ཉེ་ཆར་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་བཀའ་ཤག་གིས་མཐའ་མའི་གསུང་བཤད་ཅིག་གནང་བའི་ནང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་གནས་བབ་ཉེན་ཁ་ལས་བསྐྱབས་ཏེ། ད་ཆར་དགོས་ངེས་ཀྱི་རྒྱུན་གྲོན་རྣམས་དྭང་བླང་དཔྱ་དངུལ་དང་། མ་འཇོག་དཔྱ་འབབ་ཀྱིས་འདང་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་ཟེར།
ཉེ་ཆར་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་བཀའ་བློན་རྣམ་པས་གངས་སྐྱིད་བཀའ་ཤག་གསར་པའི་ཚོགས་ཁང་དུ། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གཉིས་དང་བཅུ་གསུམ་གྱི་ལས་སྡོམ་སྙིང་བསྡུས་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་དེ་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་གྱི་དགོང་མོ་བོད་གཞུང་དྲ་བརྙན་བརྒྱུད་ཕྱིར་གཏོང་བྱས་སོང་།
སྐབས་དེར་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གཉིས་དང་བཅུ་གསུམ་ནང་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་བྱུང་མེད་ནའང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ནས། ད་བར་ཁ་ཆག་སྣ་རལ་གྱི་གནས་སྟངས་བྱུང་མེད་ཚུལ་དང་། “དམངས་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཆབ་སྲིད་དབང་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཐག་གཅོད་གང་འདྲ་ཞིག་བྱུང་ཡང་། དེ་ལ་བོད་མི་ཚང་མས་ངོས་ལེན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་དོན་གང་ཡང་མེད་པས་བཀའ་ཤག་གི་སྲིད་བྱུས་དང་ལས་རིམ་ཐོག་དགག་བྱ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་མཁན་ཚང་མར་བཀའ་དྲིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཁྱེད་ཚོས་ཐུགས་སྣང་ཆེན་པོས་དོགས་སློང་དང་དགག་བྱ་གནང་བ་དེས། བཀའ་ཤག་གི་ལས་དོན་ཐོག་ཡོ་བསྲང་དང་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོད། གལ་སྲིད་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་ན་ནོར་འཁྲུལ་ལ་ཡོ་བསྲང་དང་། ནོར་འཁྲུལ་མེད་ན་གསལ་བཤད་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་སོགས་བྱུང་ཡོད། དམངས་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་། གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་མང་མོས་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་ན། ལག་ལེན་བསྟར་ཐབས་རྩ་བ་ནས་མེད་སྟབས། རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཚོར་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན” ཞེས་གསུངས་ཡོད།
སྐབས་དེར་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་ལས་སྡོམ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བའི་ནང་། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཐད་དུ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གྲྭ་བཙུན་ཚོར་ལྟ་སྐྱོང་དང་། ཆོས་རིག་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་དོན་ཐོག་འབད་བརྩོན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པར་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དེ་༼ ཆོས་དོན་ལྷན་ཚོགས༽ ཀྱི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་ཆེད། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་བརྒྱུད་ཆོས་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཡིག་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་ཡིག་གཞིར་བཟུང་མི་འགྱང་བར་ཚད་མཐོའི་སྐུ་དབང་ཡོད་པའི་ཆོས་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་འཛུགས་འཆར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཐད་དུ། བོད་མིའི་འབྱུང་འགྱུར་གནས་བབ་གང་འདྲ་ཡོང་མིན་དེ། ད་ལྟའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་ལ་རག་ལས་ཡོད་སྟབས་བོད་མིའི་དངོས་ཡོད་དགོས་མཁོ་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་ཅིང་། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལྟར་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་བོད་ཕྲུག་ཚོར། གནའ་དེང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་གོ་སྐབས་ཐོབ་པ་དེ་གཟི་བརྗིད་དང་། དེས་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་གནས་བབ་ཐོག་མ་རྩ་ཆེན་པོ་ཞིག་བཞག་ཡོད་ཚུལ་བཅས་གསུངས་སོང་།
དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཐད་ལ་ཁོང་གིས། གཞུང་གིས་ལས་དོན་ག་རེ་བྱས་ཀྱང་དེའི་རྒྱབ་རྟེན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དགོས་མཁོ་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། བཙན་བྱོལ་གྱི་གནས་བབ་རིང་དཔལ་འབྱོར་ཡོངས་རྫོགས་གཞན་ཁོ་ནར་བརྟེན་ན་མི་འགྲིག་སྟབས། ཐོག་མར་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ལས་འཁུར་སྐབས། གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་གནས་བབ་ཉེན་ཁའི་འོག་ལྷུང་ཡོད་པ་དེ་ད་ཆར་ཡར་རྒྱས་སུ་སོང་སྟེ་དགོས་ངེས་ཀྱི་རྒྱུན་གྲོན་རྣམས་དྭང་བླང་དཔྱ་དངུལ་དང་། མ་འཇོག་དཔྱ་འབབ་ཀྱིས་འདང་ཐུབ་པའི་གནས་བབ་ཆགས་ཡོད་ཚུལ་དང་། ད་ལྟ་ལོག་འཚོ་དང་མ་འདྲེོས་པ་ཞིག་དང་། ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པ། ཕྱི་ནང་མེད་པ། མངོན་ལྐོག་མེད་པའི་དཔལ་འབྱོར་གནས་བབ་ཆགས་ཡོད་ཚུལ་སྤོབས་པ་དང་བཅས་གསུངས་སོང་།
འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་ཐད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་གང་ཐུབ་ཀྱིས་ཞབས་འདེགས་ཞུས་ཡོད་པའི་ནང་། དམིགས་བསལ་མ་དང་བྱིས་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་མྱོས་རྫས་སྔོན་འགོག དེང་དུས་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་རྒྱུའི་ཐོག་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འཕྲོད་བསྟེན་ཉེན་སྲུང་འགན་ལེན་གྱི་ལས་གཞིའི་ཐོག་མང་ཚོགས་ལ་སེམས་ཁྲལ་མེད་པ་ཞིག་བཟོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དེ་རྒྱ་གར་ཁྲིམས་ཐོག་ཏུ་ངོས་ལེན་ཡོང་བའི་ཐོག་ནས། གསོ་རིག་སྲོལ་རྒྱུན་འདི་མུ་མཐུད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་སོང་།
བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བསྒྲུབ་བྱ་གཙོ་བོ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུའི་ཉེན་སྲུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་ལྟ་རྟོག་གནང་རྒྱུ་གཉིས་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་ལས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བླ་མེད་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་བོད་ཀྱི་ལྷ་སྲུང་ཚོའི་འཕྲིན་ལས། རྒྱ་གར་དབུས་དང་ས་གནས་གཞུང་བཅས་ཀྱི་འགན་ལེན་འོག་ཉེན་ཁ་གང་ཡང་བྱུང་མེད་ལ། མ་འོངས་པར་ཡང་སྐུ་ཕྱཱ་དང་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཐོག་མུ་མཐུད་འབད་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར།
ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་སྡོམ་སྙིང་བསྡུས་ནང་། གཞིས་ཆགས་ཁག་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་ཆེད་གཞིས་ཆགས་ཁག་སོ་སོའི་འཚོ་རྟེན་ཡར་རྒྱས་དང་གཞིས་མི་གནས་སྡོད། ས་གནས་ཚོགས་པ་ཁག་དང་བོད་མི་སྐྱོ་བོའི་གྲས་ཀྱི་འཚོ་བ། དེ་བཞིན། ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱི་མདུན་ལམ་ཐོག་རོགས་རམ་གནང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་སྐོར་གསུངས་སྐབས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་གོ་རྟོགས་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ཚད་མཐོ་བོར་བསླེབས་ཡོད་པ་དང་། དུས་ནས་དུས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚཽགས་འདུ་ཁག་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ། གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་བཅས་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས་ཏེ། བོད་དོན་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གསལ་པོ་བཟོ་ཐུབ་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་སོང་ལ། ༡༩༩༤ ལོར་མཚམས་ཆད་པའི་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོ་དེ་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་བཀའ་ཤག་གིས་འབད་བརྩོན་འོག་ ༢༠༠༢ ལོ་ནས་བསྐྱར་མཐུད་བྱས་ཤིང་། འབྲེལ་མོལ་ཐེངས་ ༩ བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གི་བསམ་ཚུལ་དང་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་སྐོར་ཕན་ཚུན་གསལ་པོ་བཟོས་སྐོར། འབྲེལ་མོལ་ཐེངས་ ༨ པའི་སྐབས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ངོ་མ་གང་ཡིན་གསལ་པོ་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་དང་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ལྟར། ༼ བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཡིག་ཆ༽ ཟེར་བ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་སྤྲོད་ཐུབ་ཡོད་སྐོར་བཅས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།
བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་གཞུང་ས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་བྱང་ཕྱིར་བསྡུ་གནང་མཚམས་ཀྱི་བཀའ་ཁྲི་མཐའ་མ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་དང་བོད་གཞུང་གི་མཛད་གཙོ་རྣམས་པ་དང་ལྷན་ཁང་ཁག་ནས་ཕྱག་ལས་གང་མི་ཟད་གནང་འདུག་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད་བཀའ་དྲིན་ཆེ།
འོན་ཀྱང་
སྔོན་མ་ཁྱེད་རང་ནས(་ Privatization)གཞུང་རྒྱུ་མི་དམངས་ལ་ཕྱིར་འཚོང་གནང་བ་འདི་ད་ལྟའི་དཔལ་འབྱོར་དང་ས་ཆའི་རིན་པ་དང་དེ་བས་བལ་ཡུལ་ཀྱི་འཁྲོམ་རྭ་སོགས་གང་ནས་ལྟས་ཀྱང་རྟོགས་ཙམ་སྔ་མ་སོང་ངམ་ འདིའི་སྐབས་བོད་གཞུང་བོང་བུ་འདོན་ཡོད་ཀྱང་མ་རྩ་དང་ས་ཆ་འཁྲོམ་རྭ་ སོགས་ (asset) དངུལ་ལ་ཕབས་ན་གང་ཙམ་ཡོད།
གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་གཞན་ལ་རྟེན་མི་དགོས་པ་ཡག་པོ་རེད་འོན་ཀྱང་དངུལ་ཁང་ནང་དུ་བཅོལ་དངུལ་དང་མ་
དངུལ་(asset) ལ་སོགས་གང་འདྲ་ཡོད་པ་ཡིན་ནཱ་ འདང་ཙམ་དུམ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ནཱ?
མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་་ཞུ། བོད་གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་གཞན་ལ་བརྟེན་་མི་དགོས་པརརང་ཁ་རང་ཁ་རང་གསོ་ཡིན་པས་གནས་ཚུལ་དེ་ནི་སྲིད་ཚབ་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་འགན་ཆེན་པོ་ཞིག་འབབ་ཟིན་པས་ཁོང་ནས་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་གནང་རྒྱུ་རེ་བ་ཡོད།
ད་ཆར་གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་བཤད་པ་དེ་ཡུལ་གྱལ་དུ་མི་རིགས་འཚོ་གནས་སྐྱོང་བའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གི་ཚོགས་དཔོན་གྱི་ངོས་ནས་གང་ཡང་བྱེད་ཡོད་པ་མ་རེད དཔེ་ན་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་གི་ཨ་ཕ་ཡིས་སྒེར་གྱི་ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་ཤོབ་ཁང་སྒོ་རྒྱབ་ནས་ལོ་འདི་འདྲ་ཞིག་གི་ནང་ལ་ངས་རྒྱུན་གྲོན་གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་རགས་ཆུང་མ་དང་ཕྲུ་གུ་ལ་ཇ་གྲལ་ནང་གསལ་བསྒྲགས་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཁྱོད་ཀྱིས་ས་གནས་སོ་སོར་ཡོད་པའི་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུང་ཆ་ཚང་སྒོ་རྒྱབ་ནས་བོད་མི་དཀྱུས་མ་མང་པོ་ཞིག་ལས་མེད་དུ་མགོན་མེད་སྐྱབས་མེད་དུ་ལྷག་ནས་དཔལ་འབྱོར་གཅིག་སྡུད་ལམ་ལུགས་བྱས་སོང་། ཁྱོད་ཀྱི་ལས་ཡུན་ནང་བྱ་རྗེས་བཞག་ཡོད་པ་ངའི་གང་ཡང་མཐོང་གི་མི་འདུག སྔར་ཆུ་སྒང་དང་བོད་སོག་གཉིས་ཀྱི་དབར་གྲོས་ཆོད་དེ་ཕྱིར་འཐེན་རྒྱབ་ཤིག་བྱེད་སྐབས་ཁྱོད་ཀྱིས་འཁྱོགས་བཤད་བྱས་ནས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བས་མདོ་སྟོད་ཆོལ་ཁ་དུམ་བུ་གཉིས་སུ་བཏང་བ་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་གྲོས་ཚོགས་རྭ་བའི་ནང་སྙོག་སྒྲ་དེ་ལྷག་ཡོད་པ་རེད དེ་ཁྱོད་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྐབས་བཞག་པའི་བྱ་རྗེས་རེད།
ཟམ་གདོང་བླ་མས་གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་ཞེས་གསུངསའདུག་ན། ངས་བལྟས་ན་འདི་ལ་དྲི་བ་གཅིག་ལྷག་གི་འདུག རྒྱུན་གྲོན་གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་གང་འདྲ་བྱས་ནས་བཟོས་ཡོད་ཞེས་པ་འདི་རེད།
རིན་པོ་ཆེ་ཁྱེད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ལན་མང་ཡོད།
ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་དང་ཆབས་ཅིག བཀའ་ཤག་གསར་བས་ངེས་པར་དུ། ཁོང་གི་མཛད་རྗེས་ནས་ལེགས་ཆ་བཞེས་རོགས་གནོངས།
ཤིན་ཏུ་ནས་བཀུར་འོས་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་སྙིང་དབུས་ནས་བཀྲིན་ཤིན་ཏུ་ནས་ཆེ་ཆེ་ཞུ་བ་ལགས།