ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་གནས་ཞེས་པའི་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དང་བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་གཉིས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་བརྒྱ་ལྷག་ལྷན་བཞུགས་ཀྱིས་བོད་དོན་གཏམ་བཤད་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་འདུག
ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༢ ཐོག རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་(India International Center)ཞེས་པའི་ཚོགས་ཁང་དང་པོའི་ནང་། གྷན་དྷི་ཞི་བདེ་དགེ་རྩས་གོ་སྒྲིག་འོག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་དང་། བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་མཆོག གཞན། རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ། (Mr. Lalit Mansingh)མཆོག་དང་། རྒྱ་གར་བཀའ་དྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་འཕར་ཟུར་པ(Mr. Jayadeva Ranade)སོགས་མཁས་དབང་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོ། དེ་མིན་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་གཞུང་ཚབ་ཁག་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་བཅས་སྐུ་མགྲོན་ ༡༠༠ ལྷག་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་༼ ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་དེས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཅི་ཐེབས༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གཏམ་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་ཡོད་འདུག
སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་གི་དྲ་རྒྱའི་ནང་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། བགྲོ་གླེང་དབུ་འཛུགས་ཐོག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་ནས་ཚོགས་འདུ་གཙོ་སྐྱོང་གིས་ཐོག་མར་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ངོ་སྤྲོད་གྲུབ་རྗེས། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་གི་དགོངས་དོན་འགྲེལ་བརྗོད་དང་བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རང་བཙན་ཡིན་པ། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་བར་གནས་རྒྱལ་ཁབ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། (Mac Mahon line)མེག་མོ་ཧན་ས་ཐིག་གིས་བོད་དང་རྒྱ་གར་བར་གྱི་ས་མཚམས་གསལ་བོར་བཟོས་ཡོད་སྐོར། བོད་དེ་རྒྱ་དཀར་ནག་བར་ཆབ་སྲིད་དང་ལོ་རྒྱུས། ཁོར་ཡུག ས་མཚམས། རྒྱུག་ཆུ་སོགས་གནད་དོན་མང་པོའི་ཐོག་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིབ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གལ་ཆེ་ལུགས་དང་། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་དེ་དབུ་མའི་ལམ་ནས་སེལ་ཐབས་ཡོང་བ་ལ། ཁྲིམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་ཆ་ཚང་ལག་བསྟར་དགོས་པ། བོད་པའི་གནད་དོན་གཙང་སེལ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། དེས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པ་ལ་ཡང་ཁེ་ཕན་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད་འདུག
གནས་ཚུལ་ནང་མུ་མཐུད་དུ་བཀོད་པར། བཀའ་ཟུར་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས། བོད་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་པོ་བྱུང་ས་དང་། དེ་བཞིན། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་མང་པོ་གཏོང་སའང་ངའི་ཕ་ཡུལ་ཨ་མདོ་རྔ་པའི་ས་ཁུལ་ཆགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༥ ལོར་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་མགོ་འཁྲིད་པའི་དམར་དམག་རྒྱང་སྐྱོད་ཟེར་བས་ཨ་མདོ་རྔ་པའི་ས་ཁུལ་བརྒྱུད་བོད་སར་ཐོག་མར་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལོར་བོད་མིའི་ཞི་རྒོལ་སྐབས་རྔ་པའི་མི་མང་ཐོག་མེ་མདའ་གང་བྱུང་བརྒྱབ་སྟེ་མི་ ༢༣ དམར་གསོད་བཏང་དང་། དེ་ལས་མང་བར་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་པ། དམ་དྲག་དང་གདུག་རྩུབ་ཀྱིས་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པ་བཙོན་ཁང་དང་། གྲྭ་བ་རྒན་གཞོན་བར་གསུམ་དུས་གཅིག་ལ་བཙོན་པའི་ངོ་བོ་ལྟ་བུར་བསྒྱུར་བར་བརྟེན་ནས་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གི་དོན་རྐྱེན་འདིའི་མགོ་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད་འདུག
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ ༡༩༣༥ ལོ་ནས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བོད་མི་རིགས་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས་དོན་ཚན་ ༡༣ ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ༡༽འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པར་གྲགས་པའི་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་རྩ་གཏོར་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས། ༢༽ བོད་མིའི་སྐྱེ་སྒོ་བཀག་སྟེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་ཚད་དམའ་རུ་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས། ༣༽ བོད་མིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཇེ་ཞན་དུ་བཏང་ནས་བོད་མི་གྲོངས་པའི་གྲངས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས། ༤༽ རྒྱ་མི་རིགས་གནས་སྤོར་གྱིས་བོད་ཡུལ་དུ་བོད་མི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སུ་བསྒྱུར་པའི་སྲིད་བྱུས། ༥༽ བོད་མིའི་གནས་ཡུལ་གྱི་ས་གནས་རྒྱ་ཆུང་དུ་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས། ༦༽ བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས། ༧༽བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོག་རྩ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་བའི་སྲིད་བྱུས། ༨༽ བོད་མིའི་ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས་བཙན་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་སྲིད་བྱུས། ༩༽ རྒྱ་མི་རིགས་ཆེན་པོའི་ལྟ་བའི་འོག་ནས་བོད་མི་རིགས་བྲན་གཡོག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་སྲིད་བྱུས། ༡༠༽ བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་ཁྲིམས་ཀྱི་མདུན་སར་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་སྲིད་བྱུས། ༡༡༽ བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་ལ་ལས་ཀའི་ཐོག་ཐོབ་ཐང་དང་ཡིད་ཆེས་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་སྲིད་བྱུས། ༡༢༽ བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོབ་ཐང་འདྲ་མཉམ་མེད་པའི་སྲིད་བྱུས། ༡༣༽ རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དང་བོད་མིར་རོགས་རམ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་ཟེར་བ་སོགས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་མིན་པའི་སྲིད་བྱུས་སོགས་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་དབང་གིས། བོད་མི་ཚོ་ཨུ་ཐུག་ཐབས་ཀྱིས་གསོན་པ་ལས་ཤི་བ་བདམས་ཏེ། འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་མཐར་ཐུག་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་ཞུ་འབོད་འདི་ལྟར་མི་བྱེད་ཐབས་མེད་ཆགས་ཚུལ་སོགས་གསུངས་ཡོད་འདུག
གདན་ཞུའི་སྐུ་མགྲོན (Lalit Mansingh) མཆོག་ནས། དེང་སྐབས་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་ལ་མགོ་ཁྲིད་གསར་བ་སླེབས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་ལ་ལོ་རྗེས་མར་བསླེབ་འཆར་ཡོད་པ་སོགས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་འཕོ་འགྱུར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པས། ཆབ་སྲིད་ཐོག་ཀྱང་ཏན་ཏན་འགྱུར་བ་འགྲོ་ངེས་ཡིན་པ་དང་། བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་དག་འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་སྐོར་དང་། དེང་སྐབས་བོད་ནང་སེམས་ཤུགས་ཆིག་སྒྲིལ་དང་། ལ་རྒྱ་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེར་རེ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་སྐོར། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དང་། ཁོར་ཡུག འཐུང་ཆུ། རྒྱལ་མཚམས་བཀག་སྡོམ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་དང་བོད་ནང་དམག་སྒར་མང་པོ་བཙུགས་དང་འཛུགས་བཞིན་པ་དེས་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་གར་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་གཞི་ཆགས་ངེས་ཡིན་སྐོར། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་ཚད་མེད་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་དེར་རྒྱ་གར་གྱིས་ཀྱང་ངོ་རྒོལ་བྱེད་དགོས་སྐོར་སོགས་གསུངས་པ་དང་།
གདན་ཞུའི་སྐུ་མགྲོན (Jayadeva Ranade) མཆོག་ནས། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དང་། དཔལ་འབྱོར་ཐོག་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ། བརྟན་བརླིང་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་སོགས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་། བོད་ནང་དམག་གི་རྟེན་གཞི་ ༦༩༠༠ ལྷག་བཙུགས་ཡོད་སྐོར་དང་། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་མིའི་དཔོན་རིགས་མང་པོ་ཆེད་གཏོང་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་བཞིན་པ་དེས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་བརྟན་བརླིང་ཡོང་རེ་བྲལ་སྐོར་སོགས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་པའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གནང་བ་དང་། ཚོགས་ཞུགས་པ་མང་པོས་དྲི་བ་ལ་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་ཚོས་དྲིས་ལན་ཡང་གནང་ཡོད་པ་དང་། མཇུག་ཏུ། གྷན་དྷིའི་ཞི་བདེ་དགེ་རྩ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ (Ms. Radha Bhatt) མཆོག་ནས་བོད་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་། གལ་ཏེ་འདི་བརླག་པ་ཡིན་ན། བོད་གཅིག་པུའི་གྱོང་གུད་ཙམ་མིན་པར་འཛམ་གླིང་གི་གཅེས་ནོར་རྩ་ཆེན་པོ་ཞིག་བརླག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པས། རྒྱ་གར་མི་མང་ཚང་མས་བོད་དོན་ཐོག་ཚོར་ཤུགས་ཡོད་པ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེ་སྐོར་བཅས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུའི་གསུང་བཤད་དང་སྦྲགས་ཕྱི་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༥ པའི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་མཇུག་བསྡུས་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
་་་་་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གལ་ཆེ་ལུགས་དང་། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་དེ་དབུ་མའི་ལམ་ནས་སེལ་ཐབས་ཡོང་བ་ལ།
ཁྲིམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་ཆ་ཚང་ལག་བསྟར་དགོས་པ། བོད་པའི་གནད་དོན་གཙང་སེལ་བྱུང་བ་ཡིན་ན།
དེས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པ་ལ་ཡང་ཁེ་ཕན་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད་འདུག ་་་་་ཟེར།
བཀའ་ཤག་དང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་གཉིས་ལ་མ་འགྲིག་མ་འཐུས་པ་ཞུ་ཡག་མེད། ད་རེས་དངོས་ནས་དྲང་གནས་མི་མང་ནང་ཕེབས་ཏེ་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་གཙོ་གཙོ་སོགས་དངོས་སུ་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་གི་ཡོད་པ་མཇལ་ན་མིག་ཆུ་ཤོར་བ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་རྩ་བའི་ཆ་ནས་འདི་བོད་དོན་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན་མིན་བཤད་ཡག་ཁེག་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། ལྷག་དོན་དུ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་སྐབས་ལ་འདི་ལྟར་གནང་བ་ཡིན་ན་མེ་ཡི་ནང་དུ་རླུང་བརྒྱབ་པ་ནང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཅི་ཆགས་བཤད་ཚོད་མ་ཐུག་པ་ཞིག་ཡོང་སྲིད་པ་རེད་སྙམ་པའི་སེམས་འཚབ་དང་ཞེད་སྣང་ཤིག་ཀྱང་ཡོང་གི་འདུག
ད་རེས་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད། དངོས་ནས་ཤུགས་བརྒྱབ་ཐལ། དེ་དང་མཉམ་དུ་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་འགོད་པ་ཚོ་ལའང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གནད་འགག་ལ་ཐུག་ཡོང་དུས་དངོས་ནས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་རང་རེད་ཞག་་