལ་དུ་བེ་སྣབས་ཀྱིས་ཁེངས་ཏེ་རྩ་ལམ་རྣམས་འགག་ནས་གློ་བའི་བྱེད་ལས་ཉམས་རྒུད་དུ་སོང་བ་དང་། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སྙིང་དང་མཆིན་པ། མཁལ་མ་བཅས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཀྱང་ཉམས་ནས་འཆི་རྐྱེན་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་མང་དག་ཅིག་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པས་ཐོག་མ་ནས་ནད་དུག་མི་ཕོག་པའི་ཐབས་ལ་ངེས་པར་རིག་པ་སྒྲིམ་དགོས།
དྲུག་པ། ནད་དུག་འདི་སྔོན་འགོག་གམ་སྲུང་ཐབས།
ན་ཚ་གང་ཞིག་ཡིན་ནའང་མི་ན་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟེན་ནས་སྔོན་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་གཉན་རིམས་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ནད་རིགས་རྣམས་སྔོན་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་དོ་གལ་ཆེན་པོར་བརྩི་དགོས་པའི་ཚུལ་ལ་རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་བསྡུས་པའི་ལེའུ་ལས། “ལན་ཅིག་ལྔ་བརྒྱའི་ཐ་མར་བབ་དུས་ན། །འབྱུང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གློ་བུར་ཡེ་འདྲོག་གཏོང་། །མ་མོ་མཁའ་འགྲོས་ནད་ངན་ཡམས་སུ་འབེབས། །མུ་སྟེགས་གདུག་པས་རྫས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་བྱེད། །དེ་དུས་བདག་གཞན་སྲུང་བ་ཤིན་ཏུ་གཅེས། །”[23]ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “སྲུང་བ་མི་ལྡན་རིམས་ནད་བག་མེད་འཆོས། །དམག་གདོང་གཅེར་བུར་རལ་ཁ་བྱེད་དང་མཚུངས། །”[24] ཞེས་གསུངས་པ་དང་། སྲུང་ཐབས་དངོས་ལ་འཆི་མེད་བདུད་རྩི་བུམ་པ་གནམ་ལྕགས་རྡོ་རྗེ་ཁྲབ་རིང་གི་བཤད་རྒྱུད་ལས། “ཅོག་འགྱེལ་ནག་པོའི་མགོ་རིམས་ལ༔ སྲུང་ཐབས་རྣམས་པ་གསུམ་ཡོད་དེ༔ ཕྱི་ནང་གསང་བའི་སྲུང་བ་བཤད༔ ཕྱི་སྲུང་སྤྱོད་ལམ་ཆོ་གས་བསྲུང་༔ ནང་སྲུང་ཟུ་གུ་གྱད་ཀྱིས་སྲུང་༔ གསང་སྲུང་ལྟ་སྒོམ་དམིགས་པས་བསྲུང་༔”[25]ཞེས་དང་། རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་བསྡུས་པའི་ལེའུ་ལས། “ཁྱད་པར་རིམས་སྲུང་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། །སྤྱི་རུ་སྲུང་ཐབས་སྔགས་དང་རྫས་གཉིས་ཏེ། །”[26] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་ན་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་སྲུང་བ་དང་ཟས་ཀྱིས་སྲུང་བ། སྔགས་ཀྱིས་སྲུང་བ། རྫས་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྲུང་བ། རྫས་རྐྱང་པས་སྲུང་བ། སྨན་གྱིས་སྲུང་བ་བཅས་དྲུག་ཏུ་དབྱེ་རིགས་པར་སེམས།
༡༽ སྤྱོད་ལམ་གྱིས་སྲུང་བ།
བདུད་རྩི་བུམ་པ་རྡོ་རྗེ་ཁྲབ་རིང་བཤད་རྒྱུད་ལས། “དང་པོ་ཕྱི་ཡི་སྲུང་བ་ནི༔ མཁོན་འཐབ་སྣོལ་གྲིབ་བཙོག་ལ་འཛེམས༔ དུས་ཀྱི་རིམ་གྲོ་སྲུང་མ་བཅོས༔ ཆོས་སྤྱོད་དགེ་ལ་བརྩོན་པར་བཤད༔ དཀར་ཆོས་གསུང་རབ་བསྒྲག་པར་བསྔགས༔ སྡིག་སྤྱོད་ལོག་པའི་ལས་ལ་འཛེམས༔ དུས་མིན་ཉིད་དུ་ཆགས་པའི་ལས༔ ཉིན་མོ་གཉིད་དང་ངལ་དུབ་དང་༔ ཁམས་དང་མི་འཕྲོད་ཟས་ངན་སྤངས༔ མདོར་ན་སྤྱོད་ལམ་བག་ལྡན་བྱ༔”[27] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ནང་དུ་ཟུ་གུ་འཛུད་པ་དང་༔ མཐའ་བཞི་གྱད་ཀྱིས་སྐོར་ལ་བསྲུང་༔ དཔའ་བོ་དགུ་ཡི་ཟུ་གུ་ནི༔ ལྟོ་སྟོང་དྲོ་ལ་ནང་དུ་གཞུག༔ བྱུགས་པའི་གྱད་ཀྱིས་གསང་སྒོ་བསྲུང་༔ ཕུར་མའི་གྱད་ནི་མགུལ་དུ་གདགས༔ སྔགས་ཀྱི་གྱད་ནི་དྲོ་ལ་བཟླ༔ འཁོར་ལོའི་གྱད་ནི་ལུས་ལ་བཅང་༔ གང་ཡང་མ་ཚང་མེད་པ་གཅེས༔ དེས་ནི་ནད་ཀྱི་འཇིགས་དང་བྲལ༔”[28] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “གསུམ་པ་གསང་བའི་སྲུང་བ་ནི༔ མི་རྟོག་སྟོང་པའི་ངང་ཉིད་ལས༔ ལྷ་ཡི་ང་རྒྱལ་མ་བྲལ་བར༔”[29] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་།
བཤད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་སྤྱོད་ཀྱི་ལེའུ་ལས། “སྨན་མཆོག་རིན་ཆེན་གྲུབ་པའི་གསང་སྔགས་བཅང་། །ནད་སློང་རྐྱེན་གཉིས་དྲན་པས་རྟག་ཏུ་སྤང་། །ལུས་ངག་ཡིད་ལས་ཉེས་སྤང་ཡང་དག་བསྟེན། །”[30] ཞེས་དང་། མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་ནད་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “ལྷ་རྗེ་ནད་གཡོག་ཕག་རྒོད་མཆེ་བ་བཏགས། །”[31]ཞེས་དང་། རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་བསྡུས་པའི་ལེའུ་ལས། “ལྟོ་སྟོང་སེམས་ཞུམ་དུས་སུ་ནད་དྲི་བསྲུང་། །འགྲངས་ངོམས་སྲུང་བས་དཔའ་སྐྱེད་དེ་དུས་བལྟ། །”[32] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ནད་སློང་བའི་རྐྱེན་རྣམས་སྤངས་པ་དང་། འགོས་ཚུལ་ལ་དོ་སྣང་གིས་སྤངས་བླང་མ་འཛོལ་བ་དང་ལུས་ཁམས་མ་འཁྲུགས་པ་བྱ་བ། ལུས་སྦྱོང་རིགས་དང་། ཁྱད་པར་རླུང་བུམ་པ་ཅན་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རླུང་སྦྱོར་རིགས་ཕན་ཆེ་བས་བརྩོན་པ་བསྟེན་ཏེ་འཕྲོད་བཞེས་བྱེད་པ། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་གི་བཀོད་ཁྱབ་དང་། རང་ཉིད་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞུང་སོ་སོའི་བཀོད་ཁྱབ་རིགས་དང་ལེན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ། ད་དུང་ཉིན་རེའི་འཕྲོད་བསྟེན་བྱ་ཕྱོགས་ཚད་ལྡན་གསར་ལམ་ཁག་དང་། འཕྲོད་བསྟེན་མི་སྣ་སོགས་ཀྱིས་དྲ་ཐོག་ནས་རིམས་ནད་སྔོན་འགོག་གི་སློབ་སྟོན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟར་ལག་པ་ཡང་ཡང་བཀྲུ་བ། འདུ་འཛོམས་མི་བྱེད་པ། གློ་རྒྱག་སྐབས་ལག་པའི་གྲུ་ཁུག་སོགས་ཀྱིས་ཁ་སྣ་འགེབ་པ། འཚམས་འདྲི་བྱེད་སྐབས་ལག་པ་མི་གཏོང་བ། ཕྱི་མིར་འབྲེལ་གཏུག་མི་བྱེད་པ། རང་ཉིད་ཐག་རིང་ནས་ཕྱིར་ནང་དུ་འཁོར་མཚམས་རང་ཁྱིམ་དུ་ཉུང་མཐར་ཉིན་གྲངས་ ༡༤ རིང་ཟུར་འདུག་བྱ་བ་སོགས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་ནི་ད་ལམ་གྱི་གཉན་རིམས་སྔོན་འགོག་བྱེད་པའི་ཆེས་གལ་ཆེའི་དོན་གནད་རྣམས་ཡིན།
༢༽ ཟས་ཀྱིས་སྲུང་བ།
མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་ནད་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “ཁ་ཟས་དཀར་དམར་མངར་སྐྱུར་དུག་འདྲ་སྤང་། །”[33] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ནང་གི་ཟས་བསྲུང་རིམས་ལ་བཤད་ལྟར་བྱ། །”[34] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ཁ་ཟས་ཆག་ཚེ་བ་རའི་ཞོ་དར་དང་།།ཁུར་མང་སྐྱབས་ཚོད་ཆུ་གྲོག་བསྐོལ་གྲངས་བསྟེན། །ལན་ཚ་ཤ་ཆང་ལ་སོགས་དྲོད་བཅུད་བསྡམ། །”[35] ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འབྲི་ལུག་གི་འོ་མ་ཞོ་དར་ལ་སོགས་པའི་དཀར་ཟས་དང་ཤ་རིགས་ལྡན་པའི་དམར་ཟས། དེ་བཞིན་མངར་མོའི་རིགས་དང་། རྙིང་རུལ་སྐྱུར་མོའི་ཟས་སྐོམ་རིགས་བཅས་སྤང་དགོས་པ་དང་། ཁྱད་པར་འཚོ་བ་ཟས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་གསུངས་པའི་ཁ་ཟས་སོ་སོའི་ཕན་ནུས་ལ་གཞིག་ནས་སྤང་བླང་བྱ་དགོས་པ། དེ་ཡང་ཁ་ཟས་མི་འཕྲོད་པའི་རིགས་ལ་འཛེམ་པའམ་ཉུང་ངུ་ཟ་བ། དཔེར་ན། མངར་ཁུའི་རིགས་དང་། ཤ་དང་། ཕྱུར་བ། རྗེན་པ་དང་གྲང་མོའི་རིགས། མ་ཚོས་པ་སོགས་བེ་སྣབས་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཁ་ཟས་རིགས། སོ་སོའི་ལུས་ཁམས་དང་མེ་དྲོད་ཆེ་ཆུང་ལ་གཞིག་ནས་ཟས་རིགས་སོགས་སྤང་བླང་བྱེད་རྒྱུ་ཆེས་གལ་ཆེ་བར་མ་ཟད། ལུས་ཀྱི་ནད་འགོག་མ་ལག་གི་ནུས་པ་གསོ་བའི་ཁ་ཟས་ཡང་ཞིང་འཇུ་སླ་བའི་བཅུད་ལྡན་གྱི་ཟས་རིགས་ཀྱང་གང་འཚམས་སྤྱོད་དགོས་པ་གལ་ཆེ་བའོ། །
༣༽ སྔགས་ཀྱིས་སྲུང་བ།
སྔགས་ཀྱིས་སྲུང་བར་སྔགས་འབུམ་རྡོ་རྗེ་གོ་ཁྲབ་དང་། དྲག་པོ་གསུམ་སྒྲིལ། ལྷ་མོ་ལོ་གྱོན་མའི་གཟུངས་སྔགས། རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་གཟུངས་སྔགས་སོགས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་ལས། “དང་པོ་རང་ཉིད་མཐུ་སྟོབས་བདག་པོར་བསྐྱེད། །ཨོཾ་ཧྲི་དེ་བ་ལེ་ཁ་ཕུར། ཨ་ཏི་ཕུར། བི་ཕུར་སོད། བི་ཧུབ་སོད། མུར་ཡ་སོད། ཀུ་མ་ར་ཡ་སོད། ལ་ཙི་སོད། བནྡྷ་བནྡྷ་སོད། བཛྲ་པ་ནེ་པ་ནེ་སོད། ཧྲི་དེ་ཧྲི་དེ་སོད། ཏི་ཀ་ཛྙཱ་ན་སོད། མ་མ་དུ་རུ་སོད། པུ་ཙ་ཡོ་གི་ནི་སོད། བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱིས་རྒྱུན་གྱི་ཡི་དམ་བྱ། །”[36] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ཨོཾ་མུག་ཐུམ་སརྦ་མུག་ཐུམ། ཏེ་ཙ་མུག་ཐུག་ཐེ་ཕུར་སོད། ནི་ཕུར་སོད། བྱ་རྐང་སོད། ནད་སོད། རིམས་སོད། དལ་སོད། ཡམས་སོད་སྭཱ་ཧཱ། སུམ་ཡར་བརྒྱ་རྩ་མཆིལ་མ་སྲིན་ལག་གིས། །རྐང་མཐིལ་དྲི་མ་སྣུར་ལ་སྣ་སྒོར་བྱུག །”[37] ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་ལས་རང་ཉིད་གང་མོས་ཀྱི་སྔགས་ཉིན་ལྟར་མ་ཆག་པར་བྱ་རྒྱུ་དང་།
རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་ལས། “རང་གིས་སྲུང་བའི་དམ་ཚིག་མ་ཐུབ་པར། །རིམས་འགོས་དྲང་སྲོང་བཀའ་ལ་ཡིད་མི་ཆིས། །གཞུང་བཞིན་སྤྱོད་དང་བསླུས་ན་ང་རང་ཤེས། །”[38] ཞེས་རང་གིས་འབད་པས་སྒྲུབ་ན་བསླུ་བ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་དང་དབྱེར་མེད་པའི་གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ་རང་གིས་ཞལ་བཞེས་གནང་བའོ། །
༤༽ རྫས་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྲུང་བ།
༡ མན་ངག་ལྷན་ཐབས་ནས་འབྱུང་བའི་གཉན་རིམས་སྲུང་འཁོར་རམ་ཕག་རྒོད་ཀྱི་སྲུང་འཁོར་[39]མན་ངག་བཞིན་སྒྲུབ་གནང་བ་འདོགས་པ་དང་། སྔགས་ཀྱང་ཉིན་ལྟར་བགྲང་ཐབས་བྱ་དགོས།
༢ བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཀུན་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་རིམས་སྲུང་ནག་པོ་དགུ་སྦྱོར་ནི། རིན་གཏེར་ལས། “སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་སྙིང་པོ་ཡིས། །ནག་པོ་དགུ་ཡི་སྦྱོར་བ་འདི། །རྒྱུད་སྡེ་ཀུན་ནས་བཏུས་པའོ། །སྨན་དགུ་ལ་ནི་ལྷ་དགུ་བསྐྱེད། །ལྷ་དགུ་ལ་ནི་སྔགས་དགུ་གདབ། །རབ་གནས་བྱས་ལ་མགུལ་དུ་གདགས། །ནད་གདོན་སྲུང་བ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །”[40] ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “རིམ་བཞིན་སྨན་བླ་འཇམ་དབྱངས་དང་། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །རྟ་མགྲིན་ཁྲོ་བོ་བདུད་རྩི་འཁྱིལ། །གང་བཟང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་དང་། །ཚོགས་ཀྱི་བདག་པོར་བསྐྱེད་བྱས་ནས། །རང་རང་སྙིང་པོ་གང་འགྲུབ་བཏབ། །རབ་གནས་ཤིས་བརྗོད་སོགས་ཀྱང་བྱ། །”[41] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་བཞིན་ལག་ལེན་མན་ངག་ལྡན་པས་སྦྱོར་བཟོ་སྨན་སྒྲུབ་རབ་གནས་སོགས་བྱས་ནས་མགུལ་དུ་འདོགས་པ་དང་། ལྷ་དགུའི་སྙིང་པོ་གང་འགྲུབ་རེ་འདོན་དགོས།
༥༽ རྫས་ཀྱིས་སྲུང་བ།
རྫས་ཀྱིས་སྲུང་བ་ལ་རིམས་སྲུང་སྐེ་ལ་འདོགས་པ་དྲི་ཡིས་སྲུང་བ་དང་། བདུག་པས་སྲུང་བ། བྱུག་པས་སྲུང་བ་བཅས་སུ་འདུས་ཡོད།
༡ རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་ལས་གསུངས་པའི་རིམས་སྲུང་རིལ་བུ་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་[42]སྐེར་བཏགས་ཏེ་སྔ་དགོང་ཉིན་གསུམ་མམ། ཕྱིར་སྐྱོད་ནད་དྲིར་དོགས་པའི་དུས་སུ་རིལ་བུའི་དྲི་མར་ཡང་ཡང་སྣོམ་དགོས།
༢ གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་ཕྱི་རྒྱུད་སོགས་ལས་འབྱུང་བའི་རིམས་སྲུང་བདུག་པ་དང་། མནོལ་བསང་ལྷ་ཆབ་སྔོན་མོ་སོགས་ཀྱིས་བདུག་པ་སོགས་ཁུངས་ཐུབ་བདུག་རྫས་རིགས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་བདུག་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས།
༣ རིམས་འགོག་བདུད་རྩིའི་ཐིགས་པ།[43]འདི་ཉིད་སྣ་སྒོར་བྱུག་དགོས། བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་སྡེབ་སྦྱོར་ཚད་ལྡན་བགྱིས་ཏེ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པར་གསར་གཏོད་ཀྱིས་ཚོང་འགྲེམ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
༤ མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་རིམས་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “ལྷ་རྗེ་ནད་གཡོག་ཕག་རྒོད་མཆེ་བ་བཏགས། །”[44] ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནད་པར་ཐད་ཀར་འབྲེལ་འདྲིས་དགོས་པའི་སྨན་པ་དང་ནད་གཡོག་རྣམས་ཀྱིས་ཕག་རྒོད་ཀྱི་མཆེ་བ་སྐེར་བཏགས་ཏེ་སྲུང་ཚུལ་ཡང་གསུངས།
༦༽སྨན་གྱིས་སྲུང་བ།
རྒྱུན་དུ་ཐོ་རངས་མཎི་རིལ་བུ་དང་བདུད་རྩི་ཆོས་སྨན་གཉིས་ལ་ཆོས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཚན་ཁ་ཆེ་བ་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱུ་ཆ་ཡང་རིམས་ནད་ལ་ཕན་པའི་སྨན་རྫས་སོགས་ལས་གྲུབ་པས་དེ་གཉིས་ཆུར་སྦངས་ནས་མཆོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཕུར་ནག་དྲུག་ཐང་དང་། གཉན་ཐང་བཅོ་ལྔ། ནོར་བུ་བདུན་ཐང་སོགས་ཐང་གི་རིགས་བསྟེན་པ་དང་། བཅོས་ཐབས་སུ་བཤད་པའི་གཉན་འཇོམས་ཀྱི་སྨན་དང་། གློ་བ་དང་གྲེ་བ་གསོ་བའི་སྨན་བཅས་ཐུན་ཆུང་རེ་ཉིན་ལྟར་བསྟེན་ན་བཟང་། སྐབས་རེར་རིན་ཆེན་གྲང་སྦྱོར་ཆེན་མོ་དང་མང་སྦྱོར་ཆེན་མོ། རཏྣ་བསམ་འཕེལ་སོགས་ཉིན་ཤས་རེའི་མཚམས་སུ་ཐེངས་རེ་མཆོད་ན་ཕན་ཐོགས་ཆེ། དེ་ལྟར་སྔོན་འགོག་གི་རིགས་ལ་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེ་བས་དང་ལྷོད་མེད་པར་རང་གིས་རང་སྲུང་གཙིགས་སུ་འཛིན་དགོས་པ་ནི་ནད་དུག་འདི་འགོག་ཐབས་ཀྱི་གདམས་ངག་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །
བདུན་པ། ནད་དུག་འདི་ཇི་ལྟར་བཅོས་པའི་ཐབས་ནི།
མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་མ་སྨིན་ཚ་བ་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “རིམས་ཀྱི་ཚ་བ་ཆང་ལྟར་སྨིན་པར་བྱ། །”[45] ཞེས་དང་། ཡང་མན་ངག་རྒྱུད་རིམས་ཚད་བལ་ནད་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “མ་སྨིན་རི་ཐང་མཚམས་གཉིས་རིམས་ལ་གཅེས། །”[46]ཞེས་དང་། དེ་འདྲ་བར་རྒྱུད་བཞིའི་མཇུག་དོན་ལས། “རིམས་ལ་མ་སྨིན་སྟོངས་ཚད་གཅེས་པར་ཟུང་། །”[47] ཞེས་རིམས་ནད་ཀྱི་ཚ་བ་གང་ཡིན་ཡང་དང་པོ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་། ཚད་མཇུག་ཏུ་རླུང་ལ་བྱ་ར་བྱེད་རྒྱུ་གཙོ་བོར་འཛིན་དགོས་པར་གསུངས།
བདུད་རྩི་བུམ་པ་རྩ་བའི་རྒྱུད་ལས། “དེ་ལ་བཅོས་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ༔ གཉན་དང་ཚད་པ་རླུང་དུ་བཅོས༔ དང་པོ་གཉན་གྱི་རི་བོ་བསྙིལ༔ བར་དུ་ཚད་པའི་མེ་དབལ་བསད༔ ཐ་མར་རླུང་བཅོས་ལུས་ཟུངས་གསོ༔”[48] ཞེས་དང་། གསོ་རིག་མན་ངག་མྱོང་བྱང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཕན་བདེ་ནོར་བུའི་སྙེ་མ་ལས། “གཉན་དུག་སྲིན་འཁྲུགས་ཕྱིར་ན་དཀར་དམར་གནོད། །དུག་གིས་ཕན་ཞིང་སྐྱུར་གྱིས་གནོད་པས་འཛེམས། །ཚ་ཡང་གུ་བུར་སྲོག་རླུང་ལྡོག་ཕྱིར་སྤང་། །རིམ་གྲོ་ལ་འབད་གདོན་གྱི་འཛིན་ཐག་བཅད། །”[49] ཅེས་གསུངས་པའི་གསོ་ཚུལ་རྣམས་གཞི་རྩར་བཟུང་བའི་ཐོག གོང་གསལ་ནད་རྟགས་ལྟར་རྨེན་བུའི་ཕྲ་ཕུང་དང་མཆིན་མཚེར་མཁལ་གསུམ་གྱི་བྱེད་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཟུངས་ཁྲག་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཟས་སྤྱོད་སྨན་དཔྱད་བཞིའི་སྒོ་ནས་གསོ་བཅོས་ངེས་པར་བྱ་དགོས།
༡༽ སྤྱོད་ལམ་བཅོས་པའི་ཐབས།
མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་མ་སྨིན་ཚ་བ་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “སྤྱོད་ལམ་གོས་དྲོ་ཉི་གྲིབ་མཚམས་སུ་བསྡད། །དྲག་ཤུལ་མེ་ཉིས་གདུངས་དང་ཉིན་གཉིད་ལོག །ཤ་ཆང་དྲོད་བཅུད་མཁྲིས་ཚད་སྐྱེད་ཕྱིར་སྤང་། །གྲིབ་འཁྱགས་ས་རླན་བསེར་བུ་གྲང་བ་སྤང་། །”[50] ཞེས་བསིལ་དྲོད་སྙོམས་པར་བསྟེན་དགོས་པ་དང་། མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་རིམས་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “སྤྱོད་ལམ་གཡེང་མེད་མུན་ནག་དབེན་པའི་སར། །ར་ཕྱར་གདན་བཏིང་བྱང་ལ་སྔས་བསྟད་ཉལ། །དམ་ཉམས་ཡུགས་ས་འདྲེ་ཅན་འགྲུལ་ལ་འཛེམ། །ཀ་ཅ་(ཁྱད་པར་མྱུར་སྨད་ཀྱི་དུས་སུ།)ཁྱེར་ལེན་རོལ་མོའི་སྒྲ་སྐད་སྤང་། །ཚོགས་གསོག་འཆི་བསླུ་ལ་སོགས་རིམ་གྲོར་འབད། །”[51] ཅེས་སོགས་ནད་འདིར་གདོན་རྒྱབ་ཡོད་པས་ཕྱི་ནས་ཡོང་བའི་འགྲུལ་པ་ལ་འཛེམ་དགོས་པ་དང་།
ཁྱད་པར་ད་ལམ་གྱི་གཉན་རིམས་གློ་ཚད་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པས། སྨན་ཁང་ཁག་ཏུ་ཛ་དྲག་ཇི་ལྟར་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལུས་ཀྱི་ན་ཚ་ལས་ནང་སེམས་ཀྱི་དངངས་སྐྲག་དང་སྡུག་བསྔལ་ཤུགས་ཆེ་བ་ཡོད་པ་གསར་འགྱུར་ཁག་ལས་གསལ་པོར་མཐོང་བས། རང་ཉིད་ལ་ན་ཚ་མ་བྱུང་སྔོན་ནས་གལ་སྲིད་འདི་ལྟ་བུ་བྱུང་ཚེ་བློ་ངོར་དཔའ་གདེང་ཁེལ་བའི་སྦྱོང་བརྡར་རེ་བྱེད་དགོས་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་སེམས། ནད་པའི་སེམས་ཁམས་ནི་ནད་བཅོས་བྱེད་པར་ཆེས་གལ་ཆེ་ཞིང་དགེ་སྐྱོན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ཕན་སྐྱེད་ཅི་འབྱུང་བརྒྱ་ཆ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་ནད་པ་རང་ལ་རག་ལས་ཡོད། སེམས་ཁམས་ཅི་ཙམ་ཞི་ལྷོད་ཡོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་སངས་དྲག་ཡོང་བར་ཕན་རླབས་ཆེ་བས་རང་གིས་རང་ལ་གདེང་དྲོད་ཅི་ཐུབ་སྦྱིན་ཞོར་ན་ཚ་ལ་གདོང་ལེན་བྱ་དགོས་པའི་སློབ་སྟོན་བྱ་དགོས།
༡ ནད་དུག་འདིས་ཟིན་ཚད་ཐམས་ཅད་འཆི་མི་འགྲོ་བར་ནད་པ་བརྒྱ་ཆ་གོ་ལྔ་ 95% ལྷག་དྲག་སྐྱེད་ཡོང་བཞིན་པ་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ་ནད་ཀྱིས་ཟིན་ནའང་སེམས་ལ་དངངས་སྐྲག་མེད་པ་ཞིག་བཟོ་བ་དང་དྲག་སྐྱེད་ཡོང་བཞིན་པའི་སློབ་གསོ་ངེས་པར་སྤྲོད་དགོས།
༢ ཆོས་ལུགས་གང་ཞིག་ལ་དད་པ་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོའི་ཆོས་ལུགས་ནང་དུ་གསུངས་པའི་སེམས་ངལ་སེལ་བའི་བསླབ་བྱའམ་སེམས་ཤུགས་གསོ་བའི་གདམས་ངག་རྣམས་དྲན་པར་བྱ་བར་སྐུལ་མ་བྱ་བ།
ཆོས་ལུགས་ཁས་མི་ལེན་པ་རྣམས་ལ་ད་ལམ་གྱི་ནད་ཡམས་འདི་འཇིག་རྟེན་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མི་རྣམས་ལ་ཁྱབ་ནས་ཡོད་པ་དང་། ནད་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོ་སྤྲོད་དང་དངངས་སྐྲག་སྐྱེ་མི་དགོས་པའི་སེམས་གསོ། སྨན་ཁང་ནང་འགོག་སྲུང་གི་ནུས་པ་ཚད་ལྡན་ཡོད་པས་སེམས་ངལ་བྱ་མི་དགོས་ཚུལ་གྱི་སློབ་གསོ་དང་། སེམས་ངལ་མང་དུ་བྱས་ན་སྨན་མི་ཟུག་པ་དང་རང་གི་དངངས་སྐྲག་གིས་ཀྱང་ནད་གཞི་ཇེ་སྡུག་ཏུ་གཏང་སྲིད་པའི་སྐོར་སོགས་སེམས་ངལ་སེལ་བའི་བསླབ་བྱ་ནན་ཏན་བྱས་ན་བཟང་།
༣ ནང་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནང་པའི་ཆོས་ནང་གསུངས་པའི་སོ་སོས་མྱོང་བཞིན་པའི་བདེ་སྡུག་ཐམས་ཅད་སྔོན་བྱས་དགེ་སྡིག་གི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་སོགས་རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྱུང་གི་རྣམ་བཞག་དང་། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་རྩ་བ་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་ཡིད་སྨོན་སོགས་དེའི་བསླབ་བྱ་གང་ཐུབ་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་ཚུལ་དང་། ལྷག་པར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བསྩལ་གནང་མཛད་པ་སེམས་ངལ་སེལ་བའི་གསུང་བཤད་ཁག་ལ་ཉན་པ་དང་། དེས་ན་རྗེ་བཙུན་བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །མ་གྱུར་འགྲོ་བའི་སྡིག་སྒྲིབ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན། །མ་ལུས་ད་ལྟ་བདག་ལ་སྨིན་པ་དང་། །བདག་གི་བདེ་དགེ་གཞན་ལ་བཏང་བ་ཡིས། །འགྲོ་ཀུན་བདེ་དང་ལྡན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་དང་། སྣོད་བཅུད་སྡིག་པའི་འབྲས་བུས་ཡོངས་གང་སྟེ། །མི་འདོད་སྡུག་བསྔལ་ཆར་ལྟར་བབ་གྱུར་ཀྱང་། །ལས་ངན་འབྲས་བུར་ཟད་པའི་རྒྱུར་མཐོང་ནས། །རྐྱེན་ངན་ལམ་དུ་ལོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་སོགས་གཏོང་ལེན་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྦྱོང་གི་གདམས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལ་བསམ་སྟེ་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་གསོ་གང་ཐུབ་ཀྱི་ཐབས་ལ་འབད་ན། རང་སེམས་ཞི་ལྷོད་ངང་གནས་པས་ནད་གཞི་ལྕི་བ་ཡང་བ་དང་མགྱོགས་པོར་དྲག་སྐྱེད་ཡོང་བར་གཞོགས་འདེགས་ངེས་ཅན་བྱེད་པར་གདོན་མི་ཟ་བས། ནད་ཡམས་འདིས་མཚོན་པའི་ནད་ན་ཚས་མནར་བའི་ཚེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་བཅོས་པ་ཨང་དང་པོར་འཇོག་དགོས་པས་རྒྱུན་དུ་དེ་སྐོར་གཟབ་ནན་བྱ་དགོས།
༢༽ ཟས་ཀྱིས་བཅོས་པའི་ཐབས།
མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་མ་སྨིན་ཚ་བའི་ལེའུ་ལས། “ཟས་སྤྱོད་ཕྱེ་ཚོད་དྲལ་ཐུག་བསྐོལ་གྲངས་ཆུ། །དེ་སོགས་བཅུད་མེད་འཇུ་སླ་དྲོ་འཇམ་བསྟེན། །ནང་ནུབ་དུས་སུ་ཆུ་སྐོལ་ཚན་མོ་བཏུང་། །”ཞེས་དང་། “ཤ་ཆང་དྲོད་བཅུད་མཁྲིས་ཚད་སྐྱེད་ཕྱིར་སྤང་། །ཞེས་དང་། ཞོ་དར་ཆུ་གྲང་རྗེན་ཟས་འཇུ་དཀའ་རྣམས། །བད་རླུང་གྲོགས་ལ་ཕོག་པས་སྤང་བར་བྱ། །”[52] ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་དང་།
གཞན་ཡང་མན་ངག་ལྷན་ཐབས་གཉན་རིམས་ཀླད་གཟེར་བཅོས་པའི་ལེའུ་ལས། “ཁ་ཟས་དཀར་དམར་མངར་སྐྱུར་དུག་འདྲ་སྤང་། །”[53] ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་བཞིན་དཀར་གསུམ་དང་མངར་གསུམ་གྱིས་གཉན་སྲིན་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་སྤང་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྔོ་ཚལ་དང་། ཤ་རིགས། སྒོ་ང་སོགས་རྗེན་པའི་རིགས་དང་། མ་ཚོས་པ། ཚིག་པ། རྙིང་པ་དང་རུལ་པ། རང་ལ་མི་འཕྲོད་པའི་ཟས་རིགས་བཅས་དང་། ཁྱད་པར་རྗེན་པ་དང་། གྲང་མོ། འཇུ་དཀའ་བའི་རིགས་སོགས་ཀྱིས་བད་ཀན་བེ་སྣབས་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཟས་ཀྱི་རིགས་སྤང་བ་དང་། དེ་སྔ་ཟ་མ་མྱོང་བའི་ཤ་རིགས་གང་བྱུང་བཟའ་མི་རུང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཁ་ཟས་ཡང་ལ་འཇུ་སླ་བའི་རྫས་བཅུད་ལྡན་ཞིང་ལུས་ཀྱི་ནད་འགོག་མ་ལག་གསོ་ཐུབ་པའི་ཟས་རིགས་བསྟེན་དགོས།
དེ་ཡང་དང་པོ་ཚ་བ་མ་སྨིན་པའི་སྐབས་སུ་བཅུད་མེད་འཇུ་སླ་དྲོ་འཇམ་བསྟེན་ཞེས་རྩམ་ཐུག་སོགས་བསྟེན་པ་དང་། བར་དུ་ཚ་བ་རྒྱས་པའི་སྐབས་སུ་འབྲས་ཐུག་དང་ཁུར་ཚོད། བསྐོལ་གྲང་སོགས་ཡང་ལ་བསིལ་བའི་ཟས་སྐོམ་རིགས་བསྟེན་པ་དང་། མཐའ་མ་ཚད་མཇུག་རླུང་མགོ་གནོན་ཕྱིར་བ་ལང་གི་ཤ་གསར་སོགས་ཡང་ལ་དྲོ་བཅུད་ལྡན་པའི་ཟས་རིགས་བསྟེན་དགོས། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཚ་བ་ཆེ་ཆུང་ལ་གཞིག་པའི་ཆུ་སྐོལ་དྲོ་འཇམ་དང་གྲང་མོ། ཚ་པོ་སོགས་གང་དགོས་རྒྱུན་དུ་མང་ཙམ་བསྟེན་ན་ཕན་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །
༣༽ སྨན་གྱིས་བཅོས་པའི་ཐབས།
བདུད་རྩི་བུམ་པ་དང་རྒྱུད་བཞི། མན་ངག་ལྷན་ཐབས་སོགས་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ནད་ཡམས་གསོ་བར་བྱེད་པའམ་བཅོས་པའི་ཐབས་ལ། རྒྱུན་དུ་རིན་ཆེན་གྲང་སྦྱོར་རིལ་ནག་ཆེན་མོ་དང་རིན་ཆེན་མང་སྦྱོར་ཆེན་མོ། རཏྣ་བསམ་འཕེལ། བྱུར་དམར་ཉེར་ལྔ་སོགས་ནད་གཞིར་གང་དགོས་ཉིན་ཤས་རེའི་མཚམས་སུ་རེ་ཐེངས་རེ་བསྟེན་ན་དུས་སུ་བབ་པའི་སྨན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན།
༡ ཐོག་མར་”རིམས་ཀྱི་ཚ་བ་ཆང་ལྟར་སྨིན་པར་བྱ་”གསུངས་པ་བཞིན་སྨིན་པར་བྱེད་པར་སྨན། འཕྲུལ་ཐང་དང་ནོར་བུ་བདུན་ཐང་། ཨ་གར་སོ་ལྔ་འཕྲུལ་ཐང་རྟས་ཕུལ་བ་དང་། དུས་མཉམ་གཉན་སྨན་གུར་ཁྱུང་དང་། སྤང་ཁྱུང་སོགས་གཏོང་དགོས།
༢ དང་པོ་གཉན་གྱི་རི་བོ་བསྙིལ་བ་ལ་སྨན། གཉན་ཐང་བཅོ་ལྔ་དང་། རྟ་བཟི་དམར་པོ། སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས། ལོ་གྱོན་རིལ་བུ། གཙོ་བརྒྱད་གཡུ་རལ། ཁྱུང་ལྔ། སྤང་ཁྱུང་བཅོ་ལྔ། སྤང་ཁྲག་བཅུ་གཉིས། ལི་ཁྲག ཕན་པ་ཀུན་ལྡན། གཙོ་བོ་ཉེར་ལྔ་བཅས་གཉན་མགོ་གཅོག་ཅིང་ནད་དུག་སེལ་ལ་གློ་བ་གསོ་བའི་སྨན་རྣམས་བསྟེན་དགོས།
༣ བར་དུ་ཚད་པའི་མེ་དབལ་བསད་པར་སྨན། གཙོ་བོ་བརྒྱད་པ་དང་། གཙོ་ཁྱུང་། རྟ་བཟི་དམར་པོ། སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས། ལོ་གྱོན་རིལ་བུ། གཙོ་བརྒྱད་གཡུ་རལ། གཙོ་བོ་ཉེར་ལྔ། གློ་ཚད་ཀུན་སེལ། ཅུ་གང་ཉེར་ལྔ། འཁྲུགས་གློ་ཀུན་སེལ། བདུད་རྩི་འཆི་སོས་བཅས་ཚད་པ་སེལ་ཞིང་གློ་བ་གསོ་བའི་སྨན་རྣམས་བསྟེན་དགོས།
༤ ཐ་མར་ཚད་མཇུག་བསལ་ཞིང་རླུང་འཇོམས་ལ་ལུས་ཟུངས་གསོ་བར་སྨན། ཨ་གར་སོ་ལྔ་དང་། ཨ་གར་བཅོ་ལྔ། བསིལ་བཅུད་བཅོ་ལྔ། སྤྲིན་བྲལ་ཟླ་ཟེར། གྲུབ་རིལ། ཟླ་བདུད། དྭངས་གནས། གསེར་མདོག་ལྔ་པ། ད་ལིས་བཅུ་དྲུག བརྒྱད་ལྔ་བཅས་བསྟེན་ནས་ཕོ་བའི་མེ་དྲོད་སྐྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཟུངས་ཁྲག་དང་ལུས་སྟོབས་གསོ་དགོས། གསོ་དཀའི་རིམས་ཚད་ལ་སྦྱོང་གིས་བཅོས་དགོས་པ་ཡང་མན་རྒྱུད་ཚ་བ་སྤྱི་བཅོས་ཀྱི་ལེའུ་ལས། “ཚ་བ་ཀུན་ལ་སྨིན་དུས་ཁྲུས་པ་མཆོག །སྣོད་བབས་བཅོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་སྦྱང་བ་ཡིན། །བཅོས་བརྡུགས་ལོག་གནོན་སྦྱོངས་མིན་གཞན་ན་མེད། །ཅི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཉིད་རྩད་ནས་འབྱིན་པས་སོ། །”[54] ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ཚ་བ་སྨིན་ཞིང་ཟུངས་བཟང་གི་རིགས་ལ་སྦྱོང་གཏོང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་མང་པོས་ཡང་ཡང་བསྔགས་པའོ། །
མདོར་ན། གོང་དུ་ནད་དུག་འདི་ཉིད་ཇི་ལྟར་བཅོས་པའི་ཚུལ་གསལ་པོར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ལགས་ནའང་། གཙོ་བོ་ནད་པ་སོ་སོའི་ན་ཚའི་བབ་དང་རང་བཞིན་སོགས་ལ་གཞིག་ནས་གོང་གསལ་སྨན་རྣམས་གང་དགོས་འདྲེས་མར་སྤྱོད་པ་དང་། ད་ལམ་གྱི་ནད་ཡམས་འདི་གཙོ་བོ་གློ་ལ་ཕོག་པས། ག་དོར་ཉེར་ལྔ་དང་། བདུད་རྩི་འཆི་སོས། སྤང་རྒྱན་བཅོ་ལྔ་སོགས་ཀྱིས་གློ་བ་གསོ་བ་དང་། གློ་བའི་རྩ་སྦུབས་ངན་ཁྲག་གིས་འགག་པ་སེལ་ཐབས་སུ། རྒ་ལོ་སྨན་དམར་དང་ཀོ་ཁྲག སྟར་བུ་ལྔ་པ་དང་། གློ་སྦུབས་བེ་སྣབས་ཀྱིས་འགག་པ་སེལ་ཐབས་སུ། གྲུབ་ཐོབ་རིལ་དཀར་དང་། རིལ་པད། བདེ་སྙོམས། ཟླ་ཤེལ་སོ་བདུན། གསེར་མདོག་ལྔ་པ་སོགས་བསྟེན་དགོས། ད་དུང་རྨེན་བུའི་ཕྲ་ཕུང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཆེད། རྡོ་རྗེ་ཁྲབ་རིང་དང་། ནད་དུག་དེའི་ཕྱི་ཐུམ་སྣུམ་རིགས་ཡིན་པར་བརྗོད་པས་དེ་ལ་གོང་ཞུས་གཉན་འཇོམས་སྨན་ཕལ་མོ་ཆེའི་རོ་ཁ་བ་ཡིན་པས་ཕན་ངེས་ཀྱང་། སྐབས་རེར་གྲུབ་རིལ་དང་གསེར་མདོག་ལྔ་པ་སོགས་བསྟེན་ན་ཕན་ཐོགས་གང་ལེགས་ཡོང་ངེས་ཡིན།
༥ གཞན་ཕན་ལྷག་བསམ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྨན་པ་ཟུར་བ་ཞིག་ནས་རང་ཉིད་ལ་ནད་ཡམས་འདི་ཕོག་ནས་སྨན་བཅོས་བྱས་པ་དང་། ནད་པ་གཞན་ལ་ཡང་སྨན་བཅོས་བྱས་པ་བཅས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ནང་། ནད་གཞི་འདིར་སྤང་ཁྲག་བཅུ་གཉིས་དང་། སྤང་ཁྲག་བཅོ་ལྔ། རྡོ་ཁྲག གཙོ་བོ་ཉེར་ལྔ་ཁ་ཚར་ཅན། ཨ་གར་སོ་ལྔ། བསིལ་བཅུད་བཅོ་ལྔ་བཅས་ཕན་པོ་བྱུང་བའི་དགོངས་ཚུལ་གསུངས།
༦ ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བོད་ཀྱི་སྨན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་སུ་སྨན་བཅོས་གནང་སྟེ་ཉམས་མྱོང་བྱུང་བར། དང་པོ་སྨིན་བྱེད་ཐང་རིགས་དང་། བར་དུ་ཚད་པར་རྟ་བཟི་དམར་པོ་དང་སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས། མཐའ་མ་ཚད་པ་ཆགས་རྗེས་གློ་ལུ་བར་འཁྲུགས་ཀུན་དང་གློ་ཀུན་སོགས་དང་། དེ་བཞིན་གློ་ལུ་དབུགས་བསགས་པའི་སྐབས་སུ་ཅུ་གང་ཉེར་ལྔ་དང་ཅུ་བདེ། སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས། ལི་རྒུན་བཅུ་གཅིག་མ་ནུ་བཞི་ཐང་གིས་ཕུལ་བ། སྐབས་རེ་ཨ་གར་སོ་ལྔ་མུར་བ་བཅས་ཀྱིས་ཕན་འདུག
མདོར་ན། སྔ་དྲོ་སྨིན་བྱེད་ཐང་དང་། ཉིན་གུང་སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས། དགོང་མོ་ཨ་གར་སོ་ལྔ་བཅས་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྨན་གཞན་གང་དགོས་ཁ་གསབ་བྱས་ཆོག་པ་ལྟ་བུའི་ཕན་རླབས་ཆེན་པོ་བྱུང་བའི་ངོ་སྤྲོད་བྱུང་། ད་དུང་བྱུང་ན་ལྷན་ཐབས་ལས་འབྱུང་བ་དཔའ་བོ་བཅུ་བཞི་ཁ་ཚར་ཅན་ཡོད་ན་ཕན་ནུས་གང་ལེགས་ཡོང་ངེས་ཚོར་ཡང་ཟེར།
༧ ད་དུང་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་བོད་ནང་རྟ་བོ་ཁུལ་དུ་དངོས་སུ་སྨན་བཅོས་སྐབས་བོད་སྨན་གྱི་ཕན་ཐོགས་ཅི་བྱུང་སྐད་ཆ་དྲིས་པར། བོད་ནང་གི་ནད་པ་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་རཏྣ་བསམ་འཕེལ་དང་། ནོར་བུ་བདུན་ཐང་། ལུག་མུར་བདུན་པ། ནག་པོ་དགུ་སྦྱོར་བཅས་དང་། ཕྱི་ལུགས་ཀྱིས་(SARS)བཟོས་པའི་སྨན་གཅིག་བཅས་མཉམ་དུ་སྤྱོད་པས་ཕན་ནུས་གང་ལེགས་ཐོན་ཚུལ་གསུངས། ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འབྲེལ་གཟུགས་མཐོང་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་ནས་ཀྱང་དྲག་སྐྱེད་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་བྱུང་ཚུལ་བཤད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་རྒྱུ་རེད་སྙམ། གང་ལྟར་རང་རེའི་སྨན་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པར་རེ་ནས་འདིར་བཀོད་པའོ། །
༤༽ དཔྱད་ཀྱིས་བཅོས་པའི་ཐབས།
ནད་ཡམས་འདིར་སྐར་ཆུ་དང་ཆུ་རྡོ་གྲང་མོས་བསིལ་དུག་བྱས་ནས་ཚ་བའི་དབལ་གསོད་དགོས་པ་དང་། གཉན་འགོ་བཅགས་རྗེས་ཚ་བ་སེལ་དཀའ་ན་དོན་སྣོད་ཀྱི་རྩའམ་གང་ཉེའི་རྩ་ཅུང་གཏར་དགོས། སྟོད་གཟེར་ཆེ་ལ་དབུགས་གཏོང་ལེན་དཀའ་བའི་སྐབས་སུ་མེ་བུམ་རྒྱག་ཆོག་པ་དང་། མཐའ་མར་ཧོར་གྱི་མེ་བཙའ་དང་སྣུམ་བྱུག་སོགས་ཀྱིས་རླུང་མགོ་གནོན་ཅིང་ཟུངས་སྟོབས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལ་འབད་ན་ལེགས་པ་བཅས། གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིས་མཚོན་སྨན་གཞུང་ཁུངས་ཐུབ་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་དཔྱད་བརྗོད་རྩོམ་ཡིག སྨན་པ་རེ་ཟུང་གིས་ལག་ལེན་བྱས་པའི་ཉམས་མྱོང་སོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ་མཐའ་ཡས་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་སྨན་པའི་ཆ་རེ་ཨེ་འགྱུར་སྙམ་སྟེ་དྲན་སྐུལ་ཙམ་གྱི་ཆེད་དཔྱད་གཞི་རུ་བྲིས་པའི་ཁུལ་ལགས་ཀྱང་། ལུས་སེམས་བྲེལ་འཚུབ་ཆེ་དུས་ཤིག་ཡིན་པས་ཞིབ་དཔྱད་མ་བགྱིས་པར་ནོར་འཁྲུལ་གང་ཡོད་ལ་དགོངས་སེལ་དང་ནོར་བཅོས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་དང་། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིས་མཚོན་པའི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀུན་ལ་མཁྱེན་པ་རྒྱས་ཤིང་ཕྱི་ནང་འབྱུང་འཁྲུགས་ཀྱི་ནད་རིགས་ཐམས་ཅད་ལ་བརྟག་དཔྱད་གསོ་བཅོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་གིས་ཕྱུག་པའི་སྨན་པ་རྣམས་ནས་ནད་རིགས་སྤྱི་དང་། གསོ་དཀའི་གཉན་ནད། གཉན་རིམས་གསར་ཐོན་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་བརྟག་བཅོས་བཅས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་གང་བྱུང་གསུངས་ན་རིམ་གྱིས་བོད་ལུགས་སྨན་པའི་གཟི་བརྗིད་གོང་མཐོར་འདེགས་པར་སྨན་ངེས་པས་དེ་བཞིན་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་བཅས།
སེམས་ཅན་ནད་པ་ཅི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །
འགྲོ་བའི་ནད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བར་མེད་པར་ཤོག །
ཁྱད་པར་ཏོག་དབྱིབས་གློ་ཚད་ཀྱིས། །མི་རྣམས་དངངས་སྐྲག་ན་འཆིས་གདུང་། །
འཛམ་གླིང་འཁོར་སྐྱོད་འགག་ཉེའི་སྡུག །མྱུར་ཞིའི་ངལ་གསོ་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༠ རེས་གཟའ་ལྷག་པའི་ཉིན་གྲུབ་པར་བགྱིས་པ་དགེ་ལེགས་འཕེལ།
[1]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༤༣།
[2]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༣༩༢
[3]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༧༦།
[4]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༧༩།
[5] འཇུག་སྒོ་རྣམ་པ་དྲུག་ནི། ནད་གང་ཞིག་ལུས་ལ་རིམ་བཞིན་འཇུག་པའི་སྒོ་མི་འདྲ་བ་དྲུག་སྟེ། པགས་ལ་གྲམ་པ། ཤ་ལ་རྒྱས་པ། རྩ་རུ་རྒྱུ་བ། རུས་ལ་ཞེན་པ། དོན་ལ་འབབ་པ། སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་བཅས་སོ།།
[6] དོན་ལྔ་ནི། ལུས་ཀྱི་དོན་དྭངས་མའི་རྟེན་དང་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔའི་དོན་བྱེད་པ་པོ་ལྔ་སྟེ། སྙིང་དང་། གློ་བ། མཆིན་པ། མཆེར་བ། མཁལ་མའོ། །སྣོད་དྲུག་ནི། ཁ་ཟས་དང་དྭངས་མའི་སྙིགས་མ་གནས་སའི་སྣོད་དྲུག་སྟེ། ཕོ་བ་དང་། རྒྱུ་མ། ལོང་ག མཁྲིས་ཐུམ། ལྒང་པ། བསམ་སེའུ་བཅས་སོ། །
[7]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༤༣།
[8]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༧༦།
[9]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༦།
[10]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༦།
[11]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༧།
[12]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༤༣།
[13]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༧༧།
[14] གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་ ༥༦༤།
[15] ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཧ) ཤོག་གྲངས་ ༦༤༠།
[16] སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་ ༡༧༥།
[17]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༤༤ནས་༢༤༨བར་གསལ།
[18]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༦༩།
[19]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༧༥།
[20]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[21]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༣༨།
[22]གངས་ལྗོངས་སྨན་རྩིས་དུས་དེབ།༢༠༢༠འདོན་ཐེངས་༡བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན།ཤོག་གྲངས་༡།
[23]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༥།
[24]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༦།
[25]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཧ) ཤོག་གྲངས་༦༤༩།
[26]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༥།
[27]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཧ) ཤོག་གྲངས་༦༤༩།
[28]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཧ) ཤོག་གྲངས་༦༤༩།
[29]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཧ) ཤོག་གྲངས་༦༥༩།
[30]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༤༧།
[31]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[32]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༦།
[33]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[34]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[35]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༣༩།
[36]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༥།
[37]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༦།
[38]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༧།
[39]ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ལོར་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་སྦྱོར་བཟོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
[40]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཕི) ཤོག་གྲངས་༥༢༡།
[41]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཕི) ཤོག་གྲངས་
[42]ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ལོརབོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་སྦྱོར་བཟོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
[43]ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ལོར་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་སྦྱོར་བཟོ་ཚད་ལྡན་བགྱིས་ཏེ་འགྲེམ་ཚོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
[44]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[45]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༠༦།
[46]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༤༩།
[47]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༦༥༢།
[48]ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས།བདུད་རྩི་བུམ་པ།Shechen Publication New Delhi 110012 India 2008 གླེགས་བམ།(ཕི) ཤོག་གྲངས་༦༣༥།
[49]བོད་ནས་པར་འགྲེམས་བྱས་པའི་དཔྱད་བརྗོད་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་གི་ནང་དུ་གསལ།
[50]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༠༧།
[51]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[52]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༢༠༧།
[53]སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།༡༩༩༢པར་ཐེངས་གཉིས་པ།མན་ངག་ཡོན་ཏན་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་ཟུག་རྔུའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་ཀཏྤུ་ར་དུས་མིན་འཆི་ཞགས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི་འམ་མན་ངག་ལྷན་ཐབས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༠།
[54]གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ།༡༩༩༣པར་ཐེངས་གཉིས་པ།བདུད་རྩི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་དམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི།བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།ཤོག་གྲངས་༡༨༨།
སྨན་རམས་པས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་འདུག བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་མང་པོས་ཚིག་ཀྱང་བཀོད་འདུག ཡིན་ནའང་ཞིབ་ལྟ་བྱས་ན་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་དང་མཐུན་པའི་གནད་ལ་འཁེལ་བ་ཞིག་བོད་སྨན་ཀྱི་ངོས་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ་མི་འདུག གཞུང་ཚིག་དག་ཀྱང་ཨུ་ཚུགས་བྱས་ཏེ་མཐུན་ཐབས་བྱས་པའི་བཟོ་ལྟ་ཞིག་ཚོར་གྱི་འདུག