ཁུ་ལཱའོ་ཌེ་ཨར་པེ་ཡིས་བརྩམས། བནྡེ་སྐྱབས་ཀྱིས་བསྒྱུར།
མེག་མཱ་ཧོན་ས་ཐིག་(McMahon line )དང་ཉེ་བའི་བོད་ལྷོ་ངོས་མཐའ་མཚམས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་གཞུང་ལམ་གསར་སྐྲུན་བྱས་པ་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེ་བའི་རྩོད་རྙོག་གི་མགོ་བཙུགས་པ་རེད།
ལོ་རྙིང་པ་ཞིག་འདི་ལྟར་མཇུག་རྫོགས་ལ་ཉེ་བའི་དེ་རིང་རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན། ༢༠༡༠ ལོའི་ཆེས་མི་ལེགས་པའི་གསར་འགྱུར་དེ་གང་རེད་ཅེས་དྲི་བ་ཞིག་འདོན་སྐབས། རྙོག་གླེང་ཅན་གྱི་ལྡི་ལི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལུས་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་གོ་སྒྲིག་བྱེད་ཕྱོགས་དང་དེའི་སྐབས་ཀྱི་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་གནས་བབ། ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་ཆབ་སྲིད་པའི་ནག་ཉེས་ལས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པའི་གནས་བབ་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་བ། དེ་བཞིན་མའོ་ཕྱོགས་གཏོགས་པའི་འཇིགས་རྒོལ་སོགས་གདམ་གསེས་དཀའ་བའི་རྩོད་རྙོག་གི་དྲིས་ལན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡོད་ངེས་རེད།
གང་ལྟར། ཁུ་སིམ་སིམ་ངང་གནས་ཚུལ་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་ཟིན་པ་དེ་ལོ་འདིའི་ནང་གི་རྒྱ་གར་གྱི་གསར་འགྱུར་ཆེས་མི་ལེགས་པ་དེ་རེད། དེ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ་གྱི་ས་འབྲེལ་མེ་ཏོག་རྫོང་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ཐད་ཀར་གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་འདི་ཡིན། འདི་ནི་རྒྱ་གར་ལ་སེམས་ཁྲལ་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་རྙོག་དྲ་ཞིག་ཡིན། འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བློན་ཝུན་ཅཱ་པོ་རྒྱ་གར་ལ་རྒྱལ་དོན་འཚམས་གཟིགས་སུ་འབྱོར་ཏེ། རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་མཱན་མོ་ཧན་སཱིན་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱི་དུས་དང་བསྟུན་ཏེ། བོད་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་མཐའ་འཁོབ་ས་ཁུལ་ཏེ། མེ་ཏོག་རྫོང་བར་བཟོ་བཞིན་པའི་གཞུང་ལམ་གྱི་ས་འོག་ཕུག་ལམ་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་འགའ་རྒྱ་ནག་དབུས་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་ CCTV ཁང་གིས་སྤེལ་ཡོད།
མེ་ཏོག་རྫོང་ནི་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་ས་མཚམས། མེག་མཱ་ཧོན་ས་ཐིག་ནུབ་ངོས་ཀྱི་སྤྱི་ལེ་འགའི་སར་ཆགས་ཡོད། གསར་ལམ་ཁག་གིས་སྣང་མེད་དུ་བཞག་ཡོད་ཀྱང་། གནད་དོན་འདི་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་བདེ་སྲུང་གི་མཇུག་འབྲས་ལ་ཚོད་རྩིས་བྱ་དཀའ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ལ། བོད་ནས་རྒྱ་གར་ནང་བཞུར་གྱིན་པའི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་(Brahmaputra)ཡི་བཞུར་རྒྱུན་ལ་ཡང་འགོག་རྐྱེན་འཕྲད་ངེས་རེད། རྒྱ་ནག་དབུས་བརྙན་འཕྲིན་གྱིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་། “རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་མཐོ་ཚད་ལ་མི་ཊར་ ༤༧༠༠ ཡོད་པའི་དགའ་ལུང་ལ་རི་རྒྱུད་ཀྱི་མེ་ཏོག་རྫོང་གི་མང་ཚོགས་ཚོར་ཕན་ཚུན་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་བ་དང་། འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་གཞུང་ལམ་གསར་སྐྲུན་ཁྲོད་ས་འོག་ཕུག་ལམ་བཏོད་རྒྱུ་དེ་ལས་བཟོ་བ་ཚོར་ཡང་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད།” ཅེས་བརྗོད་ཡོད།
རྒྱ་རིགས་ལས་བཟོ་བ་ཅཱན་ཟེར་བ་ཞིག་གིས་བརྙན་འཕྲིན་དེར། “ ས་འོག་ཕུག་ལམ་བཏོད་ཐུབ་མ་ཐག་ང་ཚོར་དགའ་ཚོར་དང་སྤྲོ་སྣང་གི་མིག་ཆུ་བཞུར་ངེས་ལ། དཀའ་ངལ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཚོར་སྣང་མངོན་འགྱུར་གྱིས་ཕན་ཚུན་འཐམ་འཁྱུད་ཀྱང་བྱ་ངེས་ཡིན།” ཞེས་དང་། བུ་ཆུང་ཞེས་པའི་ས་གནས་བོད་རིགས་དམག་མི་གཅིག་གིས། “ མེ་ཏོག་རྫོང་ནི་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་ན་ཁེར་རྐྱང་དུ་ཆགས་པའི་མཚོ་གླིང་ལྟ་བུ་དང་། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁོངས་ཀྱི་རླངས་འཁོར་འགྲོ་སྐྱོད་མི་ཐུབ་པའི་རྫོང་གཅིག་པུ་དེ་ཆགས་ཡོད། མེ་ཏོག་རྫོང་གི་མང་ཚོགས་ཚོས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཅ་དངོས་རིགས་རྒྱབ་ལ་ཁུར་ཏེ་རྐང་ཐང་ལ་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་ས་འོག་ཕུག་ལམ་འདི་གང་མགྱོགས་བཟོ་ཚར་རྒྱུའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འདི་ཚར་ན་མེ་ཏོག་རྫོང་གི་མི་མང་ཚོའི་འགྲུལ་བཞུད་སྟབས་བདེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུ་མ་ཟད་ཕྱི་མི་ཚོ་ཡུལ་འདིའི་མཛེས་ལྗོངས་ལ་གཟིགས་སྐོར་དུ་ཡོང་ཐུབ་ངེས་རེད།” ཅེས་བརྗོད་འདུག
གཅིག་བྱས་ན་མེ་ཏོག་རྫོང་ནི་ཐད་ཀར་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གཞུང་ལམ་དང་སྦྲེལ་ཐག་མེད་པའི་ས་གནས་གཅིག་པུ་དེ་ཡིན་པ་བདེན་སྲིད་ཀྱང་། འགྲོ་གྲོན་དང་ནུས་ཤུགས་འདི་འདྲའི་ཕོན་ཆེན་བཏང་བ་དེ་ས་གནས་མི་གྲངས་ ༡༡༠༠༠ ཙམ་གྱི་བདེ་དོན་དང་ཁེ་ཕན་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་མི་སུ་ཞིག་གིས་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཐུབ།
སྤྱི་ལེ་ ༡༡༧ ཡོད་པའི་མེ་ཏོག་རྫོང་གི་གཞུང་ལམ་དེ་ཧྲང་ཧེ་རྒྱལ་ཡོངས་གཞུང་ལམ་ཨང་ ༣༡༨ ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ལ་མཐུད་རྒྱུ་ཡིན་འདུག ཧྲང་ཧེ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཊེ་ཅང་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཨན་ཝེ། ཧུའུ་པེ། ཁྲོན་ཆིན། སི་ཁྲོན་ཞང་ཆེན་སོགས་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁོངས་ལི་ཐང་དང་འབའ་ཐང་། སྨར་ཁམས། སྤོ་བོ་རྫོང་སོགས་བརྒྱུད་ལྷ་ས་དང་། ལྷ་ས་ནས་འགྲམ་བར་བཟོས་ཡོད།
རྒྱ་ནག་དབུས་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གིས་བརྗོད་གསལ་ལྟར་ན། འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་བཞིན་པའི་གཞུང་ལམ་དེར་ཁྱོན་ཟམ་པ་ཆེ་ཆུང་ ༢༩ དང་ས་འོག་ཆུ་ཡུར་ ༢༢༧ རྒྱག་འཆར་ཡོད་འདུག་ལ། གཞུང་ལམ་ཐད་འཁེལ་བའི་རི་ལ་ཨུ་ཁུང་བསྟོད་དགོས་པའི་ས་འོག་སྦུགས་ལམ་གྱི་རིང་ཚད་སྤྱི་ལེ་ ༣ །༣ ཡིན་འདུག གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་འདི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་གྲོག་རོང་མང་པོ་བརྒྱུད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ས་བབ་ཀྱི་ཚད་མཐོ་ཤོས་ནས་དམའ་ཤོས་བར་མི་ཊར་ ༣༡༠༠ ཙམ་ཡིན་སྟབས། གཙང་པོའི་བཞུར་ལམ་དང་ཡང་ན་གཞུང་ལམ་གང་རུང་གི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟ་མེ་ཏོག་རྫོང་བར་དུ་རྒྱུགས་ཆུ་ ༦ ལྷག་བརྒལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་རྒྱང་སྲིང་བྱས་སོང་།
གཞུང་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་འདིའི་ཐད་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༥༠ ལྷག་གི་འགྲོ་སོང་བཏང་སྟེ། འཛམ་གླིང་ཡང་ཐོག་གི་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ལས་གཞི་འདི་ ༢༠༡༢ ལོར་སྤོ་བོ་རྫོང་གི་མཐའ་མའི་གཞུང་ལམ་འབྲེལ་མཐུད་བྱ་འཆར་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་ཞཱིན་ཧ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པར། ཉིང་ཁྲི་རྫོང་ས་གནས་སུ་འཁེལ་བའི་ས་ངོས་རིང་ཚད་སྤྱེ་ལེ་ ༩༠ ཙམ་ཡོད་པ་དེར་ས་འོག་ཕུག་ལམ་གྲུབ་རྗེས་དུས་ཡུན་གྱི་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་སྟབས་བདེ་རུ་སོང་སྟེ། ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཀའི་ནང་བགྲོད་ཐུབ་རྒྱུར་ཚོད་རྩིས་བྱས་ཡོད། སྤོ་བོ་ནས་སྤྱེ་ལེ་ ༢༠༠ ཙམ་གྱི་སར་ཡོད་པའི་ཉིང་ཁྲི་རྫོང་དུ་བོད་ནང་གི་གནམ་ཐང་ཆེ་ཤོས་གྲས་ཤིག་བརྒྱབ་ཡོད་ཅིང་། དེར་ལོ་ལྟར་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོར་ལྟ་སྐོར་དུ་ཡོང་མཁན་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་འདུ་འཛོམས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ས་འོག་ཕུག་ལམ་མགོ་འཛུགས་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་གསར་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་གལ་ཆེན་ཞིག་འགོད་རྒྱུ་བརྗེད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་མེ་ཏོག་རྫོང་ཟེར་བའི་ས་གནས་དེ་ནི། དུས་རབས་དུ་མའི་རིང་ཁེར་རྐྱང་དུ་ལུས་པའི་ས་ཆ་ཁུག་ཀྱོག་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། མི་སུ་འདྲ་ཞིག་གིས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་ནི་འབར་མ་དང་རྒྱ་གར་སོགས་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་བཞུར་གྱིན་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་མེད་དེ་རེད། དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བའི་ནང་དབྱིན་ཇི་ཡིས་ཉེ་འཁོར་གླིང་ཆེན་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱ་ཆེད། ཡུལ་ལུང་དེ་དག་གི་ས་ཁུལ་རྣམས་ས་ཁྲར་འགོད་རྒྱུ་དེ་ལམ་ཀ་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཏུ་མཐོང་ཡོད་མོད། གང་ལྟར་གནས་ཚུལ་དེ་གབ་ཚིག་ཅིག་ཏུ་ལྷག་པ་རེད། ཟུར་གསུམ་རྩིས་རིིག་གི་ས་ཞིབ་ཆེན་མོའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱ་གར་གྱི་སྔ་རབས་པའི་ས་ཞིབ་པ་ཚོས་ས་གནས་པཎ་ཌི་ཊ (Pundits) མང་པོ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་བརྒྱུད་ལ་ས་ཞིབ་བྱེད་པར་བཏང་ཡོད། དེ་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་འབྲས་ལྗོངས་ནས་ཡིན་པ་ཀེན་ཊུབ་ Kintup ཟེར་བ་ཞིག་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་འཚོལ་ཞིབ་བྱ་ཕྱིར་བོད་དུ་བསྐྱོད་པ་རེད།
ཀེན་ཌུབ་ཁོང་མེ་ཏོག་རྫོང་དུ་སླེབས་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། ཁོས་བརྡ་རྟགས་བརྒྱབ་པའི་ཤིང་དུམ་འགའ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ནང་གཡུགས་ཏེ། ཤིང་དུམ་དེ་དག་ཆུས་ཁུར་ཏེ་རྒྱ་གར་ནང་བསླེབ་ཐུབ་མིན་ལ་ཚོད་ལྟ་བྱས་པ་རེད། སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ། སྐུ་ཞབས་ཀེན་ཌུབ་ལགས་ཀྱིས་རྟགས་བཏབས་པའི་ཤིང་དུམ་དེ་དག་རྒྱ་གར་ནང་མི་སུ་གང་གིས་ཀྱང་མཐོང་མྱོང་རབས་མ་བྱུང་། ས་ཞིབ་རི་འཛེགས་ཀྱི་ལོ་བཞིའི་རྗེས་ཏེ། ༡༨༨༤ ལོར་ཁོ་རང་ཕྱིར་འབྲས་ལྗོངས་སུ་འབྱོར་སྐབས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་དང་བྷིར་མཱ་པུ་ཊི་ར་ (Brahmaputra) གཉིས་གཙང་པོ་གཅིག་ཡིན་པ་ངོས་ཟིན་བྱུང་མེད། ལོ་འགའི་རྗེས་རྒྱ་གར་ས་ཞིབ་ཚན་པས་ཁོང་གི་བརྡ་རྟགས་བཀོད་ཡོད་པའི་ཤིང་དུམ་འགའ་རྒྱ་གར་བྷན་ངྒལ་(Bengal)ས་གནས་སུ་རྙེད་སོན་བྱུང་ཡོད་ལ། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཀེན་ཌུབ་ལགས་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད།
བོད་མི་ཚོར་མཚོན་ན། མེ་ཏོག་རྫོང་ས་གནས་དེ་ནི་བོད་ནང་གི་དྭངས་གཙང་ལྷད་མེད་ཀྱི་གནས་རི་རྩ་ཆེན་ཞིག་རེད། བོད་མི་ཚོས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ཁུག་སོའི་ས་གནས་ནི་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་གནས་ཆེན་དུ་རྩི་ཞིང་། རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་ནི་བོད་ཀྱི་སྲུང་མ་ཞིག་རེད། ཁོང་ཚོའི་ཆོས་གཞུང་ལྟར་ན་མང་པོ་ཞིག་གིས་པདྨ་ཁུལ་དེ་ཤམ་བྷ་ལའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འདོད་ལ། བཤད་སྲོལ་ལྟར་ན་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་། རྒྱ་གར་གྱི་གསང་སྔགས་པ་ཆེན་མོ་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ས་འདིར་བྱོན་ཏེ། འདྲེ་སྲིན་སྡིག་པ་ཅན་ཚོ་དམ་ལ་བཏགས་ཤིང་། མ་འོངས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་མི་རབས་ཚོའི་སླད་དུ་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་གཏེར་དུ་སྦས་ཡོད་ཚུལ་འདུག
ས་གནས་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་ཆར་ཆུ་མང་ཞིང་། ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ཁུག་སོ་རུ་གཞན་ན་དཀོན་པའི་རྩི་ཤིང་མེ་ཏོག་རིགས་དང་། སྲོག་ཆགས་རིགས་སྣ་ཚོགས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ད་དུང་རྒྱུས་ལོན་ཞིབ་འཇུག་ཚད་ལོངས་པ་ཞིག་བྱུང་མེད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོས་ལེན་བྱས་པ་ལྟར་ན། ས་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་དངོས་ཚན་རིག་གི་ཐོན་རྫས་བརྒྱ་ཆ་ ༦༠ ཡི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་པར་བརྗོད།
ངས་གོང་དུ་ ༢༠༡༠ ལོར་རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན་ཆེས་མི་ལེགས་པའི་གསར་འགྱུར་ཞིག་གི་ཐད་དྲི་བ་བཏང་བ་དེ་ཡང་འདི་ལ་ཐུག་ཡོད། དེ་ནི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ཁ་བསྒྱུར་ཏེ། སྤྱི་ལེ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་རི་རྒྱུད་མང་པོ་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་ནུབ་བྱང་གི་ཤིན་ཅང་དང་། ཀན་སུའུ་ཞང་ཆེན་ཕྱོགས་སུ་ཆུ་སྣ་དྲངས་པའི་ལས་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་འཆར་འགོད་པ་དག་གིས་བརྗོད་ན། ཆུ་མཛོད་གློག་ཁང་གི་ལྟེ་བ་དེ་མེ་ཏོག་རྫོང་ས་གནས་སུ་རྒྱག་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བཏིང་ཡོད་ཚུལ་འདུག ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ཆུ་རྒྱུན་ནས་འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་ཆུ་མཛོད་གློག་ཁང་ཆེ་ཤོས་ཤིག་འཁོར་རྒྱུག་བྱ་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད། ལྷོ་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ལ་འཁེལ་བའི་ལས་གཞི་འདིར་སྣང་ཆུང་བྱེད་མི་རུང་། ལས་གཞི་འདི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐག་གཅོད་ཅིག་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་སྨས་མ་དགོས་ལ། གཞུང་ལམ་གསར་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་འདི་ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་མནོ་བསམ་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་སྟེང་གི་གནས་རྩ་ཆེན་ཞིག་རྩ་བརླག་ཏུ་གཏོང་རྒྱུར་དམིགས་འབེན་ཙམ་དུ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་སྟེང་ལ་བཟུང་བའི་དམག་དོན་རང་བཞིན་གྱི་ཐབས་ཇུས་ཤིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད།
རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་འདི་བརྒྱུད་དེ་མདའ་གཅིག་གིས་བྱེའུ་གཉིས་གསོད་རྒྱུར་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། འབྱུར་འགྱུར་ ༢༠༡༢ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞེ་ཅིན་པེན་ནི་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་ཞི་དྲག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལྟ་བར་ཡིད་ཆེས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན། མའོ་ལ་མཚོན་ན། དམངས་ནི་དུས་རྒྱུན་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་སྒྲུབ་མཁན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། གནམ་ཐང་དང་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། དམག་འཁྲུག་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོར་ཐུག་ཡོང་དུས་བེད་སྤྱོད་བྱ་ཆོག་ཆོག་ཡིན་པ་ལྟར་རེད།
ལོ་འགའི་གོང་ཞེ་ཅིན་པེན་ཀྲེ་ཅང་མངའ་སྡེའི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེ་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་ཁོང་གིས། ང་ཚོས་དམག་མི་དང་མང་ཚོགས་བར་ཆིག་སྒྲིལ་རང་བཞིན་གྱི་ལྟ་བའི་ལངས་ཕྱོགས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། དམག་ཤུགས་དང་ས་གནས་གཞུང་གཉིས་ཀྱི་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་སྤུངས་ནས་རང་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་དོན་འཐབ་འཁྲུག་ལ་གྲ་སྒྲིག་ཧུར་བརྩོན་བྱས་ཏེ། རང་རྒྱལ་གྱི་དགྲ་བོར་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས། ཞེས་བརྗོད་ཡོད། གང་ལྟར་ཐེངས་འདིའི་གཞུང་ལམ་གསར་བ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་འདི་ཁོ་རང་ཚོས་བཤད་པ་ལས་ལྷག་པའི་དགོས་མཁོ་ཞིག་ལ་དམིགས་ཡོད་པ་ནི་གསལ་བོ་རེད།
༼ གོང་གི་རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ ༢༠༡༠ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༣༡ ཉིན་རྒྱ་གར་སྲོལ་འབྱེད་ The Pioneer ཚགས་པར་སྟེང་བཀོད་འདུག ཁུ་ལཱའོ་ཌེ་ཨར་པེ Claude Arpi ཁོང་ཧྥ་རན་སི་རུ་སྐྱེས་པའི་རྩོམ་པ་བོ་དང་གསར་འགོད་པ། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ། བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་པ་བཅས་ཡིན་ཞིང་། རྒྱ་དཀར་ནག་དང་བོད། རྒྱ་གར་དང་ཧྥ་རན་སིའི་འབྲེལ་བ་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཆེད་དུ་ཉམས་ཞིབ་དང་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་མཁན་ཞིག་ཡིན། ༽
མེ་ཏོག་རྫོང་ལ་གཞུང་ལམ་གསར་སྐྲུན་བྱས་པ་དེས། ཡང་ཕ་ཡུལ་གཉིས་པ་རྒྱ་གར་ལ་རྒྱ་གཞུང་དང་རྒྱ་རིགས་ཆེན་པོས་འབྱུང་འགྱུར་སྲོག་ལ་བརྒོལ་བའི་ཐོ་བ་ཞིག་གནམ་ལ་འཕྱར་བཞག་པ་རེད། དྲུག་ཅུའི་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་ལས་ཕ་ཡུལ་གཉིས་པའི་དམག་ཤུགས་དང་མི་གཤིས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཚར་སྟབས། ཕ་ཡུལ་གཉིས་པའི་མགོ་གནོན་དགོས་ན་ས་ལག་ཙམ་ལས་དེང་དུས་ཀྱི་མཚོན་ཆ་ཡོད་མེད་དང་མི་གྲངས་མང་ཉུང་ལ་རག་ལས་མེད་པའི་གནས་ལུགས་དེ་རྟོགས་ཚར་པ་རེད། ང་ཚོའི་ཕ་ཡུལ་གཉིས་པའང་ཡར་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བཞིན་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པས་དེང་རབས་ཡར་ཐོན་གྱི་དམག་གི་མཚོན་ཆ་ཡོད་པར་འདོད་བཞིན་པ་དང་ཡོད་ངེས་པའང་རེད་དེ། གཙོ་བོ་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་མི་གཤིས་དང་རྒྱ་གར་གྱི་མི་གཤིས་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པས་རྒྱའི་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་དོ་ཟླ་མིན་སྟབས་ཕ་ཡུལ་གཉིས་པ་དུས་ནམ་ཡང་དེའི་རྐང་འོག་ན་ཡོད།
གནད་དོན་གལ་ཆེན་འདི་རིགས་ཀློག་མཁན་མང་པོ་མེད་པ་འདྲ། སྒྱུར་མཁན་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཞུ། འབྲི་མཁན་ལ་ལྷག་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་འོས།
མེ་ཏོག་རྫོང་ལ་གཞུང་ལམ་བསྐྲུན་ན། །ཕན་གནོད་གང་ཆེ་བཤད་པར་དཀའ་ཡང།
ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ན། །རང་བྱུང་ཁམས་ལ་ཕོག་ཐུག་འབྱུང་ངེས།
ཁ་བ་ཅན་ལས་ལྷག་པ་ཡི། ཁ་ལས་རྒུད་པ་གཞན་ཡང་མང།
འཛམ་གླིང་འདི་ཉིད་མ་སྟོངས་ན། ཤམ་བྷ་ལ་ཉིད་སྟོངས་ཀྱང་བླ།