སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་ལ་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བར་དྲན་གསོ་ཞུ་བ།

ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག

 ལོ་རྒྱུས་གླེང་སློང་བྱེད་པ་ནི་ཁ་སང་ལ་སྤྱི་བསྡོམས་དང་དེ་རིང་ལ་གདེངས་འཇོག སང་ཉིན་གྱི་རྒྱང་ལྟ་བཅས་ཡིན་པས། སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག (The Simla Accord, or the Convention Between Great Britain, China, and Tibet, [in] Simla)ནི་བོད་ཀྱི་ཁ་སང་གི་སྤྱི་བསྡོམས་འབབ་ས་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཡིན་ནའང༌། དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཟོ་བཅོས་ཀྱི་ལས་གཞི་ཞིག་མི་མངོན་པའི་ལམ་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱིན་པས།  འདི་ལ་ཆིངས་ཡིག་མི་འབོད་ཚུལ་དང་བོད་འདི་བཞིན་སྔར་ནས་རང་སྐྱོང་ཡིན་ཚུལ་ཞིག་བརྗོད་ཀྱིན་འདུག དོན་ལ་རྒྱའི་ཡིག་ཆ་ཀུན་ཏུའང་ཆིངས་ཡིག་ཅེས་པའི་མིང་ལ་དོགས་སློང་བྱས་མེད་པས།  རྐང་རྗེས་ལག་སུབ་བྱེད་དོན་གང་ཡིན་དཔྱད་བྱ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཁར། མི་རབས་རྗེས་མར་འཇུ་ས་ཞིག་བསྐྱུར་རོགས་ཞེས་འབོད་བསྐུལ་མི་ཞུ་ག་མེད་ཀྱི་དུས་ལའང་སླེབས་འདུག

སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་གླེང་སྐབས།  ཆིངས་ཡིག་འདིར་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་ནས་མིང་རྟགས་མ་བཀོད་པར་དུ་དེའི་ནང་གསལ་ཐོབ་ཐང་མེད་ཅེས་ཟུར་ཆིངས་བཞག་ཡོད་པ་དེ་ཁྲིམས་ནུས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ངོས་ལེན་ཞིག་ཏུ་གླེང་དགོས་པར་མ་ཟད་སིམ་ལ་ཆིངས་ཡིག་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་མིང་རྟགས་མ་བཀོད་པར་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་ཡུལ་ཁམས་སྤྱིའི་གཅིག་གྱུར་རང་བཞིན་ཐད་འགོག་རྐྱེན་ཐེབས་ཐུབ་མེད། འོན་ཀྱང༌། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་དབྱིན་ཇི་གཞུང་གིས་དབུ་མའི་ལམ་ལ་ཁ་གཡར་ནས་རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་བོད་ཐོག་བདག་དབང་ཡོད་པར་ངོས་ལེན་བྱས་པ་ནི་བོད་ཕར་ཞོག་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་སྲུང་བདེ་འཇགས་ལའང་གས་བསྲུབས་ཆེན་པོ་ཞིག་བཏོད་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་སྔ་རྗེས་སུ་ལ་དགས་དང་འབྲུག་གི་ཕྱོགས་ནས་བཙན་འཛུལ་བྱེད་འཆར་བྱས་པ་ནི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་གྱུར་ཡོད་ལ། དེང་ཕྱིན་གནད་དོན་འདིས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དཀའ་ངལ་གསར་བ་ཞིག་བསྐྱེད་མི་སྲིད་པའང་མིན།

འོ་ན། དེང་སྐབས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་གྱུར་གྱི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་གི་དགོས་འདུན་ནི་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་གནས་བབ་ཅིག་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཀྱིན་པ་མིན་ནམ། དེ་ནི་གོང་དུ་བརྗོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཟོ་བཅོས་བྱེད་འཆར་གྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད་ལ། བཙན་པོའི་སྲིད་དབང་འཐོར་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན་རྗེས།  བོད་ལ་གཅིག་གྱུར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་མ་རེད། ཡིན་ནའང༌། གནམ་གཤིས་དྲོད་གྲང་སྙོམས་པའི་མཐའ་མཚམས་ཡུལ་ལུང་ཁག་རིམ་བཞིན་གཞན་ལག་ཏུ་ཤོར་ཡོད་མོད། མདོ་ཁམས་ཏེ། ཁམས་དང་ཨ་མདོའི་གཙོ་ཤུགས་ལ་ཉམས་རྒུད་ཆེར་ཕྱིན་མེད། དཔེར་ན། ཁམས་ཕྱོགས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ལམ་ལུགས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་འགོར་གཏོར་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཨ་མདོའི་ནང་ཁྲི་དཔོན་སྟོང་དཔོན་ལམ་ལུགས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུའི་བར་གཏོར་ཐུབ་མེད།

ད་དུང་དབང་ཤུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༢༨ ལོར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཟེར་བ་བཙུགས་པ་དང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༩ ར་ནུབ་ཁམས་ཞིང་ཆེན་ཟེར་བ་བཙུགས་པ་ནི་རྒྱ་ནག་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཙན་འཛུལ་བྱ་སྤྱོད་ཡིན་པ་ལས་སུ་གང་གིས་ཀྱང་ཡིག་ཐོག་ནས་ངོས་ལེན་བྱས་མེད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རོང་པ་ལ་ནས་བཞག་པའི་གྲོས་ཆིངས་དེ་བཞིན་དམག་འཐབ་མཚམས་འཇོག་གི་གྲོས་ཆིངས་ཤིག་ཡིན། དེ་བས།  མན་ཇུར་ཁ་ནས་བཤད་བདག་དབང་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་ཀྱི་བདག་དབང་རེག་ཐུབ་མེད་པ་གསལ་བོར་མཚོན་ཡོད།  དེ་བས། དེང་སྐབས་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་བོ་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་འོག་བཅུག་ཡོད་དོན་ཡང་དེ་ལ་ཐུག་ཡོད།

གཞན་བོད་སོག་འབྲེལ་ལམ་དང་བོད་མན་འབྲེལ་ལམ་ནི་དབུས་གཞུང་དང་ས་གནས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་མ་ཡིན་ནམ། སྤྱིར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་རང་བཞིན་ལྡན་པའམ། ཕན་ཚུན་བར་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་རེས་ཀྱི་རིམ་པ་ཞིག་ནས་འཕེལ་ཡོང་བ་ཞིག་རེད། སྒོས་སུ་དབྱིན་ཇི་གཞུང་སོགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ ར་གཞི་ནས་མན་ཇུ་གཞུང་ལ་བོད་ཐོག་མིང་ཙམ་དབང་བསྒྱུར་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པར་ངོས་ལེན་བྱས་འདུག  འོན་ཀྱང༌། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ ལོར་མན་གཞུང་མཇུག་གྲིལ་བ་དང༌།  ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༣ ར་བོད་སོག་བར་དུ་མཛའ་འབྲེལ་གྲོས་ཆིངས་བཞག་པའི་ནང་བོད་སོག་ཕན་ཚུན་རང་བཙན་ཡིན་པར་ངོས་ལེན་དང་མན་ཇུའི་འོག་ནས་ཚུར་ཐོན་པའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པས། གོང་གི་བོད་སོག་འབྲེལ་ལམ་ཡིན་ནའང་འདྲ། བོད་མན་འབྲེལ་ལམ་ཡིན་ནའང་ཆོག ཁྲིམས་ལ་གཞལ་རིན་ཡོད་པའི་བཞི་ཤད་ཅིག་བཀོད་ཟིན་སྟབས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོགས་མཚམས་རེ་རེ་མ་ནོར་བ་གནང་གལ་ཆེ་བའང་གསལ་བོ་རེད།

གང་ལྟར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་བོད་མི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཆ་ལས་རྒྱ་སེར་ཞིག་གམ། རྒྱ་ནག་ཅིག་གིས་སྐད་ཆ་བཤད་པ་ཚད་མར་འཛིན་སྲོལ་འདུག་པས། སྨྱུག་ཐོགས་པས་ཀྱང་རིགས་དེ་གཉིས་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྩོམ་མཇུག་བསྡུ་རྩིས་ཡིན། ༼རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོས་ལྷ་ས་ནས་དངོས་སུ་བོད་རང་བཙན་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་རྗེས།

རྒྱ་ནག་དང་དབྱིན་ཇི།  བོད་གསུམ་ཀའི་འཐུས་མིས་རྒྱ་གར་བྱང་ཁུལ་གྱི་སིམ་ལར་བོད་རྒྱའི་མཐའ་མཚམས་རྩོད་རྙོག་རྒྱུན་བསྲིངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྐངས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༣ ལོའི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༤ ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༧  ཉིན་བར། ཕྱོགས་གསུམ་ཀའི་གཞུང་གིས་དབང་ཚད་ཆ་ཚང་སྤྲད་ཡོད་པའི་འཐུས་མིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་ཚན་ཁག་ལ་གྲོས་མོལ་བྱས་ཤིང༌། མཇུག་མཐར་གྲོས་མཐུན་མ་ཕྱི་གཏན་འབེབས་བྱས། འདི་ལ་སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་འབོད། ཕྱོགས་གསུམ་ཀས་ཆིངས་ཡིག་མ་ཕྱིར་མིང་རྟགས་བཀོད་པའི་ཕྱི་ཉིན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆིངས་ཡིག་དེར་མོས་མཐུན་མ་བྱས༽༡ པའི་གནས་ཚུལ་གསལ་ཡོད་ཅིང༌། ཡང༌།༼སིམ་ལའི་ལྷན་ཚོགས་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་གནས་བབས་དེ་ལྷན་ཚོགས་སུ་མ་ཞུགས་གོང་གི་གནས་སྟངས་ལས་ཅུང་ཟད་ཅིག་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། བོད་དང་རྒྱ་ནག་ཕན་ཚུན་དབར་གྱི་གནས་སྟངས་དེ་བཟང་དུ་མ་སོང་བར། དམག་འཁྲུག་གི་ངང་ཚུལ་དེ་ད་དུང་རང་སོར་གནས་ཡོད་པ་དང༌། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བྱས་ན། ལྷན་ཚོགས་མགོ་འཛུགས་སྐབས་སུ་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབས་དེ་བཞིན་སྲ་བརྟན་སོར་གནས་བྱུང་བའི་ཐོག་དགོས་ངེས་དབྱིན་ཇིའི་ཁས་ལེན་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡང་ཐོབ་ཡོད་པ་

རེད།  དེའི་ཁར་རྒྱ་མིས་ཆིངས་དོན་ལ་བརྩི་བཀུར་མ་བྱས་པ་དེས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་དགར་བའི་མཚམས་དེ་དག་དོན་དམ་བརྩི་མེད་དུ་གྱུར་ཏེ། དབྱིན་ཇིས་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་ས་ཁུལ་གཉིས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་སྲིད་དང་ས་བབས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་བཅས་ངེས་མེད་དུ་ལུས་ཤིང༌། བོད་མི་ཚོར་གོ་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར།  ཁོང་ཚོའི་ལས་འགན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་མ་མཐར་ཡང་བོད་རང་བཙན་གཅེས་སྲུང་བྱ་རྒྱུ་དང༌།  རྒྱ་ནག་དང་ས་འབྲེལ་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་མངའ་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་རྒྱུན་གནས་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་བཅས་སོ།།༽༢

 ཟུར་མཆན།

༡ <<བླ་མ་དམེ་བོ།>>  རྒྱ་ཡིག  བོད་ཀྱིས་དྲག་རྒོལ་ལོ་ངོ་བཞི་བཅུ་འཁོར་བ།

ལིན་ཀྲའོ་ཏྲིན་གྱིས་བརྩམས། ཤོག་ལྷེ་ ༦༠ ནས་ ༦༡ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལོའི་ཟླ་ ༣ ཐའེ་པེ་ནས་དཔར་བསྐྲུན་བྱས།  

༢ <<བོད་ཀྱི་གནས་བབས>> བོད་འགྱུར་མ་ཤོག་ལྷེ་ ༩༦ བོད་གཞུང་ཤེར་རིག་དཔར་ཁང༌། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོ།

༣ སིམ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་གི་མ་ཟིན་དང་ཟུར་ཆིངས།  འབྱུང་ཁུངས་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས།

 ༡༽སྒེ་རེག་འབི་རི་ཀྲན། ཨ་ཡེར་ལནྡ་དང༌། རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་གྱི་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང༌། རྒྱ་གར་བཅས་ཀྱི་མངའ་བདག་ྋགོང་མ་ཆེན་པོ་དང༌། རྒྱ་ནག་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྡཱ་ཙུང་ཐུ་དང༌། བོད་ཀྱི་ྋསྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ནས་ཕན་ཚུན་ཐུགས་མཐུན་ཐོག ཨེ་ཤི་ཡ་ཞེས་པའི་ནང་གླིང་དུ་སོ་སོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐུགས་དོན་དང༌། རྒྱལ་ཁབ་ཕན་ཚུན་མཐུན་ལམ་ཡོང་རྒྱུའི་འགྲོ་ལུགས་ཀྱི་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་རྒྱུའི་ཐུགས་འདུན་དངོས་འབྲེལ་བྱུང་བར་སོ་སོའི་གཞུང་ནས་སྐུ་ཚབ་བསྐོ་བཞག་མཛད་པ། སྒེ་རེག་འབི་རི་ཀྲན། ཨ་ཡེར་ལནྡ་དང༌། རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་གྱི་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང༌། རྒྱ་གར་བཅས་ཀྱི་མངའ་བདག་ྋགོང་མ་ཆེན་པོས་ཆེད་བསྩལ། སར་ཨར་ཐར། ཧེན་རི་མེག་མེ་ཧོན། འཇི་སི་འབི་ཨོ་ཀེ་སེ་ཨའི་ཨི། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ཕྱི་རྒྱལ་བློན་ཆེན་དང༌། རྒྱ་ནག་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྡཱ་ཙུང་ཐུ་ནས་ཆེད་བསྩལ། མོན་ཞོར་ཨི་འབེན་ཅན། རིམ་པ་ཅ་ཧོ་ཞེས་པའི་དཔོན་པོ། བོད་ཀྱི་ྋསྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཆེད་བསྩལ། བློན་ཆེན་དགའ་ལྡན་བཤད་སྒྲ་བ་དཔལ་འབྱོར་རྡོ་རྗེ་བསྐོ་བཞག་མཛད་ཐོག ཕན་ཚུན་སོ་སོའི་དབང་ཆ་འཐུས་ཚང་ཡོད་པ་ལག་འཁྱེར་ངོ་མ་མིག་མཐོང་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་ཕན་ཚུན་ཡིག་འགྲུལ་མཛད་པ་གཤམ་གསལ་གྱི་ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག་འཁོད་པར་ཆ་གནས་མཛད་ཡོད།

དོན་ཚན་དང་པོར། ཟུར་ཐོར་གསལ་བའི་ཆིངས་ཡིག་གི་ནང་གང་ཡོད་དེ་ད་ལྟའི་ཆིངས་ཡིག་འདི་ལ་བསྒྱུར་བཀོད་དུ་འགྲོ་གཞིའམ། མ་མཐུན་པ། གོ་ལྡོག་ཏུ་འགྱུར་བའི་རིགས་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གཞི་གང་ཡོད་ལ་ཕན་ཚུན་གྱི་དོ་བདག་གཞུང་ས་རྣམས་ནས་བརྩི་འཇོག་གནང་དགོས།

དོན་ཚན་གཉིས་པར། དབྱིན་གཞུང་དང༌། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ལྗོངས་འདི་བཞིན་ཕྱི་རྒྱར་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་ཡིན་དབང་བརྩིས་ཀྱང༌། བོད་ཕྱི་མའི་ནང་དོན་རྒྱལ་ཁག་རང་དབང་རང་བཙན་ཡིན་པ་མཁྱེན་ཆོད་ལྟར་ཆ་འཇོག་གནང་ནས་མངའ་ཁོངས་ས་མཚམས་ལ་དབྱེ་ཕྲི་དང༌། བོད་ཕྱི་མའི་ནང་དོན་དབང་ཕྱུས། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་སྐྱེ་ངོས་འཛིན་དང༌། ཁྲི་གསོལ་སོགས་ལ་ཐེ་ཚོགས་གཏན་ནས་མི་བྱེད་པར་ཚད་དབང་གང་ཡོད་ཚང་མ་ལྷ་ལྡན་བོད་གཞུང་རྒྱལ་ཁབ་རང་ནས་གནང་རྒྱུ་ཁས་ལེན་བྱས། དབྱིན་གཞུང་ནས་ཀྱང་བོད་དང༌། བོད་ཀྱི་སའི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡང་བདག་བཟུང་མི་བྱེད་པ་ཁས་ལེན་བྱས།

དོན་ཚན་གསུམ་པར། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁག་དང༌། དེ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་དང༌། བོད་གཞུང་ས་འདྲེས་ལ་བརྟེན་ས་མཚམས་ཉེ་འདབས་བདེ་འཇགས་དང༌། བོད་དུ་ཆབ་སྲིད་གཏན་གཏན་དགོས་པ་དབྱིན་གཞུང་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་ཆ་གནས་བྱུང་དོན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཆིངས་ཡིག་འདིའི་དོན་ཚན་བཞི་པའི་ཚིག་དོན་ལྟར་མ་གཏོགས་བོད་ཕྱི་མར་དམག་མི་གཏོང་བ་མ་ཟད། ཞི་དྲག་དཔོན་རིགས་མི་འཇོག་པ་དང༌། རྒྱ་ནག་གི་མི་སེར་ས་ཞིང་འདེབས་འཁོས་ཀྱིས་བོད་དུ་གཞིས་ཆགས་གཏན་སྡོད་བྱེད་མི་འཇུག་པར་ཁས་ལེན་བྱས། རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་དམག་དེ་འདྲ་ཆིངས་ཡིག་འདི་བཞིན་རྟགས་འཇོག་སྐབས་བོད་ཕྱི་མའི་ནང་ལ་ཡོད་རུང༌། ཟླ་གསུམ་མི་འགྱངས་པར་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་རྒྱུར། དབྱིན་གཞུང་ནས་ཀྱང་འདས་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཞི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ ལ་དབྱིན་བོད་བར་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་གི་འབྲུ་དོན་ལྟར་མ་གཏོགས་བོད་ལ་ཞི་དྲག་དཔོན་རིགས་མི་འཇོག་པ་དང༌། སྐུ་ཚབ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་སྲུང་ལས་ལྷག་པའི་དམག་མི་མི་འཇོག་པ་མ་ཟད། མི་སེར་ས་ཞིང་འདེབས་འཁོས་ཀྱིས་གཞིས་ཆགས་གཏན་སྡོད་མི་འཇུག་པར་ཁས་ལེན་བྱས།

དོན་ཚན་བཞི་བར། གོང་གསལ་དཔྱད་མཚམས་བྱུང་རུང༌། ལྷ་སར་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་པོ་ཆེ་བ་གཅིག་བཞག་སྲོལ་འདུག་པར་སྐུ་སྲུང་བབས་མཚུངས་དང་བཅས་བཞག་ཆོག་པ་བྱས་ཡོད། ཡིན་ཀྱང་སྐུ་སྲུང་ཐད་མི་གྲངས་གསུམ་བརྒྱ་ལས་ལྷག་པ་གཏན་ནས་བཞག་མི་ཆོག་པ་བྱས་ཡོད།

དོན་ཚན་ལྔ་བར། བོད་སྐོར་རྒྱ་ནག་དང༌། བོད་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ནང་ཚགས་ལ་ཆིངས་ཡིག་དང༌། གན་རྒྱ་བཞག་མི་ཆོག་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་དང་ཡང་མི་འཇོག་པ་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱིས་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་དབྱིན་བོད་གཉིས་བར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཞི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་དང༌། ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༧ ལ་དབྱིན་ཇི་དང༌། རྒྱ་ནག་བར་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་གི་འབྲུ་དོན་ལྟར་དབྱིན་གཞུང་དང་ཆིངས་གན་བཞག་ཆོག་པ་བྱས་ཡོད།

དོན་ཚན་དྲུག་པར། དབྱིན་ཇི་དང༌། རྒྱ་ནག་བར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༧ ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་གསལ་དོན་ཚན་གསུམ་པ་འདི་བཞིན་བརྩི་འཇོག་མ་དགོས་པ་བྱས་ཡོད། དབྱིན་བོད་བར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་དང་བཞི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧

ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་དགུ་པའི་ང་པར་རྒྱལ་ཁག་གཞན་དག་ཅེས་པ་དེ་ནང་རྒྱ་ནག་མ་ཚུད་པ་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གམ། རྒྱལ་ཁག་དགའ་ཉེ་གཞན་དག་ལ་གནང་བའི་ཚོད་བྱུང་བདེ་ཐབས་དེ་བཞིན་དབྱིན་ཇིའི་ཚོང་ཟོག་ལ་ཡང་གནང་དགོས།

དོན་ཚན་བདུན་པར། ཀ་པར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་གསུམ་དང༌། ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བརྒྱད་ལ་བཞག་པའི་ཚོང་གི་འགྲོ་ལུགས་ཆིངས་ཡིག་རྣམས་ལ་བརྩི་འཇོག་མེད་པ་བྱེད་རྒྱུ་བྱས། ཁ་པར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཞི་ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་གཉིས་པ་དང༌། བཞི་པ། ལྔ་པའི་འབྲུ་དོན་ལ་བརྩི་འཇོག་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་བོད་གཞུང་ནས་དབྱིན་ཇིའི་གཞུང་དང༌། བོད་ཕྱི་བར་ཚོང་གི་འགྲོ་ལུགས་གསར་བཟོ་ལམ་སེང་བྱ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད། ཡིན་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་དང་མ་བསྟུན་པར་ཆིངས་ཡིག་འདིར་བསྒྱུར་བཅོས་སུ་འགྲོ་གཞིའི་ཚོང་གི་འགྲོ་ལུགས་ཆིངས་ཡིག་མི་འཇོག་རྒྱུ་བྱས།

དོན་ཚན་བརྒྱད་པར། དབྱིན་བོད་གཉིས་བར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཞི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་གི་དོན་བཞིན་བོད་གཞུང་ལ་བཀའ་མོལ་ཞུ་དགོས། ཎཎཎ ཎཎཎ བྱུང་ན་རྒྱལ་རྩེ་ནས་ཡིག་འགྲུལ་ལ་སོགས་པས་ཐག་ཆོད་མིན་ཡོང་འདུག་པ་རྒྱལ་རྩེར་བཞུགས་པའི་དབྱིན་གཞུང་སྐུ་ཚབ་སྐུ་སྲུང་ཁྲིད་ནས་ལྷ་སར་འགྲོ་ཆོག་པ་བྱས་ཡོད།

དོན་ཚན་དགུ་པར། ཆིངས་ཡིག་འདིར་རྩ་འཛིན་བདེ་ཆེད་དུ་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་ས་ཁྲ་ཟུར་ཡོད་ལ་རྟགས་དམར་པོ་དང༌། བོད་ནང་མ་དང༌། བོད་ཕྱི་མའི་ས་མཚམས་ལ་རྟགས་སྔོན་པོ་རྒྱབ་ཡོད་པ་ལྟར་ཡིན། ད་ལྟའི་ཆིངས་ཡིག་འདིའི་ཚིག་དོན་གང་ཡོད་རུང༌། བོད་ནང་མར་བོད་གཞུང་གི་དབང་ཆ་ཐོབ་ཐང་ཡོད་མུས་ཚང་མ་རང་འཇགས་ལ་ལྷག་དོན་དགོན་ཁག་སོ་སོའི་བླ་མ་བསྐོ་བཞག་དང༌། ཆོས་སྡེའི་སྐོར་སོགས་བསྒྱུར་བཀོད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཚང་མར་གནོད་འགལ་ཉམས་ཆག་ཏུ་མི་འགྲོ་བ་བྱས་ཡོད།

དོན་ཚན་བཅུ་པར། ད་ལམ་ཆིངས་ཡིག་འདི་བཞིན་དབྱིན་ཡིག་དང༌། རྒྱ་ཡིག བོད་ཡིག་རྣམས་ཡི་གེར་བསྒྱུར་སྐབས་གོ་བསྡུར་གཏན་ཏིག་བྱས་ཡོད་པ་གོ་ཕྱོགས་ལོག་གླེང་བྱུང་ན་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་གསལ་བ་དེ་རང་སོར་གནས་བྱ་རྒྱུ།

དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག་པར། ད་ལམ་ཆིངས་ཡིག་འདི་བཞིན་ལག་རྟགས་རྒྱབ་པ་ནས་བཟུང་བརྩི་འཇོག་བྱ་རྒྱུ། ཆིངས་ཡིག་འདི་བཞིན་དབྱིན་རྒྱ་བོད་བཅས་ཀྱི་ཡི་གེ་འདྲ་གསུམ་རེའི་ཐོག་སྐུ་ཚབ་སོ་སོའི་ཐམ་ག་དང༌། མིང་རྟགས་འཁོད་ཡོད། སིམ་ལར། ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཅུ་བཞི། ཟླ་བ་འཇུ་ལའི་ཏ་རིག་གསུམ། རྒྱ་ལུགས་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་གསུམ་པའི་ཟླ་བ་བདུན་པའི་ཚེས་གསུམ། བོད་ལུགས་ཤིང་སྟག་ཟླ ༥ ཚེས ༡༠ ལ།

 ༢༽  ཟུར་ཐོ། དང་པོར།  ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་ཀ་ལ་ཀ་ཏར་དབྱིན་ཇི་དང༌། རྒྱ་ནག་བར་བོད་འབྲས་སྐོར་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག གཉིས་པར། ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཞི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༧ ཉིན་དབྱིན་བོད་བར་ལྷ་སར་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག གསུམ་པར། ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་དབྱིན་གཞུང་དང༌། རྒྱ་གཞུང་བར་པེ་ཅིང་ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག ཚིག་འབྲུ་འདི་ལྟར་འཁོད་པའི་ཤོག་ལྷེ་སྣོན་འཇོག་བྱས་ཡོད། དང་པོར། དོ་བདག་ཕན་ཚུན་ནས་བོད་ལྗོངས་འདི་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཆའི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན་པར་ཆ་གནས་བྱས་ཡོད།

གཉིས་པར། ྋསྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་སྐྱེ་ངོས་འཛིན་དང༌། ཁྲི་གསོལ་བོད་གཞུང་ནས་ཞུས་གྲུབ་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གསལ་ཆ་བཏོད་རྒྱུ་དང༌། རྒྱ་གཞུང་གི་ལྷ་བཞུགས་སྐུ་ཚབ་ནས་ཀྱང་དེ་དུས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ནས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་གོ་གནས་ཎཎཎ ཎཎཎ དང་མཐུན་པའི་མཚན་རྒྱན་གནང་བ་ཚང་མ་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ།

གསུམ་པར། བོད་ཕྱི་མར་དཔོན་རིགས་བསྐོ་བཞག་གནང་རྒྱུ་ཚང་མའི་དབང་ཆ་གང་ཡོད་བོད་གཞུང་རང་ལ་ཡོད་པ་ཆ་གནས་བྱས་ཡོད།

བཞི་པ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་དང༌། དེ་དང་འདྲ་བའི་ལས་ཁུངས་གང་སར་བོད་ཕྱི་མའི་འཐུས་མི་མི་འཛུགས་རྒྱུ། ལྔ་པ། དབྱིན་ཇིའི་ཚོང་རའི་སྐུ་སྲུང་དམག་མི་གྲངས་འབོར་ཐད་ལྷ་བཞུགས་རྒྱ་ནག་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་སྐུ་སྲུང་བརྒྱ་རེ་ལ་དབྱིན་ཇིའི་སྐུ་སྲུང་དམག་མི་བདུན་ཅུ་དོན་ལྔ་ལས་ལྷག་པ་མི་འཇོག

དྲུག་པ། དབྱིན་གཞུང་དང༌། རྒྱ་ནག་བར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༧ ལ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་གསུམ་པ་ལྟར་བོད་འབྲས་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ལ་བོད་ཕྱོགས་ནས་ཚུར་རྒོལ་མི་འབྱུང་བ་རྒྱ་ནག་ནས་ཁས་ལེན་བྱས་པ་དེ་བཞིན་མ་དགོས་པ་བྱས།

བདུན་པ། ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་གསུམ་པའི་འབྲུ་དོན་ལྟར་འགྲུབ་མ་ཐག་ཏུ་དོན་ཚན་བཞི་པར་གསལ་བའི་རྒྱ་དཔོན་ཆེ་བ་གཅིག་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་དེ་བཞིན་བོད་དུ་ཡོང་ཆོག་པ། དེ་ལྟར་གྲུབ་ཡོད་མེད་ཆིངས་ཡིག་འདི་ལ་རྟགས་འཇོག་བྱེད་མི་གསུམ་གྱི་སྐུ་ཚབ་པས་ཞིབ་དཔྱོད་ཐོག་ལམ་སེང་སྙན་གསན་ཞུ་རྒྱུ།

ཞེས་ཆིངས་ཡིག་ངོ་མར་རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་ས་ཡིག་ཕབ་ཟིན་པར་ལུགས་འགལ་བློ་འགྱུར་གྱི་ཐམ་ག་མ་བརྒྱབ་རུང༌། དབྱིན་བོད་གཉིས་ནང་མཐུན་ཐམ་ག་དང༌། ས་ཡིག་བརྒྱབ་ཡོད་དོ།།

 ༣༽༑ དབྱིན་བོད་གཉིས་ནང་མཐུན་ཟུར་བཞག་ཆིངས་ཡིག

སྒེ་རེག་སྦི་རི་ཀྲན་དང༌། བོད་གཞུང་གི་བཀས་མངགས་ངོས་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ནས་ད་ལམ་གཤམ་གསལ་གྱི་ཚིག་འབྲུ་ཡིག་ཐོག་བཀོད་དོན། ཆིངས་ཡིག་ཟུར་དུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དབྱིན་གཞུང་དང༌། བོད་གཞུང་ནས་བརྩི་འཇོག་བྱེད་རྒྱུ་ངོས་རྣམས་ངེས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཆིངས་ཡིག་དེར་རྟགས་འཛུགས་མ་བྱས་པར་ཆིངས་ཡིག་དེའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཐོབ་དབང་གང་ཡོད་རུང་ཆ་གནས་མི་བྱེད་པ་བཅས་ཤོག་ལྷེ་འདི་བཞིན་ལ་ངོས་རྣམས་ནས་དབྱིན་བོད་ཡི་གེ་འདྲ་མཉམ་རེའི་ཐོག་ཐམ་ག་དང༌། མིང་རྟགས་བརྒྱབ་ཡོད། སིམ་ལར་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཅུ་བཞི་ཟླ་བ་འཇུ་ལའི་ཏ་རིག་གསུམ། བོད་ལུགས་ཤིང་རྟགས་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༠ ལ།