༢༠༡༣ ཕྱི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་“རྩོམ་རིག་གི་འབུམ་རམས་པ“ཡི་གོ་འཕང་ལ་འཕགས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གི་འཕྲིན་བཟང་ཐོས། དེ་ནི་བདག་ལ་མཚོན་ན་མི་ལ་རྒྱལ་མཚན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རང་ལ་བུ་ཞིག་སྐྱེས་པ་ཐོས་ནས‘ཐོས་པ་དགའ‘ཞེས་བཏགས་པ་ལྟར་སྤྲོ་སྣང་དང་སྤོབས་པ་སྐྱེ་བ་ཞིག་གོ ཁོང་སུ་ཡིན་ནམ། ཁོང་དང་ང་ལ་འབྲེལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དམ། ཅིའི་ཕྱིར་ང་ཚོ་སྤོབས་པ་སྐྱེ་འོས་སམ། ཁྱེད་ཅག་གིས་འདི་དག་ཤེས་ན་ལོས་འདོད། མ་མཐར་ཡང་མིང་ཙམ་ཅིས་ཀྱང་ཤེས་འོས། དེས་ན་ངས་ཁྱོད་ཚོར་ང་ཚོའི་ཐོག་མའི་འབྲེལ་བ་ནས་མགོ་འཛུགས་ཆོག འདི་ནི་དངོས་སྒྲུང་ཞིག་ཡིན་པར་ཁྱོད་ཅིས་ཀྱང་རློམ་ཆོག
ཐོག་མའི་འབྲེལ་བ།
༡༩༨༨ ལོར་རྨ་ལྷོ་སོག་རྫོང་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་དུ་ང་བོད་དགེ་ཡིན་དུས་ངས་ཐོག་མར་ཁོ་མཐོང་། ཤ་མདངས་དྭངས་ཤིང་མཁུར་ཚོས་བྱུ་རུ་ལྟར་དམར་བ། འཇམ་ཞིང་འཁྱིལ་བའི་སྐྲ་ལོ་ཅུང་རིང་ཞིང་སྨིན་མ་སྟུག་པོའི་འོག་གི་མིག་ཟུང་ཁྲ་ཆིལ་ལེའི་ནང་ལ་སྤྱང་གྲུང་དང་ཀུ་རེའི་སྤྲོ་སྣང་གིས་ཁེངས་པ། རྩེད་དགོད་སྐབས་སུ་ཧབ་ཆ་ཐག་ཐག་རེ་བྱེད་པའི་ཞི་ལི་ཆུང་ཆུང་འདིར། ངས་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ཞེས་བོས་མྱོང་། ཡིན་ཡང་ང་སྐབས་དེར་ཁོའི་དགེ་རྒན་ངོ་མ་མིན་པས་དམར་ཆུང་བྱུ་རུའི་རིན་ཐང་སྐོར་ལ་ང་ད་དུང་ཆ་རྒྱུས་མེད།
སྐབས་དེར་བདག་གི་བློས་ཐུབ་གྲོགས་མཆོག་དམ་པ་མགོན་པོ་ཕྱག་གཉིས་པ་ཡང་སློབ་ཆེན་མཐར་ཕྱིན་ནས་དེ་རུ་དགེ་རྒན་ལ་ཕེབས་པས་ང་དང་དམར་ཆུང་བྱུ་རུའི་འབྲེལ་བ་ཇེ་ཉེར་གྱུར། དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ནི་ཁོང་གི་ཕ་སྤུན་ཆུང་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་དུས་ངའི་སློབ་གྲོགས་དང་དགེ་གྲོགས་མང་ཤོས་ཆང་གྲོགས་ཡག་ཤོས་ཀྱང་ཡིན། སྐབས་དེ་ཙམ་ནས་གྲོགས་མཆོག་ངེད་གཉིས་ཉིན་ལྟར་ཟ་འཐུང་འགྲོ་འདུག་ཚང་མ་རྒྱུ་མ་སྦྲེལ་བ་ལྟར་ཆགས། གཟའ་སྤེན་པ་དང་ཉི་མ་ནི་ཆང་དང་སྙན་ངག གླུ་དབྱངས་བཅས་ཀྱི་དུས་སྟོན་ཞིག་དང་འདྲ། དུས་སྟོན་འདི་དག་གི་འགྲོ་དངུལ་ནི་ངེད་གཉིས་ཀྱིས་ཆག་ཡང་གིས་འཚོང་བཞིན་པའི་དཔེ་དེབ་རྩ་ཆེན་དག་གི་རིན་པ་རེད། དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ཡང་དུས་སྟོན་འདི་དག་སྐབས་ཕལ་ཆེར་མེད་དུས་མེད། སྐབས་རེར་ང་ཚོ་དང་ལྷན་དུ་བྱུར་དམར་དང་བྱུར་དཀར་ལྟ་བུའི་ན་ཆུང་མ་རེ་ཡང་དུས་སྟོན་ལ་རོལ་གྱིན་ཡོད། དེ་ཚོ་ནི་དམར་ཆུང་བྱུ་རུའི་དམིགས་བསལ་འགུགས་ཤུགས་ཤིག་སྟེ་ཁོ་རང་དེ་དུས་ནས་ཞི་མོ་ཚོའི་རྨི་ལམ་ནང་གི་ལྷ་སྲས་ཤིག་ཡིན་པས་སོ།།
ང་ཚོའི་གྲོགས་པོ་གང་མང་ཞིག་ངེད་གཉིས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་འདིར་མཚར་སྣང་སྐྱེ་བཞིན་ཡོད། ལོས་ཡིན། དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་རང་གི་དཔེ་དེབ་རྣམས་བཙོང་ནས་ཆང་སྟོན་བྱས་ན་དེ་ངོ་མ་ལུགས་དང་ག་ལ་མཐུན། <གཡང་གི་གངས་རི་དཀར་པོ>དང་། <ནམ་མཁའི་ལྷ་མོ> <བྱ་དེ་ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོ>དང་། <དག་པ་གངས་རིའི་ཤེལ་ཆུ>སོགས་ནི་ངེད་གཉིས་ཆེས་དགའ་སའི་སྐབས་དེའི་གཞས་ཚིག་དག་ཡིན། ཆང་འཐུང་ཐེངས་རེར་གཞས་ཚིག་དེ་དག་ཐེངས་འགའ་རེར་ལེན་རྒྱུ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ལས་རིམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ལ་རང་གི་སྐྱེ་གཟུགས་དང་ཧ་ཅང་དོ་མི་མཉམ་པའི་ཞན་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་སྐད་ངག་མེད་པ་དེའོ། ཡིན་ན་ཡང་ཁོ་ཀུ་རེ་རྩེད་མཚར་རིགས་ལ་བླ་ལྷག་གིས་སྤྲོ་སྣང་མཆིས་པས་ནམ་རྒྱུན་ངེད་གཉིས་མཉམ་དུ་གཞས་ཚིག་དེ་དག་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་བཙིར་གྱིན་ཡོད། (དེང་སང་ད་དུང་དེ་བཞིན་ནོ།)
གསང་གཏམ་གླེང་བ།
སྐབས་ཤིག་ངའི་སེམས་ལ་ཤེས་བརྩོན་ཅན་གྱི་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་འདི་ས་འདིར་ལུས་སོང་ན་ཕངས་པ་ཨང་། ཁོང་འཁྲིད་ཐུབ་ན་འདིའི་རིན་ཐང་མ་འོངས་པར་ངེད་གཉིས་ལས་འགོངས་སྲིད་སྙམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་ཡང་ཡང་བྱུང་། དེ་བས་ངས་གྲོགས་མཆོག་ལ་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ངེད་གཉིས་ཀྱིས་བརྐུས་ནས་ཁྱེར་ན་བཟང་ཚུལ་གླེང་བས། ཁོས་ལམ་སང་ངོས་ལེན་གནང་བྱུང་། དེ་ནས་ངེད་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་ནས་མདུན་ལམ་གསར་བ་འཚོལ་རྒྱུའི་གསང་གཏམ་ཚང་མ་དམར་རྗེན་དུ་བཤད་དེ་ཁོ་རང་ཡང་མཉམ་དུ་སོང་ན་སློབ་གསོའི་གོ་སྐབས་གང་ལེགས་ཐོབ་ཚུལ་སྐོར་གླེང་བ་ཡིན། དམར་ཆུང་བྱུ་རུས་རྣམ་རྟོག་གང་ཡང་མེད་པར་དགའ་སྤོབས་ཤིག་གིས་མོས་མཐུན་བྱས་བྱུང་བས་ང་ཚོས་ཡང་བསྐྱར་ཆང་སྟོན་ཞིག་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ཕལ་ཆེར་དགོང་མོ་འདིར་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ཡང་བཟི་ནས་གང་ཞིག་ནས་ཅི་ཞིག་བྱས་རབས་ཡོད་ཚོད།
དེ་ནས་བཟུང་ངེད་གསུམ་གྱི་རྨི་ལམ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་ང་ཚོ་སྔར་ལས་ཁྱིམ་གཅིག་གི་མི་ལྟར་གྱུར། མཚམས་རེར་ང་ཚོས་ལམ་བར་དུ་དཀའ་ངལ་གང་མང་འཕྲད་སྲིད་པ་ཐ་ན་རང་སྲོག་ལའང་ཉེན་ཁ་འབྱུང་སྲིད་ཚུལ་སོགས་གླེང་བར་མ་ཟད། གལ་ཏེ་གཅིག་ལས་མ་ཐར་ན་ཡང་ཕར་སླེབས་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཕར་སླེབས་ནས་ཀྱང་གྲུབ་འབྲས་གང་ལེགས་ཤིག་མ་བྱུང་བར་ཕྱིར་ཕ་ཡུལ་ལ་མི་ལོག་པའི་དམ་ཡང་བཅས། སྐབས་དེར་ཅི་ཞིག་བཤད་ཀྱང་དམར་ཆུང་བྱུ་རུར་སྤྲོ་སྣང་ལས་ཞེད་སྣང་གང་ཡང་མི་འདུག དེ་ལྟར་ང་ཚོས་ཡོད་ཚད་གསང་བའི་སྒོ་ནས་སྟ་གོན་གང་ལེགས་བྱས། ང་ཚོས་སོ་སོའི་དམ་བཅའ་འམ་རྨི་ལམ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཐུབ་བམ།
རྒྱང་བཞུད།
ང་ཚོས་གསང་བ་སུར་ཡང་མི་ཤོད་པའི་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད། དམར་ཆུང་བྱུ་རུས་ཧ་ཅང་ཐབས་མཁས་པོས་རང་གི་རྨི་ལམ་དེ་བཤད་འདུག ཁོས་ཉིན་ཞིག་ལ་འཛིན་ཁང་ནང་དུ་ང་མ་འོངས་པར་ཕྱི་གླིང་ལ་སློབ་སྦྱོང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ། ཉིག་ཅིན་ཏ་ཞའོ་(རྒྱ་སྐད་ཀྱིས་Oxford Universityལ་ཟེར)ལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་ཀུ་རེ་དང་སྦྲགས་ཏེ་བསྒྲགས་འདུག ༼གནས་ཚུལ་འདི་ངས་ཆེས་རྗེས་ལ་མ་གཏོགས་མ་ཤེས། བསྒྲགས་གཏམ་དེ་ནི་ཁོའི་རྨི་ལམ་དང་དོན་གྱི་ང་རྒྱལ་ཞིག་ཀྱང་ངོ༽
རེད། ངེད་གཉིས་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་བཞིན། དམར་ཆུང་བྱུ་རུས་རང་ཉིད་ལ་ཡང་ཚད་མཐོའི་རྨི་ལམ་གང་ཞིག་འཚོལ་སྙེག་གི་སྤོབས་པ་དང་བཅས་རྒྱང་བཞུད་ཀྱི་ལམ་དུ་ཆས། ལམ་བར་དུ་འཁྱག་ལྟོགས་དང་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་ཐེངས་མང་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ་ངས་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ནི་ཅི་ཡང་བཟོད་སྒོམ་ཐུབ་པའི་ནར་མ་སོན་པའི་དཔའ་བོ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་པ་ཡང་གསལ་བོར་རྟོགས།
ཉིན་ཞིག ང་ཚོ་ལམ་གྲོགས་བརྒྱད་པོས་ཐང་ཆེན་ཞིག་དཀའ་བས་བརྟོལ་མཐར་རོགས་པ་ཞིག་གིས་ལུག་ཅིག་ཉོས། ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ལ་གནས་ཚང་གཡར། ཚང་མ་ཐང་ཆད་དེ་གཡག་ཆད་གད་པ་རེད། ངས་ལུག་དེ་མ་ཎི་བྱས་ནས་བཤའ་དུས་སྡེ་བ་དེའི་མི་ཚོ་ཡ་མཚར་ནས་ང་ལ་བལྟས། ཁོ་ཚོའི་མིག་ལམ་ན་ང་ཤན་པ་ཞིག་དང་འདྲའོ། སྐབས་དེར་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ༼སྐབས་འདིར་ཐལ་རྡུལ་གྱིས་སྦགས་པས་མིང་འདི་འོས་པ་ཞིག་མིན༽གཅིག་པུ་ལངས་ཡོང་ནས་སུག་ཏི་ནས་འཇུ་པ་སོགས་ང་ལ་བཤའ་རོགས་བྱས།
ངས་དགོད་བྲོ་བོའི་སྐད་ཆ་གཅིག་གླེང་འདོད་དེ། ང་ཚོས་འགྲམ་ནས་ཚོང་བར་བརྫུས་ཏེ་མ་ཐར་བས་མགོ་རིལ་བཟོས་ནས་བལ་བོའི་མིར་བརྫུས། དམར་ཆུང་བྱུ་རུའི་བཞིན་རས་སྙིང་རྗེ་བོར་ས་རྡུལ་དང་སླ་ངའི་དུད་དྲེག་ནག་པོ་བསྐུ་བཅུག ལམ་བར་དུ་འགྲུལ་སྐྱེལ་རླངས་འཁོར་ཆེ་བའི་ནང་དུ་ང་ཚོ་ཁ་འཐོར་ནས་བསྡད། གྲོགས་པོས་ཡང་ཡང་དམར་ཆུང་བྱུ་རུར་ལྟ་ཞོར།
“འདི་ཇེ་དམར་ཇེ་དམར་ཡིན་ནོ་ཡར་མ་ལྟ་མགོ་སྒུར། ཡང་མིན་ན་ཕར་ཕྱོགས་རི་བོའི་སྒང་ལ་ལྟོས” ཞེས་བཤད་ལྟར་ཁོས་སྐེ་དཀྱོགས་དཀྱོགས་ནས་ན་རབས་སོགས་རྗེས་སུ་བཤད་དུས་ང་ཚོ་དགོད་ཤོར་ནས་མིག་ཆུ་ཡང་ཐོན། (དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ངོ་མ་བལ་བོའི་བྱིས་པ་ཞིག་དང་གཏན་ནས་མི་འདྲ་ན་ཡང་ཐེངས་འདིར་ང་ཚོ་བདེ་བླག་ངང་ཐར་རོ།) དེ་ལྟ་བུའི་བརྒྱུད་རིམ་འདི་དག་ཞིབ་ཏུ་བྲིས་ན་གཏམ་རྒྱུད་ཧ་ཅང་སྙན་མོ་རེ་ཡོད་མོད་འདིར་མི་འབྲིའོ།
རྨི་ལམ་དང་པོ་མངོན་གྱུར།
ང་ཚོ་ ༡༩༨༩ ལོའི་ཟླ་དང་པོ་ནས་ལམ་ལ་ཆས་ཏེ་ལྷ་སར་ཟླ་གསུམ་ཙམ་ལུས་མཐར་རྒྱ་གར་ངྷ་རམ་ས་ལར་འབྱོར། གསར་འབྱོར་བ་ཚང་མའི་ཐོག་མའི་ཐོབ་ཐང་ངམ་རེ་བ་དང་པོ་སྟེ། ༸རྒྱལ་བ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་གསེར་ཞལ་མཇལ། ང་ཚོའི་གནས་ཚུལ་གང་འཚམ་བཀའ་འདྲི་གནང་ཞིང་མ་འོངས་པར་ཇི་ལྟར་བྱ་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གདམས་པ་མནོས། རྨི་ལམ་དང་པོ་འདི་ལྟར་མངོན་དུ་གྱུར་བས་ཚང་མ་དགའ་སྤོབས་གསར་བས་གཏམས། ལྷག་པར་དམར་ཆུང་བྱུ་རུའི་རྨི་ལམ་ལྷག་མ་དངོས་སུ་རྨི་མགོ་ཚུགས། དེ་ནས་ང་ཚོ་སྔ་ཕྱི་ལྟར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འབུར་སློབ་གྲྭར་སོང་། གཙོ་བོ་དབྱིན་ཡིག་སྦྱངས། བྱུ་རུ་དམར་ཆུང་ཟླ་གཅིག་ཙམ་སྔོན་ལ་འབྱོར་བའི་རིང་འཛིན་རིམ་གཉིས་པར་བསླེབས་འདུག དབྱིན་སྐད་ཐར་ཐོར་རེ་ཤོད་ཐུབ་ཀྱིན་འདུག
གྲོགས་མཆོག་ངེད་གཉིས་ཟླ་གཉིས་ཙམ་ལས་སྡོད་ལོང་མ་བྱུང་བར་སློབ་གྲྭ་གཞན་དུ་བོད་དགེ་ལ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་། ངེད་གཉིས་འཕྲལ་སེལ་བོད་ཡིག་གི་དགེ་རྒན་ཙམ་ཡིན་པས་ཟླ་ཕོགས་ཆིག་སྟོང་ལས་མེད་ཅིང་དེས་ཟླ་རེའི་བཟའ་བཏུང་འདང་ཙམ་རེད། ངས་སྐབས་རེར་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་ལ་ཀ་རྩོམ་སོགས་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་འཕྲིན་ཐུང་རེ་ཧིན་སྒོར་འགའ་རེ་དང་མཉམ་དུ་བཏང་ནས་རྩོམ་རྩལ་ཡར་རྒྱས་ཐད་ལ་སྐུལ་སློང་ཙམ་རེ་བྱས་པ་ལས་རོགས་ཕན་ཅི་ཡང་མ་ནུས། ཁོའི་རིག་སྟོབས་དང་སྦྱང་བརྩོན་དོ་མཉམ་པས་སྦྱངས་འབྲས་ཡར་ངོའི་ཟླ་རེད།
ཅུང་སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ། ༡༩༩༣ ལོར་ལྕགས་ཐོམ་ཞིག་བརྩད་དེ་འཁྲུག་འཛིང་ཤོར་ནས་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་སློབ་གྲྭ་ནས་ཕྱིར་འཕུད་བཏང་འདུག་པར་བློ་ཕམ་བྱུང་། ཡིན་ནའང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་གྲྭ་བཅུ་བའི་རྒྱུགས་ཆེན་ལ་ཞུགས་བཅུག་པས་རྒྱུགས་འབྲས་གཟེངས་སུ་ཐོན། (སློབ་གྲྭ་འདིའི་སྒྲིག་ལམ་ནི་དམག་ཁྲིམས་དང་འདྲ་སྟེ། ཉེས་པ་ཆུང་ཚགས་འགའ་རེར་ཡང་ཁྲིམས་ཆད་ནན་པོ་གཏོང་། འདི་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྟེ། སློབ་མ་གང་མང་ཞིག་གི་མདུན་ལམ་ཤོར་ཡོད)
རིམ་བཞིན་དུ་དམར་ཆུང་བྱུ་རུའི་ཤ་མདང་སྐྱ་མདོག་ཏུ་གྱུར། དེ་ནི་འབྲས་ལྡ་ལི་ཟོས་པ་དང་ཁོར་ཡུག་ཁོ་ནས་ཀྱང་མིན་པར་ཁོ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཞི་མོ་རེར་འགྲོགས་ནས་མཚོ་འགྲམ་སྒོ་བ་སོགས་སུ་སོང་སྟེ་བྱེ་མའི་ནང་ཉི་མར་ལྡེ་ནས་བསམ་བཞིན་ཤ་མདོག་འགྱུར་བཅུག་པ་ཡིན་ཟེར། དེ་བས་ད་ནི་ཁོ་ལ་བྱུར་དཀར་ཞེས་འབོད་འོས་སོ།། (བྱུར་དཀར་ནི་བྱུར་དམར་ལས་རིན་ཐང་ཆེ) སྐབས་དེ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཁོའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་ཅུང་ངན་ལངས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་འབྱུང་གིན་འདུག ཁོའི་གྲོགས་པོ་ཉེ་ཤོས་གཅིག་ནི་ཚེ་ཕྲུག་རེད། ཁོང་ནི་གསར་བུའི་སྣང་བ་མཐོ་བའི་སྟོབས་ཆེན་རྒོད་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁོང་གཉིས་ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་ལ་རྒྱུག་ལུང་རྒྱུག་བྱེད། ཡིན་ན་ཡང་སློབ་སྦྱོང་ཐད་མུ་མཐུད་འཕུར་སྐྱོད་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པས་སེམས་ཁྲལ་དེ་ཙམ་མ་བྱུང་། ད་དུང་དེ་དུས་རྩོམ་པ་པོ་ཨིས་སོབ་ཀྱི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་བསླབ་སྒྲུང་དུམ་བུ་དུ་མ་ཅན་ཞིག་བོད་ཡིག་ལ་སྒྱུར་གྱིན་འདུག སྐབས་དེ་དུས་ཉི་དབང་མགོན་པོའི་བརྩམས་སྒྲུང<ཅང་ཤེས>ཟེར་བ་དེ་བོད་སྒྱུར་བྱེད་བཅུག་ནས་<<རྩམ་པ>>དུས་དེབ་ལ་བཀོད་ཡོད། དེ་དུས། གལ་ཏེ་སྐད་ཡིག་འདི་གཉིས་ཁོང་གི་གཤོག་ཟུང་དུ་གྱུར་ན‘ཅང་ཤེས་འཕུར་ཤེས‘ངོ་མ་ཞིག་ཆགས་ངེས་སྙམ་པའི་སྤོབས་པ་ཞིག་བདག་ལ་སྐྱེས་སོ།།
མཇལ་འཕྲད་ཐེངས་གཅིག
ལས་སྐལ་གང་ཞིག་གིས་ཁོ་རང་དབྱིན་མོ་བཟང་མོ་ཞིག་ལ་ཕྲད་དེ་ ༡༩༩༤ ལོའི་ཟླ་ ༡༢ པར་དབྱིན་ཡུལ་དུ་ཕྱིན། ང་ཚོ་ཁ་པར་གྱི་སྐུད་སྣེ་རེ་ནས་སྐད་ཆ་འགའ་རེས་མཚམས་སྦྱོར་ལས་མེད་པར་ལོ་བཅུ་འཁོར། ངའི་སེམས་སུ་ཁོའི་དབྱིན་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཇེ་མཐོར་སོང་ཡོད་ཀྱང་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཇེ་དམའ་ཅི་ཙམ་ལ་སོང་ཡོད་དམ་སྙམ་གྱིན་ཡོད། འདི་ངའི་སེམས་ཁྲལ་རིགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན་པ་འདྲའོ། གང་ལྟར་ངས་དངོས་སུ་ཁོ་གཅིག་མཐོང་ན་འདོད།
༢༠༠༥ ལོར་ཧོ་ལན་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཞི་བ་ཚོགས་པར་བདག་ཀྱང་ཚོགས་ཞུགས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཞིག་ཐོབ་ནས་ཞོར་དུ་མཚན་མོ་ཞིག་གི་དུས་ཚོད་ཐུང་ངུ་ཞིག་རིང་ལ་དབྱིན་ལན་དུའང་ལྟ་སྐོར་འཁྱུག་ཙམ་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་བྱུང་། ང་ས་དེར་སླེབས་པའི་རེ་བ་གཞན་ཞིག་ནི་སུ་ཞིག་ལ་ཐུག་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་བཤད་ཅི་ལ་དགོས། ངས་ཁོ་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས། ཁོས་བདག་དེ་གར་སླེབས་པ་ཤེས་འཕྲལ་ལས་མཚམས་བཞག་སྟེ་ཡར་རྒྱུག་མར་རྒྱུག་གིས་ང་ཚོའི་གཟིགས་སྐོར་བ་ཚོ་རྩད་གཅོད་རྗེས་སྙེགས་ཀྱིས་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་མོའི་མེ་ལོང་ཡོད་ས་ནས་བདག་གི་རྗེས་ཆོད་སོང་།
ང་ཚོ་ལྟ་སྐོར་ལ་འགྲོ་ཞོར་དང་སྐད་ཆ་བཤད་ཞོར་བྱས། ཁོས་ང་ལ་ཡང་ཡང་འདིར་བདུད་རྩི་བཟང་པོ་ཡོད། དག་པ་ཤེལ་རིའི་གངས་ཆུ་བདུད་རྩི་སྨན་གྱི་ཕབ་རྒྱུན་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཆང་མ་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་ཡང་མང་། ཞེས་དེ་སྔོན་ལྟར་ཀུ་རེ་དང་བཅས་ང་ལ་མགྲོན་བསུ་ཞིག་གནང་འདོད་ཧ་ཅང་ཆེ་ན་ཡང་ང་སྐབས་དེར་བདུད་རྩི་ལ་ལུས་འབྲེལ་མེད་པས་ཁོའི་རེ་བ་བསྐངས་མ་ཐུབ།
ངའི་སྣང་ངོར་ཁོའི་འགྱུར་བ་ཅུང་ཞིག་ནི་དཔྲལ་ངོས་ཅུང་ཇེ་དམར་ལ་འགྲོ་བཞིན་པར་མ་ཟད། (ད་ལྟ་ཁོའི་དེ་དུས་ཀྱི་མཁུར་ཚོས་ཀྱི་མདངས་ཚང་མ་ཡར་ཐོད་པ་ལ་གནས་སྤོར་ཡོད། འོན་ཀྱང་འདི་ལོ་ནའི་ཆེ་ཆུང་དང་འབྲེལ་བ་དེ་ཙམ་མེད) ཁོའི་འཚེར་སྣང་མེད་པ་དང་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱི་རྩེད་མཚར་དང་བཅས་པའི་ང་ཚོར་སྐད་ཆ་བཤད་སྟངས་དང་ལམ་བར་དུ་ངོ་མི་ཤེས་པའི་རྒན་རྒོན་སོགས་ལ་རོགས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དག་གིས་བྱུར་དཀར་ལ་རང་གཤིས་དྭངས་མོ་འགྱུར་མེད་ཅིག་ཡོད་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་། (སྐབས་དེར་ངའི་སེམས་ལ་ཁོ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྤྱོད་ཚུལ་གཞན་དག་གིས་མི་གཤིས་བསླད་ཡོད་སྙམ) སྣང་ཚུལ་དེས་ངའི་སེམས་ལ་དགའ་བའི་དངོས་པོ་གསར་བ་ཞིག་སྦྱིན། དེ་ནི་ཁོས་ང་ལ་བདུད་རྩི་དང་དབྱིན་སྒོར་འགའ་ཞིག་སྤྲོད་འདོད་ཡོད་པ་དག་ལས་ལྷག་པའི་ལེགས་སྐྱེས་གསར་བ་ཞིག་གོ།
དེ་ལྟར་དུས་ཐུང་གི་མཇལ་འཕྲད་ཐེངས་གཅིག་དེས་བདག་གིས་བྱུར་དཀར་གྱི་རིན་ཐང་ངོས་འཛིན་ཐད་ལ་ཚོར་སྣང་གསར་བ་ཞིག་སླེབས། དེ་ནི་བྱུར་དཀར་འདི་ནི་ཕྱིའི་དཀར་ཤས་ཙམ་ལས་འདས་ཏེ་ནང་ན་རབ་ཏུ་དཀར་བའི་མུ་ཏིག་འོད་དུ་འཚེར་བ་ཞིག་གོ། རིག་གནས་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགེ་མཚན་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ནི་བསམ་བློ་དང་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ཚད་གཞི་ཇེ་མཐོར་འགྲོ་བ་དེ་ཡིན་ངེས་ན་ངའི་བྱུར་དཀར་ལ་ངོམས་སུ་ཆོག་པ་དེ་དག་ཡོད་པ་ངས་དེ་རྗེས་རིམ་བཞིན་གསལ་རྟོགས་བྱུང་ཚུལ་འདིར་རེ་རེ་བཞིན་ར་སྤྲོད་དགོས་དོན་མེད་དེ་ཁྱེད་ཅག་གིས་རིམ་བཞིན་མཐོང་བར་འགྱུར་ངེས་སོ།།
གཤོག་ཟུང་ཐོགས་པ།
ངའི་སེམས་ལ་བྱུར་དཀར་གྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་འཕོ་འགྱུར་ཐེབས་པས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་གཤོག་པ་ཐོགས་རྒྱུར་བར་ཆད་བྱུང་སྙམ། ཡིན་ན་ཡང་ཁོ་ལ་དབྱངས་ཅན་མས་སྐད་ངག་གི་དངོས་གྲུབ་ལས་འཕགས་པའི་སྙན་ངག་གི་བྱིན་རླབས་ཤིག་གནང་ཡོད་པ་བདག་གིས་རྗེས་སུ་རྟོགས་སོ།། དེ་ཡང་བདག་ཧྥ་རན་སིའི་ཤར་ཕྱོགས་སྐད་ཡིག་སློབ་གླིང་ཆེན་མོར་སླེབས་རྗེས་ཀྱི་སྐབས་ཤིག་ལ་ཁོ་ངའི་སར་ཞང་སྟོན་བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གྲགས་ཅན་སྙན་དངགས་ཆེན་མོ<སྒྲོལ་བསྟོད་གཡུ་ལོ་བཀོད་པའི་དགའ་ཚལ>ཆེད་སྦྱོང་དུ་འབྱོར་བྱུང་། སྐབས་དེར་ཁོས་ང་ལ་ཁྱེད་ནི་ངའི་ཨ་ཀ་དང་དགེ་རྒན་ཡང་རེད། ངས་ཁྱེད་ལ་ཨ་དགེ་ཞེས་འབོད་འོས་ཟེར། དེ་ནི་ཀུ་རེ་ཙམ་མིན་པར་དེ་ནས་བཟུང་ཁོས་བདག་ལ་དེ་སྐད་འབོད་དོ།། (བདག་གིས་དེ་སྔ་ལམ་བར་དུ་ལྷ་སར་ཟླ་གཉིས་ལྷག་འགྱངས་པའི་རིང་ལ་ཡང་སྙན་ངག་མེ་ལོང་མའི་རྒྱན་གང་འཚམ་ཞིག་ཁྲིད་ཡོད་ལ། རྗེས་སུ་རྒྱ་གར་ན་ཡོད་དུས་ཀྱང་རྩོམ་སྐུལ་རོགས་འདེགས་ཅུང་རེ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཡང་སྤུན་མཆེད་མགོན་པོ་ཕྱག་གཉིས་པས་རྒྱ་གར་དུ་ཁོང་ལ་བོད་ཀྱི་སྙན་དངགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་མོ<<གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད>>དང་མེ་ལོང་མ་ཟུར་ཁྲིད་བྱས་མྱོང་བ་བཅས་ཀྱང་ཁོ་རང་གི་གཤོག་ཟུང་རྒྱས་བྱེད་ཀྱི་ཐོག་མའི་ས་བོན་ཐར་ཐོར་རེ་ཡིན་ངེས)
ད་དུང་ནམ་རྒྱུན་དྲ་ལམ་ནས་ངའི་<<དབྱངས་ཅན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ>>་ཡར་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་དང་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་རྒྱུར་ཡང་དགོངས་ཚུལ་དང་རེ་བ་ནན་གྱིས་འདོན་གྱིན་ཡོད། (མ་གཞི་ནས་ངའི་རྩོམ་ཡིག་གང་མང་ཞིག་རྩོམ་སྐུལ་གྱི་བཀའ་དྲིན་ལས་བྱུང་བའོ།) བདག་གི་མི་ཚེའི་ནང་ལ་ཁོང་ལྟ་བུའི་སྐྱེས་སྦྱངས་གཉིས་ལྡན་དང་སྤྱོད་ཡོན་གཉིས་ལྡན་གྱི་སློབ་མ་རྩེ་གྲས་ཧ་ཅང་དཀོན་ནོམ། དེ་བས་ང་ཁོང་ལ་བརྩེ་འདང་ཧ་ཅང་ཆེ།
ཁོང་ལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ཐད་དུ་ཆེད་བསྟེན་དགེ་རྒན་ཕུལ་བྱུང་གཞན་རག་མེད་ན་ཡང་ཁོས་རིག་སྟོབས་དང་སྦྱངས་སྟོབས་ཀྱིས་རྩོམ་རིག་གི་གཤོག་པ་ཐོགས་འདུག་པ་མཐོང་། གཤམ་དུ་ངས་ཁོང་གི་གཤོག་རྩལ་ཇི་ལྟར་རྒྱས་ཚུལ་གྱི་དུས་རིམ་རགས་ཙམ་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་པར་བྱའོ།།
༡༩༩༥ ནས་ ༡༩༩༩ བར་དབྱིན་ཡུལ་དུ་ལས་ཞོར་ལ་མུ་མཐུད་དབྱིན་ཡིག་སྦྱངས་ཏེ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་བླངས། ༡༩༩༩ ནས་ ༢༠༠༠ ལན་ཌོན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་དང་ཤར་ཕྱོགས་རིག་པའི་སློབ་གླིང་(School of Oriental and African Studies, University of London)ཞེས་པ་ནས་སློབ་ཆེན་དུ་འཛུལ་ཆོག་པའི་ལག་འཁྱེར་དང་སློབ་གཉེར་པ་ཨང་དང་པོའི་གཟེངས་རྟགས་བླངས།
༢༠༠༠ ནས་ ༢༠༠༤ བར་སློབ་གླིང་དེ་ག་རང་ནས་ཆབ་སྲིད་རིག་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་རིག་པ་སྦྱངས་ཏེ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་བའི་ལག་འཁྱེར་དང་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མའི་ལག་འཁྱེར་བླངས། ལྷག་པར་དུ་ལྟ་གྲུབ་འདྲ་མིན་དང་དེང་རབས་ནུབ་ཕྱོགས་བསམ་བློ་རིག་པར་སློབ་གཉེར་བྱས།
༢༠༠༨ ལོའི་ཟླ་ ༡༠ ནས་ ༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་དྲུག་པ་བར་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཞིང་འཛམ་གླིང་དུ་སྙན་གྲགས་འབར་བའི་ཨོཀཁེསེཧྥོརཌི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་(University of Oxford)ཤར་ཕྱོགས་རིག་པའི་སྡེ་ཁག་(Faculty of Oriental Studies) དང་ཝོབསིན་སློབ་གླིང་(Wolfson College)དུ་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་དང་དགག་སྒྲུབ་རིང་ལུགས། སྤྱི་ཚོགས་དང་མིའི་རིགས་རིག་པ་སོགས་ཀྱི་རིགས་ལམ་བརྒྱུད་དེ་ཉམས་ཞིབ་བྱས།
ཁོ་པས་ཆུང་དུས་འཛིན་ཁང་ནང་ལ་ང་མ་འོངས་པར་ཉིག་ཅིན་སློབ་ཆེན་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཞེས་པ་དེ་ཁ་ཕོ་ཞིག་མིན་པར་གྱུར། ཁོང་གིས་རྨི་ལམ་རེ་རེ་བཞིན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཀྱིན་ནོ།།
༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་ ༤ བའི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་དཔྱད་རྩོམ་རིང་མོ་༼དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དང་གཡོལ་ཐབས་མེད་པའི་མི་རིགས༽ཞེས་པ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་རྒྱུགས་འབུལ་ཞུས་ཏེ། ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་འབུམ་རམས་པའི་དམ་བཅའ་བཞག་ནས་རྒྱུགས་ལེན་གཟུ་དཔང་ཆེན་མོ་དག་གི་ཡིད་དབང་ཕྲོགས་ནས་གཟེངས་བསྟོད་ཚད་མཐོ་གནང་འདུག
གཞན་ཡང་ཞོར་ལས་སུ་སྐད་སྒྱུར་པ་དང་ཡིག་སྒྱུར་པ། གཞུང་སྒེར་དང་རྒྱལ་སྤྱི་སོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་འདྲ་མིན་པའི་སློབ་སྟོན་པ་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་བྱ་བ་བསྒྲུབས། ཨོཀཁེསེཧྥོརཌི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་འཆད་ཁྲིད་དང་སློབ་ཁྲིད་སོགས་བྱས་ནས་ལས་ཀའི་ཉམས་མྱོང་བསགས་ཏེ་རང་གི་སློབ་ཡོན་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ཡང་ཁ་གསབ་བྱས།
ཁོང་གི་རྨི་ལམ་ཆེན་མོ་དེ་ཉིད་འདི་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བར་ཁོང་གི་སྐྱེས་སྨན་བཟང་མོ་འཇིགས་མེད་མས་(རྒྱ་གར་དུ་ཡོད་དུས་བདག་གིས་མོའི་དབྱིན་མིང་Jemima སྒྲ་བསྒྱུར་བྱས་ནས་དེ་ལྟར་འབོད)ཕན་རོགས་གང་ལེགས་ཤིག་གནང་ཡོད་པར་ཡང་བདག་གིས་འདིར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་འོས་སོ།། ངས་ཁོང་གི་གཅེས་འོས་པའི་བྱིས་པ་ཟུང་ལའང་འདི་ལྟར་བཤད་འདོད་དེ། “ཁྱེད་ཅག་གི་ཨ་ཕའི་སྙིང་རྗེ་བའི་ཀླད་པ་དེའི་ནང་བྱུར་དམར་དང་བྱུར་དཀར། མུ་ཏིག གཟི་མིག་དག་གི་རིན་ཐང་ཡོད་ཚད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཏེ་ཐིམས་ཡོད། དེས་ན་ཀླད་པ་དེ་ནི་ཁྱེད་ཅག་གི་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་གཅེས་ནོར་ཡིན། དཔེར་ན་ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་གྱི་གློག་ཀླད་བཞིན་ནོ། (དོན་ངོ་མ་དཔེ་འདིས་མིའི་ཀླད་པ་ཇི་ལྟར་མཚོན་ནུས་ཏེ་དཔེར་འོས་པ་གཞན་ཞིག་མ་རྙེད་དོ) དེ་བས་ཁྱེད་ཅག་གིས་ཀྱང་ངེས་པར་ཁྱིམ་རྒྱུད་ནོར་བུ་གསར་བ་འདི་རང་གི་ཀླད་པར་བརྒྱུད་དགོས་སོ།།”
གནམ་འཕང་གཅོད་རན།
ད་ནི་མི་རིང་བར་ཨོཀཁེསེཧྥོརཌི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་ཆེད་མཁས་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་དགེ་རྒན་གཅིག་ལྕོགས་ཀྱི་ཁྲི་སྟེགས་སུ་བཞུགས་རྒྱུ་རེད། གོ་གནས་འདི་ནི་བོད་དང་ཧི་མི་ལ་ཡ་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་ད་ལོ་བཙུགས་པའི་གཙིགས་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་འབུམ་རམས་པ་ཉི་ཤུའི་ཁྲོད་ནས་དཔྱད་གདམས་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ལས་སླ་བོ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། (འདིའི་སྐོར་སྐུ་ཞབས་ལྗང་བུ་ལགས་ཀྱིས་ཁོང་ལ་བཀའ་འདྲི་གནང་བ་ཞིག་མཆོད་མེ་དྲ་བ་དང་སེང་རྡོར་དྲ་བར་བཀོད་འདུག་པར་གཟིགས་རོགས་ཞུ)
ཁོང་སུ་ཡིན་ནམ། ཁོང་ནི་བདག་གི་དམར་ཆུང་བྱུ་རུ་སྟེ་བྱིས་པའི་དུས་སུ་མཚང་ལ་ ‘བླ་མ་དམར་རིལ’ དངོས་མིང་ལ་ ‘བླ་མ་སྐྱབས’། སྙུག་མིང་ལ་ ‘སྦྲ་ནག་གཡག་སྙིང’། གསང་མཚན་ལ་ ‘འཁོར་བའི་བླ་མ’། དེ་རིང་གི་མཚན་གསོལ་ལ་ ‘རྩོམ་རིག་གི་འབུམ་རམས་པ་མདའ་ཚན་བླ་མ་སྐྱབས་སོ’། མ་འོངས་པར་མཚན་སྙན་གང་ཞིག་གིས་སྒུག་ཡོད་ཨང་་་་་
བདག་གིས་ཐོག་མར‘ཐོས་པ་དགའ‘བཏགས་པའི་གཏམ་བཟང་ལྟར་གྱི་དགའ་སྤོབས་དེ་ཉིད་དོན་དང་ལྡན་མིན་ད་ལྟ་ཁྱེད་ཚོས་གསལ་བོར་རྟོགས་ཡོད་ངེས། འདི་ནི་བདག་ཁོ་ནའི་སྤོབས་པ་ཙམ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན། འདི་ནི་ཆུང་ས་བདག་གི་ཕ་ཡུལ་དང་། ཆེ་ས་ཁ་བ་གངས་ཅན་པའི་དོན་གྱི་ལ་རྒྱ་ཞིག་ཏུའང་ངོམ་པར་རིགས་སོ།།
སྐབས་འདིར་ངས་ངེས་པར་དྲན་འོས་པ་དང་ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ་མཐོ་རིས་པོ་མགོན་པོ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་དེ་རིང་གི་གཏམ་བཟང་འདི་དངོས་སུ་མ་ཐོས་པ་དེའོ། འོན་ཀྱང་ཁོང་གི་ཚོད་དཔག་གི་བར་སྣང་དུ་སྔ་ས་ནས་ཐང་དཀར་རྒོད་པོ་ཞིག་འཕུར་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཚོར་ཡོད་ངེས། སྔ་ཙམ་ནས་འཕུར་སོང་བའི་གྲོགས་མཆོག་ལགས། ངེད་གཉིས་ཀྱི་རྨི་ལམ་ནང་གི་བྱིའུ་དེ་ནི་མ་གཞི་ནས་སྒོ་ངའི་ནང་གི་ཁྱུང་ཕྲུག་ཅིག་ཡིན་པས་ད་ལྟ‘ཁྱུང་དར་མའི་ལོ་ལ་གནམ་འཕང་གཅོད‘ཀྱིན་པར་ཁྱེད་ཀྱིས་ལྷ་ཡུལ་ནས་གཟིགས་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད།
ཀྱེ་ཀྱེ། ཐང་དཀར་རྒོད་པོ་ལགས། ད་ནི་གནམ་འཕང་དངོས་སུ་གཅོད་པའི་དུས་ལ་བབས་སོ། “ཁོང་བྱ་རྒྱལ་རྒོད་པོ་འཕུར་རྒྱུ་རེད། རི་མཐོན་པོ་ཡོད་ན་དམའ་མོ་བྱོས།” ‘ང་ཚོས་བགྲོད་ཟིན་པའི་ས་ནི་གོམ་པ་གང་ངོ་།། ང་ཚོས་སྐྱོད་དགོས་པའི་ས་ནི་བར་སྣང་ཁམས་སོ།‘ འཕུར་ཡ། རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་བརྒྱུད་དེ། སྤྲིན་ཚོགས་ཀྱི་བང་རིམ་གཤགས་ཏེ། རྒྱུ་སྐར་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཡངས་པོར་་་་་་་་
༢༠༡༣ ། ༧ ། ༡༦ ལ་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་དཔལ་རིས་ནས་ཁོང་གི་ཨ་དགེ་ཆབ་བྲག་ལྷ་མོ་སྐྱབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ཡི་རངས་དང་བཅས་ཏེ་སྦྱར་བ་དགེའོ།།
དམ་པ་འཁྲུངས་ཚར་དུས། མུ་མཐུད་ནས་ལག་རྗེས་དགའ་ཞིག་འོང་རྒྱུ་བོ། དམ་པ་དེའི་མི་རིགས་ཧྲིལ་པོའི་རེ་བའོ།།
་་་་་ཐུགས་ཉམས་མ་བཞག་པར་་་་་ཟེར་བ་བཞིན་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་དང་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོ། སེང་རྡོར་བཅས་ཀྱི་མཚན་ཡང་ནོར་འདུག་པ་ཚང་མར་དགོངས་དག་ཞུ། (སེང་རྡོར་ལ་ཡེ་རྡོར་བྲིས་ནོར་ཤོར་བ་ནི་ཕལ་ཆེར་ང་ཡེ་རྡོར་དང་ཁ་དམག་བརྒྱབ་པ་མང་དྲགས་པས་་་་་་ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་་་)
http://www.chapdaklhamokyab.fr/%E0%BD%91-%E0%BD%A2-%E0%BD%84/
བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཡོད། གསར་འབྱོར་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་བུ་གཅིག་པུ་རང་རེད། ཡིན་ནའི། མ་འོངས་སྲིད་སྐྱོང་འོས་གཞིར་བཞེངས་མི་རུང་། བློ་སེང་ནང་བཞིན་རེད། ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀ་ཡོང་ཡོག་མ་རེད། ཐ་ན་མང་གཙོའང་དགོས་ཀྱི་མེད་ལབ་ཀྱི་ཡོག་རེད།
རྟེན་འབྲེལ་ཞུ། བླ་མ་སྐྱབས་ནི་ཨ་མའི་བུ་འཁྱོངས་འདུག
མདའ་ཚན་པ་བླ་མ་སྐྱབས་ཀྱི་མཚན་སྙན་སྔ་ས་ནས་ཐོས་མྱོང་ཞིང་། ཁོང་གི་སློབ་སྦྱོང་བརྒྱུད་རིམ་སོགས་སྤུན་ཆུང་ཞིག་གི་ས་ནས་གང་མང་གོ་མྱོང་། འདིར་ཨ་དགེ་ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་གང་ཟབ་གནང་བ་འདིས་ཀྱང་རྒྱུས་མངའ་ཟབ་ཏུ་སོང་།
དེང་ཚེ་འབུམ་རམས་པ་ཡིན། མཁས་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་མང་ཙམ་ཡོད་འདུག་ཀྱང་། རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡ་མ་བྲལ་བའི་གཤོག་ཟུང་ཐོགས་པའི་ཚད་ལྡན་ཆེད་མཁས་པ་ནི་རེ་རེ་ཙམ་ཡིན་པས། ངས་ཁྱེད་ལ་བཀྲ་ཤིས་པའི་ཚིག་གི་བསྟོད།
“ཁོང་བྱ་རྒྱལ་རྒོད་པོ་འཕུར་རྒྱུ་རེད། རི་མཐོན་པོ་ཡོད་ན་དམའ་མོ་བྱོས།”
(བོད་ནང་ནས་ཁོ་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་ཞིག་དྲ་ལམ་དུ་བཀོད་འདུག་པས་ངས་གཤམ་དུ་སྤེལ་ཡོད།)
དྲི་བ། ཁྱེད་ཀྱིས་བདེ་བླག་ངང་དམ་བཅའ་བཞག་ཅིང་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དག་གིས་དམིགས་བསལ་ བསྟོད་བསྔག་གནང་པ་ཐོས་པས་དགའ་པོ་ཞེ་དྲག་བྱུང་། ཐོག་མར་ཁྱེད་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་གི་ཡིན།
ལན། ཐུགས་རྗེ་ཆེ། དཀའ་ལས་རྒྱབ་པ་ལ་འབྲས་བུ་ཏོག་ཙམ་བྱུང་བསམ་ནས་ང་རང་ཡང་སེམས་ལྷོད་ལ་བབས་བསྡད་ཡོད།
དྲི་བ། དྲ་རྒྱ་ཞིག་གིས་མངགས་བཅོལ་གནང་བ་ལྟར་ངས་ཁྱེད་ལ་དྲི་བ་ཁ་ཤས་ཞུ་དགོས་བྱུང་། ཡིན་ན་ཡང་དྲི་བ་རྙོག་དྲ་ཚ་པོ་མེད། དང་པོ་ཁྱེད་ཀྱིས་ངག་རྩོམ་སྐོར་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ངོ་སྤྲོད་རགས་རིམ་གནང་རོགས།
ལན། ང་ལ་རྙོག་དྲ་ཚ་པོ་དེ་ལས་སླ་པོར་གཏོང་བའི་ནུས་པ་ཡོད། ༼ཀུ་རེ་ཡིན།༽ ངའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་གཞི་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོའི་ཁྲོད་ ཀྱི་བྲིས་རྩོམ་དང་ངག་རྩོམ་གཉིས་ཀའི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་རྙོག་འཛིང་ ཅན་དེ་ལ་རྟོག་དཔྱོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། བྲིས་རྩོམ་རིགས་ཅི་དང་ཅི་ཡིན་ཡང་ངག་རྩོམ་དང་དཔྱད་བསྡུར་མ་བྱས་ན་དེ་ཚོར་གོ་ རྟོགས་ཆ་ཚང་ཞིག་ཧ་ལམ་ལོན་དཀའ་བ་འདུག སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་ཆེན་མོ་འདི་གཉིས་ཀ་མཚམས་ལ་ལར་ཆུ་དང་འོ་མ་འདྲེས་པ་བཞིན་ ངོ་བོ་དབྱེ་དཀའ་བ་ཞིག་དང་། ཕན་ཚུན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཕྲ་རགས་བཞག་དང་འཇོག་གིན་པ་དེར། ད་སྔ་རྩོམ་རིག་རིགས་ལམ་སོགས་བེད་སྤྱད་ནས་ཞིབ་དཔྱོད་བྱས་པ་དཀོན་པས། ང་སྟག་རྒན་འདིའི་རྔ་མར་འཇུ་རྒྱུ་བྱས་བ་ཡིན། དེ་མི་འཆོར་ཆེད་གྲོགས་ཁྱེད་དང་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཡིག་ངག་གཉི་ཀའི་སྒྱུ་རྩལ་བ་ དང་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚོར་རོགས་སྐྱོར་བྱ་རོགས་ཞེས་སྐེ་བསྟན་ནས་སྐུ་མཁྱེན་སྐུ་མཁྱེན་ ཡང་ཞུས་པ་ཡིན།
དྲི་བ། ལས་གཞི་འདི་དང་རྐུབ་བཀྱག་འདི་ཡང་ཁྱེད་རང་གི་ཆེད་ལས་ལ་དམིགས་ནས་ཆེད་མངགས་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ།
ལན། དེ་འདྲ་རང་ད་ཨེ་ཡིན་ནམ། གང་ལྟར་ང་ལ་མཚོན་ན་ནམ་ལངས་དང་ཉི་ཤར་དུས་མཉམ་ཡིན་པ་འདྲ་པོ་ཞིག་བྱུང་། རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ནས་ཡོང་བའི་འབུམ་རམས་པ་ཉི་ཤུ་དང་ལྷན་འགྲན་བསྡུར་བརྒྱུད་དེ་ གོ་གནས་འདི་ཐོབ་པའི་ཁར་། ད་དུང་དགའ་འོས་པ་ལས་གཞིའི་ཁ་ཕྱོགས་ཐག་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡང་ང་རང་ལ་ཡོད་པ་རེད་། ང་ཚོས་ངག་ཐོག་རྩོམ་རིག་ལ་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཡིག་ངག་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་རྩལ་འདྲེས་མཚམས་ལ་དཔྱོད་རྒྱུ་བྱས་པ་དེ་ངས་གདམ་གསེས་ ཡིན། ཡིན་ནའང་རང་གི་ཐོད་པའི་རི་མོ་དང་ལས་འབྲས་༼ངལ་རྩོལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན༽ གཉིས་སྟབས་འགྲིག་ནས་རྐུབ་བཀྱག་གསར་བ་དེར་ཁ་འབེབས་མཁན་དེ་ང་ཆགས་སོང་།
དྲི་བ། ལས་གཞི་འདིའི་ལས་ཡུན་ཅི་ཙམ་ཡིན་པ་དང་ཐབས་ཤེས་ག་རེ་ཡིན་པ།
ལན་། དུས་ཡུན་ལོ་གསུམ་ཙམ་ཡིན་ས་རེད། ད་དུང་གསལ་པོ་ཧ་གོ་མ་སོང་། ཡིན་ནའང་འདི་རྐུབ་བཀྱག་འདིའི་དུས་ཡུན་ཡིན་པ་ལས། ངའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་གཞི་དེ་སློབ་ཆེན་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་གོ་གནས་གཞན་བརྒྱུད་མུ་ མཐུད་སྣ་ཇེ་འཛོམ་དང་གཏིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་འཆར་ཡོད། ཐབས་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ད་ལྟ་བར་དབྱིན་ཇིའི་སློབ་ཆེན་དག་བརྒྱུད་ནས་སྦྱངས་ཁུལ་ བྱས་པའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་འདྲ་མིན་དང་བསམ་བློའི་རྣམ་གཞག། རྟོག་གེའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་སོགས་ཕྱི་གླིང་གི་རིག་པའི་གནས་དང་། བོད་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་དང་། རིགས་ལམ། བློ་རིག་སོགས་དང་བསྡོངས་ནས་ངག་རྩོམ་དང་ཡིག་རྩོམ་འབྲེལ་འདྲེས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཆུ་ མཚམས་སོགས་ལ་དཔྱད་རྒྱུ་ཡིན། གཙོ་བོ་རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་དང་རྩོམ་རིག་དགག་སྒྲུབ་རིང་ལུགས། སྤྱི་ཚོགས་དང་མིའི་རིགས་རིག་པ་སོགས་ཀྱི་རིགས་ལམ་བརྒྱུད་ཉམས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་ ཡིན། རིགས་ལམ་གཅིག་གམ། ལྟ་གྲུབ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་མ་ཡིན་པར་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་བསམ་བློའི་སྒྲོམ་གཞི་ དང་ཐབས་ལམ་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་ཞིབ་འཇུག་དང་སློབ་ཁྲིད་སྦྲགས་མར་བྱ་རྩིས་ཡོད། ཉམས་ཞིབ་བྱེད་ཀྱིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡང་བསམ་བློ་དང་ཐབས་ཤེས་མང་པོ་ཞིག་རྙེད་ཡོང་ སྲིད་པས་ད་ལྟ་འདི་དང་དེ་ཡིན་ཞེས་གཅིག་རང་གཅིག་བཤད་རྒྱུ་མེད།
བླ་མ་སྐྱབས་མཆོག་ནས་ད་དུང་ཁ་གསབ་གནང་པར། གཙོ་བོ་བོད་མི་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྙན་ངག་གིས་བརླབས་ཡོད་པ་དེ་སྟོན་ཐུབ་ པའི་ཐབས་ཤེས་དང་བློ་རིག་ཅིག་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་འཇུག་ལམ་འདིའི་འགྲུལ་བཞུད་ཁྲོད་ འཚོལ་འདོད་ཡོད། བོད་ཀྱི་ངག་ཐོག་རྩོམ་རིག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་། རིག་གཞུང་། སྤྱི་ཚོགས་སོགས་ཀྱི་ཟུར་དང་ངོས། ཕྱོགས་དང་ཆ་ཤས་འཆར་ཐུབ་བའི་སྙན་ངག་གིས་བྲན་པའི་མེ་ལོང་ཞིག་ཡིན་ཙང་དེ་ལ་ དམིགས་འདོད་བྱུང་།
དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་དགུ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཕྱིན་ཅིང་འཛམ་གླིང་ལ་སྐད་གྲགས་ཤིན་ཏུ་ ཆེ་བའི་ཨོཁེསེཧྥོར་ཌིའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ནི་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་ཞིབ། གསར་གཏོད་བཅས་ཀྱི་བསྟི་གནས་འགངས་ཆེན་ཞིག་སྟེ། དབྱིན་ཇའི་དུས་བབ་ཚགས་པར་The Timesཞེས་པས་༢༠༡༡ལོ་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་ལྟར་ན། སློབ་གྲྭ་དེ་ནི་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཡག་ཤོས་ཨང་དང་པོ་དང་འཛམ་གླིང་གི་ཨང་ གསུམ་པ་ཡིན་འདུག་ལ། མདའ་ཚན་པ་བླ་མ་སྐྱབས་མཆོག་ནི་སློབ་ཆེན་འདིའི་རྩོམ་རིག་འབུམ་རམས་པ་ཐོན་པའི་ བོད་པ་ཐོག་མ་དེ་ཡང་ཡིན་པས། མཐུན་རྐྱེན་འདི་རིགས་ནི་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་གཞི་འདི་བཀྲ་ཤིས་བརྩེག་མའི་ལམ་ལ་ འགྲོ་བའི་སྔ་ལྟས་འདྲ་ཞིག་ཆགས་འདུག