རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་མ་བརྗེད།

ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ནས་ཉིན་གྲངས་ ༡༢ རིང་ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕ་རེ་སི་ནས་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་འཚོགས་འཆར་ཡོད་པའི་སྟེང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་གླེང་སློང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་སོང་།

དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༡༡།༣༠ སྟེང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་ཚོགས་ཁང་ནང་དུ་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་བདེ་སྐྱིད་ཆོས་དབྱངས་མཆོག ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་རྣམ་གཉིས། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཐུབ་བསྟན་བསམ་འཕེལ་ལགས་བཅས་ལྷན་འཛོམས་ཐོག ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕ་རེ་སི་ནས་ཚོགས་ལ་ཉེས་པའི་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས་ (COP21) སྟེང་ཆེད་ཕེབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་ངེས་པར་དུ་གླེང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གྱི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་སོང་།

གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བརྙན་འཕྲིན་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་བསྩལ་བའི་བཀའ་སློབ་བརྙན་ཐུང་སྐར་མ་ ༧།༤༣ ཅན་ཞིག་བསྟན་པའི་ནང་ཁོང་གིས། གལ་ཏེ་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་ཀྱི་དྲོད་ཚད་སོགས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཏེ་ང་ཚོ་གནས་མ་ཐུབ་པ་ཆགས་ན། གོ་ལ་གཞན་ཞིག་ལ་སྤོ་ས་མེད་སྟབས། ང་ཚོ་འཚོ་སྡོད་བྱེད་སའི་གོ་ལ་འདི་གཅིག་པུ་ཡིན་སྟབས། གོ་ལ་འདིའི་ཚ་དྲོད་འཕར་བར་གདོང་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ལས་དོན་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས། དེར་བརྟེན། མཁས་པ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཁང་དུ་འབོད་པའི་བོད་ནི་ས་བབ་ཧ་ཅང་མཐོ་ཞིང་མཁའ་རླངས་ལ་རླན་གཤེར་ཉུང་པས། ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཆག་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་རང་འབྱུང་གི་ནུས་པས་སླར་གསོ་ཡོང་རྒྱུར་དུས་ཚོད་མང་བ་འགོར་རྒྱུ་དེ། རྒྱ་གར་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཞིབ་མཁས་དབང་ཚོས་དེ་ལྟར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་འདུག རྒྱ་རིགས་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཞིབ་པ་ཁག་གཅིག་གིས་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་དེ་འཛམ་གླིང་ལྷོ་སྣེ་དང་གཅིག་མཚུངས་བོད་ལའང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། བོད་ལ་འཛམ་གླིང་སྣེ་མོ་གསུམ་པར་འབོད་བཞིན་ཡོད། གནས་ཚུལ་དེ་དག་ཆབ་སྲིད་བསྒྲགས་གཏམ་མིན་པར་མཁས་པ་དང་ཚན་རིག་པ་སོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ཞིག་རེད། གནད་དོན་འདི་བོད་མི་ཙམ་མིན་པར་རྒྱ་ནག་ཚུད་པའི་འཛམ་གླིང་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་ལྷག་གི་འཚོ་གནས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ། དེ་བཞིན། ཧི་མཱ་ལ་ཡི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་ཆགས་པའི་པ་ཀི་སི་ཐན་དང་བྷང་ལ་དྷེ་ཤེ རྒྱ་གར་སོགས་ཀྱང་ཚུད་ཡོད། པ་ཀི་སི་ཐན་བར་རྒྱུག་བཞིན་པའི་རྒྱུག་ཆུ་ཆེ་ཁག་གི་ཆུ་མགོ་བོད་ལ་ཡོད་པ་དང་། རྒྱུག་ཆུ་དེ་དག་ལ་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ཙམ་གྱི་འཚོ་བརྟེན་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད། དེ་བཞིན། བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱིན་ན་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་མཁས་པ་ཁག་གཅིག་གིས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། གནད་དོན་འདི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་ཆབ་སྲིད་དང་ཆོས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་མིན་པར་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་དུས་རབས་ ༢༠ ནང་མི་རྣམས་ཕལ་ཆེར་རྫོགས་འགྲོ་ཡི་ཡོད། ད་ཆ་དུས་རབས་ ༢༡ བསླེབས་ཡོད་པ་དང་། གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་བོད་གཙོས་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་ཆེད་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་འབད་བརྩོན་མང་ཙམ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག ཅེས་གསུངས་སོང་།

བཀའ་བློན་བདེ་སྐྱིད་ཆོས་དབྱངས་མཆོག་གིས་གསུངས་དོན། ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣༠ ནས་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༡ བར་དུ་ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕ་རེ་སི་ནས་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས་བསྐོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ཉེ་བའི་ལོ་ ༥ ནང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པ་ལོ་རྟག་པར་ཚོགས་འདུ་དེར་ཉམས་བཞུགས་གནང་གི་ཡོད་ཀྱང་། ད་རེས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རྩི་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་གོ་སྐབས་འདི་བཟུང་ནས་ཟླ་བ་གཅིག་ལྷག་རིང་ལ་ཚོགས་འདུ་འདིར་དམིགས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནད་དོན་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ཡིན། ད་རེབ་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ (COP21) ཞེས་པ་དེ་དོན་ཚན་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་ང་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ༡༽ བོད་མཐོ་སྒང་གི་གནམ་གཤིས་དྲོད་ཚད་འཕར་བའི་གནས་སྟངས། ༢༽ འཁྱག་རོམ་ཞུ་བའི་གནས་སྟངས།  ༣༽ གཏན་འཇགས་འཁྱག་རིམ་གྱི་གནས་བབ་ཞན་དུ་འགྲོ་བ། ང་ཚོས་དེ་རེས་ལས་འགར་སྤེལ་བའི་བརྒྱུད་ལམ་གཙོ་བོ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། ལས་འགུལ་ནང་མི་མང་པོ་འཛུལ་བཞུགས་བྱ་རྒྱུའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།

སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས། ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕ་རེ་སི་ནས་ཁོར་ཡུག་དང་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཐོག་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་གལ་ཆེན་ (COP21) ཞེས་པ་བསྐོང་གནང་གི་རེད། དེའི་ནང་ལ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་ནས་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ང་ཚོའི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པ་དང་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཕེབས་ཏེ། ཉི་མ་གཅིག་ལ་མཁས་དབང་དེ་འདྲ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་བོད་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་གོ་རྟོགས་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་རེད། བོད་དུ་ཡོད་པའི་འཁྱག་པར་རྒྱ་རིགས་ཁོར་ཡུག་མཁས་དབང་ཚོས་ཉམས་ཞིབ་གནང་པའི་སྡོམ་བརྒྱབ་སྟེ། འདས་པའི་ལོ་ ༥༠ ནང་ལ་བོད་ལ་ཡོད་པའི་འཁྱག་པ་བརྒྱ་ཆའི་ ༥༠ ཞུ་ཚར་ཡོད་ཅིང་དེ་བཞིན་ ༢༠༥༠ བར་དུ་ཞུ་ཚར་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་འདུག དེ་ལྟར་བྱུང་ན་འཛམ་གླིང་ནང་ལ་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲགས་ཡོང་གི་རེད་ཅེས་ནས་ཁོར་ཡུག་མཁས་དབང་ཚོས་བགྲོ་སློང་མིན་པའི་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་བརྟེན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ནས་དེ་བཞིན་གཟིགས་དགོས་ ཀྱི་འདུག དེ་བཞིན་བོད་ནང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ག་རེ་བྱ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ནས་འབོད་སྐུར་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།

ཡིག་ཐོག་གི་གསལ་བསྒྲགས་ནང་བཀོད་དོན། མཐོ་སྒང་བོད་ནི་འཛམ་གླིང་ནང་འཁྱགས་རོམ་གྲངས་ ༤༦༠༠༠ ལྷག་ཡོད་སྟབས་འཁྱགས་རོམ་མང་ཤོས་གསུམ་པར་གྲགས་ཤིང་། འཛམ་གླིང་ནང་འཐུང་ཆུའི་ཆུ་མཛོད་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པ་མ་ཟད། གཏན་འཇགས་འཁྱགས་རོམ་དང་འཁྱགས་རོམ་གྲངས་ཚད་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེ་བས་ཨེ་ཤ་ཡའི་གླིང་ཆེན་གྱི་རྒྱུག་ཆུ་ཆེ་ཤོས་དྲུག་གི་ཆུ་སྒོ་ཆགས་ཏེ། འཛམ་གླིང་མི་འབོར་གསུམ་ཆ་གཅིག་གི་འཚོ་རྟན་དུ་གྱུར་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེང་སྐབས་བོད་ནང་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཆགས་ཡོད། ཉེ་ལམ་བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་དྲོད་ཚད་འཕར་བ་དེ་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ནས་རོབ་རྩིས་བྱས་ན་ལོ་བཅུ་རེའི་མཚམས་སུ་དྲོད་ཚད་ 0.3 རྒྱས་བཞིན་ཡོད་སྟབས། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༥༠ ནང་བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་དྲོད་ཚད་ 1.3 degrees Celsius ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། དེ་ནི་གོ་ལ་སྤྱིའི་གནམ་གཤིས་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་གྲངས་ཚད་དང་བསྡུར་ན་ལྡབ་གསུམ་གྱི་ཆེ་བ་ཡོད།

གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱིན་པ་དེས་མཐོ་སྒང་བོད་ཀྱི་འཁྱགས་རོམ་མྱུར་ཚད་ཆེན་པོའི་ཐོག་བྲི་བ་དང་། གཏན་འཇགས་འཁྱགས་རོམ་ཉམས་ཆག་ཤུགས་ཆེན་འགྲོ་བཞིན་པ། དེ་བཞིན། རྩྭ་ཐང་རྣམས་རིམ་བཞིན་བྱེ་སར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་ ༥༠ རིང་བོད་ཀྱི་འཁྱགས་རོམ་བརྒྱ་ཆ་ ༨༢ ཉུང་དུ་སོང་བ་མ་ཟད། ༢༠༥༠ ལོར་བོད་ཀྱི་འཁྱགས་རོམ་ད་ཡོད་ལས་གསུམ་ཆ་གཉིས་ཉུང་དུ་སོང་ནས་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་སྲིད། གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་ལ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བའི་གཏན་འཇགས་འཁྱགས་རོམ་གྱི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཅན་དུ་གྱུར་ཡོད། བོད་མཐོ་སྒང་ལ་མཚོན་ན་གཏན་འཇགས་འཁྱགས་རོམ་གྱི་ནག་རྫས་སམ་ carbon ཀར་བོན་ཚད་གཞི་ཊོན་ས་ཡ་ ༡༢༣༠༠ ཉར་ཚགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གཏན་འཇགས་འཁྱགས་རོམ་དེ་རིགས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་བཅུ་འདས་པའི་ལོ་བཅུའི་ནང་ཉམས་ཆག་ཕྱིན་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྩ་ཐང་རྣམས་མྱུར་ཚད་ཧ་ཅང་ཆེན་པོས་བྱེ་སར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྙན་ཐོ་ལྟར་ན། བོད་ཀྱི་རྩ་ཐང་ས་ཁྱོན་ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་མ་ ༢༣༣༠ ལོ་རེ་བཞིན་བྱེ་སར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད།

ཐེངས་འདིར་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཁོར་ཡུག་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་གྲོས་མཐུན་གསར་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་ཐོག་ནས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཐུབ་དགོས། གྲོས་མཐུན་དེ་དག་ལ་སྲིད་གཞུང་ཚང་མས་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་དང་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས། ཕ་རེ་སིར་ལྷན་ཚོགས་ནང་ཆེད་ཕེབས་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པས་བོད་མཐོ་སྒང་དེ་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་ཡག་པོ་ཡོང་བར་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཐོག ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོར་བཞག་ནས་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་གྲོས་ཆོད་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་འཇོག་ཐབས་གནང་དགོས། ཞེས་སོགས་འཁོད་འདུག

གསར་འགོད་པ། འཇིགས་མེད་རྒྱ་མཚོ།