ཀླུ་གར་བྱམས: དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་བཙོན་པ།

མཁས་དབང་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུས། སྒྱུར་པ་པོ་བྱམས་བཟང་།

Photo: Human Rights Watch. 1998

བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་པ་ཁག་ཅིག་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མི་ཨ་ཚོགས་ཀླུ་གར་བྱམས་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྲིད་ཇུས་སུ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པའི་ཆ་ནས་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་ཡོད། ཡིག་ངག་གཉིས་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཐ་ན་བརྙན་འཕྲིན་གྱི་ལམ་ནས་ཀྱང་ཁོང་ལ་ཕར་རྒོལ་བྱེད་ཅིང་། དེ་དག་གི་ཁྲོད། སྐྱོན་རྗོད་པ་གཅིག་ནི་མིག་ཆུ་གཏོང་བཞིན་འབར་ཞིང་། ཟློས་གར་ལྟར་བཤུམ་བཞིན་དུ་ཉེས་འཛུགས་བྱེད་ཀྱི་འདུག

ཀླུ་གར་བྱམས་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་བཙུགས་པའི་ནག་ཉེས་གཅིག་ནི། ཁོང་གིས་ཐེངས་ཤིག་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ “བླ་རྒན་” ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་རེད། དེ་རང་སྟེ། འདི་ནི་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཞུ་འབོད་ཞུ་ལམ་ཞིག་མ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་གུས་ཞབས་ཤིག་མིན་པའང་གསལ་ཐང་རེད། འོན་ཏེ་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གླེང་ན། དེ་ནི་རྒོལ་བའི་གཏམ་ཞིག་ལ་ནམ་ཞར་ཡང་མི་འགྲོ། གཞན་ཞིག་གིས་འདི་ལྟར། ཀླུ་གར་བྱམས་ཀྱིས་ ‘བླ་རྒན’ ནམ་ ‘བླ་མ་ལོ་རྒན’ ཞེས་བོས་པ་ནི་སྟབས་བདེ་འམ་ནང་ལུགས་སུ་བྱས་པའི་བརྩེ་གདུང་མངོན་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་ཆོག་སྟེ། དབྱིན་ཇི་པས་(སྔ་མོའི་) ཕན་ཚུན་ “བུ་རྒན” (old boy) ནམ་ “བྱིས་རྒན” (old chap)འབོད་རེས་བྱེད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད། ཡིན་དང་ཡིན། བོད་མི་རྒན་རབས་ཚོས་ཀླུ་གར་བྱམས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་མི་འཚམས་པར་མདུན་ཐོན་ཐལ་དྲགས་པ་(ནང་ཚགས་ཚ་དྲགས་པ་) རེད་ཅེས་བརྗོད་རུང་བ་ཡིན། གཅིག་བྱས་ན་ཁོ་བ་ཚོར་དམིགས་འབེན་གཅིག་ཡོད་སྲིད་འགྲོ།

ཡིན་ན་ཡང་། ང་ཚོས་བསམ་ཤེས་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ཀླུ་གར་བྱམས་ནི་ཞེས་ས་ཁེངས་པའི་གནའ་བོའི་ལྷ་སའི་འཇིག་རྟེན་ནམ། ཡང་ན་གང་དུ་ཕྲུ་གུ་རྣམས་ལ་བྱིས་དུས་ནས་བཟུང་༸གོང་ས་ཆེན་པོར་བསྟོད་དབྱངས་གྱེར་རྒྱུ་སློབ་ཅིང་རང་དམའི་བསམ་སྤྱོད་རིག་གཞུང་ཅན་གྱི་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་འཇིག་རྟེན་ནས་ཐོན་ཡོང་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པ་དེ་རེད། ཁོང་ནི་ཆབ་ཆ་ཡི་འབྲོག་པའི་ཕྲུ་གུ་ཞིག་རེད། འབའ་འབའ་ལུག་དང་ལུ་གུ་ལ་རྩེད་མོ་རྩེ་བཞིན། ཕལ་ཆེར་ཁོ་རང་གི་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭ་ནས་མགོ་ཁྲིད་མོའོ་ལ་སྟོད་གླུ་གཏོང་བཞིན་ཡོང་ཡོད།

ང་ཚོའི་ལྟ་སྟངས་དམའ་མི་རུང་བ་ཞིག་ལ། ཀླུ་གར་བྱམས་ཕྱི་ལུགས་ ༡༩༩༡ ལོར་ཐེངས་དང་པོར་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་དུ་བསླེབས་ནས་ཕྱིར་ཕ་ཡུལ་ཨ་མདོ་ལ་ལོག་དུས། ཁོང་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༼ངོས་ཀྱི་ཡུལ་དང་ངོས་ཀྱི་མི་མང་༽དེབ་གྲངས་མང་པོ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ ༡༩༨༩ ལོར་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་པའི་བརྙན་འཕྲིན་འཁོར་ཐག་གཅིག ༼རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་༽དེབ་གྲངས་དྲུག་ཅུས་ཐེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་་གི་ཡིག་ཆ་མང་པོ་བསྣམས་ནས་སོང་པ་དེ་རེད།

དེ་ནི་བྱ་བ་ཉེན་ཚབས་ཅན་ཞིག་རེད། ཀླུ་གར་གྱིས་འགྲེལ་དོན། “ངས་དེབ་དང་བརྙན་ཐག་དེ་ཚོ་ཁུར་པ་ཡིན། གང་ལ་ཟེར་ན། མི་མང་ཡོངས་དང་ལྷག་པར་དུ་བགྲེས་སོང་རྣམས་༸གོང་ས་མཆོག་མཇལ་འདོད་ཆེན་པོ་ཡོད་རེད། ཁོང་ཚོས་༸བོད་ནང་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་དང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོང་བར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཀྱི་ཡོད། བརྙན་ཐག་དང་དེབ་དེ་ཚོས་ཁོང་ཚོར་དགའ་སྤྲོ་སྦྱིན་རྒྱུ་ཡིན་པ་ངས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། བོད་མི་རྣམས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་དེ་ཚོར་རྒྱུས་མངའ་མེད་པར་བརྟེན། ངའི་སེམས་ལ། གལ་སྲིད་ངས་དེབ་དེ་ཚོ་དགྲམ་ཐུབ་ན་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་གི་རེད་སྙམ་སོང” ཞེས་བརྗོད། གཅིག་ཏུ་ན་ཀླུ་མཁར་ལ་སྐྱོན་རྗོད་པ་དག་གིས་རང་རང་སོ་སོར་དྲི་བ་འདི་འདོན་འོས་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཆེད་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་ཉེན་ཁ་དང་དུ་བླངས་མྱོང་ངམ།

ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལོ་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་འཛིན་བཟུང་ལ་ཐེབས་ཤིང་། དོན་རྐྱེན་འདི་དག་དང་སྲིད་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་གཞན་དག་བགྲངས་ཏེ། ཧཱེ་ཞཱི་ (heixi) མི་མང་འབྲིང་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཁོང་ལ་སོ་ཉུལ་བའི་ནག་ཉེས་འོག་ལོ་བརྒྱད་དང་། གསར་བརྗེ་ངོ་ལོག་ཚོ་ཁག་གི་རྩ་འཛུགས་དང་སྣེ་འཁྲིད་པའི་ནག་ཉེས་བཙུགས་ཏེ་ལོ་བཅུ་ལྷག་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་རེད། ཀླུ་མཁར་བྱམས་དང་ཁོང་གི་གྲོགས་པོ་ཚེ་མགོན་རྒྱལ། གནམ་ལོ་ཡག་བཅས་ཀྱི་བཅད་ཁྲ་ཡོངས་རྫོགས་ནི་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་བོད་རང་བཙན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་བསྒྲུབས་པ་དེ་ཡིས་རེད། ཞིབ་ཕྲ་༼འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་རྟོག་ཚོགས་པ༽འི་སྙན་ཐོའི་ནང་གསལ་ཏེ། གཤམ་དུ་འབྲེལ་ཐག་ལ་སྦྲེལ་ཡོད། Human Right Watch report

བཙན་བྱོལ་བ་ཉུང་ཤས་ཤིག་སྟེ། ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཀྱིས་གཡག་ཅིག་བརྐུས་པར་བརྟེན་བཙོན་དུ་བཙུད་པ་རེད་ཅེས་འཆལ་གཏམ་སྤེལ་མཁན་དེ་དག་ལ་སྟོན་རིགས་པའམ་དགོས་པ་ནི། གངས་ཅན་དཀྱིལ་གཤོང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་བརྟེན་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་དམངས་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་ (TCHRD)གིས་ ༡༩༩༧ ལོའི་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་དུ་དཔར་བསྐྲུན་ཡིག་སྣོད་ནང་༼སོ་ཉུལ་ལ་བསྙད་དེ་ལོ་བཅུ་བདུན་གྱི་ཁྲིམས་ཆད་བཅད།༽ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དེ་རེད། དེའི་ནང་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ “རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ” དང་ཕྱི་ཕྱོགས་ (ཕལ་ཆེར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ངེས་གཏན་རེད།) ཀྱི་གསང་ཉུལ་རྩ་འཛུགས་ཚོགས་པའི་གསང་ཉུལ་བ་བྱས་ནས་ཁྲིམས་ཆད་བཅད་ཅེས་གསལ་པོ་བཀོད་འདུག

ཁྲི་མུན་དུ་རྒྱུན་ཆད་དང་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་དྲི་བརྩད་དང་། གཉིད་བཅག་ཟས་བཅད། ན་ཟུག་སློང་བའི་ལག་ལྕགས་དང་རྐང་ལྕགས་བསྒྲོགས་ཤིང་། མཚམས་ཚུགས་མེད་པའི་གཅར་རྡུང་མྱངས་ཡོད། ཁོང་ན་རེ། “ལྕགས་དབྱུག་སྤྱད་པ་སོགས། ང་ལ་ཐབས་རྩལ་འདྲ་མིན་གྱི་ལམ་ནས་གཅར་རྡུང་དང་མནར་གཅོད་བཏང་པས་ངའི་གཟུགས་པོ་ཧ་ཅང་སྐྲངས་ཏེ། ངས་ལུས་ལ་དོར་མ་གྱོན་དུས་ནང་དུ་མ་ཤོང་ནས་རལ་བར་གྱུར་ཀྱང་ཁོང་ཚོས་གསར་པ་སྤྲད་མ་བྱུང་” ཟེར། རིང་པོ་མ་ཐོགས་པར་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཚབས་ཆེའི་ནད་གཞི་ཡིས་ཟིན་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཀྱང་མྱུར་བར་མར་ཆག གྲོད་པ་ཟུག་རྔུ་ལྡང་བའི་ངང་སྐྲངས་ཤིང་སྦོས་པ་དང་། གློ་བའི་ནད་གཞི་ཚབས་ཆེར་ལངས་ཏེ། ཁྲི་མུན་དུ་བགྲང་བྱ་བཞི་འཁོར་དུས་ཁོ་རང་འཆི་ངེས་སུ་གསལ་ཁ་ཆོད། དཔོན་གཞུང་སྨན་ཁང་གིས་མཐོ་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཁོང་ཚོའི་ཕན་ནུས་དང་སྐྱོབ་ཐབས་ལས་འདས་ཏེ་དྲག་བསྐྱེད་ཡོང་རེ་མི་འདུག་ཅེས་བསྙད།

བཀག་ཉར་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་མགོ་གཙོ་བས་གལ་སྲིད་ཀླུ་མཁར་བྱམས་བཙོན་ཁང་དུ་གྲོངས་ན་འགན་ལེན་མི་བྱེད་ཅིང་། གལ་སྲིད་ཁོང་གི་ཁྱིམ་ཚང་གིས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་འགྲོ་སོང་ཡོངས་རྫོགས་གཏོང་ན་གློད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས། དབུགས་སུབ་གཏོང་པའི་སྲིད་གཞུང་གི་རྩོད་གླེང་མང་པོ་བརྒྱུད་རྗེས། སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཁས་ལེན་འོག་ནས་ཀློད་གྲོལ་བཏང་། ཀླུ་གར་བྱམས་ཁྲི་མུན་དུ་ལོ་བཞིར་བཅུག་ཅིང་ཐ་མར་ཀློད་དུས་ཁོང་རང་གཞན་གྱི་རམ་འདེགས་ལ་མ་བརྟེན་པར་གོམ་པ་སྤོ་ནུས་ཧ་ཅང་བྲལ་ཤིང་། ལངས་ཀྱང་མི་ཐུབ། ཁོང་གི་ལྗིད་ཚད་ནི་ཀེ་ལོ་གྷི་རམ་ ༣༧ (81 lbs) རེད། འདི་ནི་གང་ལྟར་བྱས་ཀྱང་ཧའོ་ལའོ་ཁའོ་སུ་ཊི་ (Holocaust ནཱ་ཟི་འཇར་མན་གྱིས་ཇེའུ་མི་རིགས་ས་ཡ་དྲུག་དམར་བསད་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་ལ་གོ) ཤུལ་གསོན་རྣམས་དང་བསྡུར་ན་དགའ་རབ་འདུག་སྟེ། ཁོང་བ་ཚོའི་ཆ་སྙོམས་ལྗིད་ཚད་60 lbs རེད། ཨ་རིའི་ “བྷཱ་ཊན” (Bataan) གྱི་ “འཆི་བའི་གོམ་བགྲོད” དང་། ཉི་ཧོང་གི་དམར་སྒར་གྱི་ “ཀེང་རུས་ཀྱི་གོམ་བགྲོད” ཟེར་བའི་བཙོན་པ་རྣམས་ཆ་སྙོམས་ལྕི་ཚད་ 90 lbs ཡིན་པར་བཤད།

གོང་གི་པར་འདི་ནི་ཟླ་བ་ཁ་ཤས་ཀྱི་རྗེས་ཏེ། ཁོང་གི་ལྗིད་ཚད་ཅུང་ཟད་འཕར་བའི་སྐབས་སུ་བསྒྲོན་པ་རེད། ཆེ་གེ་མོ་གཅིག་གིས་དེ་ངོ་དེབ་སྟེང་བཞག་པ་ན་དབང་རྟུལ་ཞིག་གིས་མཆན་བུ་བཏབ་དོན། པར་འདི་རྫུན་མ་ཞིག་རེད། གང་ལ་ཟེར་ན། མགྲིན་པ་དང་ངོ་གདོང་གཉིས་ལུས་གཞུང་ལས་ནག་པ་འདུག་ཟེར། ངས་དེ་ལ་འདི་ལྟར། མགྲིན་པ་དང་གདོང་ཁོག་གཞུང་ལས་ནག་པའི་པར་དེའི་རིགས་གང་དུ་དོ་སྣང་ལ་ཆུད་པ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཉིན་རྒྱུན་ཉི་མ་ལ་གཏོད་ཚད་མང་པས་དེ་ལྟར་གྱུར་ལ་ཁོག་གཞུང་ནི་རྒྱུན་ཏུ་སྟོད་གོས་སམ་ནང་འཇམ་གྱིས་གཡོགས་ནས་འཇོག་པས་རེད་ཅེས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན། ཡང་གཞན་ཞིག་གིས་མཆན་དུ། ཀླུ་མཁར་བྱམས་བཙོན་བཅུག་གི་གནད་དོན་ནི་དུས་ཡུན་ཤིན་ཏུ་རིང་མོའི་སྔ་རོལ་ཏུ་བྱུང་པ་ཞིག་ན་ཁོང་དང་ཁོང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས་ད་ནི་དེ་མཇུག་རྫོགས་བྱ་འོས་ཟེར། ཀླུ་མཁར་བྱམས་རང་ངོས་ནས་བཙོན་ནང་གི་མྱོང་ཚོར་དག་མང་པོ་རྗོད་ཀྱི་མེད། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོང་གི་ལས་འགུལ་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་དག་ལ་ཉན་ན་ཁྱོད་རང་ཁོང་གིས་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དེ་ལ་ནམ་ཞར་ཡང་འབྲེལ་སྦྱོར་མི་བྱེད་པར་དོ་སྣང་སླེབས་ཡོང་གི་རེད། ངས་བལྟས་ན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ངས་ཤེས་ཀྱི་འདུག

ད་སྐབས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ། དཀྱེལ་ཆེ་གུ་ཡངས་རྣམ་ཅན་གྱི་དཔེ་གསར་དར་སོ་ཤིག་ལ། དགའ་ཉེ་གང་ཞིག་ལྔ་ལམ་དུ་སོང་བའམ། རྒྱལ་ནང་དུ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་བའི་གོད་ཆག་བྱུང་བ་འམ། ཡང་ན་རྟག་ཏུའམ་སྐབས་མཚམས་ཀྱི་བཟའ་ཐོར་ཡིན་ན་རུང་སྟེ། ཕམ་ཤོར་དང་འཇིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཕྱིར། སྟབས་བདེའི་བརྡ་ཚིག་ “མཇུག་སྒྲིལ” (closure) ཞེས་པ་འདི་ཨུ་བཙུགས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད། “མཇུག་སྒྲིལ” ནི་ང་ཚོའི་འཚོ་བར་གསོ་བཅོས་དང་བསྐྱར་ཐོབ་ལ་གང་དགོས་པ་དེ་རེད་སྙམ་དུ་བསམ་མོད། གལ་སྲིད་ཁྱོད་རང་འཇིགས་སྔངས་གང་ཞིག་དང་འགྲོགས་ནས་གསོན་ཡོད་པ་བདེན་པ་ཡིན་ཚེ། དོན་དངོས་པོའི་སྟེང་ནས་དེ་ལྟའི་བྱ་དངོས་དག་མཇུག་བསྒྲིལ་མེད་དེ། མཚན་མོའི་གྲིབ་གནོན་གྱི་འཇིགས་པ་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་སྟེང་ནམ་ཞར་ཡང་རྫོགས་མཐའ་མེད།།

ལོ་ཤས་སྔོན། (༢༠༡༠ ཡིན་སྙམ) ང་རང་ “གྲ་བཞིའི་གཞས་གྱེར་བཙུན་མ” ཞེས་རང་ཉིད་ཀྱི་བཙོན་འོག་གི་དཀའ་སྡུག་གསལ་བརྗོད་དང་། བོད་རང་བཙན་གྱི་དགོས་འདུན། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆེ་བསྟོད་བཅས་ཀྱི་གླུ་གཞས་གསང་པའི་འོག་ནས་སྒྲ་ལ་འབེབ་མཁན་ (རབ་བྱུང་མ་བཅུ་བཞི་ལས) བཙུན་མ་གཉིས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་སྟེང་ཡོད། ངག་དབང་གསང་གྲོལ་དང་ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་བཟང་གཉིས་ཀྱིས་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་གཞོན་ནུ་འབོར་ཆེན་ཞིག་ལ་ཁོང་ཅག་གི་རྨ་རལ་གྱི་དངོས་སྒྲུང་བཤད། འཇམ་ཅག་གེར་རྒྱ་ཡི་དབང་འཛིན་ལ་གདོང་ཁ་གཏད་པར་ཆེད་དུ་སྤྲད་པའི་གསོལ་རས་ཆེས་སྡུག་ཅག་རྣམས་ལ་གསལ་བཤད་བྱས། གཏམ་བརྗོད་མཇུག་སྡོམ་གྱི་མཐའ་མར་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གིས་འདི་ལྟར། “ ཁྱེད་ཀྱིས་དེ་ཚོ་དྲན་ཡུལ་ནས་གཏན་ཡལ་དུ་གཏང་ཐུབ་པར་འདུག་གམ། མཚམས་མཚམས་སུ་རང་ཉིད་ཀྱི་བཙོན་ནང་གི་འཇིགས་སྔངས་ཆེ་བའི་ཉམས་མྱོང་རྣམས་དྲན་འོང་གི་འདུག་གམ” ཞེས་དྲིས་པར། ངས་དྲན་ཚོད་ལ་ལན་འདེབས་མཁན་དེ་ནི་ཆོས་དབྱིངས་ལགས་རེད། རྣ་བས་ཐོས་ནུས་ཙམ་གྱི་སྐད་གདངས་ལ་བསྐྱོན་ནས་ལན་བཏབ་པ། “མཚན་མོ་ནམ་རྒྱུན་ང་གཉིད་དུ་ཡེར་དུས་ཕྱིར་ཡང་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པ་གཉིད་ལམ་ལ་རྨི་ཡི་འདུག” ངའི་ཁྲག་རྒྱུན་གྲང་ཤུར་ཤུར་དུ་གྱུར།     འདི་ནི་ང་ལ་ཅི་ཡི་ཕྱིར་ཀླུ་མཁར་བྱམས་མགོ་ཁྲིད་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོང་རེའི་བསམ་ཚོར་ལངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་རེད། ཁོང་ལ་མཚོན་ན་བླ་སྲོག་ལྟར་འགངས་ཆེ་བའི་གནད་དོན་འདི་དག་ “མཇུག་བསྒྲིལ” མེད། ཁོང་གིས་དུས་ནམ་ཡང་རྒྱ་དམར་གྱིས་ཁོང་ལ་ཅི་བྱས་དང་། རྒྱ་དམར་གྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་དེ་བོད་ལ་ཅི་དང་ཅི་བྱས་པ་དག་རྩ་བ་ནས་བརྗེད་གི་མ་རེད།     ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་རྒྱ་གར་བའི་སྡིངས་ཆ་ལ་བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བ་ཚོས་དྲག་སྤྱོད་སྤེལ་གྱི་འདུག་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་སྲིད་པ་རེད་མོད། ངས་བལྟས་ན། གསར་འབྱོར་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་རྣམས་ཀྱིས། རྒྱ་འོག་ནས་ཁོང་བ་ཚོས་དཀའ་བས་ཁུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཉམས་མྱོང་གི་སྒང་ནས་བཙན་བྱོལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་ལ་རིན་ཐང་བླ་ན་མེད་པའི་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་ཐུབ་སྙམ།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་སྣེ་ཚོས་དྷ་རམ་ས་ལར་འབྱོར་པའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ལ་གཞུང་གི་བོད་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆ་ཤས་བྱ་རྒྱུའི་སྲིད་ཇུས་ལ་དང་ལེན་ཐོབ་ཕྱིར་བསྐྱར་དུ་སློབ་གསོ(མཚམས་རེར་ཐ་ན་གནོན་ཤུགས་ཀྱང་)སྤྲད་ནས། ཁོང་ཚོ་གང་གི་ཆེད་དུ་བཙོན་འཇུག་དང་མནར་གཅོད་ཕོག་པའི་ལས་དོན་མུ་མཐུད་ནས་བསྒྲུབ་པའི་དམ་བཅའ་རྣམས་མཚམས་འཇོག་བྱ་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་གི་ཡོད། དེར་བརྟེན། འདི་ནི་ནག་ཉེས་རེད་ཅེས་བརྗོད་རྒྱུར་ང་ལ་ཚམ་ཚོམ་ཅི་ཡང་མེད།

གཞན་ཡང་ངའི་ཡིད་ཆེས་ལ། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་ནི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་དང་ཡུ་རོབ་མཉམ་སྦྲེལ་ཀྱི་ཁང་ཁྱམས་སུ་རྒྱུགས་ཤིང་སྒོ་བརྡུངས་ཏེ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་སྔར་བས་མང་པའི་རོགས་དངུལ་སློང་བྱེད་དུ་གནས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་ལ། ང་ཚོའི་ལས་འགན་ཡང་ཁོང་ཚོ་བློ་ཁ་ཁེངས་ཕྱིར་ “དཔའ་བོ’’ ཞེས་བསྟོད་གླུ་གྱེར་རྒྱུ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཇལ་ཁ་གོ་སྒྲིག་གནང་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་སྒེར་པ་འདི་ཚོ་ནི་བཙན་བྱོལ་ནང་དུས་ཡུན་རིང་མོའི་སྔ་རོལ་ནས་བོར་བརླགས་སུ་སོང་པའི་ཆབ་སྲིད་མཐོང་ཚོར་ཅན་གྱི་སྒེར་པ་དམིགས་བསལ་བ་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་རྒྱུ་ནི་འགག་རྩ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད།

ཆབ་སྲིད་མཐོང་ཚོར་དང་ཉམས་མྱོང་། དེའི་ཆེད་དུ་ཡར་ལངས་དང་གཏམ་བཤད་ཀྱི་ཞེ་དམ་མམ་སེམས་ཤུགས་བཅས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་དུས་ཀྱི་ཀླུ་མཁར་བྱམས་དང་ངག་དབང་གསང་གྲོལ། མགོ་ལོག་འཇིགས་མེད། ཕུན་ཚོགས་དབང་ཕྱུག ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་བཟང་། དེ་མིན་གྱི་གཞན་པ་མང་པོ་སྟེ། ང་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོའི་ནང་གི་ཆེས་མུན་ནག་གི་དུས་སྐབས་འདིར་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལ་ཕུལ་བྱུང་གི་མགོ་ཁྲིད་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་བཙོན་པ་ཁོང་ཚོ་བསྐྱེད་བསྲིངས་བྱས་པ་རེད།།

གསལ་བཤད། འགྱུར་རེ་འགར་དོན་འཁྱོལ་མེད་པའི་དོགས་གཞི་སྐྱེས་ཚེ་མ་རྩོམ་ (LUKAR JAM: PRISONER OF CONSCIENCE > Jamyang Norbu’s blog) ལ་ཆ་འཛིན་འཚལ།