འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས།

འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས། Beyond Religion

( འཇིག་རྟེན་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་མི་ཆོས།  Ethics For A whole World )

༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གིས་མཛད།  གོང་དཀར་ངག་རྣམ་གྱིས་བསྒྱུར།

ངོ་སྤྲོད།

༡༩༣༥ ལོར་ངོས་རང་བོད་བྱང་ཤར་གྱི་མཚམས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་ད་ལྟ་ནི་ངའི་ན་ཚོད་རྒས་ཡོད།  ངོས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དར་མའི་ལོ་ཕལ་ཆེ་བ་རང་དབང་དང་ཁ་བྲལ་ཏེ། རྒྱ་གར་ནང་བཙན་བྱོལ་བ་བྱས་ནས་སྡོད་བཞིན་ཡོད།  དེ་ནི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་རིང་གི་ངའི་ཕ་ཡུལ་གཉིས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། ངས་སྐབས་རེར་རྩེད་མོ་དང་སྦྲགས་ང་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་མགྲོན་པོ་རྒྱུན་རིང་ཤོས་དེ་ཡིན་ཞེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། ང་དང་ངའི་ལོ་ན་གཅིག་པ་ཚོས་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གནས་ཚུལ་མང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཛམ་གླིང་ཐོག་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ་མཐོང་ཡོད། ༡༩༦༠ རྗེས་ནས་ངས་འཛམ་གླིང་མཐའ་དབུས་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་མང་པོའི་ནང་འགྲུལ་བཞུད་བྱས་པ་དང་། སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་། ཆོས་ལུགས། གོམས་སྲོལ་བཅས་མི་འདྲ་བའི་མི་མང་དང་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་རྒྱུ་བྱུང་།  མི་དེ་དག་གི་ཁྲོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་དང་། སྲིད་བློན། རྒྱལ་པོ། རྒྱལ་མོ། འཛམ་གླིང་གི་ཆོས་ལུགས་ཆེ་ཁག་གི་དབུ་འཁྲིད་ཙམ་མིན་པར། མི་ཚེའི་གོམས་གཤིས་དང་འཚོ་བ་མི་གཅིག་པའི་མི་མང་དཀྱུས་མ་ཡང་མང་དག་ཅིག་ཡོད།

ངས་འདས་ཟིན་པའི་ལོ་རབས་དེ་དག་ལ་བསམས་ཚེ་དགའ་སྤྲོ་སྐྱེ་རྒྱུར་རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་མཐོང་གི་འདུག དེ་ཡང་གསོ་བ་རིག་པའི་ཚད་མཐོའི་ལག་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་འཆི་རྐྱེན་ལ་ཐུག་པའི་ན་ཚ་དེ་ཚོ་ཡང་དྲག་སྐྱེད་ཐུབ་པ་དང་། མི་མང་པོ་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་གནས་ལས་གྲོལ་ཏེ།  དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ལམ་བུར་བསྐྱོད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ང་ཚོར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་དང་། དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱིས་ཤེས་ཚོར་བྱུང་ཡོད་ལ། དེའི་གྲུབ་འབྲས་སུ་རང་དབང་དང་དམངས་གཙོའི་ལྟ་ཚུལ་དང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་གལ་འགངས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་དར་ཁྱབ་ཕྱིན་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ཤིག་ཀྱང་འཕེལ་བཞིན་པ་སོགས་འདས་པའི་དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་མམ་ཡང་ན་དེ་ལས་མང་བ་འདི་ནི་ཡར་རྒྱས་དང་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཅིག་ཡིན། ཡར་རྒྱས་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དཀའ་ངལ་ཡང་མང་པོ་ཞིག་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་འཕྲད་བཞིན་ཡོད།

དེའི་རིང་འཛམ་གླིང་གི་མི་མང་པོའི་མི་ཚེའི་འཚོ་ཐབས་ལ་ཚད་མཐོའི་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ཐ་ན་ཉིན་རེའི་ལྟོ་གོས་ཀྱང་འཕྱི་ཐུབ་མིན་ལ་ཐུག་པའི་མི་ས་ཡ་མང་པོ་ཞིག་ལྷག་བཞིན་ཡོད། གྲང་དམག་མཇུག་སྒྲིལ་བ་དང་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆའི་གཏོར་བརླག་གི་དངངས་འཚབ་ཉུང་དུ་སོང་ཡང་། ད་དུང་མི་མང་པོ་ཞིག་འཐབ་རྩོད་དང་དམག་འཁྲུག་གི་དཀའ་ངལ་འོག་གནས་མུས་ཡིན། མ་ཟད་ས་གནས་མང་པོའི་ནང་ཁོར་ཡུག་གི་དཀའ་ཚེགས་དང་། དེས་ཁོང་ཚོའི་འཚོ་བར་ཉེན་ཁ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད། དེ་ལས་གཞན་མི་མང་པོ་ཞིག་ལ་དབྱེ་འབྱེད་དང་། ལྐོག་ཟ། བཤུ་གཞོག་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད།

དཀའ་ངལ་འདི་ཚོ་ནི་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཙམ་མིན་པར། ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོའི་ནང་དུའང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དང་། ཆང་རག་གི་བག་མེད་ལོངས་སྤྱོད། དུག་རྫས་ཀྱི་ངན་གོམས། ནང་ཁུལ་གྱི་གནོད་འཚེ། བཟའ་མི་ཁ་བྲལ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལྷག་བཞིན་ཡོད། འཛམ་གླིང་གི་གནས་སྟངས་འདིའི་ཐད་ནས་མི་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཡོན་དང་། མ་འོངས་པའི་འཚོ་གནས་ལ་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

ང་ཚོས་མིའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ལ་གསབ་ཏུ་མེད་པའི་གཏོར་སྐྱོན་དང་། ཚབས་ཆེའི་ཉེན་ཁ་བཟོ་བ་དེ་ཤེས་དགོས་པ་དང་། དེང་དུས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་ཆེ་བའི་མི་ཚེ་སྐྱེལ་སྟངས་འདིས། དངངས་འཚབ་དང་། ཞུམ་སེམས། ཁེར་རྐྱང་གི་སེམས་ཚོར་བཅས་འཕེལ་བཞིན་ཡོད། དེའི་འབྲས་བུར་ངོས་རང་ཕྱོགས་ག་པར་སོང་ཡང་མི་ཚོས་སེམས་སྡུག་རྗོད་ཀྱི་འདུག་ལ།  ང་རང་གིས་ཀྱང་འགའ་ཤས་མཐོང་བྱུང་། ང་ཚོའི་གནས་སྟངས་ཁྲོད་ཏན་ཏན་གཅིག་གིས་འདང་གི་མེད་པ་དེ་གསལ་པོ་རེད། འོ་ན། མ་འདང་བ་དེ་གང་རེད་དམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ང་ཚོས་ཕྱི་དངོས་པོའི་མཐུན་རྐྱེན་ལ་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་པ་མ་གཏོགས། བཟང་སྤྱོད་དང་ནང་གི་རིན་ཐང་དོ་སྣང་མ་བྱེད་པ་འདི་རེད།

ནང་གི་རིན་ཐང་ནི་ང་ཚོ་ཚང་མས་གལ་ཆེན་པོར་བརྩི་བའི་གཞན་རྒྱུད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་། ང་ཚོའི་ལུས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་བཀོད་པ་དང་འཚོ་གནས་ཆེད་དགོས་ངེས་སུ་གྱུར་པའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བརྩེ་བ་དང་བྱམས་པའམ། ཡང་ན་དེ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཡིན། སྙིང་རྗེའི་གོ་དོན་སྙིང་པོ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་འདོད་པ་དང་། གཞན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་གོང་དུ་སྤེལ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡིན།  བཟང་སྤྱོད་དང་ལྡན་པའི་ནང་གི་རིན་ཐང་གཞན་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་ལས་གལ་ཆེ་ཤོས་འདི་རེད། ང་ཚོས་གཞན་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་བསམ་པ་བཟང་པོ་དང་། བཟོད་སྒོམ། བསམ་ཤེས། སྦྱིན་པ་སོགས་ལ་གལ་ཆེན་པོར་ལྟ་བ་དང་། རྔམ་སེམས་དང་། ངན་སེམས། ཁོང་ཁྲོ། རྨོངས་ཞེན་སོག་ས་འགོག་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

དེར་བརྟེན་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ནང་གི་རིན་ཐང་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་བ་དང་། འགལ་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཚུལ་སྦྱོང་བ་དེར་ཀུན་གྱིས་དགའ་མོས་བྱེད་ཀྱི་རེད། དེ་ལྟར་བྱས་པའི་ཁེ་ཕན་དང་པོ་དེ་སོ་སོ་རང་ཉིད་ལ་ཡོང་རྒྱུར་དོགས་པ་མེད། ནང་གི་ཡོན་ཏན་འདི་དག་ང་ཚོས་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་པ་དང་། ང་ཚོར་འཕྲད་བཞིན་པའི་དེང་སང་གི་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་འདི་ཚོ་ནང་གི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ལ་དོ་སྣང་མ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན།

ངས་དེ་སྔ་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཨོ་རི་སར་བསྐྱོད་པ་ཡིན། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གཏོགས་པའི་ལུང་པ་འདིའི་ནང་གི་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དང་ལྷག་པར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་དེས། འཐབ་རྩོད་དང་ངོ་རྒོལ་གྱེན་ལངས་ལང་བཞིན་ཡོད། ས་གནས་དེ་ནས་ཡིན་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཤིག་ཐུག་པ་དང་ང་ཚོས་གོང་གི་གནད་དོན་དེ་དག་གི་ཐོག་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱས་པ་ཡིན། ཁོང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ཁོང་ཚོའི་ཆེད་འཕྲུལ་ཆས་དང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་མ་རྟེན་སོགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་བཅངས་ཏེ། ཁོང་ཚོའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པ་དང་། དངོས་པོའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡང་སྐྲུན་མུས་རེད། འོན་ཏེ། དཀའ་ངལ་ནི་ལྐོག་ཟ་བྱས་པའི་དབང་གིས་འཆར་གཞི་འདི་དག་ལ་ཕན་འབྲས་འཐོན་གྱི་མི་འདུག་ཅེས་བཤད་བྱུང་།

ལས་འཆར་གང་བཏིང་བ་རྣམས་ལ་དྲང་བདེན་མེད་པ་དང་། ཚགས་མི་ཚུད་པ། འགན་འཁུར་མེད་པ་བཅས་ཀྱི་རྐྱེན་པས་མི་འདི་དག་དབུལ་ཞིང་ཕོངས་པར་གྱུར་པ་རེད། དཔེ་མཚོན་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་འཆར་གྲ་འགྲིག་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། དེས་ཕན་འབྲས་འཐོན་མིན་དེ་འགན་འཁྱེར་མཁན་གྱི་ལག་བསྟར་བྱེད་སྟངས་རག་ལས་པར་ཤེས་ཐུབ། དོན་དངོས་ཐོག་སྒྲོམ་གཞི་དང་། ཁྲིམས་ཡང་ན་ལམ་ལུགས་གང་ཞིག་ཡིན་ནའང་། གང་ཟག་སྒེར་སོ་སོ་འགན་འཁུར་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་ཕན་འབྲས་འཐོན་དགོས། མི་སྒེར་གྱིས་དྲང་བདེན་མེད་པའི་བྱ་གཞག་དང་། ཁྲིམས་ལོག་པར་བེད་སྤྱོད་བྱས་ན་བདེ་སྐྱིད་དང་ཡར་རྒྱས་ཡོང་རྒྱུའི་ཚབ་ཏུ་དཀའ་ཚེགས་འཕྲད་ཀྱི་རེད། འདི་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཚང་མའི་ནང་ཡོད་པའི་སྤྱིར་བཏང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡིན།

ཆོས་ལུགས་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་ཕན་ཐོགས་དང་། མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་ཞིང་བདེ་སྐྱིད་ངང་གནས་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་བེད་སྤྱོད་ལོག་པར་བྱས་ཚེ་འཐབ་རྩོད་དང་འགལ་ཟླའི་རྒྱུར་འགྲོ། དེ་བཞིན་ཚོང་དང་དཔལ་འབྱོར་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་། སྒྲིག་ཁྲིམས་ཉིད་ཆ་ལག་ཚང་བ་ཞིག་ཡིན་སྲིད་ཀྱང་། མིས་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་མེད་དང་རང་འདོད་ངང་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་ཡིན་ན། སྒྲིག་ཁྲིམས་དེ་དག་གི་ཕན་འབྲས་དོན་འཁྱོལ་བྱུང་མེད། སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་ང་ཚོས་འདི་ནི་མིའི་བྱ་སྤྱོད་མང་པོའི་ནང་མཐོང་བཞིན་ཡོད་ལ།  ཐ་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་མོའི་ནང་ཆ་བཞག་ནའང་། ལྐོག་ཟ་བྱས་པའི་ཉེར་ལེན་ལས་རྩེད་མོའི་དྲང་བདེན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་བརླག་ཏུ་འཇུག་གི་ཡོད།

རྣམ་དཔྱོད་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་གནད་དོན་འདི་ཤེས་ཤིང་དེ་དག་བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་པར་རང་གི་ལས་གནས་ཐོག་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ལས་དོན་སྒྲུབ་བཞིན་ཡོད་པ་ཤོད་ག་ལ་དགོས། ཆབ་སྲིད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ། ཁྲིམས་རྩོད་པ། ཤེས་ཡོན་ཅན། ཁོར་ཡུག་ཁྱད་ལས་པ། ལས་འགུལ་བ་སོགས་ཀྱིས་སྔ་ས་ནས་འདིའི་ཐོག་འབད་བརྩོན་བྱས་ཡོད། འདིས་ཕན་ཐོགས་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཐོག་ང་ཚོས་འཆར་གཞི་དང་སྒྲིག་ཁྲིམས་གསར་པ་བཞག་པ་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་དཀའ་ངལ་འདི་དག་ནམ་ཡང་བསལ་ཐུབ་མེད།

དོན་དངོས་ཐོག་ང་ཚོའི་དཀའ་ངལ་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དེ་གང་ཟག་སྒེར་ལ་རག་ལས་ཡོད། གལ་ཏེ་མི་རྣམས་བཟང་སྤྱོད་དང་དྲང་བདེན་གྱིས་འཕོངས་ན་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་གིས་ཀྱང་འདང་གི་མེད། མིས་དངོས་པོའི་རིན་ཐང་ལ་དོ་གལ་ཇི་ཙམ་ཆེ་བ་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་དུ། དྲང་བདེན་མེད་པ་དང་། ལྐོག་ཟ། འདྲ་མཉམ་དང་བཟོད་བསྲན་མེད་པ། འདོད་རྔམས་ཏེ་ནང་གི་རིན་ཐང་ལ་དོ་སྣང་མེད་པའི་ཕྱིའི་རྣམ་འགྱུར་འདི་དག་རང་བཞིན་གྱིས་སླེབ་ཡོང་།

དེར་བརྟེན་ང་ཚོར་བྱ་རྒྱུ་གང་ཡོད་དམ། ང་ཚོས་རོགས་རམ་ག་ནས་འཚོལ་ལམ། ཚན་རིག་གིས་ཕན་འབྲས་གང་ཐོན་པ་དེ་ནི་ཕྱི་དངོས་པོའི་ཐོག་ནས་ཡིན་པ་ལས་དེས་རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དགོས་མཁོར་གྱུར་པའི་མི་སྒེར་གྱི་གཞི་རྩའི་རིན་ཐང་ཡར་རྒྱས་ཆེད་དོན་དམ་པའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྲུན་མེད། འོ་ན་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་མི་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་པ་བཞིན་ང་ཚོས་ཀྱང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བསླབ་བྱའི་ནང་ནས་མིའི་ནང་གི་རིན་ཐང་འཚོལ་དགོས་སམ། ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་འདས་པའི་དུས་ཚོད་ནང་མི་ས་ཡ་མང་པོར་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ད་ལྟ་ཕན་ཐོགས་བཞིན་པ་དང་། མ་འོངས་པར་ཡང་ཕན་ཐོགས་པར་འགྱུར་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། འོན་ཏེ། ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་མིའི་བསམ་བློར་བཅོས་སྒྱུར་དང་མི་ཚེའི་རིན་ཐང་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱིན་ཡང་། ད་ལྟའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདིའི་ནང་ཆོས་ལུགས་ཙམ་མིའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་གཞི་མར་གྱུར་མེད།

རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ནི། འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་མི་མང་པོ་ཆོས་ལུགས་བྱེ་བྲག་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་གི་མེད། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཞིག་ནི། འཛམ་གླིང་གི་མི་རྣམས་ཕན་ཚུན་གོ་ལ་གཅིག་གྱུར་དང་། རིག་གཞུང་སྣ་འཛོམས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལོའི་ནང་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟེན་ངང་ཉེ་བར་གནས་ཡོད་པས། ཆོས་ལུགས་བྱེ་བྲག་པར་གཞི་བྱས་པའི་བཟང་སྤྱོད་དེ་ང་ཚོ་ཁ་ཤས་ལ་མ་གཏོགས་འཚམ་པོ་མེད།  གནའ་སྔ་མོའི་དུས་ཚོད་ནང་མི་རྣམས་ཕན་ཚུལ་འབྲེལ་བ་མེད་པར་ང་ཚོ་བོད་པ་བཞིན་ཚོ་ཁག་བྱས་ནས་བསྡད་དེ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་དུས་སོ་སོའི་ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་པར་དཀའ་ངལ་མེད།

གང་ལྟར་དེང་སང་གི་དུས་ཚོད་ནང་མིས་ནང་གི་རིན་ཐང་ལ་སྣང་མེད་བཏང་བ་འདི་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་ཁ་གཏད་གཅོག་པ་འདི་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་དང་། འོས་ཤིང་འཚམ་པར་གཏན་ནས་འགྱུར་མི་སྲིད། ང་ཚོར་ད་ལྟ་དགོས་པ་ཞིག་ནི་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལམ་དང་། དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་ཡིན་མིན་ཚང་མས་ཁས་ལེན་ཐུབ་པའི་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་བཟང་སྤྱོད་ཅིག་དགོས། ཆུང་དུས་ནས་གྲྭ་པ་བྱས་ནས་འོངས་པའི་མི་ཞིག་གི་སྐད་ཆ་འདི་ཁྱད་མཚར་པོར་མཐོང་སྲིད་ཀྱང་། ངས་དེ་ལ་འགལ་འདུ་མཐོང་གི་མེད། ང་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་དོན་ཆེད་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་ཡོད་ལ། རང་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ལས་བརྒལ་ཏེ་ཆོས་ལུགས་གཞན་དང་ཆོས་ཁས་མི་ལེན་མཁན་དེ་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

ངོས་ཀྱི་བསམ་བློར་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་བཟང་སྤྱོད་ཅིག་སྐྲུན་པའི་ཐབས་སུ་ལྟ་ཚུལ་དེ་གཉིས་ཀ་སྲིད་པ་དང་། རིན་ཐང་ཅན་དུ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ངའི་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་ང་ཚོ་ཚང་མ་མི་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཡང་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཚང་མས་རང་ཉིད་ལེགས་པ་ཞིག་འོང་རྒྱུར་བསམ་པ་དེའི་ཐོག་ནས་ཡིན། ང་ཚོས་གང་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་རང་ཉིད་ལ་ཕན་ཐོགས་འགའ་རེ་འཐོབ་པར་བསམས་ནས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག ང་ཚོས་ཚང་མས་གཞན་གྱིས་བརྩེ་བར་ཡི་རངས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོ་ཚང་མས་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་མིའི་བྱམས་བརྩེའི་རིན་ཐང་དོན་དུ་གཉེར་གྱི་ཡོད། ང་ཚོས་གཞན་གྱི་ཁོང་ཁྲོ་ལས་བརྩེ་བ་དང་། སེར་སྣ་ལས་སྦྱིན་པ་འདེམ་གྱི་རེད། བཟོད་སྒོམ་དང་། བརྩི་བཀུར། གུ་ཡངས་བཅས་ལ་ང་ཚོའི་ཁྲོད་ནས་མི་དགའ་བ་སུ་ཡོད་དམ།

ལྟ་ཚུལ་འདིའི་ཐོག་ནས་ང་ལ་ངེས་པ་རྙེད་པ་ནི་ཆོས་ལུགས་གང་དང་ཡང་རྒྱབ་འགལ་དུ་མི་འགྲོ་བ་དང་། ཆོས་ལུགས་ལ་ངེས་པར་དུ་ལྟོས་མི་དགོས་པར་ནང་གི་རིན་ཐང་བསྐྲུན་རྒྱུའི་ལམ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། ངོས་ཀྱིས་དེབ་འདིའི་ནང་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་གསར་པ་འདི་ཡར་རྒྱས་དང་། ལག་ལེན་ཞིབ་པར་བཤད་ཡོད། ངོས་ཀྱིས་བྱ་བ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་དུས་ཚོད་ནང་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་རྟོགས་དང་ནང་གི་རིན་ཐང་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

ངས་ཐོག་མ་ནས་གསལ་པོ་བཟོ་རྒྱུར་ངའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བསམ་བློར་བཙན་བཀའ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་མིན། དེ་ལ་ཕན་ཐོགས་གང་ཡང་མེད། ཕྱི་ནས་བཙན་པོ་དབང་ཡོད་བྱེད་པ་དེར་ཕན་ནུས་གང་ཡང་མེད། དེའི་ཚབ་ཏུ་ང་ཚོ་སྒེར་སོ་སོས་ནང་གི་རིན་ཐང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་ཐོག་ནས་ཡོང་དགོས་པ་དེ་ཡིན།  དེ་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སྒེར་གཉིས་ཀའི་ཞི་བདེ་དང་། ཡིད་ཆེས། བདེ་སྐྱིད་སོགས་ང་ཚོས་དོན་གཉེར་བྱེད་པའི་ནང་གི་རིན་ཐང་གི་གཞི་རྩར་གྱུར་པ་འདི་དག་ཡིན།

འཛམ་གླིང་གི་ཆོས་ལུགས་ཕལ་མོ་ཆེས་དོ་གལ་ཆེན་པོར་བརྩི་བའི་བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བ། བཟོད་སྒོམ། གུ་ཡངས་སོགས་ཀྱིས་ནང་གི་རིན་ཐང་གོང་འཕེལ་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་། ད་ལྟ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་མོད།  དོན་དངོས་ཐོག་ད་ལྟའི་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཆོས་ལུགས་ནང་གི་བཟང་སྤྱོད་དེས་འདང་གི་མེད་ཅིང་།  ངས་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཀྱི་སེམས་དོན་རིག་པ་དང་བཟང་སྤྱོད་ཅིག་འཚོལ་བའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དེ་ཡིན།

སྒྱུར་མཆན།

དེབ་འདི་ནི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་རླབས་ཆེའི་མཛད་འཕྲིན་གསུམ་ལས་དང་པོ་སྟེ། འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་རིན་ཐང་ངམ། འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་ཡར་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གནང་བཞིན་པ་དེའི་གལ་ཆེའི་ཆ་ཤས་སུ་གཏོགས་སྙམ། སྔ་ལོའི་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་གྱི་མཇུག་སྡོམ་ཉིན་མོར་གྲགས་ཅན་གྱི་དེབ་འདིའི་དབུ་འབྱེད་བསྐྱངས་པ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་འདིའི་སྐོར་གྱི་གླེང་སློང་བྱུང་བ་མ་ཟད། རང་རེའི་སྤྱི་ཚིགས་ཁྲོད་དུའང་རིམ་བཞིན་དེབ་འདིའི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་ཤོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་ཡོང་བཞིན་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་མངོན་གསལ་དོད་ཤོས་ཤིག་ནི་དེབ་འདིའི་ཁ་བྱང་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་པ་དང་། དེ་ཡང་སྙིང་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ན་ཅི་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་མིན་དེ་རེད། རང་ཉིད་ལའང་དེའི་སྐོར་ལ་རྟོག་འཆར་ཅུང་ཟད་བྱུང་བ་འདི་ཉིད་ཀློག་པ་པོར་སྨྲ་འདོད་པས། དེབ་དེའི་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ལེའུ་འདི་ཁོ་ན་བསྒྱུར་བའི་འདོད་པ་དང་ལྟ་ཚུལ་རེ་གཉིས་ཤོད་པར་ཐལ།

དེ་ཡང་རང་རེའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་གི་བརྡ་ཆད་ལས་འདའ་མི་དགོས་པར་བྱས་ཏེ། དེབ་འདིའི་མཚན་བྱང་ལའང་(འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས།)བཏགས་ན་འཚམས་པར་མཐོང་། རྒྱུ་མཚན་ནི། དེབ་ཀྱི་མཚན་ལ་དབྱིན་སྐད་ནང་(Beyon Religion)ཞེས་བཏགས་པར་བསྙད་ནས་ཆོས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་བཟང་སྤྱོད་དམ། ཆོས་ལུགས་ལས་བརྒལ་བའི་ཀུན་སྤྱོད་ཅེས་སོགས་གང་བཏགས་ཀྱང་། དེ་ནི་བོད་སྐད་དུ་འཇིག་རྟེན་ཞེས་པ་དེ་ལས་གཞན་གང་ཡང་མ་རེད། སྤྱིར་ང་ཚོས་སོ་སོའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བང་མཛོད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་ཀྱང་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ག་གེ་མོ་དང་། ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ཏུ་གསལ་བའི་བརྡ་ཆད་ལ་བརྩི་འཇོག་མ་བྱས་ན་དེ་ནི་སོ་སོས་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་ཉམས་པར་བཅུག་པ་རང་རེད། བེ་རོ་ཙཱ་ནའི་ཞལ་ནས་ཀྱང་། ཨེ་མ། ལྷ་ཆོས་ཐར་པ་བསྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ཀྱང་།། མི་ཆོས་དྲང་པོ་ལུགས་བཞིན་སྤྱད་པ་ན།། མཐོ་རིས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད།། མཐོ་རིས་ཐོབ་ན་ཐར་ལམ་སྐས་ཀ་ཡིན།། ཞེས་གསུངས་འདུག་པ་འདི་ལས་རྟོགས་ཐུབ། དེ་བཞིན་ཇོ་བོ་རྗེའི་མི་ཆོས་གནད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་སོགས་སུ་གཟིགས་དང་།

འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས་དེ་ཆོས་ལུགས་ག་གེ་མོའི་བསླབ་བྱར་རག་ལས་པར་ལྟ་བ་འདི་བོད་དུའང་བྱུང་མྱོང་བ་དང་། དེའི་དབང་གིས་ཆོས་ལུགས་ལ་བསྙད་པའི་དམག་འཁྲུག་རྣོ་ངར་ཆེ་བ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་མོད།  སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་ནས་ལྷ་ཆོས་དང་མི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་གསར་འཛུགས་མཛད་པ་སོགས་ནི་གཟི་བརྗིད་རེད། ཉེ་ཆར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ད་ལྟ་ཁོང་གིས་བཞེད་པའི་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་མི་ཆོས་ཞེས་པ་འདི་ནི་སྔར་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་སུ་བཅས་པའི་དམ་པ་ལྷ་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཞེས་པའི་མི་ཆོས་དེ་དང་གཅིག་པ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་སྙམ།

མ་ཟད་རང་རེའི་ཁ་རྒྱུན་དུའང་དམ་པ་ལྷ་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཞེས་པའམ། ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་ཞེས་པ་གྲགས་པ་ཞིག་མིན་ནམ། དེ་བས་དེབ་འདིའི་མཚན་བྱང་ལ་བསམ་དུས་འགྲེལ་བཤད་མང་པོ་རྒྱག་དགོས་པའི་ཚིག་རྙོག་གསར་པ་དེ་འདྲ་མི་དགོས་པར་མཐོང་།