ད་ལོ་ནི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་དབུ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༡༠ འཁོར་བའི་ལོ་ཡིན་ཞིང་། འདི་ལོའི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད། རྒྱལ་ཁབ་ ༤ ནས་ཕེབས་པའི་བོད་རིགས་བུ་མོ་ ༦ ཙམ་ཞུགས་འདུག
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ སྟེང་ངྷ་སར་གནས་བཞུགས་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ནང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོའི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་སྐོར་གྱི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་སོང་། ད་ལོའི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་མཁན་བུ་མོ་ ༦ ལས་བྱུང་མེད་པ་དང་། དེ་དག་ཁྲོད་ཨ་རི་ནས་ཕེབས་པའི་བུ་མོ་བསྟན་འཛིན་མཁས་ཆོས་རང་ལོ་ ༡༩ དང་། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་ནས་ཕེབས་པའི་དངོས་གྲུབ་སྒྲོལ་མ་རང་ལོ་ ༢༥ ། སུད་སི་ནས་ཕེབས་པའི་བསྟན་འཛིན་དབྱངས་སྐྱིད་རང་ལོ་ ༡༧ རེད། གཞན་གསུམ་རྒྱ་གར་ནས་ཡིན་ཞིང་། རང་ལོ་ ༢༤ ཡིན་པའི་འཆི་མེད་ལྷ་འཛོམས་དང་། རང་ལོ་ ༢༤ ཡིན་པའི་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་། རང་ལོ་ ༢༣ ཡིན་པའི་བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་བཅས་རེད།
གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས། ད་ལོའི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་ནང་བོད་རིགས་བུད་མེད་ན་གཞོན་ ༦ བྱུང་ཡོད། སྤྱིར་ད་ལོ་ལ་མཚོན་ན། བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་སྐབས་གྱོན་ཆས་འདྲ་མིན་དང་རྩེད་རིགས་སྣ་ཚོགས། དེ་བཞིན། ཤོག་སྦག་སྒྲོན་པ་སོགས་བྱས་ན། བོད་ཨ་མདོ་རྔ་པ་ས་ཁུལ་དཀའ་ངལ་དང་་ཛ་དྲག་འོག་གནས་ཡོད་སྟབས། ཞེ་དྲག་ཡག་པོ་མེད་པར་མཐོང་མཁན་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། ད་ལོ་ནི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་མགོ་བཙུགས་ཏེ་ལོ་ ༡༠ འཁོར་བ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོས་རྒྱུན་མ་ཆུད་པའི་ཐོག་ནས་ལས་འགུལ་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་ཡིན། བོད་ནང་གི་དཀའ་ངལ་བརྗེད་སོང་བ་མིན། བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་འདི་ལ་འཛམ་གླིང་གང་ས་ནས་གསར་འགོད་པ་ཡོང་ཡོད་པ་རེད། གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་དེ་བོད་པའི་རྩ་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཐོག་ཤུགས་རྒྱག་གི་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལོའི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་གྱི་ལས་རིམ་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། དེ་རིང་ནས་ཉིན་ ༧ རིང་ལ་འགྲན་ཞུགས་བུད་མེད་དྲུག་ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་རྒྱུའི་ལས་རིམ་བསྒྲིགས་ཡོད། དེའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་དང་། ངྷ་སའི་ཉེ་འཁོར་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་ལྟ་སྐོར་དུ་འཁྲིད་རྒྱུ་དང་། གཟུགས་པོའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྟངས། ལུས་རྩེད་དང་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སྟངས་བཅས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན། ཕྱི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༣ ཉིན་ཆུ་རྐྱལ་འགྲན་བསྡུར་ཡོད། ཚེས་ ༤ ཉིན་གཏམ་བཤད་དང་སོ་སོའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ངོམས་རྒྱུ་རེད། ཚེས་ ༥ དགོང་མོ་མཐའ་མའི་འགྲན་བསྡུར་སྟེང་རིམ་པ་བཞི་ཡོད། དང་པོ་སོ་སོ་ངོ་སྤྲོད། གཉིས་པ་ཕྱི་ལུགས་ཀྱི་ཆས་གོས་འགྲན་བསྡུར། གསུམ་པ་རང་ལུགས་ཀྱི་ཆས་གོས་འགྲན་བསྡུར། བཞི་བ་དྲི་བ་དྲིས་ལན་བཅས་བརྒྱུད་དེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོའི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་རེད། ཅེས་དང་།
མཛངས་མ་ཨང་དང་པོར་མཛངས་མའི་དབུ་རྒྱན་དང་སྦྲགས་ཧིན་སྒོར་འབུམ་གཅིག་གི་གསོལ་རས་ཡོད། ཨང་གཉིས་པར་ཧིན་སྒོར་ལྔ་ཁྲི། ཨང་གསུམ་པར་སྒོར་ཉིས་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་བཅས་སྤྲོད་འཆར་ཡོད། བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་འདི་ལ་མི་ཚང་མ་བསྒུག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་དགའ་མོས་དང་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཡུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་གི་འདུག ལོ་བཅུའི་རིང་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་མཁན་བུ་མོ་ ༣༢ ཙམ་བྱུང་འདུག བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་བཞི་དང་འཛུལ་ཞུགས་པ་གཅིག་བཅས་བུ་མོ་ ༥ ཙམ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་གི་འགྲན་བསྡུར་ ༧ ཙམ་གྱི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ཅེས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བྱུང་།
མཇུག་ཏུ་ཁོས་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་གྱི་འགྲོ་གྲོན་སྐོར་བརྗོད་དོན། མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་གྱི་འགྲོ་སོང་སུ་ཞིག་གིས་གཏོང་གི་ཡོད་ན་བསམ་གྱི་ཡོད་པ་རེད། གཙོ་ཆེ་ཤོས་ང་རང་སྒེར་གྱིས་ཐབས་ཤེས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བལ་ཡུལ་དུ་བཞུགས་པའི་བོད་རིགས་ཚོང་པ་རྒྱལ་ནོར་ཚེ་དབང་ལགས་ཀྱིས་སྒོར་ཁྲི་ལྔ་ཡི་ཞལ་འདེབས་གནང་སོང་། ༢༠༠༩ ལོར་རྒྱ་གར་གྱི་བཟོ་གྲྭ་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་སྒོར་འབུམ་ལྔ་ཡི་རོགས་སྐྱོར་བྱས་སོང་། ངའི་ཨ་མ་དང་སྤུན་ཆུང་གཉིས་ཨ་རིར་བཞུགས་སྟབས། ལོ་ལྟར་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ལས་གཞི་འདི་ཐོག་ང་ལ་ཨ་སྒོར་ཉིས་སྟོང་རེ་གནང་གི་ཡོད། དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡོང་ཁུངས་མེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
ངའི་མིང་ལ་བསྟན་འཛིན་དབྱངས་སྐྱིད་ཟེར། ད་ལྟ་ལོ་ ༡༧ ཡིན། ང་རང་འཚར་ལོངས་བྱེད་ས་སུད་སི་ཡིན་ལ་ད་ལྟ་ཛོ་རེ་སློབ་གྲྭ་ནས་འཛིན་རིམ་བཅུ་པ་ཐོན་པ་ཡིན། ང་རང་ཆུང་དུས་ནས་བོད་ཀྱི་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་རིགས་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་སུད་སི་ནས་ཀྱང་ཐེངས་མང་པོ་ཞིག་ལ་གྱོན་ཆས་དང་ཐོན་རྫས་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་བྱ་འགུལ་མང་པོའི་ཁྲོད་ཞུགས་མྱོང་ཡོད། ང་རང་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། བོད་ཀྱི་བུ་མོ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་སོ་སོའི་མི་ཚེ་ཡི་ལས་དོན་དང་གོ་སྐབས་རྩོད་ལེན་བྱ་ཆེད་དང་། ང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བོད་པའི་བུ་མོ་ཉམས་ཆུང་ཚོ་ལ་སོ་སོའི་དམིགས་ཡུལ་ཆེད་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུར་སེམས་ཤུགས་སྤར་ཆེད་ཡིན། གལ་སྲིད་ང་ལ་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན། ཕྱིར་སུད་སི་ལུང་པར་ལོག་རྗེས་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁག་ལ་འཛུལ་ཞུགས་དང་། བོད་པའི་རིག་གཞུང་འཁྲབ་སྟོན་སོགས་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་ངོ་ཚབ་མཚོན་པའི་ཐོག་ནས་ལས་འགུལ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན།
ངའི་མིང་ལ་དངོས་གྲུབ་སྒྲོལ་མ་ཟེར། ད་ལྟ་ལོ་ ༢༥ ཡིན། ང་རང་ལོ་བརྒྱད་ཀྱི་སྟེང་བོད་ནས་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་བསླེབས་པ་ཡིན། ངའི་ཕ་ལགས་བོད་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཡིན་པས། ཁོང་གི་མཚན་ཐོག་ནས་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡར་ཆབ་སྲིད་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཕྱིན་ཏེ། སྨན་གཡོག་གི་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན། ཕ་ལགས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་ང་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་བོད་དོན་ཐོག་ལ་རང་གི་ནུས་ཚོད་ཀྱིས་ལས་ཀ་སྒྲུབ་དགོས་པ་དེ་མ་བརྗེད་གསུང་གི་འདུག་སྟབས། ད་ལྟའི་བར་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡའི་ནང་རང་གི་འཇོན་ཚོད་ཀྱི་ལས་ཀ་ཆུང་ཚེགས་རིགས་གང་འཚམ་སྒྲུབ་པ་ཡིན། ང་རང་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། རང་དང་འདྲ་བའི་བོད་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འོག་ནས་སོ་སོའི་ལུང་པ་དང་ཕ་མར་ཁ་བྲལ་ཏེ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྲོ་དགོས་བྱུང་པའི་གནས་སྟངས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ལ་གསལ་འདོན་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཡིན། ང་རང་ལ་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་མེད། གལ་སྲིད་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ཡག་པོ་རེད། བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་མིང་ཐོག་ནས་བོད་དོན་ལ་ཞབས་ཞུའི་ལས་ཀ་སྒྲུབ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད།
ངའི་མིང་ལ་འཆི་མེད་ལྷ་འཛོམས་ཟེར། ད་ལྟ་ལོ་ ༢༤ ཡིན། ད་ལྟ་ལྡི་ལི་སི་ཀེམ་མ་ནེ་པལ་མཐོ་སློབ་ཏུ་ཚོང་ལས་འཛིན་སྐྱོང་ཐོག་ཆེས་མཐོའི་རབ་འབྱམས་པའི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ནི། གར་སྟེགས་འདི་བརྒྱུད་ནས་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་དང་། རིག་གཞུང་སོགས་འཛམ་གླིང་སྒང་ལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཡོང་ཆེད་ཡིན། ཡིན་ནའང་། ཐོག་དང་པོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་སློབ་སྦྱོང་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ་བོད་པའི་གནས་སྟངས་སྐོར་ཤེས་རྟོགས་གསལ་བོ་བྱ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ནས་བཟུང་རྒྱ་མིས་བོད་ནང་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ། ང་ཚོའི་རང་བཙན་དང་རང་དབང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་པ་རེད། དེ་རིང་གི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་འདིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ཐོག་ང་ཚོ་བོད་ནི་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་སྟོན་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་སྐོར་ལ་ལས་འགུལ་འདྲ་མིན་སྤེལ་བཞིན་པ་ལྟར། བོད་པའི་བུ་མོ་ཚོས་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་གྱི་སྡིངས་ཆ་འདི་བརྒྱུད་ནས་བོད་དོན་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་བར་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་ཡོད།
ངའི་མིང་ལ་བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་ཟེར། ད་ལྟ་ལོ་ ༢༣ ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་བྷང་ལོར་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་རུ་ཚོང་ལས་རྩིས་ཞིབ་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན། ད་ལྟ་གནས་སྐབས་རིང་རྡ་རམ་ས་ལར་རྩིས་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ང་རང་སྔོན་མ་ནས་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་འདུན་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་བར་སློབ་སྦྱོང་གི་དུས་ཚོད་ཀྱི་རྐྱེན་པས་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་ཐུབ་མ་སོང་། ང་རང་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་ཞུགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཡོང་ཐབས་དང་། བོད་ཀྱི་སྐོར་ལ་རང་ཉིད་ཀྱིས་སྔར་ལས་ལྷག་པར་ཤེས་རྟོགས་མང་པོ་ཡོང་ཆེད་ཡིན། ནམ་རྒྱུན་ང་རང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ཡིན་པར་མཐོང་གི་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན། བོད་ཀྱི་རིགས་གཞུང་མི་ཉམས་གོང་སྤེལ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ལ་བོད་དོན་ཤེས་རྟོགས་ཡོངས་ཐབས་སོགས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནི་བོད་པའི་བུ་མོ་ཚང་མས་ལས་འགན་རེད་བསམ་ཀྱི་ཡོད།
ངའི་མིང་ལ་བསྟན་འཛིན་མཁས་ཆོས། ད་ལྟ་ལོ་ ༡༩ ཡིན། ང་རང་ཨོ་རུ་སར་སྐྱེས་ཤིང་ལོ་བདུན་གྱི་སྟེང་ནས་བཟུང་ཨ་རིའི་མེ་ནེ་སོ་ཊར་གནས་སྤོར་གྱིས་དེ་གར་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་ཡིན། ད་ལྟ་སློབ་ཆེན་གྱི་ལོ་རིམ་གཉིས་པར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཨ་རིའི་ས་གནས་ཁུལ་གྱི་བོད་པའི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་ཁྲོད་བདམངས་ཐོན་བྱུང་བ་ལྟར་ཐེངས་འདིར་ངྷ་རམ་ས་ལའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་པ་ཡིན། གལ་སྲིད་ང་ལ་བོད་པའི་མཛངས་མའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན། བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་མཚན་བྱང་འདི་བེད་སྤྱད་བཏང་སྟེ་ཨ་རིའི་ནང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་རང་གི་འཇོན་ཚོད་ཀྱིས་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་གར་སྟེགས་འདིས་བོད་པའི་བུ་མོ་རྣམས་ལ་རང་གི་ཤེས་འཇོན་གསལ་སྟོན་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད་པས། ང་ཚོ་བོད་པའི་བུ་མོ་ཟེར་ནས་དམིགས་བསལ་མངོན་ཆུང་བྱས་ནས་མི་སྡོད་པར། ཚང་མ་མི་ཡིན་པ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ནང་རང་གི་ནུས་པ་འདོན་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
ངའི་མིང་ལ་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ཟེར། ད་ལྟ་ལོ་ ༢༤ ཡིན། ང་རང་སྦེལ་ཀོབ་གཞིས་ཆགས་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་ལ། ཏཱ་མིན་ན་ཌོ་མངའ་སྡེ་ཡི་ཀོ་ཡེ་མ་དོ་མཐོ་སློབ་ཏུ་གློག་ཀླད་སྐོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན། ང་རང་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། བོད་པའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་བ་དང་། མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་མཁན་བོད་པའི་བུ་མོ་ཚོ་དང་ལྷན་དུ་བོད་དོན་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་ཡོང་ཆེད་ཡིན། ཡིན་ནའང་། ངས་རང་ཉིད་ལ་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་རྒྱུ་རེད་བསམ་གྱི་མེད། ངའི་བསམ་པར་བོད་ཀྱི་མཛངས་མིའི་འགྲན་བསྡུར་འདི་བརྒྱུད་ནས་བོད་དོན་སྐོར་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་དོན་ཐོག་སྔར་ལས་ལྷག་པར་དོ་སྣང་ཡོང་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་བ་དང་། བོད་པའི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་བོད་མི་ཚོར་རོགས་རམ་གནང་མཁན་སྔར་ལས་མང་བ་ཡོང་གི་རེད་དྲན་གྱི་ཡོད།
གསར་འགོད་པ། ཚེ་རིང་རྒྱལ།
མཛངས་མ་ཐམས་ཅད་མཛེས་མ་ཡིན། །ཏེ།
མཛེས་མ་ཐམས་ཅད་མཛེས་མ་མིན། །
བུད་མེད་མ་རབས་མཛེས་མ་མིན། །
ཡ་རབས་བུད་མེད་ཐམས་ཅད་ནི། །
མཛངས་མ་ཡིན་པས་མཛེས་མ་ཡིན། །
བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་མཛེས་གྱུར་ཅིག །
བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག
བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་གར་སྟེགས་འདི། བུ་མོ་ཚོའི་ཐོབ་ཐང་དང་སྤོབས་པ་ངོམ་ས་ཡིན། མདུན་སྐྱོད་དང་ཉམས་མྱོང་བསགས་སའང་ཡིན། དེ་ལ་ཅི་དགར་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་ནི་བུ་མོ་ཚོའི་གོ་སྐབས་ཡིན། ཡིན་ནའང་མཛངས་མ་ཞེས་པ་འདི་དོན་ལ་ཧ་ཅང་མི་གནས་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་ནི་མཛངས་མ་ཡིན་མིན་ཉིན་ལྔ་དྲུག་ཅིག་གི་ནང་ལ་ཤེས་འགྲོ་བ་ཞིག་གང་ནས་ཡིན། དཔྱད་འདེམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་འང་མཛངས་མ་ཡིན་མིན་ལ་དཔྱད་ཐབས་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་སོ། དེ་ལས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་མཐུན་བཞིན་བོད་ཀྱི་མཛེས་མ་ཞེས་ན་མི་འགྲིག་པ་ཆེར་མེད་པར་སྙམ། གཞན་ད་ལོའི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ལ་བསྟུན་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བས་རྒྱས་སྤྲོས་བྱས་ན་དོན་དག་དང་བཤད་ཡམས་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་སྲིད་པས་རྒྱས་སྤྲོས་མ་་བྱས་ན་བཟང།
མཛེས་ཤོས་བསྟན་འཛིན་བཟང་མོ་རེད་ཤག
བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལགས་སྤོབས་པ་ཞུམ་མི་ཉན་སླར་ཡང་ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་སྤོབས་དང་སེམས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
དྲ་འབུ་འདི་ཚོ་ནི་ཀླད་རྙིང་མཁྲེག་བཟུང་བྱེད་མཁན་རྐྱང་རེད།
ཁོང་ཚོའི་འདོད་པ་ནི་མི་རྣམས་གྲྭ་བ་དང་ཨ་ནེ་བྱས་ཏེ་འཇིག་རྟེན་འདི་སྟོང་ན་བསམ་རེད་འདུག
དེ་ནི་རྨི་ལམ་གྱི་ནང་གི་རྨི་ལམ་རེད།
དྲ་འབུ་འདི་ཚོའི་འདོད་པ་ལྟར་བྱེད་ན་བོད་མི་རྣམས་ཆོས་འདུལ་བའི་གཞུང་ལས་བཤད་པ་ནང་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་རྩ་བ་བཞི་སྲུང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་རེད།
འོན་ཀྱང་འདི་ཚོ་ནི་མང་ཆེ་བ་མར་ལོག་རྐྱང་རེད་འགའ་ཞིག་གྲྭ་བ་ཡིན་ཀྱང་གོས་དམར་པོ་ཙམ་ལས་སྐྱ་བོ་ལས་སྐྱོ་བའི་གཞན་ལ་ངན་སྨྲས་བྱེད་མཁན་རེད་།
ཁྱེད་ཀྱིས་དུས་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོའི་གཟུགས་མཐོང་གློག་བརྙན་ལ་ལྟ་མཁན་མང་ཆེ་བ་གྲྭ་བཙུན་རེད།
བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།
བོད་མི་འདི་དག་ལ་སྔར་མེད་པ་གསར་དུ་ཐོན་དུས་ལྟས་ངན་རྣམ་རྟོག་བརྩི་གྱི་རེད།
དཔེར་ན་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལྟ་བུ་རེད།
རྗེས་སུ་ཁོང་ཚོས་ཁོར་རྗེས་སུ་ལུས་པར་ངོ་སྤྲོད་ཡོང་གི་རེད་དེ་དུས་ཁྱེད་ཀྱི་དུས་དྲན་དང་ཁྱེད་ཀྱི་སྐོར་ལ་རྩོམ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་ཀྱི་རེད།
གང་འདོད་ཀྱིས་གང་བྱས་ཐམས་ཅད་བོད་དོན་སྒྲུབ་ཐབས་དང་བོད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཡིན་ན་བོད་དོན་ནོ་དེ་འདྲའི་ལས་སླ་བོ་ཞིག་རེད།
སྒོར་མོ་ཡོད་ན་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཐོག་ལ་གཏོང་དགོས་པ་རེད་།
བུ་མོ་ཁ་ཤས་ཤིག་དམར་རྗེན་བཏོན་པ་ལ་སྒོར་མོ་དེ་འདྲ་ཕན་ཆེན་ཅི་གཏོང་དགོས་པ་རེད། བོད་སྐད་ཡིག་གི་མགྲན་བསྡུར་དང་རིག་གནས་ཤེས་བྱ་ཡོན་ཏན་སོགས་ཀྱི་སྤྱིར་སྒེར་གང་ལ་ལྟ་ས་ཡོད་པ་དང་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་སྒོར་མོ་གཏོང་ས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད།
བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལགས། སྤྱིར་ཁྱེད་ཕྱག་ལས་ཅི་ཡང་ཞུ་ཡི་མེད། ད་སྐབས་བོད་ནང་ནས་ཚེ་སྲོག་གི་འགྲོ་མགྲོན་དང་། རྡེགས་རྡུང་དང་བཙོན་འཇུག་སོགས་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འདི་ལྟ་བུའི་སྐབས། འཁྲབ་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོ་རྒྱས་སྤྲོས་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་མི་འཚམ་པ་ཞིག་ཡིན་དེ་ལུགས་ཐུགས་བསམ་བཞེས་རོགས། བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་བྱུང་དུས་རང་དབང་གི་ལུང་པ་ནས་སྒེར་གྱི་ལས་ཀ་ཆུང་ཚགས་རིགས་སྔར་བསྣུར་དང་ཕྱི་མཐེན་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ནི་ཁ་གཡང་ཙམ་ལས་དོན་ལ་ཤ་ཞེན་དེ་ཙམ་མེད་པའི་རྟགས་དང་། ངོ་ཚ་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་རེད།
སྐད་ཆ་སྙན་མོ་བཤད་འདུག་བོད་ཀྱི་འཛངས་མ་ཡིན་ན་བོད་ཞེན་ཡོད་དགོས་པ་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་ལྡན་དགོས་་་་སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་སྟེང་འདིར་འཛངས་མ་ལས་བུས་མཕྱོར་སྒེག་འགྲན་སྡུར་མེད་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་མཚོན་གྱི་ཡོད་ཟེར་ན་བུ་མེད་རྣམས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྩེད་ཆེས་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་ལ་བདེན་ཁ་སྤྲད་འདུག
བུ་མོ་དང་པོ་གཉིས་ལ་དེ་ཙམ་གྱིས་འགྲིགས་འདུག་ཀྱང་། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ལས་གཞན་ཟེར་རྒྱུ་མི་འདུག
བོད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཆེ་བ་དང་། །
བོད་ཀྱི་མཛེས་མ་མཛེས་པ་དང་། །
དྷ་སར་འཁྲུག་ཆ་དོད་པ་དང་། །
བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་དོན་གྲུབ་ཤོག །
ཨོ།
ང་ཚོའི་ལས་དབང་དེ་སྐྱོ་དྲག་ནས། ད་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ཁོ་རང་གིས་བུད་མེད་ཚོའི་ཐོབ་ཐང་དང་སེམས་ཤུགས་སོགས་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཐབས་ཙམ་ལས། གཞན་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་མིང་ཁུར་ནས་གཟུགས་དང་ལང་ཚོ། ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་སོགས་ཀྱིས་བོད་པའི་དབུ་འཕང་དགུང་ལ་མི་སྟེགས་ངོ་མ་རེད། འདི་ཚོ་ལ་རེ་རེ་བཞིན་སྟས་ན་ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པའི་ལོ་ཆུང་གི་མདང་ཙམ་མི་འདུག ཚང་ཨ་མ་ལགས་རྐྱང་རྐྱང་རེད་འདུག་བ། འོན་ཀྱང་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལ་ཕྱག་ལས་གནང་བར་དགའ་བསུ་ཞུ་ཡི་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་བོད་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་ལས་དེང་རབ་ཀྱི་རིག་གནས་མེད་གཙང་རྗེས་ལུ་ཤོར་བ་རེད་ཟེར་ནས་རྣ་བ་ཚ་བཅུག་གི་འདུག་བ། འདི་ཚོ་ཡང་དེང་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་ནས་གསར་བཏོད་ཆེ་ཤོས་རེད།
བོད་ཀྱི་མཛེས་མའམ་མཛངས་མ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག
རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ལྡན་པ་ཞིག་གི་འཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་བྱས་ན་བཟང་ཐོག་བཟང་དང་། ཡག་ཐོག་ལ་བརྒྱན་རེད། ང་ཚོ་ལ་མཚོན་ན་གཞིས་ལུས་མི་མངས་ཀྱི་གནས་སྟང་ལ་མི་ལྟོས་པར་འུ་འདྲའི་བྱེད་ན། ཁྱིམ་ཚེའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཡང་ན་རྒྱལ་ཕྱིའི་ལྟ་ཚུལ་ན་ཅི་ཞིག་དགོངས་སམ།
འགོ་འཛིན་པ་(བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་)ཀླད་སྟོང་ཡིན་པ་གཞི་ནས་རྟོགས།
བུ་མོ་་་བསྟན་འཛིན་མཁས་ཆོས། དངོས་གྲུབ་སྒྲོལ་མ། བསྟན་འཛིན་གཡང་སྐྱིད། ཁྱེད་ཅག་སྔོན་ཐོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནས་ཅི་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད།
ཞབས་འདྲེན་གྱི་བདུད་མོ་ཁག་ཤིག ཁྱེད་ཚོའི་ཤ་དང་རུས་པ་ཅི་ལྟར་དབྱེ།
བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལགས་སྤྱིར་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་ལ་རྒྱབ་བསྐྱོར་ཡོད་འོན་ཀྱང་དུས་ཚོད་དང་གནས་བབ་དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ལ་ངེས་པར་དུ་བསྟུན་དགོས་ད་ཆ་ཨ་མདོ་མངའ་པར་གནས་ཚུལ་ཤིན་ཏུ་མཛའ་དྲགས་པོ་ཡོད་པར་ད་ལོ་ངེས་པར་དུ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ན་ལེགས་
བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ཡིན་ན་ལས། བོད་ཀྱི་མཛེས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ཡིན་ན་ད་ལོ་དབུ་རྒྱན་མགོ་ལ་མཛའ་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག
སྤྱིར་ཡིན་ན། ལས་འགུལ་འདི་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་ན་ཡག་པོ་འདུག གལ་སྲིད་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་གོ་རིམ་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན། བོད་རིགས་བུ་མོ་མང་པོ་འཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་གིས་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་ངེས་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལྟ་སྟངས་སྦྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ལས་མེད་སྟབས། འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་མ་རེག་པ་རེད།
བུ་མོ་དྲུག་པོ་རྣམས་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ཁོ་རང་གི་གཉེན་ཚན་མིན་ནམ། ཚང་མ་ཁོ་རང་འདྲ་འདྲ་རྐྱང་རྐྱང་རེད།
བོད་ཀྱི་མཛེས་མའི་འགྲན་བསྡུར་བྱེད་པ་ལ་དགའ་བའི་རྗེས་སུ་ཡིད་རང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ད་ལོའི་ལོ་འདི་ཨ་མདོ་རྔ་བ་ཁུལ་གྱིས་གནས་ཚུལ་དེ་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་རེད། དེ་དག་ལ་ཡང་ཐོས་བསམ་བཞེངས་རྒྱུ་གལ་ཆེ།
སྤྱིར་བོད་ཀྱི་མཛེས་མའི་འགྲན་བསྡུར་དེ་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་ཡང་།
ཨ་མདོ་རྔ་བ་ཁུལ་ནས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་དང་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་དུ་གཅེས་པའི་རང་སྲོག་བློས་བཏང་བྱེད་པ་དག་ལ་ང་ཚོ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་བྱེད་དགོས་པ་ལས། དེ་ལས་ལྡོག་ཏེ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ནས་དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོའི་ངང་ཤོ་སྦག་སྒྲོན་པ་སོགས་བྱས་ན་དེ་ནི། ཧ་ཅང་ངོ་ཚར་དགོས་པའི་ཡུལ་ལས་མ་འདས།
འདིའི་ཐད་ལ་བློ་བཟང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱི་བསལ་བློ་ཏན་ཏན་ཞིག་བཏང་ན་ལེགས་སྙམ། །
བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་མ་བཞུགས་མཁན་གྱི་ཤེས་འཇོན་གཉིས་ལྡན་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་ངོ་མ་ཚོ་ལ་བསྟོད་བསྔགས་ཚད་མེད་ཡོད།
ད་རེས་ཀྱི་བོུ་དེ་རྣམས་ལས་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ཁོང་རང་མཛེས་པ་འདུག་
བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་ལ་ཞུགས་མཁན་གྱི་སྨན་ཤར་ཚོར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ།རང་ཉིད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་འཇོན་ཐང་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་རིགས་འདི་ལ་སྲིད་ཞུ་ཅུང་ཙམ་རེ་བསྒྲུབ་ཡོང་བའི་སྨོན་འདུན་གཙང་མ་དང་བཅས།
འདི་ལོའི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་གྱི་བུད་མེད་རྣམས་ལ་གཞིགས་ན། བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་རང་ཉིད་ཀྱང་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་ནང་འཛུལ་བཞུགས་བྱས་ན་ཏག་ཏག་རེད།།
ལྷུན་གྲུབ་ལགས་ཀྱི་དགོངས་འཆར་དེ་བདེན་པ་རེད། ངས་བལྟས་ན། ལས་འགུལ་འདི་གོ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་མ་འགྲིག་པ་རེད། སྤྱིར་བོད་པའི་བུ་མོ་ཚོར་ཉམས་ཆུང་གི་གཤིས་ཀ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་པ་ཚོར་བཟང་སྤྱོད་དང་། རིག་གཞུང་ཞེས་མང་པོ་ཞིག་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་ལའང་འབྲེལ་བ་ཅུང་ཙམ་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། གཙོ་ཆེ་ཤོས་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་ལ་མིས་མ་འདང་བ་རེད། ཁོའི་བྱ་སྤྱོད་དང་། ལས་འགུལ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས། དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་འདིའི་ཐོག་མའི་མགོ་བརྩམས་སྟངས་སོགས་ལམ་ལྷུང་མ་བྱུང་བ་རེད།
སྤྱིར་ངས་བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་འགྲན་བསྡུར་འདི་ལ་དགག་བྱ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མེད་ལ། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་བོད་མེད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཟེར་བ་དེ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ང་རང་ཆེས་ཧང་སང་བ་ནི། ལོ་རེ་རེའི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་འགྲན་བསྡུར་འདིའི་ནང་ཞུགས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་དང་། ཞུགས་མཁན་བུད་མེད་དག་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་ཁྱད་གསོད་བྱས་པ་ཁྱོན་ནས་མིན་མོད། ཞུགས་མཁན་བུ་མོའི་གྲངས་ཚད་འདི་ལས་མང་ཞིག་དང་། གཟུགས་བྱད་དང་རྣམ་པ་འདི་ལས་མཛེས་ཤིག ཡོན་ཚད་དང་ཁྱད་ཆོས་འདི་ལས་མཐོ་ཞིག མཛད་སྒོ་ཡང་འདི་ལས་རྒྱས་ཤིག་ཅི་ལ་མེད་སོང་བ་རེད།
རི་བོང་འཕྱོར་འདོད་ལང་། མགོ་ཕྱེད་རྣ་བས་གང་། བཀྲ་ཤོས་བདེ་ལེགས།
བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཡོད།