བོད་གཞུང་མང་གཉིས་ནས་བཞུགས་སྒར་དུ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་མཛད་ནས་ལོ་ ༣༤ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་གཙི་ཞུས་སོང་།
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ སྟེང་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་འཛམ་གླིང་ནང་ཆེས་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་མཛད་ནས་ལོ་ ༣༤ འཁོར་བའི་གཞུང་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་འཚོགས་སོང་བ་དང་། ཚོགས་ཐོག་ཏུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་། དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ་དང་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཛིན་དང་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་སེར་སྐྱ་མི་མང་བཅས་འཛོམས་འདུག
སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་བསྟན་འཛིན་ལུང་རྟོགས་མཆོག་བཅས་ཀྱིས། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཞབས་ལོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་ ༣ ལ་གཟེངས་བསྟོད་ལེགས་སྐྱེས། རྩིས་ལོ་ ༢༠༢༣་་་༢༠༢༤ ལོའི་ནང་དྷ་ས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞིའི་ཁོངས་ས་གནས་ཁག་གི་མི་འབོར་ལ་གཞིགས་ཏེ་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་གི་ཚོགས་མིའི་གྲངས་འབོར་ལོ་རེ་བཞིན་དམིགས་ཚད་ལོན་ཡོད་པར་བྱ་དགའ་དང་ཕྱག་འཁྱེར་གནང་བ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོའི་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་དབྱར་སྐྱིད་རྐང་བྲོ་གླུ་གཞས་མཐེབ་སྡེར་དང་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཚབ་ཡིག་ཕྱོགས་བསྡུས་བདུད་རྩིའི་ཐེགས་ཕྲེང་ཞེས་པ་སོགས་སྔ་གཞུག་ཏུ་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་།
དེ་རྗེས་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བཀའ་ཤག་གི་གསུང་བཤད་སྒྲོག་སྦྱངས་གནང་སྐབས། འཛམ་གླིང་སྟེང་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གཟེངས་རྟགས་འདི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་ པོ་མཆོག་ལ་འབུལ་བཞེས་བསྐྱངས་པ་འདིས། ༸མགོན་པོ་མཆོག་གིས་དགུང་ན་གཞོན་དུས་ནས་ད་བར་ཉིན་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འབྲེལ་ཉམས་བཞེས་ཀྱི་མཐིལ་དུ་མཛད་དེ། འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་དང་མི་ཚེ་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་གདམས་ངག་འགྲོ་བ་མི་ཡོངས་ལ་འདོམས་མཁས་པའི་མཛད་འཕྲིན་ལ་ཆེ་བསྟོད་ཞུས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ྋམགོན་པོ་གང་ཉིད་ཀྱི་ བཀའ་དགོངས་བཞིན་བོད་མི་ཚོས་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ནས་རང་དབང་རྩོད་ལེན་བྱེད་པའི་ཆོད་སེམས་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བ་ཞིག་ཀྱང་མཚོན་གྱི་ཡོད།
ཡང་། ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་སྟབས་གཅིག་ཏུ་སྲུང་བརྩི་བྱེད་པ་འདི་ཡང་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་འདི་ཞི་བདེ་དང༌། ཡུལ་ལུང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལག་བསྟར་ཡོང་བའི་ཐུན་མོང་གི་རེ་སྨོན་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ཆ་ ཤས་ཤིག་ཡིན་ནའང་། ཡུ་རོབ་ཤར་མའི་ནང་ར་ཤི་ཡས་ཡུ་ཁེ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་དང་། ཨེ་ཤི་ཡ་ནུབ་མའི་ནང་ཨི་ཟི་རལ་དང་ཧ་མ་སི་དབར་འཁྲུག་རྩོད་ཀྱི་སྨག་རུམ་ཡལ་རེ་མེད་པ་མ་ཟད། སྟོབས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱལ་སྲུང་ལ་བསྙད་པའི་གོ་མཚོན་གྱི་འགྲོ་ གྲོན་སྔོན་རྩིས་སྤར་ཆ་དང༌། དྲག་ཤུགས་དཔུང་ངོམ་བྱེད་རེས། ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཤོག་བསྒྲིལ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་རེ་སྨོན་ང་ཚོའི་མཐོང་ལམ་ནས་རྒྱང་ཐག་ཇེ་རིང་དུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་དང༌། དེ་དང་རིགས་ མཐུན་གྱི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མི་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་རང་དབང་དང་། ཐོབ་ཐང་བརྡལ་བཤིག་དང་། མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་མངོན་སུམ་འཛེམས་མེད་དུ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་བཤིག་དང་། མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་མངོན་སུམ་འཛེམས་མེད་དུ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད།
སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གྷ་ཟ་ཁུལ་གྱི་འཁྲུག་ཟིང་ལ་དམིགས་ཏེ། པ་ལི་སི་ཐེན་དང་ཨི་ཟི་ རལ་དབར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཚེ་བའི་འཁྲུག་ཟིང་ཡོང་བཞིན་པ་དེ་ནི་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་དང༌། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དད་ མོས་ཡོད་ཟེར་མཁན་དབར་འཚེ་བའི་ལས་ག་རེ་བྱས་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་དམ་ཞེས་ཐུགས་ཕམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་གནང་ཡོད་ལ། སྔ་ ལོར་ར་ཤི་ཡས་ཡུ་ཁེ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་ཉིན་བཞིའི་རྗེས། ང་ཚོའི་འཇིག་རྟེན་འདི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཆགས་ཡོད་པ་ དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་དབར་གྱི་གཡུལ་འཁྲུག་དེ་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཁུལ་གཞན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་རྒྱུ་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟ། དམག་ འཁྲུག་ནི་དུས་ལས་ཡོལ་བའི་ལས་རེད། ལམ་ཁ་ཉག་ཅིག་ནི་འཚེ་མེད་ཞི་བ་ཡིན། ང་ཚོས་འགྲོ་བ་མི་རྣམས་སོ་སོའི་ཕུ་ནུ་མིང་སྲིང་ལ་ བརྩིས་ཏེ་འགྲོ་བ་མི་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་དང་འབྲེལ་ནས་བཀའ་ཤག་གི་གསུང་བཤད་ནང་། སྲིད་པ་ཆགས་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར། བོད་དང་བོད་མིར་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་དང་བཙན་གནོན་བཤུ་གཞོག་གཏོང་མཁན་ གུང་ཁྲན་ཏང་ལས་སྡུག་པ་ཞིག་བྱུང་མྱོང་མེད་ལ། དེང་སང་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་སྒྲོག་བཞིན་པའི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་ སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་ཟེར་བ་དེ་ནི། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་འཛུགས་དང་། རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ ཡིག་ཁྱབ་གདལ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན། བསམ་བློའི་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་ས་བསྒྲགས་གནམ་བསྒྲགས་ བྱེད་བཞིན་དུ་བོད་མི་རིགས་རྩ་མེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༥ དང་ ༡༩༣༦ ལོ་སོ་སོར་རྒྱ་ནག་མིན་གོ་སྲིད་གཞུང་གིས་གཏོར་ཕམ་བཏང་བའི་གུང་ཁྲན་དམར་དམག་ རྣམས་སྲོག་འགོ་གང་ཐོན་ངང་ཁམས་ལྕགས་ཟམ་དང༌། དཀར་མཛེས་སོགས་ནས་བྱང་དུ་ཁ་གཏད་དེ། མདོ་སྨད་རྔ་བ་དང་། འབར་ ཁམས། རྐ་ཁོག ། ཁྲོ་ཆུ། ཟུང་ཆུ། མཛོད་དགེ། ཐེ་བོ་སོགས་བརྒྱུད་རྒྱང་སྐྱོད་བྱེད་སྐབས། བཀྲེས་ལྟོགས་ཀྱིས་མནར་བའི་རྒྱ་དམག་ དེ་ཚོས་ལམ་ཁེལ་བོད་མིའི་བཟའ་བཅའ་དང་རྒྱུ་དངོས་འཕྲོག་བཅོམ་དང༌། དགོན་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་རྐུ་ཁྱེར་བྱས་པའི་སྐོར་ རྒྱ་དཔོན་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་ཨ་རིའི་གསར་འགོད་པ་སི་ནའོ་ལ། འདི་ནི་ང་ཚོས་ཕྱི་རྒྱལ་(བོད་)ལ་ཆད་པའི་བུ་ལོན་ཉག་ཅིག་དེ་ཡིན་ ཞེས་ངོས་ལེན་བྱས་ཡོད་ལ། དམར་དམག་གིས་འཕྲོག་བཅོམ་ཐེབས་པའི་བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྡེ་དེ་དག་ཏུ་ལོ་གཉིས་ཙམ་རིང་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ བྱུང་མ་མྱོང་བའི་མུ་གེ་བྱུང་འདུག་པ་མ་ཟད། ལམ་ཁག་གསུམ་ནས་བོད་ནང་བཙན་འཛུལ་བྱེད་མཁན་དམར་དམག་གི་འཕྲོག་ བཅོམ་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱེད་སྐབས་བོད་མི་མང་པོའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ཡོད་པ་དཔེར་ན། ཟུང་ཆུ་ཁོངས་ཀྱི་དམུ་ཏོ་གྲོང་ཚོའི་ཁྱིམ་ཚང་ཉེར་ བདུན་གྱི་བོད་མི་ ༡༡༨ གསོད་ཐེངས་གཅིག་ལ་དམར་གསོད་བཏང་འདུག
རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་བོད་སར་བཙན་འཛུལ་དང་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ བར་བོད་མི་ས་ཡ་གཅིག་དང་ འབུམ་གཉིས་ལྷག་དུས་མིན་རྐྱེན་ལམ་དུ་བརྫངས་པ་དང༌། དགོན་པ་དྲུག་སྟོང་ལྷག་ཤུལ་མེད་དུ་གཏོར་བ་དེ་ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ འགོ་སྟོད་ཀྱི་ཨར་མེ་ནི་ཡ་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་ལས་ཀྱང་ཡ་ང་བ་བྱུང་ཡོད། ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་གསལ་བ་ནི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ས་ཁོངས་གཅིག་པུའི་གནས་ཚུལ་མ་གཏོགས། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ ཆེན་ཟེར་བ་སོགས་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་གཞན་ནང་ཟླ་བསྒྲིལ་བཏང་བའི་མདོ་སྟོད་སྨད་ཁུལ་གྱི་གནས་སྟངས་བཀོད་མེད་ནའང་། བོད་ ས་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་བོད་རིགས་རྩ་མེད་གཏོང་བའི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་ཟེར་བ་གཅིག་མཚུངས་སུ་ ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་འདུག
དེང་སང་བོད་ཀྱི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་དང་། དགོན་པ། སློབ་གྲྭ། ཚོང་ལས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྡེ་ཁག་ཚང་མར་གཞི་རྒྱ་ ཆེ་ཞིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་འཛུགས་སྟངས་ནི། མི་ རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཞེས་སྒྲོག་གི་ཡོད་པ་དང་། བོད་ ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་རྣམ་པ་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་བསྐོ་གཞག་སྤར་སྣོན་འབོར་ཆེན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་ ཁོངས། ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་བོད་སྐྱོར་ཟེར་བའི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་འབྱོར་ལས་བྱེད་ཆིག་ཁྲི་ལྷག་མ་གཏོགས་རྣམ་པ་གཞན་བརྒྱུད་ ནས་བསྐོ་གཞག་བྱས་པ་གང་ཡང་བཀོད་མི་འདུག་ནའང༌། རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་ ༡༧ ནང་སྣེ་ལེན་ས་ཚུགས་བཙུགས་ཏེ། མཐོ་སློབ་ ཐོན་མཁན་བརྒྱ་ཆའི་ ༩༥ ཙམ་ལ་ལོ་མང་རིང་ལས་ཀ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་། རྒྱ་བོད་གཉེན་སྡེབ་ལ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ མིང་བཏགས་ཏེ། ཁྲིམས་སྲོལ་ཐོག་ནས་འགན་ལེན་དང་། ལོ་ལྔ་ཚན་གྱི་འཆར་གཞི་བསྒྲིགས་ཏེ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བཞིན་པ་སྦིར་སྒྲོགས་བྱས་འདུག་ཅིང༌། དབུལ་ཕོངས་ལས་ཐར་བའི་མི་འབོར་ཕྱིར་བསྐྱོད་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་འབུམ་གཉིས་ལྷག་བརྟན་གནས་ ཐུབ་ཚུལ་ཙམ་ལས་ཕྱིར་བསྐྱོད་བྱ་ཡུལ་རྫོང་ངམ་ས་ཁུལ། ལྗོངས་བཅས་གང་ཞིག་ལ་ཚད་བཟུང་བྱས་མིན་མི་རྟོགས་ཀྱང༌། བོད་ རིགས་གཞོན་དར་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཚོ་ཁག་བཟོས་པའམ་རྣམ་པ་གཞན་ཅི་རིགས་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཁྲིད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་ཅན་ དུ་ཐོན་གྱི་ཡོད་པ་དཔེར་ན། མཚོ་བྱང་ཁུལ་གྱིས་རོང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ངལ་རྩོལ་པ་ཁྲི་བཞི་ཡིས་ཡུལ་གཞན་ནས་ལས་ཞུགས་བྱེད་ པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཟེར་བ་དེའི་ཁོངས། མ་དངུལ་སྒོར་ས་ཡ་གཅིག་གི་འཐེན་ཐུག་དངུལ་བུན་བྱིན་ནས། ངལ་རྩོལ་པ་དྲུག་བརྒྱ་ དང་བཞི་བཅུ་ལ་རོགས་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་ནས་འཐེན་ཐུག་ཟ་ཁང་ཕྱེ་ལུགས་རྒྱ་གཞུང་རང་གིས་སྒྲོག་གི་ཡོད་ལ། བོད་ས་སྟོད་ སྨད་བར་གསུམ་དུ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི། དབུལ་སྐྱོར་སོགས་ལ་ཁག་བཏགས་ཏེ་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་ གཞིས་སྤོ་ལས་གཞི་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སྤེལ་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་གཅིག་ཀྱང་བཀོད་མི་འདུག
བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཟེར་བ་དེ་ནི། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་ཚུལ་ལམ་སྟོན་དུ་ འཛིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། ངོས་འཛིན་ལྔ་(རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་ལ་ངོས་འཛིན་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ལ་ངོས་འཛིན། ཀྲུང་ཧྭ་ རིག་གཞུང་ལ་ངོས་འཛིན། རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་ངོས་འཛིན། རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བགྲོད་ ལམ་ལ་ངོས་འཛིན།)དར་སྤེལ་གཏོང་བ་དམིགས་ཡུལ་དུ་བཟུང་སྟེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་ཕུལ་བྱུང་ རིག་གཞུང་ནང་འདྲེས་བསྲེས་ལ་སྐུལ་འདེད་དང༌། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཚོགས་སྡེའི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་འཛུགས། མཐའ་གཅིག་ཏུ་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་ཁ་བྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ལུགས་ སྒྲོག་གི་ཡོད་ཅིང་། དཔལ་ནཱ་ལེན་དྲ་ནས་བརྒྱུད་པའི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ནང་ཆོས་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་རྩ་བསྒྱུར་བཏང་སྟེ་ བླ་སྤྲུལ་དང་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་རྒྱ་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭའི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དང་དམར་པོའི་ལྟ་སྤྱོད་སློབ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེར་ གཏོང་ཆེད། སྲོལ་རྒྱུན་སློབ་གསོ་དང་དེང་རབས་སློབ་གསོ་ཟུང་འབྲེལ་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་ཤེས་ཚད་ལག་ཁྱེར་དང་དེང་རབས་ཤེས་ ཚད་ལག་ཁྱེར་མཐུད་སྦྱར་ཏེ། རིམ་པ་གསུམ་གྱི་ཤེས་ཚད་ལག་ཁྱེར་ལམ་ལུགས་ཚད་ལྡན་བཟོ་རྒྱུ་ཟེར་གྱི་ཡོད་ཅིང་། དབུས་འཐབ་ ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀོད་འདོམས་འོག །ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ལྷག་རིང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་བསྟན་དོན་འཆད་འགྲེལ་གྱི་ དེབ་བཅུ་གྲངས་ཤིག་རྩོམ་སྒྲིག་བྱས་སྐོར་དེ་རིགས་ནི་དམར་པོའི་ལྟ་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལྟར་བཀའ་བསྟན་གྱི་དགོངས་དོན་ལོག་ འགྲེལ་གྱི་ལས་ངན་ཚབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་དང་། དགོན་སྡེ་དམངས་གཙོ་དོ་དམ་ལྷན་ཚོགས་ཟེར་བའི་ནང་དམར་ཤོག་གི་ སྒྲིག་འཛུགས་བཙུགས་ཏེ། ཆོས་སྡེ་ཁག་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་མཐའ་དག་ལ་སྟངས་འཛིན་དང་། ཆོས་ལུགས་ ལས་རྒྱལ་ཁབ་གལ་ཆེ་བ་དང་། ཆོས་ཁྲིམས་ལས་རྒྱལ་ཁྲིམས་མཐོ་བ། ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ལས་སྤྱི་དམངས་གལ་ཆེ་ལུགས་སྒྲོག་ འགྲེལ་བྱེད་བཞིན། དགོན་པའི་འདུ་ཁང་རྩེ་ཐོག་དང་གྲོང་པའི་ཁང་ཐོག་གང་སར་རྒྱ་གཞུང་གི་དར་དམར་སྒྲེང་འཛུགས་དང༌། འདུ་ ཁང་དང་། ཚོགས་ཁང་། སྒེར་པའི་ཁང་ཁྱིམ་སོགས་ཀྱི་ནང་མའོ་ནས་ཞི་ལ་ཐུག་པའི་བར་གྱི་རྒྱ་དཔོན་ལྔའི་པར་རིས་དཔྱང་འགེལ་ བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད། ད་དུང་ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་། པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་སྤྲུལ་སྐུ་ཆེ་ཁག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་ འཛིན་བྱེད་སྐབས། རྒྱལ་ནང་ནས་འཚོལ་ཞིབ་དང༌། གསེར་བུམ་དཀྲུག་འདོན། ཀྲུང་དབྱང་ནས་བཀའ་འཁྲོལ་གྱི་རྩ་དོན་ངེས་པར་ བརྩི་སྲུང་དགོས་ཟེར་བ་ནི་རྒྱ་དཔོན་ཁག་ཅིག་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་གིས་བསླུས་པའི་སྐྱུག་བྲོ་བའི་སྨྱོ་རྟགས་བསྟན་པ་ཙམ་ཞིག་ དང་། ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་རྒྱབ་བསྐྱུར་དང་། སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་དོན་ལ་བྱོན་པའི་དགོས་དམིགས་རྡོག་བརྫིས་བཏང་སྟེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་དར་འཕེལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་གནས་བབ་རྒྱུས་ལོན་མེད་པའི་ཧམ་བཤད་ཁོ་ན་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང་།
དེ་རྗེས་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་སྒྲོག་སྦྱངས་གནང་སྐབས། མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་༸ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་མཛད་འཕྲིན་བླ་ན་མེད་པ་བསྐྱངས་གནང་མཛད་ཅིང་། ད་དུང་ཡིན་ནའང་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་གང་ས་ནས་གནད་ཡོད་མི་སྣ་སོགས་ནང་ཆོས་ལ་དད་པ་ཡོད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་མི་མང་དཀྱུས་མ་མང་དག་ཅིག་ནས་གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་ལ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མཇལ་ཁ་དང་བཀའ་སློབ་ཞུ་བར་རྡ་ས་བཞུགས་སྒར་དུ་བཅར་བཞིན་ཡོད། མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གི་ཉེ་རིང་མེད་པའི་བྱམས་བརྩེས་གཟིགས་སྐྱོང་དང་གསུང་གི་བདུད་རྩིའི་བྱིན་རླབས་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་སེམས་རྒྱུད་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཏེ་སོ་སོའི་མི་ཚེ་འགྲོ་སྟངས་བཟང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཕན་པ་འདོགས་པའི་བྱ་བར་ཞུགས་པ་སོགས་འགྲོ་ཀུན་བདེ་ལ་བཀོད་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་འཕྲིན་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་རྒྱས་པས་མགོན་པོ་མཆོག་ནི་འཇིག་རྟེན་ཞི་བདེའི་སྟོན་པ་ལྟ་བུར་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཚོགས་སྡེ་མང་པོས་ཆེ་བསྟོད་གུས་བརྩི་ཞུ་ཡུལ་རླབས་ཆེན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་ཅིག་ཆགས་ཡོད། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྣམ་ཀུན་ཡང་ཡང་གསུང་བཞིན་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་དམ་བཅའ་བཞི་སྟེ། དང་པོ་འགྲོ་བ་མིའི་རྒྱུད་ཀྱི་བཟང་སྤྱོད་གོང་མཐོར་སྤེལ་ཏེ་འགྲོ་བ་མི་ལ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་བསྐྲུན་ཐབས་དང་། གཉིས་པ་ཆོས་ལུགས་ཕན་ཚུན་བར་མཐུན་འབྲེལ་གོང་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ། གསུམ་པ་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ། བཞི་པ་རྒྱ་གར་གནའ་རབས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་། ཆོས་ལུགས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་བཟང་སྤྱོད་བཅས་དེང་གི་ཤེས་ཡོན་ལམ་ལུགས་དང་མཉམ་སྦྲེལ་གྱིས་བསྐྱར་གསོ་གནང་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་དང་བཀའ་སློབ་རྣམས་ཉམས་ལེན་ལག་བསྟར་ཞུ་རྒྱུ་ནི་༸རྒྱལ་དབང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐུགས་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་ལེགས་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད།
ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོ་དང་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས། གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་ཚོར་འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་ཙམ་ཡང་མེད་ཁར། རྒྱ་གཞུང་ནས་ད་བར་བོད་ཐོག་མཁྲེགས་འཛིན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་གཏོང་རྒྱུའི་ཚབ་ཏུ། དུས་རྟག་ཏུ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་འཁྱོག་བཤད་དང་རྫུན་གཏམ་ཁོ་ན་བཤད་དེ་རྒྱལ་ནང་གི་མི་མང་དང་། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གཞུང་མང་རྣམས་སླུ་བྲིད་འོག་ཚུད་ཐབས་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་ཟེར་བ་ནས་ “དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ལག་ལེན་དང་དེའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་” ཟེར་བའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་བོད་ཨིན་གཉིས་ཐོག་ཡོངས་ཁྱབ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་འདུག ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོ་ནས་ད་བར་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་གཅིག་པུའི་ཐོག་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ཡིག་ཆ་གྲངས་ ༡༦ བཏོན་ཟིན་ཅིང་། རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་ཟེར་བའི་དེབ་དེ་ཚོའི་བརྗོད་དོན་སྙིང་པོ་ནི། མེད་པ་ཞིག་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། མིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པ། དེ་བས་དོན་དངོས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་སོགས་མུན་ནག་འདྲ་པོ་དེ་དག་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་དཀར་པོར་བསྒྱུར་ཐབས་བྱེད་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན།
ཐེངས་འདིའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོ་ནི། ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དབང་བསྒྱུར་བྱས་ནས་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ལུགས་སྐོར་གྱི་ཧམ་རྫུན་ཤ་སྟག་ཡིན་ཅིང་། བོད་མི་ཆགས་འཇིག་གི་སྲོག་རྩ་ནི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་ཐུག་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་དོན་དམ་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཐོན་མེད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོའི་བརྗོད་ཚིག་འགའ་ཤས་དཔེ་མཚོན་ཙམ་བཀོད་ན། “གུང་ཁྲན་ཏང་ཕེབས་པས་སྡུག་བསྔལ་བདེ་ལ་འཁོད་སོང་།” “མེས་རྒྱལ། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།” “བོད་ལྗོངས་ཀྱི་བུ་ཕྲུག་ཚོའི་སེམས་པ་ཏང་ལ་ཕྱོགས།” སོགས་དང་། ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ནས་དཔེ་མཚོན་གཅིག་རང་དྲངས་ན། “ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོ་མཇུག་བར། དགེ་འདུན་པ་གྲངས་ ༡༦༤ ལ་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་མཚན་གནས་ཐོབ།” ཅེས་གསལ་འདུག་པས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་མཚན་གནས་བསྐྱར་གསོ་སྤྲོད་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་ད་བར་གྱི་གྲངས་འབོར་ཞིག་རེད་འདུག ཐེངས་འདིའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ནང་མུ་མཐུད་འཁྱོག་བཤད་བྱེད་དོན། རྒྱལ་བ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ནང་ནས་འཚོལ་དགོས་པ་དང་། གསེར་བུམ་དཀྲུག་འདོན། ཀྲུང་དབྱང་གི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་དགོས་པ་དེ་རེད། དེ་ནི་བོད་མི་མང་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་རྗེས་འབྲངས་པ་ཚོས་ནམ་ཡང་ཁས་ལེན་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། བོད་ཀྱི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་མི་མཐུན་ཞིང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་འཁྱོག་བཤད་ཀྱི་བརྗོད་ཚིག་རྙིང་པ་དེ་རང་ཡིན་པས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་ལ་བསྐྱར་དུ་དྲན་སྐུལ་དུ། བོད་མིའི་མངོན་འདོད་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་། ༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་སྒེར་གྱི་ཐག་གཅོད་གང་གནང་དང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིད་ཆེས་དགེ་རྩའི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཐག་གཅོད་ལ་རྒྱལ་ཁབ་བམ་ཚོགས་སྡེ་གང་རུང་ཞིག་གིས་ཐེ་གཏོགས་བྱ་རྒྱུའི་དབང་ཚད་མེད་ལ། དེ་བས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོའི་ལག་ཆར་བེད་སྤྱོད་བྱས་ན་སུས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་དང་བརྩི་བཀུར་ཡོང་གི་མ་རེད་ཅེས་ཚིག་ཐག་ཆོད་པོས་བཤད་ཐུབ།
འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཁག་དང་། ཨ་རི། ཡུ་རོབ། ཨེ་ཤེ་ཡ་སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མི་ཡི་ཐོབ་ཐང་དང་། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ངོས་འཛིན་གནང་བའི་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་རྗེ་བཙུན་བསྟན་འཛིན་དགེ་འདུན་ཡེ་ཤེས་འཕྲིན་ལས་དཔལ་བཟང་པོ་ (དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་) མཆོག་དང་། གཞན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཉེས་མིང་འོག་ནས་བཙོན་ཁང་ནང་སྡུག་སྦྱོང་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་མགྱོགས་མྱུར་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭར་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པ་རྣམས་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་སོགས་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་དང་། ཆོས། རིག་གཞུང་རྣམས་སྦྱོང་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་སོགས་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྣམས་ངེས་པར་སྤྲོད་དགོས་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་སཱེན་ཧྥ་རེན་སི་སི་ཁོ་ (San Francisco) རུ་ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༠ པ་འཚོག་བཞིན་པའི་སྐབས། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་རྗོ་བྷ་ཡེ་ཌེན་ (Joe Biden) དང་རྒྱ་ནག་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གཉིས་མཇལ་འཕྲད་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་བོད་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྐོར་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་འདུག་པར་དགའ་བསུ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་དོན་དངོས་ཐོག་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འགན་ཁུར་དང་། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་ངོ་མ་ཉན་རྒྱུ། ༸གོང་ས་༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོའི་དགོངས་གཞི་བཞིན་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་རྣམས་འབྲེལ་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་སེལ་ཐབས་སླད་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་དབར་དུས་ཚོད་དམ་འཛིན་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དེ་རིང་གི་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་དྲན་སྐུལ་བྱ་འདོད་བྱུང་། གཞན་ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་མཁན་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གཞུང་དང་། མི་མང་། གྲོས་ཚོགས། ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་དང་ལས་བྱེད། ཁྱད་པར་དུ་བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་བཅས་ཚང་མར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
