སུམ་བྷའི་བུ་རབས།
ཉེ་བའི་ཆར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གང་སར་དེང་དུས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཁག་བརྒྱུད་ཇོ་ནང་པའི་མང་གཙོའི་ཐོབ་ཐང་གི་རྩིད་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་འུར་གཏམ་དང། དཀྲོག་གཏམ། འཁྱོག་བཤད་སོགས་ཀྱི་ཡོ་ལང་ཞིག་བརྒྱག་བཞིན་པ་ཀུན་པོས་མཁྱེན་གསལ་ལགས། སྤྱིར་རང་ཉིད་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཆོས་དང་སྲིད་གང་ལ་མི་མཁས་ཤིང་རྒྱུན་གཏན་ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཐོན་བཞིན་པའི་མཁས་དབང་དང་། རྩོམ་པ་པོ། ཉམས་ཞིབ་པ། ཆབ་སྲིད་པ། ཆོས་པ་སོགས་གང་གི་ཆར་མ་གཏོགས་པའི་བོད་མི་དཀྱུས་མ་ཞིག་ནས་རང་གི་རིག་པས་དཔྱད་པའི་ལྟ་ཚུལ་དང་འཆར་སྣང་ཙམ་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱིས་འདིར་འགོད་བྱ་རྒྱུའི་འདུན་པ་བསྐྱང་ནས་ཡོད་ཀྱང་། དོན་སྙིང་ལྡན་ཞིང་ཀུན་ལ་སྙན་པའི་དཔྱད་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་རྒྱུའི་གདེང་སྤོབས་རྩ་ནས་མེད་པས་འགལ་ཛོལ་བྱུང་ཚེ་སྔོན་ཚུད་ནས་བཟོད་བསྲན་ཞུ། ཐོག་མར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་མང་གཙོ་གསོལ་རལ་བསྩལ་ཏེ་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་ ༦༠ ནང་བོད་ལྗོངས་མང་གཙོའི་ལམ་བཟང་དབུ་བརྙེས་པ་ནི་ཤི་ཏུ་ནས་དགའ་འོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་ཅི་ལ་དགོས། འོན་ཀྱང། སྐབས་དེ་དུས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་གྱི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཞན་པ་མ་ཟད། གཞུང་འཛིན་མཛད་གཙོ་རྣམ་པའི་ཁྲོད་ན་ཆོས་པ་བན་རྒན་ཁྱུ་གཅིག་དང་། ཡང་དག་པའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་གོ་རྟོག་མཐིལ་ཕྱིན་མེད་པའི་ཆབ་སྲིད་པ་ཞེ་གཅིག་གིས་ཕྱོགས་ཞེན་དང་། འཐེན་འཁྱེར། འཁོན་འཐབ། དབང་ཤད། དཔུང་ཤོག་ཆེ་ཆུང་སོགསཀྱི་གནས་བབ་འོག་ཏུ། བཙན་བྱོལ་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་རྩོད་གཞི་ཅན་འདི་གཏན་འབེབས་བྱུང་བ་མིན་ནམ་སྙམ་པ་ནི་ང་ཚོའི་མིག་སྔར་དུ་ལྷག་བའི་སྤྱི་ལྷན་གྱི་ཁྲིམས་ཡིག་མ་དག་པ་དེ་ནས་རྟོགས་ཐུབ། བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་སྒང་ནས་བཤད་ན། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་ཁ་བ་གངས་ཅན་ལྔོངས་ལ་ཡོངས་གྲགས་སུ་དར་བ་སྟོན་པ་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཟུང་གི་བསྟན་པའི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་པོ་གཉིས་ལས་མེད་པ་ལོང་བས་ལྟས་ཀྱང་རྒྱལ་ཁམས་ཟེར་བའི་དཔེ་དང་གཉིས་སུ་མེད། དེ་འང་། སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཀུན་ལས་རྣམ་རྒྱལ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉམ་མེད་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་བོན་པོ་དང་བན་དེ་ཞེས་པ་དེ་གཉིས་རེད། རང་ཉིད་ཆུང་དུས་བོད་ལ་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་བག་ཆགས་དང་དྲན་ཚོད་དུ། བོད་ནང་གི་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ངོར་འཛིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་པོ་གཉིས་ནི་བོན་དང་བན་གཉིས་ལས་མེད་པ་གསལ་པོ་དྲན་གྱི་འདུག་པ་མ་ཟད། བན་བོན་གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའི་དབར་ལ་མཆོག་དམན་གྱི་ལྟ་ཚུལ་དང་ཕྱོགས་ཞེན་གྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་ནི་བོད་བཙན་པོའི་དུས་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རྒྱུད་རིམ་པའི་མི་རབས་གོང་མ་ཚོའི་ཤུལ་བཞག་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། བན་དེའི་ཆོས་ལུགས་ཉམས་ལེན་པའི་དབར་ལའང་སྔོན་བྱོན་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རིམ་བྱོན་སོ་སོའི་བཞེད་པ་དང་འདོད་ཚུལ་མི་གཅིག་པར་ལྟོས་ཏེ། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཅས་ཁག་བཞི་རུ་གྱེས་ནས་ཕན་ཚུན་འཁོན་འཐབ་དང་མཆོག་དམན་གྱི་འཁྲུག་རྩོད་དུ་མ་ཤོར་ཐད། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་ཁག་དུ་འཁོད་པའི་སྐྱུག་བྲོ་བའི་སེར་མོ་བའི་གཡུར་འགྱེད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་ལ་གཞིགས་ན་ཚོད་དཔག་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ད་འོ་ན། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་པོ་བན་དེའི་ཆོས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ལུགས་གཞན་དུ་རྩིས་ན་འགྲིག་གམ་ཞེས་ན། རྩ་ནས་འགྲིག་མི་སྲིད་དེ། དེ་དག་ནི་བན་ཆོས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་བཞག་ཙམ་དང་སྔོན་བྱོན་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཚོའི་བན་ཆོས་ཉམས་ལེན་སྐབས། བཞེད་པ་དང་འདོད་ཚུལ་མི་གཅིག་པ་ལས་དོན་དུ་བན་དེའི་ཆོས་ལུགས་སམ་སངས་རྒྱས་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པའི་ཆོས་རང་ལ་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན་པས་ཆོས་ལུགས་གཞན་དུ་དགར་མི་རུང་བ་རང་བཞིན་ཚད་མས་སྒྲུབ་པ་ཡིན། དེས་ན་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་རུ་ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་པའི་འཐུས་མིའི་ཁོངས་སུ། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་ལ་ཐོག་མ་རང་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འཐུས་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཅིག་མཚུངས་ཞུས་སྤྲད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཆ་མ་རྟོགས། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ནམ་རྒྱུན་དུ་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་གི་གཏམ་བཤད་དང་། གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ཁག་ནང་བོད་ཀྱི་ཆོད་རྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་དང་། གཡུང་དྲུང་བོན་བཅས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་ལྔ་ཡོད་པའི་ལོག་འགྲེལ་གྱི་འཁྱོག་བཤད་རྒྱུན་འབྱམས་འགྲོ་བཞིན་པར། བོད་ཀྱི་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཚོས་ཀྱང་ཤེས་བཞིན་དུ་མ་ཤེས་ཁུལ་བྱེད་ནས་འཛེམས་ཟོན་ཁོ་ནའི་འོག་སུས་ཀྱང་དེ་སྔ་གླེང་སློང་མེད་པར་དེ་མུར་འགྲོ་བཞིན་པ་ཅིས་ཀྱང་ལེགས་བཅོས་དགོས་གལ་མངོན། ལོག་འགྲེལ་དང་འཁྱོག་བཤད་ཟེར་དོན་ནི། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་ནི་བོད་རང་གི་ཆོས་ལུགས་སམ་ཆོས་རྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་ཡིན་པའི་ཚུལ་དང་། གཡུང་དྲུང་བོན་ནི་བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ཁོངས་སུ་མ་ཚུད་པ་ལྟ་ཅི། ཤུགས་བསྟན་དུ་བོད་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཟུར་དུ་ལུས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཆུང་ངུ་ཞིག་མིན་མ་སྙམ་པ་ལྟ་བུའི་རྐུབ་གྲལ་ལ་བཞག་པ་བཅས་ཀྱི་ལོག་འགྲེལ་དུ་གྱུར་བ་ནི་ཆེས་མ་འོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནི་བོད་རང་གི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རིན་ཐང་གི་ཆ་མ་རྟོགས་པར་ཁྲེལ་མེད་སྣང་མེད་ཀྱིས་མེས་པོའི་རིགས་གནས་ཤུལ་བཞག་རྡོག་རིལ་བཏང་བ་མིན་ནམ། རྒྱུ་མཚན། ང་ཚོ་བོད་མི་རྩམ་གཟན་ཚོས་དུས་རབས་འདི་ལ་བློ་སྒོ་ཕྱེས་ཏེ་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ལ་རྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་བདག་གཅེས་དང་ཉམས་པ་སླར་གསོ་བྱ་འོས་པ་ནི། རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བོད་གདོད་མིའི་དུས་ཀྱི་བོད་ཁ་བ་ཅན་པའི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་ངོ་མ་དེ་འམ། ཕ་ཆོས་དྭངས་མ་ཞྭ་དཀར་གཡུང་དྲུང་བོན་འདི་ཉིད་ཆགས་ཡོད་པ་སུས་ཀྱང་འགེབ་སྲུང་མི་ཐུབ་པའི་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོ་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་བཤད་ན་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིན (བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་གཡུང་དྲུང་བོན་དང། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཆོས་རྒྱུད་ཁག་བཞི་)བཅས་ཟེར་ན་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་བའི་དྲང་བདེན་གནས་པ་འཛམ་གླིང་མཁས་པའི་མིག་སྔར་འཇོག་ཆོག སྔ་མོ་ནས་བྱུང་པའི་བན་བོན་དབར་གྱི་འཁོན་འཐབ་དང་ཤན་ཤུགས་ཀྱི་སྟབས་ཀྱིས་དང་ཐོག ༡༩༦༠ ནང་ཙན་བྱོན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་རུ་ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་པའི་འཐུས་མིའི་ཁོངས་སུ་བོད་རང་གི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་ཞྭ་དཀར་གཡུང་དྲུང་བོན་ནམ། བོད་ཀྱི་མེས་པོ་གོང་མའི་ཕ་ཆོས་ལ་ཁྱད་གསོད་ཀྱིས་ཉམ་ཉེས་གཏོང་སླད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་བཟོ་དབང་འཛིན་པས་གྲོས་ཚོགས་སུ་བོན་གྱི་འཐུས་མིའི་ཞབས་སྟེགས་ཆེད་དུ་མེད་པ་བཟོས་ཡོད། ཕྱིས་སུ་ ༡༩༧༧ ལོར་གཞི་ནས་བོན་པོའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་བྱུང་བ་སོགས་སྐྱི་གཡའ་བའི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་གསོན་པོ་དང་འབྲེལ། སྐབས་དེའི་བཅན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་བཟོ་དབང་འཛིན་ཚོའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཕྱིར་མིག་རེ་བལྟས་ན་ཁྲེལ་ཡོད་གང་ཟག་ཞིག་ཡིན་ཚེ་ད་གཟོད་ངོ་ཚ་དང་གནོང་འགྱོད་སྐྱེད་དགོས་ལ། རང་སྐྱོན་ཉེས་ཁྲི་ཁས་བླངས་པའི་སྒོར་ནས་བོད་ཀྱི་མེས་པོ་གོང་མ་ཚོ་ལ་ཕྱིན་ཆད་དེ་འདྲ་མི་བྱ་རྒྱུའི་འགྱོད་བཤགས་ཀྱང་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ཅི་ལགས་མིན།
དེ་ལས་ཕྱི་ཅི་ལོག་སྟེ་སྔ་མོ་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཕྱིས་སུ་རིམ་པས་རྒྱ་དཀར་ནག་སོགས་བརྒྱུད་དེ་བོད་དུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུགས་ཏེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཞེས་པའི་ནང་གསེས་བྱེ་བྲག་པ་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་ལ་བོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞིའི་མིང་དུ་རྒྱན་ཏེ། སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་སུ་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་ཀྱིས་འཐུས་མིའི་ཞབས་སྟེགས་བཟོས་ཡོད་པས་ཁྱབས་ཁོངས་སུ་རང་ལུགས་མཆོག་འཛིན་གྱི་བླ་གྲྭ་རྣམ་གཙོས་པའི་དད་ལྡན་འབངས་མི་ཐམས་ཅད་ད་བར་འདོད་བློ་ཁེངས་ཤེང་བདེ་བར་འཁོད་ཡོད།
ད་རེས་རྒྱལ་བ་ཇོ་ནང་ཆོས་རྒྱུད་རྗེས་འབྲང་པས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཇོ་ནང་ཆོས་རྒྱུད་ལ་ཞབས་སྟེགས་ས་མིག་ཀྱི་དགོས་འདུན་འདོན་བཞིན་ལྟར། ཁོང་ཅག་ལ་ཐོབ་ཐང་དེ་རྩོད་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་ལ་རྩོད་སྟངས་དེ་འང་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་སྙམ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོ་གཞུང་གི་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་ལས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་ངམ་ཁྲིམས་བཟོའི་དབང་འཛིན་གྱི་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཞབས་སྟེགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ཡིག་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཡང་དག་ཞིག་མ་ཞུ་བར་དུ། ཇོ་ནང་པས་མུ་མཐུད་ངོ་རྒོལ་བྱ་རྒྱུ་དེ་འང་འོས་ཤིང་མཚམས་པ་ནི་གཟུར་གནས་པ་ང་འདྲའི་ལྟ་ཚུལ་ཡིན་པ་དང་སྦྲགས། ཇོ་ནང་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཞུ་བ་ཡིན། སྔར་ནས་ད་བར་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་ཁོར་ཡུག་ནང་ཆོས་ལུགས་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་དཀའ་རྙོག་རིགས་རྫོགས་མེད་མུ་མཐུད་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པ་འདི་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་གདོང་ལེན་བྱ་དགོས་པའི་གནད་དོན་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དཀའ་གནད་འདི་རིགས་རྩ་བ་ནས་སངས་བར་བྱ་བ་ལ་བྱས་སུ་ཞུགས་པའི་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞིའི་བསྟན་བདག་བླ་ཆེན་རྣམ་པས་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་ཐུགས་ལ་སྒོམ་ནས། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་བའི་རྩ་དོན་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་དམིགས་པའི་མཛད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་བསྐྱང་གནང་ཡོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ཞུ་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབ་འདུག ཁ་གསང་ནས་ཞུས་ན་བསྟན་བདག་བླ་ཆེན་རྣམ་པས་རང་རང་སོ་སོའི་ཆོས་རྒྱུད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའི་ལམ་ལུགས་རྙིང་པར་ཞེན་ཆགས་ཀྱིས་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་པར། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་ནི་བན་དེའི་ཚོས་ལུགས་ལས་མཆེད་པའི་ནང་ཚན་ཙམ་ལས་མདོར་དེད་ན་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་རང་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཞལ་བཞེས་གནང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞིའི་བསྟན་བདག་བླ་ཆེན་རྣམ་པའི་དབར་ལ་གཞི་མཐུན་གྲོས་གཞི་གྲོས་མཆོད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཆོས་ལུགས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་རྒྱུའི་འབད་པ་ཅིས་ཀྱང་བསྐྱང་དགོས། དེ་ལྟར་བྱུང་ན་ད་བར་གནས་པའི་བན་དེའི་ནང་ཚན་ཆོས་རྒྱུད་ཁག་གི་དབར་ལ་རང་ལྟ་མཆོག་འཛིན་གྱི་འཁྲུག་རྐྱེན་ཞི་བ་དང་། མང་གཙོའི་ཆབ་སྲིད་ལྡིང་ཆའི་ཐོག་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་རྩོད་རྙོག་རིགས་མི་ཡོང་བ་བཅས་ཀྱི་དགེ་མཚན་དུ་མ་ལྡན།
ཅི་སྟེ། ད་ལྟའི་སྐབས་འདིར་གོང་ཞུས་ལྟར་སྐྱེས་ཆེན་བསྟན་བདག་རྣམ་པའི་མཛད་འཕྲིན་རླབས་ཆེན་འོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ལ་ལུག་མཐུན་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏོང་སྟེ། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་ཀའི་སྤྱི་འཐུས་ས་མིག་ཕྱིར་བསྡུ་བྱ་ནས་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་ཡི་སྤྱི་འཐུས་ལྟར། བན་དེའི་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་ལའང་འཐུས་མི་གཉིས་ཀྱི་ཞབས་སྟེགས་འབུལ་རྒྱུ་དང་། ཡང་ན། མང་མོས་དང་སྤྱི་མོས་ཀྱི་ལམ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཆོས་ལུགས་སྐུ་ཚབ་དགོས་པ་མ་གཟིགས་ན་དེ་ལུག་ཀྱིས་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་བཅས་འོས་ཤིང་མཚམས་པའི་གདམ་ཀ་འདི་གཉིས་མཐོང་། ཁ་ཙང་དེ་རིང་དུས་ལ་སྐབས་རྗེས་མའི་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་དང་། ཇོ་ནང་ཆོས་རྒྱུད་པས་སྤྱི་ལྷན་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་གནས་ཚུལ་བཅས་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེར་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཁག་ཏུ། བོད་མི་སྐྱ་སེར་མི་ཉུང་བས་བསམ་ཚུལ་ལ་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མི་རྩ་ནས་མི་དགོས་པ་དང་། ཆོལ་ཁའི་ཁོངས་སུའང་སེར་མོ་བ་མི་གདམ་རྒྱུ་བཅས་སྲོད་དོན་ཀྱི་གྲོས་ར་ནང་སེར་མོ་བས་ཐེ་ཇུས་རྩ་ནས་མེད་པའི་ལམ་ལུགས་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཤུགས་ཆེར་མངོན། འོན་ཀྱང་། བོད་མི་རིགས་ནི་མཛམ་གླིང་མི་རིགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་ཆོས་ལུགས་ལ་དད་པའི་བག་ཆགས་ཟབ་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་འབོར་ཁྱོན་ནས་བོད་ས་ཡོངས་ལ་ཆོས་སྡེ་ཚན་པ་དང་བླ་སྤྲུལ་གྲྭ་བཙུན་གྱི་ཞལ་གྲངས་ཧ་ཅང་མང་བས་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མི་ཡོད་དགོས་སྙམ། སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་གཉིས་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་གནད་ཕྲད་ཚེ་མི་སྐྱ་ཕལ་བས་སྟངས་འཛིན་དཀའ་བའི་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མི་སེར་མོ་བ་གཉིས་རེ་ཡོད་དགོས་སྙམ། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དུས་རྟག་ཏུ་བཀའ་གནང་བཞིན་བོད་ལ་ངོམས་སུ་ཆོག་པའི་གཅེས་ནོར་ནི་བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་། བོན་གྱི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་གཉིས་ཆགས་ཡོད་པས་སྐབས་དུས་སོ་སོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྡིང་ཆའི་ཐོག་ང་ཚོའི་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མི་ཡོད་དགོས་སྙམ་པ་བཅས་སོ།
གལ་སྲིད་བླ་ཆེན་རྣམ་པའི་བཀའ་འབྲེལ་འོག་བོད་མིའི་བཅན་བྱོལ་གྲོས་ཚོགས་སུ་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་གི་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཕྱིར་བསྡུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། ད་གཟོད། རྒྱལ་བ་ཇོ་ནང་པའང་བན་དེའི་ཆོས་ལུགས་སྤྱིའི་འོག་ཏུ་ངང་གིས་ཚུད་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྲོས་ཚོགས་སུ་བན་སྤྱིའི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མིའི་གཉིས་ཀྱི་ཞབས་སྟེགས་ཐོབ་ངེས་པས་བན་དེའི་ཆོས་རྒྱུད་ཚང་མས་རང་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་དང་འབྲེལ་བའི་ལུང་རྟོག་གཉིས་ཀྱི་བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་མཛད་རྒྱུ་ལས་མ་འདས། བན་དེའི་སྤྱི་འཐུས་འོས་འདེམས་བྱེད་ཕྱོགས་བན་གྱི་ཆོས་སྡེ་ཕན་ཚུན་བགྲོ་གླེང་གིས་ཐག་གཅོད་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ད་རེས་ཇོ་ནང་པའི་ངོ་རྒོལ་སྐབས་མཚམས་སུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་གོང་ཞུས་ལྟར་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་ཕྱིར་སྐུམ་གྱི་ཐག་གཅོད་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་པ་ཡིན་ན། ཇོ་ནང་ཆོས་རྒྱུས་པའི་ལས་འགུལ་འདེ་འང་ཚོས་ལུགས་ཀྱི་རྙོག་གཞི་སངས་བའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ལས་འགུལ་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ། གལ་ཏེ། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་གོང་གསལ་ལྟར་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་གི་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ཞབས་སྟེགས་ཕྱིར་བསྡུའི་ཐག་གཅོད་གནང་རྩིས་མེད་ན་ཇོ་ནང་ཆོས་རྒྱུད་ལ་འདྲ་མཉམ་གྱི་འཐུས་མིའི་ས་མིག་ཞུས་སྤྲོད་གནང་དགོས་ཆགས་ཡོད། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། གྲོས་ཚོགས་ནས་ཇོ་ནང་ཆོས་རྒྱུད་ལ་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནང་ཚེ། ལོ་ཉེས་པའི་ཐོག་ལ་མུ་གེའི་ཁ་སྣོན་ཟེར་བའི་དཔེ་ལྟར། མ་འོངས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐད་རྩོད་རྙོག་ཇི་ཆེར་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དངོས་ཤེས་མེད་ཀྱང་རིག་ཤེས་ཀྱིས་བཤད་ཐུབ། གང་ལགས་ཞེས་ན། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་དང་ཇོ་ནང་བཅས་ལ་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཞབས་སྟེགས་ཕུལ་ཚེ་དེ་འདྲ་བའི་ཆོས་རྒྱུད་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་ཡོང་ངེས་རེད། དཔེར་ན། བཀའ་གདམ་གསར་མའི་ཆོས་རྒྱུད་དང་། རྒྱལ་བ་བཀའ་བརྒྱུད་ཆེ་བཞི་ཆུང་བརྒྱད་ལྟ་བུའི་བན་ཆོས་ལ་ནང་ཚན་དུ་མ་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་བོད་པ་ཁ་ཆེ་བ་དང་། ཡེ་ཤུས་པ་སོགས་ཆོས་ལུགས་གཞན་པའི་རྗེས་འབྲངས་པ་ཡོད་དོ་གཅོད་དང་། དེ་དག་གི་ནང་གསེས་ཚན་པ་ཁག་ལ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་ཆགས་རྒྱུ་གོར་མ་ཆག དེར་རྟེན། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཐུགས་གཟབ་ཀྱིས་ཆུ་མ་ཡོང་གོང་ནས་ཆུ་རགས་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར། སླད་མར་བོད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་དོན་ལྡིང་ཆའི་ཐོག་ཆོས་ལུགས་ཁ་ལ་གཡར་ནས་ཆོས་སྡེ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་འཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་ངང་མི་ཡོང་བའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་འཚོལ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ། སྔོན་འགོག་ཆུ་རགས་མ་རྒྱབ་ཚེ་ནམ་ཞིག་གདན་ས་གྲྭ་ཚང་ཆེ་ཆུང་ནས་ཀྱང་ཐོབ་ཐང་རྩོད་སའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་ངེས་པས་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་བསམ་གཞིག་ནན་མོ་བྱ་དགོས་པའི་གནས་སུ་ལྷུང་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོའི་བཅན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་འོས་འགྲན་པའི་ཁོངས་ནས་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་ལས《ཆོས་ལུགས་དེ་ཆོས་ལུགས་ས་ལ་བསྡད་ནས། དད་པ་དེ་དད་པའི་ས་ལ་བཞག་ན། མིའི་རིགས་ལ་ལ་དཀའ་ངལ་བཟོ་ཡོང་བ་མ་རེད། ཡིན་ནའང། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིས་དད་པ་དད་པའི་ས་ན་མ་བཞག་པར་། དད་པ་ལོག་སྤྱོད་གཏོང་ནས་མིའི་རིགས་ལ་འབུར་འཇོམས་བྱས་པ་། མགོ་བསྐོར་གཏོང་བ། འཇིགས་བསྐུལ་བྱས་པ། དེ་ལ་གཞུང་གི་སྔོན་ལྐོག་གཉིས་ནས་རྒྱབ་བསྐྱོར་བྱས་པ་ཡིན་ན། འདི་ནི་བོད་མི་རིགས་རྩ་མེད་འགྲོ་བའི་དུག་རྩ་རེད་ 》ཅེས་གསུང་པ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ལ་སྨན་པའི་དུས་རབས་ཀྱིས་བཅོང་བརྡ་སྙན་མོ་ཞིག་བཏང་སོང་སྙམ་པ་བྱུང། མདོར་དོན་ཡང་སྙིང། བཅན་བྱོལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་ནས་ཆོས་ལུགས་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་རྙོག་འདོམས་སྒྲིག་ཞུ་ཕྱོགས་བཟང་ཤོས་ནི། བོད་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་བོན་དང་བན་གཉིས་ལ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་བཅས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཁོངས་སུ་བན་བོན་གཉིིས་ལ་འཐུས་མི་གཉིས་རེའི་ཐོབ་ཐང་འབུལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པར་སྙམ། དེ་དང་ལྷན་དུ་སླད་མར་ཆོས་ལུགས་གཞན་ནས་ལུགས་མཐུན་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ལོང་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་བྱ་བ་ལ་གཞུང་འབྲེལ་ཁྲིམས་ཡིག་ཐོག་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཁ་གསལ་གཏན་འབེབས་ངེས་པར་དུ་བྱ་དགོས། དཔེར་ན། ཆོས་ལུགས་བྱེ་བྲག་པ་དེ་བོད་དུ་དར་ནས་ལོ་རྒྱུས་དུས་ཡུན་ཚད་བཀག་གི་ཆ་རྐྱེན་དང། ཆོས་ལུགས་བྱེ་བྲག་པ་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་དགོན་སྡེ་དང་རྗེ་འཇུག་འབངས་མིའི་ཚད་བཀག་གི་ཆ་རྐྱེན། ཁྱབ་ཚད་བོད་ས་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ཁྱོན་ལ་ཁྱབ་མིན་གྱི་ཆ་རྐྱེན། གལ་ཏེ་ཆོས་ལུགས་ཨ་མ་ལ་འཐུས་མིའི་ཞབས་སྟེགས་ཐོབ་ཚེ་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ཚན་ཆོས་རྒྱུད་ཁག་ལ་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་འི་ཆ་རྐྱེན། དཔེར་ན་བན་དེའི་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་གི་ཐོབ་ཐང་ཕྱི་བསྡུ་བྱས་པ་ལྟ་བུ་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཆ་རྐྱེན་ཁ་གསལ་གཏན་འབེབས་གནས་དགོས་པ་བཅས་སོ། གོང་དུ་བཤད་མ་ཐག་པའི་འཆར་སྣང་དག་ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་པས་ཆ་འཇོག་བྱ་མཁན་མེད་ཚོད་ཀྱང་སོ་སོའི་བསམ་པའི་འཆར་སྒོ་ཡོངས་སུ་ཞུས་པ་ཡིན། ང་ཚོ་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ལོངས་སུ་སྤྱད་དེ་ཁ་གསང་པའི་སྒོ་ནང་དོན་ཕན་ཅན་གྱི་བསམ་འཆར་སྤེལ་ཏེ་ང་ཚོའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྐྱོན་ལྷད་སེལ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཚང་མའི་འོས་འགན་ཞིག་རེད། ལར་ནས་གུས་པར་མཚོན་ན་ཕ་རྒྱུད་ནང་ཚང་རི་བོ་དགེ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་ང་རང་ཆོས་ལ་ཞེན་ཆགས་དང་། དད་པ་དག་སྣང་དེ་ཙམ་མེད་མཁན་གྱི་མི་སྐྱ་ཕལ་པ་ཞིག་གིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་ཐད་ལ་རྨོངས་འཆར་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཞུས་པར་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་རུ་མི་འགྱུར་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་རྒྱུ་སྦྲགས། བོད་ལྗོངས་མང་གཙོའི་ལམ་བཟང་ཡག་ཐོག་ཡག་བརྩེགས་ཡོང་བའི་བཀྲིས་སྨོན་འདུན་ཞུ།།
མཁས་པས་བཤད་ན་ཅི་ཡང་བདེན།། སྙན་ངག་ཁ་ལ་ཅི་ཡང་མཛེས།། སྐྱག་པ་ཡིན་ཡང་གསེར་དུ་གཏོང་།། ཞེས་པའི་གནས་ལུགས་མཁྱེན་རྒྱུ་གལ།། རང་བཙན་ཤོར་ནས་ལོ་ངོ་ཧྲིལ་བོ་དྲུག་ཅུར་ཉེ་བའི་རིང་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་དུས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ནོར་འཆུག་བྲལ་བའི་དྲང་བདེན་གྱིས་བཀའ་སློབ་གསེར་ལས་ལྷག་པ་རབ་དང་རིམ་པ་མང་པོ་ཞིག་གནང་དང་གནང་བཞིན་པ་རེད། དེ་ལས་ལྷག་པའི་དྲང་བདེན་དང་། གཡོ་ཟོལ་བྲལ་བ་ཞིག་ཁག་ཙམ་སྣང་། ཁ་གསལ་བོ་དགོས་ན་དེ་ལས་ལྷག་ཁ་གསལ་བོ་དང་། གོ་བདེ་བོ་ཆེས་དཀོན་པོ་ཡིན། དེ་འདྲའི་གོ་བདེ་ཞིང་ཁ་གསལ་བའི་བཀའ་སློབ་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་ལྟ་བུའི་རིན་ཐང་གཞལ་མེད་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལྟར་བསྩལ་དང་སྩོལ་བཞིན་པ་དེ་དག་གི་ནང་དོན་སེམས་ངོར་སྦྱར་མཁན་ཆབ་སྲིད་པའི་ཁྲོད་ན་ཧ་ཅང་དཀོན། ད་དུང་ཡིན་ཡིག་དང་བོད་ཡིག་རྒྱ་ཡིག་སོགས་ཡིག་རིགས་བགྲང་གིས་མི་ལོངས་པར་བསྒྱུར་ཏེ་རྒན་གཞོན་དར་གསུམ་དང་། འཛམ་གླིང་གོ་ལར་ཁྱབ་ཡོད་རུང་། དོན་དངོས་རང་དོན་ལ་ཐུག་དུས། ཡོད་ཚད་དྲན་པ་བརྗེད་དེ། མི་དམངས་དཀྱུས་མར་མགོ་བསྐོར་གཏོང་བའི་འཁྲབ་སྟོན་དེ་ཅི་ཙམ་ཡག་རུང་། སྣང་བ་སྐྱིད་པོ་གཏོང་བྱེད་དང་། དུས་ཚོད་ཆོད་བྱེད་ལྟ་བུ་རེད། ངས་འདི་ནས་མཆན་བྲིས་པ་མིན། སུམ་བྷའི་བུ་རབས་ཀྱི་རྕོམ་ཡིག་ལ་རྕོད་པ་རྒྱག་འདོད་ཀྱི་བྲིས་པ་དེ་བས་མིན། རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་བཤད་པ་དེ་ཡིན།
མི་བུ་དྲང་བདེན་བསམ་ཡོད་ཞིག་གིས་དཔྱད་གཏམ་སྤུས་དག་ཞིག་སྤེལ་འདུག རྩོམ་པ་པོ་དང་དུས་བབ་གཉིས་ཀར་ཡག་བྱུང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དགོ་སྐྱོན་གནས་ལུགས་ཆ་ཚང་འཁོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་འདྲ་ཡོད་ན་བོད་སྤྱི་ལ་ཕན་ཐོགས་ལས་གནོད་པ་རྩ་ནས་མེད། ཁོམ་ལོང་བྱུང་ན་རྩོམ་ཡིག་འདི་དབྱིན་ཡིན་ནང་བསྒྱུར་ན་དེ་ལས་ཁྱབ་ཆེ་བ་ཡོང་གི་རེད། གང་ལགས་ཞུས་ན་བཅན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཤེས་ཡོན་ཅན་མང་དག་ཞིག་གིས་དབྱིན་ཡིག་རྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་དོ་སྣང་ཆེ་བ་དང་། གོ་བ་ཡག་པ་ལོན་གི་ཡོད་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་ལུང་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེད་ཚོ། ཐ་ན། སྤྱི་འཐུས་རྣམས་དང་གཞུང་ཞབས་ཚོ་ཡང་དེ་འདྲ་བའི་བོད་ཡིག་གནས་ཚད་ཞན་པ་གང་ཙམ་ཡོད་བཟོ་འདུག ང་ནི་དྲང་པོ་དང་ཁ་རུ་ཁ་གཏུགས་ཚོ་ལ་ག་དུས་ཡིན་ན་བརྒྱབ་བཅོར་ཞུ་མཁན་ཞིག་ཡིན། མི་མང་དཀྱུས་མའི་བསམ་ཚུལ་འདི་རིགས་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་མི་སྣ་དང་ཆབ་སྲིད་མི་སྣ། ལྷག་ཏུ་བླ་ཅེན་རྣམ་པའི་དྲུང་དུ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱེད་ན་བོད་མི་རིགས་འདི་ཞབས་འདེིགས་རང་ཞུ་གི་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་ཡོད། དེ་ཙམ་ཞུའོ།།
བོད་ཀྱི་དུས་བབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལགས་སུ། མཆན་འདིར་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་དང་སྒེར་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་ཕྱིགས་རིས་མེད། མཆན་སྤེལ་རོགས། མཆན་འགོད་པ་རྡོ་སེང་གིས་ཟེར་ན་ཡུལ་ལུང་སུ་ལའང་མེད་པའི་ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་བཙན་བྱོལ་བའི་ཕྱོགས་ཞེན་འདི་ཚོ་ཡག་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་པ་ཡིན་ནམ། སྐད་ཆའི་མཇུག་མེད་ཙང་མཆན་འགོད་གནང་དོན་གསལ་པོ་མ་རྟོགས། ཕྱོགས་ཞེན་མང་བ་དེ་དགེ་སྐྱོན་གྱི་བསམ་ཚུལ་དང་ཡོ་བསྲང་བའི་ཐབས་ལམ་གསུང་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་འདུག མ་གཏོགས། བཙན་བྱོལ་བོད་མིས་བཟོས་པའི་རྙོག་དྲ་རིགས་གྲངས་ན་དེ་ལས་མང་བ་གྲངས་ཡ་ཡོད་རེད། དཔེར་ན། ཆེ་ས་ནས་ཁྱེད་རང་གིས་བཤད་པ་ཆོས་ལུགས་དང་། ཆོལ་ཁ། གསར་རྙིང་དབར། ཆུང་ས་ནས་གདན་ས་གྲ་ཚང་དབར་དང་། གཞིས་ཆགས་ཕན་ཚུན་དབར། སློབ་གྲྭ་ཕན་ཚུན་དབར། ཚོགས་པ་ཕན་ཚུལ་དབར། ཆུ་སྒང་ཁ་གཏོར་སྐོར། དོལ་རྒྱལ་བསྟན་མི་བསྟན་གྱི་སྐོར། པགས་རིགས་རྒྱན་གོས་གྱོན་མ་གྱོན་གྱི་སྐོར། རྩ་དོན་ལངས་ཕྱོགས་སྐོར། བཀའ་སྤྱིའི་ཞབས་སྟིགས་ཀྱི་སྐོར་སོགས་ཧ་ཅང་མང་ངོ་། དེ་འདྲའི་རྒྱུ་རྩ་དེ་ང་ཚོ་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་གྱི་ཟུངས་ཁྲག་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་ཚོད་རེད། མགོ་བླ་མ་དང་དཔོན་པོ། མཇུག་སློབ་མ་དང་གཡོག་པོ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཕྱིགས་རིས་ཀྱི་རྩ་བ་དེ་དོར་དུ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་པ་འདྲ་འདུག ད་ངའི་བསམ་པ་ལ་བཙན་བྱོལ་ནང་ནས་འདི་འདྲིའི་དཀའ་རྙོག་རྩོད་གཞི་བཟོས་པ་དེ་དག། དེང་སངས་བོད་ནང་ཁུལ་ལ་ཁྱབ་བརྡལ་འགྲོ་བཞིན་འདི་ལ་སེམས་འཚབས་ཧ་ཅང་ཡོད། དཀའ་རྙོག་འདི་དག་བོད་ནང་ལ་ངར་ཤུགས་ཇི་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་འདུག་པས་རིམ་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་༸རྒྱལ་བ་དོན་གྱི་བདག་པོའི་མཚན་སྙན་ལའང་ནག་ཐིག་བཟོ་ཉེན་ཆེ་བ་མངོན། དེའི་ཕྱིར་ན། ཕྱོགས་རིས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་ཆེ་རིགས་ཚང་མ་རིམ་པས་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་སུ། གོང་གི་རྩོམ་ནང་གསལ་བ་བཞིན་བོད་ཀྱི་མི་ཆེན་བླ་ཆེན་ཚོས་ཞི་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་གཅིག་སྒྲིལ་ཡོང་ཐབས་གནང་ཏེ། བོད་ཕྱི་ནང་ཡོངས་ལ་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་ལེགས་བཅོས་བརྒྱུད་སྐུལ་ཐེབ་དགོས་པ་ལས། ང་ཚོ་མི་ཆུང་ཚོས་འདི་ལྟར་སྟོང་བཤད་དང་འཁང་ར་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་ཕན་པ་མེད་པར་སེམས།
སྤྱི་ཡོངས་མི་རིགས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ངོས་ནས་བཤད་ན་དབྱད་རྩོམ་འདི་ཧ་ཅིང་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག་ལ་བསམ་ཚུལ་རྣམས་ཡང་ཡག་པོ་འདུག་འོན་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ནས་བཤད་ན་ལག་ལེན་དང་དངོས་ཡོད་ཡ་མ་ཟུང་རེད་ལ་དུས་ནམ་ཡང་ཡོང་མི་སྲིད་པ་རང་རེད་།
ད་དུང་ཁམས་ཕྲུག་གིས་སྟོང་གཏམ་ཤ་སྟག་བཤད་ནས་དུས་འདའ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཁོང་ཉིད་ཀྱི་གཤེས་སུ་གྲུབ་ཡོད་པས་སྙིང་རྗེས་ཀྱི་ཡུལ་རང་རེད་འདུག།་་་་་དེ་ལས་་ང་ཚོས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་དངོས་ཡོད་རང་ལ་འབད་བརྩོན་བྱ་དགོས་།་
དཔལ་རྒྱ་བ་ཇོ་ནང་པས་ངེས་པར་དུ་མུ་མཐུད་ནས་རང་ཉིད་ལ་ཐོབ་འོས་པ་དེ་ལེན་དགོས་ལ་ང་ཚོ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དུས་རྟག་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཇི་ནུས་བྱ་རྒྱུ་ནི་གནད་དུ་སྨུན་པའི་གནས་ཁོ་ནའོ
སྤྱིར་མི་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་ཆོལ་ཁ་དང་རིགས་རུས་དབྱེ་ནས་རྙོག་དྲ་མང་པོ་ཡོང་གི་ཡོད་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བོད་པ་ཚོར་མཚོན་ན་། ཆོལ་ཁའི་ཕྱོགས་ཞེན། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཞེན། གསར་རྙིང་གི་ཕྱོགས་ཞེན། འདི་གསུམ་ནི་ཆེ་ཆེ་བའི་ཕྱོགས་ཞེན་རེད། འདི་གསུམ་གྱི་སྒང་ལ་ཡང་དབུ་མ་དང་རང་བཙན་གྱི་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་ཞེན།
བཙན་པོའི་སྙིང་སྟོབས་ལགས། ཆོས་ལུགས་ཕྱིགས་རིས་ཀྱི་དབང་གིས་བསམ་ཚུལ་འདི་དག་དངོན་འགྱུར་ཡོང་རྒྱུ་ཁག་པོ་མིན་འགྲོ་ཟེར་ནས་བསྡད་ན་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ནམ་ཡང་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་གི་མ་རེད་དྲན་གྱི་འདུག གོང་གི་བསམ་འཆར་ནང་གསལ་བ་ལྟར་གནས་དུས་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་གཞུང་སྒེར་གནད་ཡོད་མི་སུ་རུང་ནས་བོད་སྤྱི་བའི་བདེ་དོན་ལ་འགན་ཁུར་ཏེ། བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་ཁག་ལ་ཆེད་བཅར་གྱིས་ཆོས་ལུགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་བདེ་རྩ་ལ་ཐུགས་དགོངས་སྐྱབས་འཇུག་ཞུ་རྒྱུ་ལས་ཐབས་མེད། ང་ཚོའི་དམངས་གཙོ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་འགྲོ་དགོས་ན་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་ལས་འགོ་རྩམ་དགོས་པ་ལས། ངས་མི་འཇོན་ཁོས་མི་འཇོན་བསམ་ནས་བསྡད་ན་རང་ངོས་ནས་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་ཇི་ལྟར་ཡོང་། དེ་ངོ་མ་ཁག་པོ་རེད།
“བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་དང་། གཡུང་དྲུང་བོན་ཞེས་པ་དེ་ལེགས་བཅོས་སུ། (བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་གཡུང་དྲུང་བོན་དང། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཆོས་རྒྱུད་ཁག་བཞི་)བཅས་ཟེར་ན་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་བའི་དྲང་བདེན་གནས་པ་འཛམ་གླིང་མཁས་པའི་མིག་སྔར་འཇོག་ཆོག”ཟེར་བ་དེ་ལ་མི་བདེན་རྒྱུ་མིན་འདུག གཏན་གཏན་ཆོས་ལུགས་ཆོས་རྒྱུད་ཀྱི་མིང་ནས་དེ་སྔ་ང་ཚོའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ནང་སྐྱོན་ལྷད་གང་ཙམ་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་གནང་འདུག ད་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏོང་རན་འདུག མ་གཏོགས། ཇོ་ནང་དང་དོལ་རྒྱལ་སོགས་ནས་དཀའ་རྙོག་རིམ་པས་དོན་གྱིན་ཡོད་པ་ང་ཚང་མང་ཤེས་གསལ་རེད། ཆོས་རྒྱུད་ཁག་གི་བླ་ཆེན་རྣམ་པས་དཀའ་རྙོག་འདི་དག་གཙང་མ་བཟོ་བ་ལ་ནུས་སྟོབས་འདོད་ཐུབ་ཀྱེད་རེད་ལ་འདོན་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབ་པ་མ་ཟད་། ད་ལྟ་ཕྱིས་དྲག་མེད་ན་སྔ་རྩ་བ་ནས་དྲག་མིན་འདུན་བསམ་པ་བྱུང་། ཆོས་ལུགས་ཕྱིགས་རིས་ཀྱི་དབང་གིས་བསམ་ཚུལ་འདི་དག་དངོན་འགྱུར་ཡོང་རྒྱུ་ཁག་པོ་མིན་འགྲོ
བོད་སྤྱི་ལ་ཕན་པའི་དགོངས་ཚུལ་དྲང་ཚུགས་ལྡན་པ་ཞིག་འདུག གོང་གི་རྩམ་ཆོས་འདི་ལ་ཡང་ཡང་ལྟས་དུས་དོན་ལྡན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཁ་ཤས་ལྷག་ཏུ་མངོན་པ་ནི། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཕ་ཤུལ་རིག་གནས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལྷག་ཏུ་མངོན་པ་དང་། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་གཉིས་ནི་བོན་ཆོས་བན་ཆོས་བཅས་ཚོས་ལུགས་ཆེན་མོ་གཉིས་སུ་འདུས་པ། བཙན་བྱོན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་དུ་ཆོས་ལུགས་འཐུས་མིའི་ཐད་བསྐྱར་ཞིབ་བྱ་ཚུལ་སྟོན་པ། བོད་ལ་དགོས་མེད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རྙོག་ཟིང་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་སྟོན་པ། ཆོས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལམ་སོ་སོར་སྟོན་པ། ཆོས་ལུགས་རྩོད་རྙོག་ཞི་སྟེ་བོད་རིགས་མི་མང་མཐུན་སྒྲིལ་རྩ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་རྒྱུའི་ཐབས་བྱུས་མངོན་པ་སོགས་བོད་མི་དཀྱུས་མ་ཞིག་ལ་འདི་ལྟའི་བློ་རྒྱ་ཆེ་བར་ཡི་རང་ཞུ། བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཚང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་པའི་དཔྱད་རྩོམ་འདི་རིགས་བརྒྱུད་སྤེལ་གནང་བར་སྙིང་ནས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་ཆབས་གཅིག་རྩོམ་པ་པོ་སུམ་བྷའི་བུ་རབས་ལ་ལྷག་པར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་བ་ཡིན།
སུམ་བྷའི་བུ་རབས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་གནད་དོན་གསམ་གསལ་ཁག་ནི་དུས་ལ་བབས་པའི་དྲང་གཏམ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་སོང་ན་དགའ་བསུ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད།
‘ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞིའི་བསྟན་བདག་བླ་ཆེན་རྣམ་པའི་དབར་ལ་གཞི་མཐུན་གྲོས་གཞི་གྲོས་མཆོད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཆོས་ལུགས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་རྒྱུའི་འབད་པ་ཅིས་ཀྱང་བསྐྱང་དགོས།’
‘ད་ལྟའི་སྐབས་འདིར་གོང་ཞུས་ལྟར་སྐྱེས་ཆེན་བསྟན་བདག་རྣམ་པའི་མཛད་འཕྲིན་རླབས་ཆེན་འོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཁང་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ལ་ལུག་མཐུན་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏོང་སྟེ། ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞི་ཀའི་སྤྱི་འཐུས་ས་མིག་ཕྱིར་བསྡུ་བྱ་ནས་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་ཡི་སྤྱི་འཐུས་ལྟར། བན་དེའི་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་ལའང་འཐུས་མི་གཉིས་ཀྱི་ཞབས་སྟེགས་འབུལ་རྒྱུ་དང་། ཡང་ན། མང་མོས་དང་སྤྱི་མོས་ཀྱི་ལམ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཆོས་ལུགས་སྐུ་ཚབ་དགོས་པ་མ་གཟིགས་ན་དེ་ལུག་ཀྱིས་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་བཅས་འོས་ཤིང་མཚམས་པའི་གདམ་ཀ་འདི་གཉིས་མཐོང་།’
‘བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་ནས་ཆོས་ལུགས་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་རྙོག་འདོམས་སྒྲིག་ཞུ་ཕྱོགས་བཟང་ཤོས་ནི། བོད་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་བོན་དང་བན་གཉིས་ལ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་བཅས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཁོངས་སུ་བན་བོན་གཉིིས་ལ་འཐུས་མི་གཉིས་རེའི་ཐོབ་ཐང་འབུལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པར་སྙམ། དེ་དང་ལྷན་དུ་སླད་མར་ཆོས་ལུགས་གཞན་ནས་ལུགས་མཐུན་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ལོང་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་བྱ་བ་ལ་གཞུང་འབྲེལ་ཁྲིམས་ཡིག་ཐོག་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཁ་གསལ་གཏན་འབེབས་ངེས་པར་དུ་བྱ་དགོས།’
མདོར་ན། ངས་དུས་བབ་ཚང་བརྒྱུས་ཐལ་སྙིང་ཁར་བྱར་ཏེ་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བཞིའི་བསྟན་བདག་བླ་ཆེན་རྣམ་པས་གང་མགྱོགས་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་དེ་འགྲེལ་གྱི་འགྲོ་གླེང་བྱེད་རན་འདུག་ན། དེ་ལྟར་གནང་བ་མཁྱེན། མཁྱེན་ཞེས་གསོལ་འདེབས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ད་ཡོད་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པས་ཀྱང་ཐུགས་བཞེས་གནང་གལ་ཆེ་ཞེས་རེ་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
ཡག་པོ་ཞེ་དྲག་བྲིས་གནང་འདུག སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན། ཐབས་དང་བྱུང། བསམ་ཚུལ་མགོ་རྔ་ཚང་པ་ཞིག་བྲིས་འདུག ཐུགས་རྗེ་ཆེ།