སྐྱིད་བྱམས་བསྟན་འཛིན་དགའ་བ།
རྒྱ་གཞུང་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་གནས་བཞིན་པའི་ང་ཚོ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཚོར་ཐུན་མོང་གི་ཕུགས་མདུན་ཞིག་མཆིས་པ་དེ་ནི་རང་དབང་རང་ལག་ཏུ་སོན་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་རེད་ལ། ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་འདས་པའི་དཔའ་བོ་ཕོ་མོ་དེ་དག་གིས་འཆི་ཁའི་འབོད་སྒྲ་དང་བར་དོའི་རྣམ་ཤེས་འཁྲེང་ས་ཡང་རེད། དེ་ལྟ་ནའང་ཕུགས་མདུན་དེ་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བར་ང་ཚོས་ནད་ལ་སྨན་གྱི་དཔེ་ལྟར་ཕན་འབྲས་མྱུར་ཐོན་ཡོང་ཐབས་ལ་ཐབས་རྩལ་གནད་དུ་འཁེལ་བ་ཞིག་གདིང་དགོས་པ་ནི་ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་སུ་ང་ཚོ་ཐུན་མོང་གི་བསམ་གཞིགས་བྱ་གཞི་དང་། གླེང་སློང་བྱ་གཞིའི་བརྗོད་གཞི་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ང་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་རང་རང་ལ་ཕ་མེས་ནས་བདག་པའི་ཁེ་དབང་ཁག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འཛིན་སྐྱོང་སླད་ད་བར་མི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་འགྲོ་གྲོན་བཏང་རུང་རྒྱ་གཞུང་གིས་དོན་དངོས་རང་བཞིན་ལ་བསམ་ཤེས་བྱེད་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ། ང་ཚོའི་སྤུན་ཟླ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མར་རྡུང་རྡེག་བཙོན་འཇུག་དང་བསད་རྨས་དབང་གཅོད་ཀྱི་དྲག་གནོན་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་སྤེལ་ཡོད་པས་རེད། ད་དུང་ང་ཚོས་འདས་ཟིན་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྟངས་དེ་དག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གཡོ་འགུལ་དེ་ཙམ་གཏོང་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་འཚོལ་ཞིབ་དང་། དེའི་རྐྱེན་རྩ་སྡོག་འདོན་མཐིལ་ཕྱིན་མ་བྱས་པར་མུ་མཐུད་སྔར་ལམ་ད་གནས་ཐོག་ཤར་སྐྱོད་བྱས་ན་བྱས་པ་རྗེས་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་མ་བསམ་ཡང་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དེ་བས་ན་འདས་ཟིན་པའི་ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་དེ་དག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གཡོ་འགུལ་དེ་ཙམ་གཏོང་མི་ཐུབ་པའི་རྐྱེན་རྩ་དེ་གང་ཞིག་ལ་ཐུག་ཡོད་མེད་ནི་སྐབབ་བབ་ཀྱི་དྲི་གཞི་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
གནད་དོན་འདིའི་ཐོག་ངའི་བསམ་ཚུལ་བྱས་ན་རྒྱུ་རྐྱེན་ཐུག་ས་གཙོ་བོ་དེ་ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ཁག་ལ་སློབ་སྦྱོང་ཞིབ་ཚགས་དང་ཉམས་མྱོང་ཚུར་ལེན་མི་ཐུབ་པའི་ཞན་ཆའི་སྟེང་ནས་དེ་ལྟར་གཡོ་འགུལ་གཏོང་མི་ཐུབ་པར་གྱུར་འདུག་སྙམ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་ཐོག་ནས་བལྟས་ན་ཆིག་སྒྲིལ་ནི་གཞན་སྡེ་ཕམ་བྱེད་དང་རང་སྡེ་སྲུང་བྱེད་ཀྱི་གལ་ཆེའི་མ་ལག་ཞིག་ཡིན་པར་མཐོང་ཐུབ་ལ་དེ་ལས་ལྡོག་པ་ནི་གཞན་སྡེ་རྒྱལ་བྱེད་དང་རང་སྡེ་ཕམ་བྱེད་ཁོ་ན་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་རང་བཞིན་ལ་ང་ཚོས་རྒྱུས་ལོན་ཞིབ་ཚགས་དང་ཕྱོགས་སྟོན་འཁོར་ལོ་དང་མཚུངས་པའི་ཉམས་མྱོང་དེ་དག་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མཛུབ་ཁྲིད་མི་ཐུབ་པའི་ཉེར་ལེན་ལས་ད་བར་ང་ཚོས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་ཚུལ་གཅིག་གི་འོག་ཏུ་ལས་འགུལ་གང་ཡང་སྤེལ་ཐུབ་མེད་ལ། སོ་སོ་གཅིག་པུས་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་མི་ཐུབ་པ་དེ་ཡང་རྒྱུས་ལོན་བྱུང་མེད། གོང་དུ་ངས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་སྐོར་བརྗོད་དོན་ནི་ང་ཚོས་དམག་འཁྲུག་བྱ་དགོས་པའི་དོན་མིན་པར་དམག་འཁྲུག་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཕམ་འབྱུང་རྐྱེན་དེ་ཆིག་སྒྲིལ་ཡོད་མེད་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་ཐུབ་བྱེད་ཙམ་དུ་ཡིན།
འོ་ན་ང་ཚོ་ཐུན་མོང་ཐོག་ད་བར་ཆིག་སྒྲིལ་མཉམ་རུབ་མི་ཐུབ་པ་དེ་གང་ཞིག་གིས་ལན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ང་ཚོ་ཕན་ཚུན་དབར་སེམས་ཐག་ཇེ་ཉེར་གཏོང་བྱེད་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཞིག་གཉེར་མ་ཐུབ་པ་དང་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་དང་ཐོབ་བྱ་མཉམ་རྩོད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་ཚུལ་ཞིག་རྒྱུད་སྤེལ་མ་ཐུབ་པས་རེད། དེ་བས་ན་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དེ་ངོ་བོ་གཞན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་འདོད་ན་ང་ཚོས་རལ་བ་ལྷན་པས་མ་ཁེབས་པ་དང་། ཉི་ཤར་སྦར་མོས་ཁེབས་མི་ཐུབ་པའི་ཐབས་བྱུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཆིག་སྒྲིལ་དང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྨང་གཞི་རྐང་དུ་བཟུང་སྟེ་ཐུན་མོང་གི་ཁེ་ཕན་མཉམ་རྩོད་མཉམ་ལེན་ཐུབ་ཐབས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་དགོས། དེ་ལྟར་ང་ཚོས་ཁ་ཕྱོགས་དགོས་དོན་ནི་ཁྲིམས་ལུགས་ཐོག་གི་བདག་དབང་རྐྱང་པའི་ཆེད་དུ་མིན་པར་ད་ལྟ་དང་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་མི་རབས་ཚོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་གནས་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། མིའི་མི་ཚེ་ནི་ཆེས་ཡུན་ཐུང་ཞིག་རེད་ལ་འཚོ་ཡུན་དེ་བདེ་སྐྱིད་ངང་བསྐྱལ་དགོས་པ་ནི་འཚོ་གནས་ཀྱི་དོན་སྙིང་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་སྐྱིད་ནི་ཕྱི་ནང་གི་རང་དབང་ལ་གཞན་ཞིག་གིས་དབང་སྒྱུར་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་ནམ་ཡང་ཡོང་མི་ཐུབ་པར་དེ་ནི་གུ་ཡངས་དང་རང་དབང་གི་ཁོར་ཡུག་གཅིག་ནས་འཚོལ་སྙེག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། དེ་བས་ན་བདེ་སྐྱིད་དང་བྲལ་བའི་འཚོ་གནས་ནི་མུ་གེའི་སྒང་ལ་ཟླ་ལྷག་གི་དཔེ་ལས་མ་འདས་ཕྱིར་ང་ཚོས་ནམ་ཡང་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་མི་རབས་ཚོ་དཀའ་ཁག་ཆེ་བའི་གཞན་དབང་གི་ཆིངས་ཐག་ལས་གྲོལ་ཐུབ་པའི་འགན་ལེན་ཁག་ཐེག་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།
རྒྱུ་མཚན་དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ང་ཚོས་མདུན་ཕྱོགས་སུ་གོམ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་དང་ཐོབ་བྱ་མཉམ་རྩོད་མཉམ་ལེན་སླད་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བར་དོན་སྙིང་བླ་ལྷག་ཏུ་ལྡན་ཡོད། དེ་ལྟ་བུའི་ལས་འགུལ་དེ་གོ་རིམ་ལྡན་ཞིང་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་ཐོག་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་ཐུབ་རྒྱུར་ང་ཚོ་དབར་གྱི་འབྲེལ་བ་མེད་པ་ནས་ཡོད་པ་དང་ཡོད་པ་ནས་གཏིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་རྩིག་རྨང་ལྟ་བུའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཆགས་ཡོད། དེ་བས་ན་བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ལས་མ་ལག་ཁག་ནི་ང་ཚོ་དབར་གྱི་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་དང་འབྲེལ་འདྲིས་ཇེ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུར་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་ཤེས་བྱའི་མ་ལག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཞན་གྱི་རྩུབ་སྤྱོད་དང་ལྕགས་སྒྲོག་གིས་དམ་དུ་བཟུང་བའི་གོ་ལ་འདིའི་ཉམ་ཆུང་ཉམ་ཐག་གི་ཉེས་མེད་བཙོན་པ་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་མགོན་སྐྱབས་ལྟ་བུར་ཡང་གྱུར་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ལས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་རང་བཞིན་དང་མྱུར་རྩལ་རང་བཞིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱ་ལས་འགོངས་པའི་ཉེས་གཅོད་རང་བཞིན་དང་། དམར་གསོད་རང་བཞིན་གྱི་གསང་གནད་མང་དག་ཅིག་ཕྱིར་བསྒྲགས་མྱུར་སྤེལ་ཐུབ་པའི་གནོན་ཤུགས་འོག་དབང་སྒྱུར་པས་རང་སྣང་གང་ཤར་གྱི་སྒོ་ནས་ཉེས་མེད་བཙོན་པ་ཚོར་རྡུང་རྡེག་ཚ་ནན་གཏོང་བའི་ཉེན་ཁ་ལས་འགོག་སྲུང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།
དེ་བས་ན་བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ལས་མ་ལག་གི་རིག་གསར་ཤེས་བྱ་འདི་དག་ནི་ང་ཚོ་ལྟ་བུའི་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་གནས་པའི་ཉེས་མེད་བཙོན་པ་ཚོའི་མཐུན་གྲོགས་བཟང་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཉམ་རུབ་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་དེའི་ནང་དུའང་གོ་ས་ངེས་ཅན་ཞིག་བཟུང་ཡོད། དེ་བས་ན་བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ལས་མ་ལག་གི་བྱེད་ནུས་རང་བཞིན་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་དབར་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་དང་ཐོབ་བྱ་མཉམ་རྩོད་མཉམ་ཐོབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་ཚུལ་ཞིག་རྒྱུད་སྤེལ་བྱ་དགོས་པ་ནི་ནད་ལ་བསྟུན་ནས་སྨན་སྦྱོར་དགོས་པ་དང་། ལུས་ལ་འཇལ་ནས་གོས་བཟོ་དགོས་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་ཕ་རོལ་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་ཡ་ལན་ཐུབ་བྱེད་ཀྱི་ལས་འགུལ་འཚམས་ཤོས་དང་ཚད་མཐོ་ཤོས་དེ་རེད་ལ། ང་ཚོ་ཐུན་མོང་གི་ཆེས་ཐོག་མ་དང་ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་ལས་འགུལ་དེའང་ཡིན་པའི་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོར་བཟུང་དགོས། དེ་རིང་ང་ཚོ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་གཤིན་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྙིང་རྗེ་བྲལ་ཞིང་ཤ་ཁྲག་གིས་མྱོས་པའི་རྒྱ་གཞུང་གིས་དམར་གསོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བསམ་ན་བློ་ཕམ་སྐྱེ་གཞི་ཞིག་ཡིན་རུང་། ངོས་གཞན་ཞིག་ནས་བསམ་གཞིགས་བྱས་ན་དེ་ནི་སང་ཉིན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་འདྲེན་བྱེད་ཁོ་ན་རེད། དེ་བས་ན་དེ་རིང་གི་བློས་གཏོང་ནི་སང་ཉིན་གྱི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། སང་ཉིན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་ནི་དེ་རིང་གི་རེ་སྒུག་ཡིན།
དེ་བས་ན་སང་ཉིིན་གྱི་ཆེད་དུ་དེ་རིང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བཟོད་བསྲན་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། ངས་འདིར་ང་ཚོ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་སྐྱིད་ཀྱི་རྟ་ཕོ་མཉམ་ཞོན་དང་། སྡུག་གི་ཁུར་བོ་མཉམ་འཁུར་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་དང་ཐོབ་བྱ་མཉམ་རྩོད་མཉམ་ཐོབ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས་ཞེས་པའི་དོན་ནི་མི་བརྒྱའི་བསམ་པ་གཅིག་དགོས། རྟ་བརྒྱའི་སྲབ་མདའ་འདྲ་དགོས་ཞེས་པ་ལྟར་ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་འགྱུར་བཟོ་དགོས་ཞེས་པའི་དོན་མིན་ལ། ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་གར་དང་ཨ་རི་སོགས་ཀྱི་དུས་ཚོད་ཀྱི་བར་ཁྱད་ལྟར་གཅིག་གཉིད་དུ་ཡུར་དུས་གཅིག་ཤོས་དེ་ལས་ཀ་ལས་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་ཡང་དེ་བས་མིན་པར། ཉེ་སྔོན་སྤེལ་བའི་གུས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ཏུ་ནན་བརྗོད་བྱས་དོན་ལྟར་ཧྲོད་རན་ཞེས་པའི་སྦྲུལ་ལྟར་སྐེད་པར་རྒྱུག་པ་གཞུས་ན་མགོ་མཇུག་གཉིས་ཀ་སྐྱོབ་ཏུ་ཡོང་བ་ལྟ་བུའི་ཆིག་སྒྲིལ་དགོས་པ་མ་ཟད། ལུས་དང་གྲིབ་མ་ཇི་བཞིན་གཅིག་གིས་ཡར་ལངས་ངོ་རྒོལ་བྱས་ན་གཅིག་ཤོས་དེས་ཀྱང་ཡར་ལངས་ངོ་རྒོལ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།
དེ་ལྟར་བྱུང་ཚེ་མི་སེམས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ན། རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་སྤོ་ཐུབ་ཅེས་པའི་དཔེ་ལྟར་ད་གཟོད་གཞི་ནས་དྲག་དམག་གི་སྲུང་བྱ་ནན་པོའི་འོག་ཏུ་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱ་གཞུང་གི་གྲུ་གཟེངས་དེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་མཚོ་མཁའི་ཐོག་རྔམ་ཟིལ་ཇི་ལྟར་ཆེ་རུང་། ཆར་རླུང་འཚུབ་མའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཤིང་གྲུ་བཞིན་རང་ཚུགས་ཤོར་ཏེ་ཕར་ཡོར་ཚུར་ཡོར་བྱེད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ལ་གྱར་ངེས་པ་ནི་ཆར་རླུང་ལྟ་བུའི་ནུས་ཤུགས་དེ་ང་ཚོ་ཐུན་མོང་གི་ལས་འགུལ་ལ་ལྡན་ཡོད་པས་རེད། སྐབས་དེ་དུས་སྲོག་སྒོ་ཐོན་མ་ཐོན་གྱི་གནས་སུ་གྱར་པའི་རྒྱ་གཞུང་གི་གྲུ་གཟེངས་དེ་ང་ཚོས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་རླབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐུན་མོང་གི་མངོན་འདོད་ཕྱོགས་སུ་ཁ་ལོ་གང་འདོད་དུ་བསྒྱུར་ཆོག་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ང་ཚོའི་མིག་མདུན་དུ་ཡོད་པ་དེ་ངོས་ཟིན་པའི་ཐོག་ནས་གོ་སྐབས་དེ་མྱུར་སོན་ཐུབ་རྒྱུར་ང་ཚོས་རང་རྒྱལ་ལྟ་བུའི་བསམ་རྒྱ་ཆུང་ངུ་དེར་ཏེ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དམིགས་བྱར་བཟུང་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཐུན་མོང་གི་ལས་འགུལ་མཉམ་སྤེལ་ཐུབ་རྒྱུར་གཙིགས་འཛིན་བྱ་དགོས་པ་མ་ཟད། ལས་འགུལ་དེ་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱུང་མིན་ནི་གོ་སྐབས་དེ་ལག་རྩེར་མྱུར་སོན་ཐུབ་མིན་གྱི་འགག་རྩ་དེ་ཡིན།
ང་ཚོའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་གང་དུ་ཁ་ལོ་་སྒྱུར་མི་སྒྱུར་ཟེར་པ་བོད་གིའི་་ལགསདུ་ཡོད་རེ་པསམ་གི་འདུག།འོན་ཀྱང་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ཡིན་ན་ང་ཚོའི་བོད་ལ་རང་དབང་འགྲོ་འདུག་སོགས་ཐལ་ནས་དཀའ་ངན་སོགས་ཀྱི་ཐལ་ནས་ཁ་ཕྱོགས་གང་འདྲ་ཞིགས་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་མིན་གི་ཐལ་ནས་ཚོགས་དཔགས་བྱེས་མི་ཐུབ་སྨོའིཏར་ཡིན་ཡང་ང་ཚོའི་བོད་རིགས་ཚོས་སྙིང་སྟོབས་དང་ཕུགས་འདུན་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་ང་ནམ་ཡང་ཞིམ་པ་མེད།རང་་ལ་ཐོ་པར་འཛུན་པའི་ང་རྒྱུ་དང་གཞན་ལ་འདྲན་སེམསའཛིན་པའི་ཕྲག་དོགས་དང་ཉམ་ཆུང་བྱམས་ཀྱི་སྐྱོང་པའི་འདུན་པ་ཡོད།་