གལ་སྲིད་བོད་པར་རང་དབང་བའི་སྐད་དང་དེའི་གཞི་རྟེན་ཡི་གེ་ཞིག་རྒྱ་ཡིག་ལས་ལོགས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ན། བོད་པ་ཚོ་རུས་ཀྱི་ཆ་ནས་རྒྱ་རིགས་མིན་ནའང་།ང་ཚོ་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་ཆགས་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད།
དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་༡༨ཉིན།བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག རྡ་ས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཚོགས་ཁང་དུ་༼བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ༽ཞེས་པའི་དེབ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཅན་གྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ཞིག་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་ལ། མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་།ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་རྣམ་གཉིས་གཙོས་པའི། སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་དང་བོད་གཞུང་དྲུང་ཆེ་ཁག དེ་བཞིན་གཞུང་ཞབས་མི་སྣ་དང་གསར་འགོད་པ་བཅས་མི་གྲངས་བརྒྱ་སྐོར་ཙམ་ཞིག་ཕེབས་འདུག་ལ། མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོས་སྣང་གསལ་མར་མེ་ཞལ་འབྱེད་དང་། རྩོམ་སྒྲིག་པ་བློ་བཟང་བསྟན་དར་ལགས་ནས་ཚིག་མཛོད་ངོ་སྤྲོད་གནང་རྗེས། བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་དབུ་འབྱེད་དང་སྦྲགས་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་གནང་སོང་།
རྩོམ་སྒྲིག་པ་བློ་བཟང་བསྟན་དར་ལགས་ཀྱིས་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་འབྲེལ་དེ་བརྗོད་དོན། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༠ལོར་རྡ་ས་རིག་ལམ་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་སློབ་གཉེར་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་ནས་བཟུང་སྟེ།ཚིག་དོན་མ་གསལ་བ་དང་དཀའ་གནད་འགྲེལ་རྒྱག་དགོས་པའི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཞིག་ཟུར་དུ་གསོག་སྒྲུབ་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་སོང་།དེ་དུས་བཙན་བྱོལ་ནང་ཚིག་མཛོད་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ལ་སྤུས་དག་པོ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་འདུག་བསམ་པ་ཙམ་ལས། རང་ངོས་ནས་ཚིག་མཛོད་སྒྲིག་རྒྱུའི་བསམ་འདུན་དེ་འདྲ་མེད། ཡིན་ནའང་།མ་འོངས་པར་རིག་གཞུང་གི་སྟི་གནས་ཆེ་ས་ཞིག་ལ་ཕར་ཞལ་འདེབས་འབུལ་ས་ཞིག་རག་གི་རེད་བསམ་ཏེ་ཐ་སྙད་གང་འཚམ་ཞིག་གསོག་སྒྲུབ་བྱས་པ་ཡིན།དེ་ལྟར་དུས་ཡུན་གང་འཚམ་ཞིག་འདས་ཟིན་ནའང་ལག་པ་འཆིང་མཁན་ཞིག་བྱུང་མ་སོང་། དེར་བརྟེན། ༼ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ༽ཞིག་སྒྲིག་རྒྱུའི་དམིགས་འདུན་བཅངས་ཏེ་རང་ངོས་ནས་ལག་པ་འཆང་མགོ་བརྩམས་པ་ཡིན།དེ་ལྟའི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ཞིག་སྒྲིག་རྒྱུར་མི་མང་པོས་མཉམ་རུབ་བྱས་ན་མ་གཏོགས་ཡོང་ཐུབ་དཀའ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འཆར་གཞི་ཞིག་བཟོས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ལོར་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་མཇལ་ནས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཞུས་ཤིང་།དེ་རྗེས་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་ལའང་སྔ་རྗེས་ཐེངས་མང་མཇལ་བཅར་གྱིས་ལམ་སྟོན་ཞུས་པ་ཡིན།དེ་ལྟར་རྩོམ་སྒྲིག་མགོ་བཙུགས་ནས་ལོ་༡༠ཙམ་ཞིག་འདས་སོང་ནའང་། རྨི་ལམ་དེ་འགྲུབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་འདུག ཡིན་ནའང་།གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཚིག་མཛོད་ཅིག་གང་ལ་གང་འཚམ་འགྲུབ་ཀྱིན་ཡོད་པས།བོད་པའི་གཏམ་དཔེར། བྱས་པའི་རྗེས་ལ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཞིག་ཡོད།བཏབས་པའི་ཞིང་ལ་སྨིན་པའི་དུས་ཤིག་ཡོད།ཅེས་པ་ལྟར་འགྲུབ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་འགྲིག་གི་མེད་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ལོར་ཤེས་རིག་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ངོ་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་ཀྱི་མདུན་ལ་བཅར་ཏེ་སྙན་ཞུ་ཞིག་ཕུལ་ནས།སྔོན་མའི་༼ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ༽ལྟ་བུ་ཞིག་འགྲུབ་ཐུབ་མི་འདུག་མོད། གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཚིག་མཛོད་ཅིག་གང་འཚམ་འགྲུབ་སོང་བས། དེའི་ལས་མཇུག་བསྐྱེལ་རྒྱུ་དང་། ཞུ་དག པར་སྐྲུན་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞུས་པ་ལྟར་ཞལ་བཞེས་ཐོབ་སྟེ། ཤེས་རིག་རྩོམ་སྒྲིག་ཚན་པ་ནས་འགན་ལེན་གནང་བའི་ཐོག་ནས་ཚིག་མཛོད་འདི་ལེགས་པར་འགྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང་སོང་། ཞེས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། 
དེ་རྗེས་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཚིག་མཛོད་དབུ་འབྱེད་དང་སྦྲགས་ཏེ་གསུང་དོན། བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་གསར་བ་པར་སྐྲུན་གྱིས་དབུ་འབྱེད་བྱ་རྒྱུ་བྱུང་བར་དགའ་བོ་བྱུང་།ཚིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་པ་བློ་བཟང་བསྟན་དར་མཆོག་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་བཀའ་ཤག་དང་ང་རང་སྒེར་ངོས། དེ་བཞིན་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་གི་ཕྱག་ལས་ནི་ཆོས་དང་སྲིད། སྤྱི་ཚོགས་དང་སྒེར།འདི་ཕྱི་གང་གི་ཆ་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ཡང་རླབས་ཆེན་གྱི་ཕྱག་ལས་ཤིག་རེད། སྤྱིར་བཏང་མིའི་འགྲོ་བ་འདི་དུད་འགྲོ་ལས་ཁྱད་པར་འབྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཅིག་རང་མ་གཏོགས་མེད། དེ་ནི་ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད་རེད། དེ་ལས་གཞན་པའི་འགྲོ་འཆག་ཉལ་འདུག ཁ་ཟས་འཚོལ་བ་དང་ཚང་བཟོ་བ། ཕྲུ་གུ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པ་སོགས་ནི་དུད་འགྲོ་དང་མི་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་།མིའི་འགྲོ་བ་དེ་རླབས་ཆེན་ཞིག་ལ་བརྩི་བའི་རླབས་ཆེན་པོ་དེའི་ཡོངས་ཁུངས་ནི་ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད་རེད། འཇིག་རྟེན་འདིའི་རིག་གནས་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་ཡོངས་ཁུངས་དེ་ངག་གི་རིག་སྡེ་ལས་བྱུང་ཞིང་། ཕན་ཚུན་ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་ལམ་ནས་རྣམ་དཔྱོད་སྤེལ་རེས་བྱས་ཏེ་ད་བར་དུ་གནས་ཤིང་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བ་རེད། ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་ན། མིའི་བསམ་ཚུལ་ཕན་ཚུན་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་མེད་པའི་དབང་གིས། སྐད་དང་སྐད་ཀྱི་གཞི་རྟེན་བཅོལ་སའི་ཡི་གེ་དེའང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་མ་ཟད། མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཡང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད།མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ནི་མི་རིགས་དེར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡོད་མེད་ལ་རག་ལས་ཡོད།མི་རིགས་གང་དེར་སྐད་ཟུར་དུ་མེད་ཚེ་རུས་ཐ་དད་ཡིན་ནའང་།རིགས་ཐ་དད་ཡིན་པ་མཚོན་མི་ཐུབ། གལ་སྲིད་བོད་པར་རང་དབང་བའི་སྐད་དང་དེའི་གཞི་རྟེན་ཡི་གེ་ཞིག་རྒྱ་ཡིག་ལས་ལོགས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ན། བོད་པ་ཚོ་རུས་ཀྱི་ཆ་ནས་རྒྱ་རིགས་མིན་ནའང་།ང་ཚོ་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་ཆགས་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་ཐུབ་པ་དེ་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཐ་དད་ཡོད་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རེད། དེར་བརྟེན།བོད་མི་རིགས་གནས་ཐུབ་པ་ལ་བོད་སྐད་ཡིག་གནས་དགོས་པ་དེ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་རེད། བོད་སྐད་མི་ཤེས་པའི་བོད་པ་ཞིག་ཡོད་ན་དེ་བོད་པ་ཕྱེད་ཀ་ཞིག་རེད།བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བ་ཆད་པའི་ཉིན་མོ་དེར། བོད་ཀྱི་འདས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཆད་འགྲོ་བ་རེད། ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་མེ་ལོང་དེ་མེད་པ་ཡིན་ན།འདས་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཚང་མ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་རྟོགས་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། ལོ་༢༥༠༠འདས་པའི་སྔོན་གྱི་བྱུང་བ་དེ་དག ད་ལྟ་ང་ཚོས་གསལ་ལྷམ་མེར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དེ་ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་རྣམ་གཞག་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་གསུང་བྱུང་། མཇུག་མཐར་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཚིག་མཛོད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཐད་ནས་གསུང་དོན། སྤྱིར་བཏང་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་འགྲོས་རིམ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཐོག་མར་ཡིག་གཟུགས་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་ལ་སྐད་བྱུང་བ་རེད། སྐད་དེ་ནི་རང་རང་སོ་སོའི་ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་སྐད་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ཁ་ནས་བཤད་པ་ཇི་བཞིན་ཡིག་ཐོག་ལ་བྲིས་བཞག་ན་ཡི་གེ་དག་པོ་ཆགས་འགྲོ་བ་རེད། གཉིས་པ་དེ་ཟུར་ཆག་གིསྐད་རེད། ང་ཚོའི་སྐད་དེ་ཡུལ་མི་རང་བཞིན་པའི་སྐད་དང་ཟུར་ཆག་གི་སྐད་དུ་ཆས་ཚར་བའི་རྗེས་ལ། ཡི་གེ་དག་ཆ་དེ་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་རེད། ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་འདིར་ང་ཚོས་ཡི་གེ་དག་ཆ་ཡག་པོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པར་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཉམས་པའི་ཉེན་ཁ་དང་། གནའ་བོའི་རིག་གཞུང་བེད་སྤྱོད་མེད་པ་ཆགས་འགྲོ་བ་དང་རྟོགས་མི་ཐུབ་པའི་ཉེན་ཁ། དེ་བཞིན། མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་གི་ངོ་བོ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མི་ཐུབ་པའི་ཉེན་ཁ་བཅས་ཡོད་པ་རེད། ད་སྐབས་ང་ཚོས་འཇིག་རྟེན་འདིའི་སྒང་ལ་ངོམས་སོ་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་པའི་བཀའ་བསྟན་འགྱུར་ལ་སོགས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་དེ་དག རྗེས་མ་གོ་དོན་རྟོགས་མི་ཐུབ་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། མི་ཐོག་མང་པོའི་རྗེས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་རེ་འགས་མར་འགྲེལ་བཤད་བསྐྱོན་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན།དེ་དུས་ང་ཚོའི་རིག་གཞུང་ཡོད་ཚད་བརླགས་ཚར་པ་རེད། དེར་བརྟེན། རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་དང་། སྐད་ཡིག་གི་ངོ་བོ་མ་བརླགས་པར་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་གྱུར་གནས་ཐུབ་རྒྱུར། བོད་པའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་དག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས།ཚིག་མཛོད་བཟོ་རྒྱུ་དེ་མ་འོངས་པར་རྒྱུན་རིང་པོའི་བར་གནས་ཐུབ་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་རེད། རྩོམ་རིག་ལ་མཚོན་ན་དུས་སྐབས་སོ་སོའི་གནས་བབས་དང་བསྟུན་ནས་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་རྣམས། དུས་ཚོད་གང་འཚམ་ཞིག་ཡོལ་རྗེས་ཁ་ཤས་ཕན་མ་ཐོགས་པ་ཆགས་འགྲོ་གི་རེད། ཚིག་མཛོད་དེ་དག་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྟར་འགྱུར་བ་འགྲོ་ཆོག་གི་མེད་སྟབས། ཡུན་རིང་བར་དུ་གནས་ཐུབ་པའི་ངག་གི་རང་བཞིན་ཅིག་རེད། ཚིག་མཛོད་འདི་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ནའང། ད་ནས་རྩིས་པའི་ལོ་ ༥༠༠ རྗེས་སུ་ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐད་གོ་རྟོགས་ཡོང་ཆེད་ཏན་ཏན་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད། རྩོམ་པ་པོ་ཚུད་པའི་དེ་རིང་དེབ་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་སྟེང་ཡོད་པའི་མི་ཚང་མ་ལོ་ ༡༠༠ ཡི་རྗེས་ལ་གཅིག་ཀྱང་ལྷག་གི་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། ཚིག་མཛོད་འདི་ལྷག་འདུག་གི་རེད་ལ། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོའི་གཙོས་པའི་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་ངོ་སྤྲོད་ཡང་གནས་ཐུབ་གི་རེད། མཐའ་བསྡོམས་བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་གསར་དུ་བསྐྲུན་པ་ལ་བརྟེན་ནས།དེང་རབས་བློ་གསར་མང་པོར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གནས་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་བའི་སྨོན་འདུན་དང་། རྩོམ་སྒྲིག་གནང་མཁན་དང་མཐུན་འགྱུར་གནང་མཁན་ཚང་མར་ལེགས་གསོལ་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད།ཅེས་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ།ཚེ་རིང་རྒྱལ།
གཅན་བཟོད་རྒྱམ་ལགས། ཁྱོད་རང་གི་མཆན་ཐུང་ངུ་འདིའི་ནང་ལའང་དག་ནོར་མང་པོ་ཞིག་འདུག་ན་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་གཉིས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་གཤིབ་བསྡུར་བྱ་བའི་ཤེས་ཡོན་ཨེ་ཡོད་སྙམ།
གཅན་བཟོད་རྒྱམ་ལགས། དགོངས་དག ཁྱེད་བདེན་འདུག ང་ལ་དགོས་ཡ་དེ་ནི། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ལ་གོ་ཐུབ་པའི་སྤྱི་སྐད་གཅིག་དང་། སྤྱི་སྐད་འདི་ཡི་ནང་ལ་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀའི་ནང་ནས་ཚིག་རྙིང་ཚིག་གསར་རྣམས་སྤྱི་མཚུངས་མཉམ་སྤྱོད་ཐུབ་ཐབས་ཅིག་བྱུང་ཡོང་ན་དགའ་བ་ལགས་སྙམ་ནས་ཚིག་མཛོད་འདི་ཡང་བསྒུག་ནས་བསྡད་ཡོད་ལགས། ཚིག་མཛོད་འདིས་ཀྱང་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་སྲིད་མཐར་གནས་ཐུབ་པའི་རམ་འདེགས་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པར་སྨོན་བཞིན་ཡོད་ལགས། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་ནང་གི རྒྱའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཡོ་ཚིག་མེས་རྒྱལ་ཞེས་པའི་ཚིག་སོགས་ནི་རང་ཤི་ཐེབས་རྒྱུ་ངེས་པ་དང་། རྩ་བར། ཕོ་ནི་འདས་དང་གཞན་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ལྟར་བདག་གཞན་དུས་གསུམ་གྱི་ཚིག་དག རྩ་བ་དང་གང་མཐུན་དགོས་ངེས་འདུག་ལགས། དགེའོ། །
ཉེ་ལམ་བཙན་གཤོལ་བོད་པའི་སྟེ་གནས་རྡ་རམ་ལར་འབྱོར་སྐབས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གནས་་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཅུང་ཟད་བྱས་པ་ཡིན།
མག་ལོར་ན་ཡོད་པའི་ཟ་ཁང་དང་ཟས་ཐོ། ཚོང་ཁང་དང་མགྲོན་ཁང་སོགས་ཀྱི་སྒོ་བྱང་དང་ཁ་ཡིག་སོགས་མཐོང་ཚེ་ཡིད་སྐྱོ་ལྷང་ངེ་ཞིག་ཆགས་སོང་།
བོད་སྐད་མི་ཤེས་པའི་བོད་མི་ཕྱེད་ཀ་མང་པོ་གནས་དེར་ཡོད་ངེས་རེད།
ཀརྨ་རྡོ་རྗེ་ལགས། ངས་(བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)དང་(བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)གཉིས་ཀྱི་འགོ་བརྗོད་ནས་ཀ་སྡེ་དང་ག་སྡེ། ད་སྡེ་སོགས་སྡེ་ཙན་རེ་ནས་མིང་བརྡ་མང་པོ་ཞིག་ཞིབ་བསྡུར་བྱས་བ་ཡིན། ཧེ་བག་ཆེར་མ་མཐོང་བས་(མི་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་བཟའ་ཚོ་ཟུང་གིས་སྐུ་ངལ་གྱི་རིན་ཐང་ཅི་ཙམ་ཡོད་མེད་བརྒྱ་ཆའི་གོ་ལྔ་མཐོང་སོང་།)
ཡང་(ད་དྲ་གྲོགས་དཔྱོད་ལྡན་དོ་སྣང་ཅན་ཚོས་(བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)དང་(བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)གཉིས་ཅོག་ཙེ་གཅིག་གི་སྟེང་ནས་དབྱེ་ཞིབ་རེ་གནང་རྗེས་སྟོད་པ་གནང་འོས་སོ་ཞེས་སྐུལ་ལོ།།)ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་ལས། (བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)དེ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་ཚུལ་དང་བསྟོད་འོས་པར་སྐུལ་མ་ཅང་བྱས་མེད། ངའི་རེ་བར་དྲ་གྲོགས་ཚོས་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་འདི་ལ་མཇལ་ཙམ་གནང་རྗེས་སྟོད་སྨད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་གསུང་ན་འོས་ཤིང་འཚམ་མོ་ཞེས་བསྐྱར་དུ་ཞུའོ།།
བློ་བཟང་བསྟན་དར་ལགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། ཤེས་ཡོན་ཡོད་པའི་དོན་གོ་ཆོད་པ་རེད།
༼བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ༽ཞེས་པ་དེ་ད་དུང་མཇལ་མ་བྱུང་། རྗེས་མར་མཇལ་རྗེས་ད་གཟོད་བསྟོད་སྨད་གང་གི་གནས་ཞིག་རེད་དཔྱད་བྱ་ཡིན། འོན་ཀྱང་སྔར་ཡོད་དཔེ་བཅད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མགོ་བརྩམས་ཞིང་ ཡུལ་སྐད་ཉིན་འཚེ་བས་མཇུག་སྡུད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིན་ལ་གནོད་བྱེད་ལས་ཅི་ཡོད།
བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་མཆོག་ནས་རྒྱ་ཆེའི་བོད་པ་ཚོས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དང་ལེན་དགོས་མདོག་གི་བཀའ་ཕབ་གནང་བ་འདི་མཁས་དབང་གི་ལམ་ལུགས་ཞིག་ཡིན་པ་གཞི་ནས་མ་མཐོང་ལགས།
མདོ་ལས།
དགེ་སློང་དག་གམ་མཁས་རྣམས་ཀྱིས།།
བསྲེགས་བཅད་བརྡར་བའི་གསེར་བཞིན་དུ།།
ལེགས་པར་བརྟག་ལ་ང་ཡིས་བཀའ།།
བླང་བར་བྱ་ཡི་གུས་ཕྱིར་མིན།།
རྗེས་སུ་དྲན་པར་མཛོད་ཅིག །
བོད་ཡིག་བོད་སྐད་མི་ཤེས་ཀྱང། བོད་ལ་ཕན་ན་དེ་ཡིས་ཆོག
ཚིག་མཛོད་ཆེན་པོ་བསྒྲིགས་ལེགས་ཀྱང། ཆེ་བསྟོད་འོས་མིན་ག་ལེར་ལྟོས།
མི་རིགས་སྲུང་འཁོར་སྐད་ཡིག་སྟེ། མི་རིགས་བླ་སྲོག་གསར་གཏོད་ཡིན།
བཟང་པོ་ལས་སུ་གཏོགས་ན་ཡང། བསྟོད་པར་འོས་མིན་རྗེས་སུ་བལྟ།
བོད་ཡིག་བོད་སྐད་མི་ཤེས་ཀྱང། བོད་ལ་ཕན་ན་མི་ཆོག་གམ།
ཚིག་མཛོད་འདི་ནི་མཁས་པའི་བརྩམས་ཆོས་སྟེང་ནས་རང་གི་འཇོན་ཐང་ངོམ་པ་ཞིག་རེད། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ནང་ནས་རྒྱ་ཡིག་ཐམས་ཅད་ཕར་གཡུགས་ནས་གཞི་བཏིང་ཤིང། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་དང་དེ་མིན་གྱི་དག་ཡིག་དང་དེ་འདྲ་ནས་ཁ་གསབ། བསྟན་རྩིས་ཀུན་ལས་བཏུས་པས་ཟུར་བརྒྱན་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང། རྩོམ་སྒྲིག་པས་འདི་གསུམ་ལ་གཞི་བཞག་པ་གླེང་བརྗོད་ནང་ཟུར་ཙམ་ཡང་མ་བྲིས་བར་དཔྱད་གཞི་ཡིག་ཆ་རུ་བཞག་འདུག་པ་ནི་མཁས་པ་གོང་མ་ཚོས་བྱས་པ་ལ་དྲིན་ཆུང་དུ་བཏང་བ་མ་ཡིན་ནམ།
གཅན་བཟོད་རྒྱམ་གྱིས་ཚིག་མཛོད་གཉིས་གསུམ་བསྒྲིགས་ནས་བཀླགས་པ་ལྟར་བདེན་ན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་གི་གནས་སུ་མཐོང་ལགས། ད་ལྟ་ས་ཐག་རིང་བའི་དབང་གིས་ལག་སོན་མ་བྱུང་བས་ཐ་གཅིག་ཏུ་བསྔགས་བརྗོད་དཀའ་བར་གྱུར་སོང་ལགས། དགེ་བར་འགྱུར་ཅིག །
ཚིག་མཛོད་སྒྲིག་པ་པོ་ལ་བཀྲིས་བདེ་ལེགས་དང་། དེང་བར་མེད་པའི་ཐ་སྙད་གསར་པ། དོག་གཅོད་གསར་པ། མཆན་གསར་པ་སོགས་མདོར་ན་དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་དང་། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས་ལྷག་པའམ་ཡང་ན་དེ་གཉིས་ནང་ལ་མ་འདུས་པ་ཞིག་འདུག་ན་དངོས་གནས་ངོ་མཚར་རེད། འོན་ཀྱང་ཡག་པོ་ཡོད་པ་ཡིད་ཆེས་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན་དཔེ་དེབ་འགན་འཁུར་དང་། དབུ་འབྱེད། ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་སྟངས་སོགས་གྲ་རྒྱས་ལ་རྟགས་ན་ཡག་པོ་ཞིག་ཡོད་པའི་རེ་བ་ཡོད། བཀྲིས་བདེ་ལེགས།
ང་ཚོའི་མི་རབས་འདིའི་སྐབས་ཐ་སྙད་ལ་རྗེས་ལུས་ཐེབས་ཡོད་པ་དངོས་ཡོད་ཡིན་པས། དུས་རབས་དང་མཐུན་པའི་ཐ་སྙད་གསར་བའི་སྐོར་ཡིན་ན་དགོས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་གི་འདུག་མ་གཏོགས། སྔོན་བྱོན་དམ་པ་ཚོས་བསྒྲིགས་ཟིན་པ་ཡང་བསྐྱར་པར་ལོག་ཞིག་བརྒྱབ་པ་དང་དེ་མིན་དེང་སྐབས་བོད་ནང་ཁུལ་གྱི་མཁས་དབང་ཚོས་ཐ་སྙད་གསར་བའི་སྐོར་ལ་ཞིག་འཇུག་བྱས་དང་བྱ་བཞིན་པར་བར་ཆད་བཟོ་བྱེད་ཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་སྨོན་ལམ།
ཚིག་མཛོད་རྩོམ་པ་པོ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ངོ་།
བཙན་བྱོལ་བོད་ལྗོངས་གི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བཀྲམ་ན་ལེགས།
ཉེར་སྔོན་འདིར་ས་གནས་ཀྱི་སྐུ་ངོས་བརྗེ་བོ་རྒྱག་སྐབས་གསོལ་སྟོན་ཐོག་ཏུ་ང་ཕྱིན་པ་ཡིན། ས་གནས་དེའི་ལས་བྱེད་དང་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཉི་ཤུ་ལྷག་འཛོམས་སོང་། བོད་གཞས་ཤེས་མཁན་རྒན་པོ་ལོ་ལོན་གཅིག་མ་གཏོགས་མི་འདུག
མི་སེར་ནང་སྨྲས་མ་དགོས་པ་ལགས། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཕྱིར་དྲན་བྱས་ཚེ་བསྐྱར་དུ་རྩོམ་པ་པོ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ། བཟང་པོ་ལ་བཟང་མ་ཟེར་ན། བཟང་པོས་ཐང་ཆད། ངན་པ་ལ་ངན་མ་ཟེར་ན། ངན་པ་ངོ་རྡང་། ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟ་བུ། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་པས་བྱ་བ་ཆེ་ཆུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་བསྒྲིབ་མཁན་རྣམས་སྔགས་བརྗོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
རྩོམ་སྒྲིག་པ་བློ་བཟང་བསྟན་དར་ལགས་ནས་(བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ།)(བོད་རྒྱ་ཚོག་མཛོད་ཆེན་མོ་)གསར་དུ་དཔར་སྐྲུན་གནང་བར་བཀའ་ཆེ་དང་གུས་བཀུར་བྱེད། དྲ་གྲོགས་མང་པོས་སྟོད་པ་གནང་འདུག་མོད། (བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོན་ཆེན་མོ་) དེར་མཇལ་ཙམ་གནང་རྗེས་གཟོད་སྟོད་སྨད་ཀྱི་སྐད་ཆ་རེ་བཤད་པར་སྐུལ།
ངས་བླ་བཟང་བསྟན་དར་ལགས་ཀྱིས་(རྩོམ་བསྒྲིགས་)གནང་བའི་(བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)དེའི་འགོ་བརྗོད་ནས་བར་བར་གྱི་ཚིག་མང་པོ་ཞིག་ཀླགས་པ་ཡིན། དེ་ནས་(བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)ཀྱི་འགོ་བརྗོད་ནས་(བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)དང་དབྱེ་ཞིབ་རོབ་ཙམ་ཡང་བྱས་པ་ཡིན།
མི་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་བཟའ་ཚོ་ཟུང་གིས་སྐུ་ངལ་གྱི་རིན་ཏང་ཅི་ཙམ་ཡོད་མེད་བརྒྱ་ཆའི་གོ་ལྔ་མཐོང་སོང་།
ད་དྲ་གྲོགས་དཔྱོད་ལྡན་དོ་སྣང་ཅན་ཚོས་(བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)དང་(བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་)གཉིས་ཅོག་ཙེ་གཅིག་གི་སྟེང་ནས་དབྱེ་ཞིབ་རེ་གནང་རྗེས་སྟོད་པ་གནང་འོས་སོ་ཞེས་སྐུལ་ལོ།།
གཞིས་བྱེས་གཉིས་ནས་ཚིག་གསར་རྣམས་འཆམ་མཐུན་གཉེན་སྒྲིག་གིས་སྤྱི་མཚུངས་ལ་བརྩོན་དགོས་པ་དེ་གནད་དོན་ཆེ་ཤོས་རེད། ཚིག་མཛོད་བསྒྲིགས་ཐུབ་པ་ཙམ་ནི། མི་འགར་ལས་ཀ་སྤྲད་ཐུབ་པ་ཙམ་ལས་ཕན་གནོད་ནི། གཞི་ནས་དཔྱད་གཞི་ཙམ་མ་རེད་དམ།
བཙན་བྱོལ་ནང་དེ་འདྲའི་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ཞིག་ཕྱོགས་སྒྲིག་བྱས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང་དགའ་འོས་པའི་བྱས་རྗེས་རེད།སྤྱི་བཏང་བོད་ནང་གི་རྩོམ་སྒྲིག་བྱས་པའི་
ཚིག་མཛོད་རྣམས་ལེགས་པོ་ཡིན་མོད། ཡིན་ན་ཞན་ཆ་ཡང་མང་པོ་ཡོད་པ་ཀུན་གྱིས་མཁྱེན་གསལ་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་ཚིག་མཛོད་གསར་པ་དེའི་ནང་སྔོན་བྱུང་གི་ཚིག་མཛོད་རྣམས་ཀྱི་
ཞན་ཆ་རྣམས་སྤངས་པ་དང་ལེགས་ཆ་གང་ཡོད་འཛོམས་པའི་ཚིག་མཛོད་
གཅིག་བྱུང་བར་ཡིད་ཆེས་ཡོད།
བོད་ནང་གི་ཚིག་མཛོད་སྒྲིག་པ་པོ་རྣམས་ལ་རང་དབང་གིས་རྣམ་དཔྱོད་བེད་སྤྱོད་
གཏོང་ས་མེད་ལ་མིང་ཚིག་མང་པོ་ཞིག་དྲང་བདེན་གྱི་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་མེད།
མཁས་པ་ཡིན་ན་བོད་ནང་གི་མཁས་པ་ཡིན་མི་དགོས་ལ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མཁས་པ་རྣམས་མཁས་པ་རེད།རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད།
ེ྆རྩོམ་སྒྲིག་པ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ལ་ཐུགས་བརྗེ་གྲངས་མེད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བཙན་བྱོལ་ནང་ཚིག་མཛོད་དེ་ནི་སྐད་ཡིག་གཅིག་འགྱུར་ལ་དངོས་གནས་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་རྒྱུ་རེད། ༜༙༒བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནང་གཏམ་སྙན་གྲགས་ལ་དགའ་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཉུང་ཤས་ཀྱི་གཞན་ནས་བརྐུ་བཤུས་དང་ཡུལ་སྐད་ཐར་ཐོར་རེ་སྒྲིག་པ་ལྟར་མ་ཡིན་པར། ༜རྩོམ་པ་པོ་བློ་བཟང་བཀྲིས་ཀྱིས་མི་ལོ་ཧྲིལ་པོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཙམ་རིང་སྐུ་ངལ་ཚད་མེད་བསྐྱོན་ཏེ། ཆོལ་གསུམ་བོད་མི་ཡོངས་སུ་འཛོམས་སའི་བསྟི་གནས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་རང་གི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་རྩལ་བཏོན་ནས་ཚིག་མཛོད་འདི་འདྲ་ཞིག་སྒྲིག་པ་ནི་མི་རིགས་འདིར་མཁོ་བའི་རླབས་ཆེ་བའི་བྱ་བཞག་ཞིག་ཡིན་པས་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད།
རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་གསར་འགོད་པ་ལ་ངན་ཁག་དཀྲིས་རྒྱུ་མི་འདུགགལ་ཏེ་ཁོང་ཚོའི་ལས་ཀ་ལ་ཕོགས་ནོན་པོ་ཞིག་གནང་ཚེ།ཡིག་ནོར་དང་གཞན་པའི་དོ་སྣང་མ་བྱས་པའི་ནོར་འཁྲུལ་དག་རང་ཤུགས་ཀྱིས་སེལ་ནས་རྩོམ་འབྲིའི་སྤུས་ཀ་ཇེ་ལེགས་ལ་འོང་ངེས།
ད་ལྟ་བོད་ནང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཡིག་ཚིག་མཛོད་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་འདུག་པས་གསར་དུ་ཚིག་མཛོད་གསར་པ་ཞིག་བསྒྲིག་དགོས་པ་མི་འདུགཁོང་རང་ཕལ་ཆེར་མཚན་སྙན་བསམས་ནས་སྔར་ཡོད་ཚིག་མཛོད་དག་ནས་ཐ་སྙད་དང་འགྲེལ་བ་བསྐྱར་བཤུས་བརྒྱབ་རྗེས་རང་མིང་བཀོད་པ་ཡིན་ངེས།དེ་མིན་ཚེ།རྒྱ་གར་རྡ་སར་མི་རབས་གཅིག་གཉིས་ལྷག་ཙམ་རིང་གནས་སྡོད་བྱས་པའི་བོད་མིན་རྒྱ་མིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཚོའི་ཁ་སྐད་ཟུར་ཆག་པ་རྣམས་བསྒྲིགས་པ་ཡིན་ཤས་ཆེ།བྱེད་ཐབས་འདི་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་མིང་གྲགས་རེ་ལྟོས་བྱེད་པ་ནི་དངོས་གནས་ཡིད་སྐྱོ་པོ་རེད་ཡ།ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་དུ་གནས་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་རྒྱུ་ལས་ལུང་སྐད་མང་པོ་ཚིག་མཛོད་དུ་དྲངས་ན་ད་ལུང་པ་རེ་རེར་ཚིག་མཛོད་ཞིག་འབྲི་མཁོ་ངེས་རེད་ལ།དེས་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྣམ་པ་ཉམས་ནས་བོད་ཡིག་དེའང་བྱེ་བྲག་སྐད་ཡིག་མང་པོར་བརྡོལ་ངེས།དཔེར་ན་ཡོ་རོབ་གླིང་ནུབ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གི་སྐད་རིགས་ནི་མ་རྐང་གཅིག་ཡིན་པ་ལས་ད་ལྟ་སྐད་ཡིག་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱུར་ཡོད།གཞན་ཡང་བོད་རང་ལ་མཚོན་ན།ད་ལྟ་མི་ཁ་ཤས་སྐོང་བསྡུ་བྱས་ནས་སྐད་ཡིག་ལས་ཀ་འདིའི་རིགས་འགོ་རྩོམ་པ་ནི་དོན་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་མོད།བོད་རང་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་པའི་ཚིག་མཛོད་ལེགས་ཤོས་དེ་དག་གི་རྩོམ་སྒྲིག་མི་སྣ་རྣམས་དང་འབྲེལ་འདྲིས་བྱས་ནས་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ་བྱུང་ན་དེ་ནི་དགེ་མཚན་སྔར་བས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་རེད།ང་ཚོ་བོད་རང་གི་རིག་གནས་མཁས་པ་རྣམ་པའི་བར་འབྲེལ་ལམ་ཡག་པོ་ཞིག་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཚེ།རིག་གནས་ལས་ཀ་ཐར་ཐོར་མིན་པར་མཐུན་སྒྲིལ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་དུ་བྱས་ཚེ་འབྲས་བུ་གཡུར་དུ་ཟ་བ་ཞིག་སྨིན་པ་ཐེ་ཚོམ་བྲལ།
ཕོ་རྒོད་པོ་ཟེར་ན་དེ་འདྲ་རེད་། ལས་ཀ་ཡག་པོ་བྱུང་འདུག་། བོད་མི་རིགས་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བ་ཞིག་རེད་།། རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད་།།
ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་པ་ལ་་་་ཞེས་ནོར་བཅོས་ཡོང་བ་ཞུ།
བློ་བཟང་བསྟན་དར་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཡོད། ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེའི་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །