ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོའི་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་༧སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ནས་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་གི་འགོ་ཁྲིད་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འོས་ འདེམས་བྱས་པའི་མི་སྣས་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་དུ་བྱ་རྒྱུའི་ཆ་རྐྱེན་བསྐྲུན་ཏེ་བཅའ་ཁྲིམས་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ངེས་པར་བཟོ་དགོས་ཞེས་ བཀའ་ཕེབས་ཡོད། དེར་བརྟེན། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་མི་བཞེས་རྒྱུའི་ཐུགས་ཐག་བཅད་པ་དེར་ གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ལ་སེམས་འཚབ་བྱུང་བ་ཇི་བཞིན་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ ལྷན་ཚོགས་ནས་གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་བཏབ་པ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་གི་དགོས་ངེས་ཤིག་དང་བསྟོད་ བསྔགས་བྱེད་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།
ད་དུང་ཡིན་ནའང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སོགས་གང་ཅིའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཏེ་ཚོགས་ཆེན་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བསྐྱར་དུ་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བསྐྱར་བཞེས་ཡོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ནན་ཞུ་དགོས་པ་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་། གལ་སྲིད་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་གཉིས་ཀའི་འགོ་ཁྲིད་རྩ་བ་ནས་མ་གནང་ཚེ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་དེ་རང་བཞིན་ གྱིས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པར་ཡོད་དགོས།
ད་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༥༥ རུ། ཁྲིམས་ལུགས་དང་། སྒྲིག་གཞི་རྣམས་ཀྱི་འཆར་ཟིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་ཟིན་འཕྲལ་༧ གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆོག་མཆན་བསྩལ་ཚེ་ཁྲིམས་ཡིག་ཏུ་རྩ་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་ཞེས་བཀོད་པ་ དང་། དེ་ནི་༧གོང་ས་མཆོག་ནི་འཛིན་སྐྱོང་གི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རེད། འོན་ཀྱང་ཐེངས་འདིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཟིན་བྲིས་སྙན་ཐོ་ལྟར་ན་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཚབ་ཏུ་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོས་མིང་རྟགས་བཀོད་ཚེ་ཁྲིམས་ཡིག་ཏུ་རྩ་འཛིན་ བྱ་རྒྱུ་ཞེས་བཀོད་འདུག སྤྱིར་ བཏང་འཛམ་གླིང་མང་གཙོའི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་ན། འཛིན་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱིས་མིང་རྟགས་འགོད་དགོས་པ་ལས་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོས་མིང་རྟགས་བཀོད་སྲོལ་མེད། སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་དང་གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་གང་ཡིན་ཡང་ཁྲིམས་ལུགས་ གཏན་འབེབས་ཀྱི་མཐའ་མིའི་མིང་རྟགས་དེ་འཛིན་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱིས་འགོད་རྒྱུ་ལས་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོས་འགོད་སྲོལ་མེད། རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་དེ་ཕར་ཞོག་འཛིན་སྐྱོང་གི་སྣེ་མོ་བ་གཙོ་ བོ་སྲིད་བློན་ལའང་མཐའ་མའི་མིང་རྟགས་འགོད་རྒྱུའི་དབང་ཆ་མེད་པར་སྲིད་འཛིན་ གྱིས་འགོད་ཀྱི་ཡོད། སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་སྲིད་འཛིན་གྱིས་མཚན་རྟགས་འགོད་དགོས་པ་ཡིན།
ཡང་ ད་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༢༡ ནང་། སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གཏན་ལ་ ཕབ་པའི་སྐབས་སུ་དགོས་པ་་རྒྱུ་མཚན་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་བཀའ་བློན་ ཁྲི་པའམ་བཀའ་བློན་གྱི་ལས་ཁུར་དུས་ཡུན་གཉིས་བསྟུད་མར་གནང་རྗེས་བར་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་གཞི་རིམ་མང་གཙོའི་རྩ་ཆེའི་ལྟ་གྲུབ་གཞི་ལ་བཞག་པ་ཞིག་དང་། དེང་གི་དུས་སུ་ཚད་ལྡན་མང་གཙོའི་དཔེ་ལྟ་ས་ཨ་རི་ལ་མཚོན་ནའང་སྲིད་འཛིན་གྱི་ ཞབས་ཞུ་དུས་ཡུན་བསྟུན་མར་སྐབས་གཉིས་ལ་མ་གཏོགས་ཞུ་གནང་གིན་མེད་པ་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་དབང་ཚད་ལ་དུས་ཡུན་གྱིས་ཚོད་འཛིན་མ་བྱས་ན་མང་གཙོ་ལྟ་གྲུབ་དང་མི་ མཐུན་པ་དང་དབང་ཆ་རུལ་སུངས་སུ་འགྱུར་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་མཐོང་ནས་དུས་ཡུན་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་ཞིག་རེད། ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་དུས་ཡུན་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱས་པ་དེ་ནི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཁྲོད་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་སྨྲས་མ་དགོས།
བཀའ་ཤག་ནི་ཆེས་མཐོའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་འཛིན་གཅིག་པུ་དེ་ཡིན་སྟབས། དེ་དང་དབང་ཚད་མཉམ་པའི་སྟངས་འཛིན་བྱེད་མཁན་མེད་རྐྱེན་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་ཡོད་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན། དཔེར་ན། འཛིན་སྐྱོང་དབང་འཛིན་ལ་དུས་ཡུན་ཚད་བཀག་མེད་པ་ཡིན་ན། དངོས་ཤུགས་ནས་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་ལ་སྟངས་འཛིན་དོ་ཕོག་འབྱུང་གིན་ཡོད་པ་སྲིད་དོན་ཉམས་ཞིབ་ཚོས་བཤད་འདུག དབྱིན་ཇི་དང་རྒྱ་གར་ལྟ་བུ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པས་གཞུང་འཛིན་ལ་ཁ་གཏད་བྱས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་མེད་ཀྱང་ཁེ་ཉེན་ཆེན་པོ་མེད།
གཞུང་འཛིན་དུས་ཡུན་ལ་ཚད་བཀག་མེད་པར་རྒྱུན་རིང་བྱས་པ་ཡིན་ན། འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་ཤུགས་ཆེས་ཐལ་དྲགས་ནས་ཕྱོགས་དཔུང་བསྒྲིགས་པ། རང་ཕྱོགས་ལ་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་པ། འོས་བསྡུ་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པ། དབང་ཆ་རུལ་སོངས་སོགས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་མང་པོ་འབྱུང་གིན་ཡོད་པར་བཤད།
འོན་ཀྱང་། ད་རེས་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་རགས་ཟིན་ནང་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཁྲི་དང་བཀའ་བློན་ ཀྱི་ཞབས་ཞུ་དུས་ཡུན་དེ་བསྟུན་མུར་སྐབས་གཉིས་ལ་མ་གཏོགས་ཞུ་ཆོག་གིན་མེད་པའི་གལ་ཆེའི་ཚིག་འབྲུ་དེ་དག་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་འདུག དེའི་རྐྱེན་པས་རང་རེའི་མང་གཙོ་དེ་མདུན་དུ་སྐྱོད་རྒྱུ་ལས་ཕྱིར་ནུར་བྱེད་ བཞིན་ཡོད་པ་ཚོར་ནས་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་བྱུང་།
གཞན་ ཡང་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༢༢ ནང། འོས་ཐོན་ཐོག་བསྐོ་གཞག་དམ་འབུལ་ཟིན་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དེས་རང་གི་བཀའ་ཤག་ ལྷན་ཚོགས་སུ་བཀའ་བློན་ཇི་དགོས་མང་མཐའ་བདུན་ལས་མ་བརྒལ་བའི་མི་འགྲོའི་མིང་དང་ ལོ་རྒྱུས་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༢༡ པའི་ནང་གསེས་༣ པར་གསལ་བའི་འོས་ཆོས་ཚང་ལུགས་བཅས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་གསལ་བཤད་དང་སྦྲགས་ འབུལ་རྒྱུ་དང་། དེའི་ཐོག་སྤྱི་མོས་བྱུང་ན་སྨོས་མེད། མ་བྱུང་ཚེས་སྤྱི་མོས་མ་བྱུང་བའི་འོས་གཞི་སོ་སོའི་ཐོག་ངོ་ཡོད་སྤྱི་འཐུས་ ཡོངས་རྫོགས་ཀྱིས་གསང་བའི་འོས་ཤོག་འཕེན་ཏེ་འོས་འདེམས་བྱ་དགོས། ངོ་ཡོད་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆའི་ལྔ་བཅུ་ལས་མ་ཉུང་བའི་འོས་ཤོག་ཐོབ་ན་བཀའ་ བློན་དུ་འོས་ཐོན་གསལ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ། གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་མོས་སམ་མང་མོས་ཐོན་པའི་རིགས་ལ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་ པོས་བཀའ་བློན་དུ་བསྐོ་གཞག་བསྩལ་རྒྱུ། བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་བཏོན་པའི་འོས་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་སམ་གང་རུང་ལ་མང་མོས་མ་ཐོབ་ཚེ་ འོས་གཞི་གསར་པ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་གོང་བཞིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་འབུལ་རྒྱུ། ཞེས་བཀོད་འདུག ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་གི་འགན་བཞེས་མ་གནང་ཚེ་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་མོས་སམ་མང་མོས་ཐོན་པའི་རིགས་ཆེས་མཐོ་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེན་མོའི་ མདུན་དུ་དམ་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་ལྟ་བུ་འགོད་འོས་ལས་གཞན་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་མ་ མཐོང་།
འོན་ ཀྱང་། བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཟིན་ཐོའི་ནང་གསལ་བཞིན་བཀའ་བློན་ཁག་འོས་འདེམས་ལ་སྤྱི་ འཐུས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་མེད་པ་ཡིན་ན། གཞི་རིམ་མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་མཇིང་སྙོམས་སྟངས་འཛིན་ (checks and balances) ཐུབ་ཀྱི་མེད་པས་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་ནུས་པ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་གི་མེད་པ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་སྡེ་ཚན་དུ་ཚད་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་བསླེབ་ཐུབ་མིན་ ལའང་སེམས་ཁྲལ་སྐྱེ་དགོས་པ་རེད།
བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་ནི་མི་མང་གིས་བདམས་པ་ཡིན་སྟབས། ཕྱག་རོགས་བཀའ་བློན་ཁག་ཁོང་གིས་ཐད་ཀར་གདམས་འོས་པར་བཤད་ན། སྤྱི་འཐུས་ཀྱང་མི་མང་གིས་བདམས་པ་ཡིན་པས་དེ་སྒྲུབ་བྱེད་ཡང་དག་ཏུ་འགྲོ་མི་ཐུབ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་དེ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ སུ་བསྒྱུར་བ་ནི་ཕན་ལས་གནོད་ཆེ་བར་མཐོང་བས་སྔར་མུས་སོར་འཇོག་བྱས་ན་ལེགས་བསམ། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་མི་མང་གི་འོས་འདེམས་གནང་བའི་དབུ་ཁྲིད་ཚོར་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྒྱུའི་གལ་ཆེའི་གནད་དོན་འདི་འདྲའི་སྐབས། དུས་ཡུན་ལ་མ་བལྟས་པར་ཆེད་མཁས་པ་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་ལྷུག་པོ་བྱས་ཏེ་མ་ནོར་མ་འཁྲུལ་བ་ཞིག་གཏན་འབེབ་བྱ་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་། །
གུས་མེ་སོར་བོད་མིའི་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཟུར་པ་ཕུར་བུ་རྡོ་རྗེ་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༡ ཟླ་༥ ཚེས་༢༡ ལ་ཕུལ།།
