ཤཱག་ལི་བསྐྱར་དུ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས།

དེ་རིང་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་ཚགས་དེབ་ཁང་ལ་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པས་གཏོར་རྒོལ་བཏང་རྗེས་ཀྱི་འདོན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་དཔར་འགྲེམས་བྱས་ཡོད་འདུག

དེ་རིང་ཧྥ་རན་སིའི་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་(Charlie Hebdo) ཟེར་བའི་ཟུར་ཟའི་བདུན་རེ་ཚགས་དེབ་ཁང་གིས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པས་གཏོར་རྒོལ་ཐེབས་རྗེས་ཀྱི་འདོན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་དཔར་འགྲེམས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཐེངས་འདིའི་ཚགས་ཤོག་གི་མདུན་ངོས་སུ་ཁ་ཆེའི་སྟོན་པ་མཱོ་ཧཱ་མཱ་ཋ་(Prophet Muhammad) ཡིས་ངུ་འབོད་བྱེད་བཞིན་ལག་ཏུ་ཤཱག་ལི་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱབ་ངོས་སུ་ཚང་མར་དགོངས་པ་དག་པ་ཡིན་ཞེས་འཁོད་ཡོད་འདུག

དེ་སྔོན་འདོན་ཐེངས་རེར་ཚགས་དེབ་ངོ་བཤུས་གྲངས་ཁྲི་ ༦ རེ་དཔར་འགྲེམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ཐེངས་འདིར་ཚགས་དེབ་ངོ་བཤུས་གྲངས་ས་ཡ་ ༥ དཔར་འགྲེམས་བྱས་ཏེ། སྐད་ཡིག་ ༡༦ གི་ནང་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་འདུག ཚགས་དེབ་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཇེ་རར་ཌི་(Gerard Biard) ཨེ་ཕེ་གསར་ལམ་ཐོག་བརྗོད་དོན། “ང་ཚོས་སྔོན་མ་ཚགས་དེབ་ངོ་བཤུས་གྲངས་ ༦༠༠༠༠ ཙམ་རེ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱལ་སྤྱི་རྒྱལ་ནང་གི་རྒྱ་ཆེའི་ཀློག་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་མངགས་ཉོ་བྱས་པར་བརྟེན་ཏེ། ཐེངས་འདིར་ཚགས་དེབ་ངོ་བཤུས་གྲངས་ས་ཡ་ ༥ འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདོན་ཐེངས་འདིའི་ནང་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པའི་ལག་འོག་ཏུ་འདས་གྲོངས་སུ་སོང་བའི་རི་མོ་བ་ཁག་ཅིག་གིས་དེ་སྔོན་ནས་བྲིས་ཡོད་པའི་རི་མོ་རྩ་ཆེན་པོ་མང་པོ་ཞིག་བཀོད་ཡོད། ད་ཐེངས་ང་ཚོར་དུས་དེབ་འདི་ནས་ཁེ་འབབ་ཐོབ་པ་དག་འདས་གྲོངས་སུ་སོང་བ་དག་གི་ནང་མི་ཚོར་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་བརྗོད་འདུག

འདོན་ཐེངས་འདིའི་མདུན་ངོས་རི་མོ་འབྲི་མཁན་ལུ་ཛི་ (Renald Luzier) ཡིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་ལམ་ཐོག་བརྗོད་དོན། “ང་ཚོའི་མཱོ་ཧཱ་མཱ་ཋ་མཆོག་ནི་ཚགས་དེབ་མདུན་ཤོག་སྟེང་བྲིས་པའི་ངུ་འབོད་བྱེད་མཁན་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད་མེ་མདའི་རྗེས་སུ་རྒྱུག་མཁན་ལས་བཟང་བ་ཡོད”ཅེས་བརྗོད་འདུག

ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ལྕམ་མཱ་རེ་ (Marie Harf) ཡིས། “ང་ཚོས་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་ཚགས་དེབ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་འདི་འདྲ་འདོན་སྤེལ་བྱས་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདི་ནི་དམངས་གཙོའི་ནང་ཡོང་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།”ཅེས་བརྗོད་འདུག

ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་དྲག་སྤྱོད་པ་ཤེ་རིབ་ཁཱོ་ཝ་ཆཱི་(Cherif Kouachi)དང་ས་ཡི་ཌཱ་ཁཱོ་ཝ་ཆཱི་(Said Kouachi)ཕུ་ནུ་གཉིས་ཀྱིས་ཚགས་དེབ་ཁང་དེར་འཇབ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་ཁོའི་སྐུ་སྲུང་བ་ཚུད་པའི་གསར་འགོད་པ་ ༡༢ སྡེབ་གསོད་བཏང་ཡོད་སྟབས། རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གི་སྲིད་འཛིན་དང་སྲིད་བློན་གཙོས་པའི་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཚོས་སྣེ་འཁྲིད་དེ་མི་མང་ས་ཡ་ ༣ ལྷག་གིས་ “ང་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་ཡིན།”དྲག་སྤྱོད་པ་རྩ་མེད་བཟོ་དགོས་པའི་ངོ་རྒོལ་དང་། འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པ་དག་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད།

དེ་རིང་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་ཚགས་དེབ་ཁང་གིས་གོད་ཆགས་རྗེས་ཀྱི་འདོན་ཐེངས་དང་པོ་དཔར་འགྲེམས་བྱས་པ་དང་བསྟུན་ཏེ། འཛམ་གླིང་གི་གསར་ཁང་ཆེ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་གཙོ་བོའི་གྲས་སུ་བཞག་སྟེ་འགོད་སྤེལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཧྥ་རན་སིའི་གསར་ལམ་ལི་མོན་ཌི་(Le Monde) དང་། ལི་ཧྥེ་གྷ་རོ་ (Le Figaro)། (Liberation)། བརྙན་འཕྲིན་བརྒྱུད་ལམ་ (TF1) སོགས་ཀྱིས་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་འདོན་ཐེངས་འདིའི་མདུན་ཤོག་སྟེང་གི་རི་མོ་དེ་སོ་སོའི་ཚགས་ཤོག་ནང་བཀོད་ཡོད་འདུག

གཞན། ཨི་རན་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ (Tabnak) གསར་ཁང་གིས་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་གསར་ཁང་གིས་ཡང་བསྐྱར་ང་ཚོའི་སྟོན་པ་མཱོ་ཧཱ་མཱ་ཋ་ལ་དམའ་འབེབས་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཅེས་འཁོད་དེ་ཟུར་ཟའི་རི་མོ་དེ་མི་མངོན་པ་བྱས་ཡོད་འདུག ཨི་ཇེབ་རྒྱལ་ས་ཁཱ་རོ་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཁ་ཆེའི་ཤེས་ཡོན་ལྟེ་གནས་ཁང་ (Dar al-Ifta al-Misriyyah) གིས་ཟུར་ཟའི་རི་མོ་དེས་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་འཆམ་མཐུན་ཡོང་རྒྱུར་གནོད་སྐྱོན་བཟོས་ཡོད་ཀྱང་། ཡུ་རོབ་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་ཁ་ཆེ་མི་རིགས་ཁག་བར་གྱི་གཅིག་སྒྲིལ་ལ་གཏོར་བརླག་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། རི་མོ་དེས་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་ཐེར་འབུམ་ ༡།༥ ཡི་ཚོར་བར་ཕོག་ཐུག་ཆེན་པོ་བཏང་ཡོད་སྟབས། ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་འདོན་ཐེངས་འདིས་ཧྥ་རན་སི་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སྔར་ལས་ཆེ་བ་བསླངས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ཨི་རབ་ཀྱི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཨལ་ཨཱ་ར་བྷེ་ཡཱ་ (Al-Arabiya) དང་། ཨལ་ཇ་ཛཱེ་ར་(Al-Jazeera) སོགས་ཀྱིས་གསར་འགྱུར་དེ་བཀོད་མི་འདུག

དབྱིན་ཡུལ་གྱི་རང་བཙན་གསར་ཤོག་(Independent newspaper) ཅེས་པས་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་མདུན་ཤོག་སྟེང་གི་རི་མོ་བཀོད་ཡོད་པ་དང་། ཆ་འཕྲིན་ (Telegraph) གྱི་དྲ་ཚིགས་ཀྱིས་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་འདོན་ཐེངས་འདིའི་གནས་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་ཀྱང་མཱོ་ཧཱ་མཱ་ཋ་ཡི་ཟུར་ཟའི་རི་མོ་དེ་མེད་པ་བཟོས་ཡོད་འདུག གྷར་ཌིན་ (Guardian ) དྲ་ཚིགས་ཐོག་གནས་ཚུལ་དེ་བཀོད་ཡོད་ཀྱང་། དེར་ལྟ་སྐབས་འདིའི་ནང་དུས་དེབ་ཀྱི་ངོ་ཤོག་རི་མོ་དེ་བཀོད་ཡོད་པས་ཁ་ཤས་ཀྱིས་འདི་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྲིད་ཅེས་བཀོད་ཡོད་འདུག ཨ་རིའི་ནེའུ་ཡོག་དུས་བབ་དྲ་ཚིགས་སྟེང་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་འདོན་ཐེངས་འདིའི་ངོ་ཤོག་གི་རི་མོའི་གནས་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་ཀྱང་། དྲ་ཚིགས་ལྟ་ཀློག་བྱེད་སྐབས་ཧྥ་རན་སིའི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ (Liberation) ཞེས་པའི་དྲ་འབྲེལ་སྤྲད་ཡོད་པ་ལས་རི་མོ་དེ་བཀོད་མེད་པ་ལྟར། (Wall Street Journal) ངོས་ནས་ཀྱང་ལངས་ཕྱོགས་གཅིག་མཚུངས་བཟུང་འདུག

ཁ་སང་ཧྥ་རན་སིའི་སྲིད་བློན་མཱ་ཎོལ་ (Manuel Valls) གྱིས་རྒྱལ་ཡོངས་ནང་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པར་ཁ་གཏད་གཅོག་པའི་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ་གཞུང་འབྲེལ་རྒྱལ་གླུ་བཏང་རྗེས། ཧྥ་རན་སི་གཞུང་གིས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་མཁྲེགས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཚོར་དམག་འཐབ་རྒྱག་རྒྱུ་ལས་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་དང་མི་རིགས་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་གི་མེད། ངས་ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་ནང་ཇེའུ་མི་རིགས་ཚོ་ཞེད་མི་དགོས་པ་ཞིག་དང་། ཁ་ཆེ་བ་ཚོ་ངོ་ཚ་མ་དགོས་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཡོད་འདུག དེའི་རྗེས་སྲིད་འཛིན་ཧོ་ལན་ཌི་ཡིས་ང་ཚོའི་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་ཁ་ཆེའི་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོའི་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཁོ་ཚོས་དུམ་བུར་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ལ། ང་ཚོས་ཀྱང་ཁོ་ཚོར་མགོ་བསྒུར་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་སོགས་བརྗོད་འདུག དེ་བཞིན་འཇར་མན་སྲིད་འཛིན་གྷུག་ (Joachim Gauck) གིས་འཇར་མན་རྒྱལ་སར་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་གྱི་མང་ཚོགས་ ༡༠༠༠༠ འདུ་འཛོམས་བྱས་སྐབས། ཁོང་གིས་ང་ཚོ་ཚང་མ་འཇར་མན་མི་སེར་ཡིན་སྟབས། འཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་བྱས་ཏེ་དྲག་སྤྱོད་པ་རྩ་མེད་བཟོ་དགོས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཡོད་འདུག

དེ་རིང་ཧྥ་རན་སིའི་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ལྔ་པ་ཡོལ་ཙམ་ལ་ཤཱག་ལི་ཨེབ་དྷོ་ཡི་དུས་དེབ་དེ་ཚོང་མགོ་བཙུགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། བྲིན་རྒྱུག་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཧྥ་རན་སིའི་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ གསར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པས་རྒྱལ་སའི་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་སུ་དུས་དེབ་ཚོང་མཁན་གྷ་རེ་ (Gare du Nord) ལགས་ལ་སྐད་ཆ་དྲིས་སྐབས། ཁོས་ང་ལ་ཚགས་དེབ་གྲངས་ ༢༠༠ ཡོད་པ་སྐར་མ་ ༡༥ ནང་ཚང་མ་བཙོང་ཚར་སོང་ཞེས་དང་། ཡང་རའུ་ཌར་གསར་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གིས་ཌ་ཝུ་ཌི (David Sullo) ལགས་ལ་ཚགས་དེབ་དེ་ཉོ་དགོས་དོན་གང་ཡིན་དྲིས་པར་ཁོ་མོས། སྔོན་མ་ངས་དུས་དེབ་དེ་ཉོ་མྱོང་མེད་ཀྱང་། ད་རེབ་མི་ཚོགས་མང་པོའི་འཚང་ཁར་མ་འཛེམས་པར་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཆེད་ཉོས་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་འདུག