མོ་རོན་ཞོའུ་ཚོན་གྱིས་བྲིས། འཇིགས་མེད་རྒྱ་མཚོས་བསྒྱུར།
ཨ་རིའི་ཁང་རྩེག་འགས་གཏོར་གྱི་ཉིན་མོ་ ༩།༡༡ དོན་རྐྱེན་བྱུང་ནས་ལོ་ ༡༠ འཁོར་བའི་ཉིན་མོར་རྒྱ་ནག་རྨ་བྱ་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གིས་དངོས་བྱུང་ཟིན་ཐོའི་བརྙན་ཐུང་ཞིག་བསྟན་ཏེ། རྒྱ་ནག་མི་མང་གིས་ ༩།༡༡ དོན་རྐྱེན་དང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལྟ་ཚུལ་ཅི་ཡོད་རྟོག་ཞིབ་བྱས་འདུག དེའི་ནང་དུ་ཚོང་བ་ཡིན་མདོག་གི་སྐྱེས་པ་གཅིག་གིས་ “དཔེ་ཡག་པོ་བཀད་སོང་།” ཞེས་བརྗོད་འདུག ཡང་སྟོད་ཐུང་ཁྲ་ཁྲ་གྱོན་པའི་སྐྱེས་པ་ཞིག་གིས་ “ཨ་རི་ལ་དོན་རྐྱེན་དེ་དག་ཐེངས་མང་ཡོང་དགོས་ཀྱི་འདུག” དེ་བཞིན་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་ཡོད་པའི་སློབ་མ་ཞིག་གིས་དགའ་སྣང་གིས། “ཨ་རི་བཙན་དབང་རིང་ལུགས་ཡིན་སྟབས། ཁོ་ལ་བརྙས་བཅོས་བྱས་ན་ང་དགའ་ཡི་འདུག” ཅེས་བརྗོད་འདུག འོན་ཀྱང་ཅུང་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་བརྙན་ཐུང་དེའི་ནང་། གསར་འགོད་པས་གནམ་བདེ་སྒོ་མོའི་ཆེའི་སློབ་མ་དེར་ཁོའི་མ་འོངས་དམིགས་འདུན་ག་རེ་ཡིན་པ་དྲིས་སྐབས། ཁོས་ཨ་རིར་སློབ་སྦྱོང་ལ་འགྲོ་འདོད་ཡོད་སྐོར་དང་ཨ་རིར་དགའ་བོ་ཡོད་ཚུལ། གལ་སྲིད་ཨ་རི་ནས་ཕྱིར་ལོག་མ་དགོས་པ་བྱུང་ན་ཕྱིར་སློག་རྩིས་མེད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
བརྙན་ཐུང་དེ་ལོ་ ༤ ཡི་སྔོན་ལ་བླངས་པ་ཞིག་རེད། ལོ་བཞིའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་པས་ཨ་རིར་ལྟ་སྟངས་དེ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་གང་ཡང་བྱུང་མི་འདུག ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༣ ཉིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་པེ་ཅིན་ནས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམག་དཔུང་རུ་སྒྲིག་རྔམ་སྟོན་བྱས་སོང་། ངའི་སློབ་གྲོགས་གཅིག་གིས་དམག་མིའི་རུ་སྒྲིག་དང་། དེང་དུས་ཀྱི་དམག་ཆོས་མཐོང་དུས་ཁོ་སྤྲོ་སྣང་གིས་མཚན་གང་བོར་གཉིད་ཁུག་མེད་པར་སྐད་འཕྲིན་ཚོགས་པའི་ནང་དུ། “ཨ་རི་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་ང་ཚོ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་རྒྱུའི་བསམ་བློ་ཡོད་སྟབས། གྲོགས་པོ་ཚོས་དོགས་ཟོན་བྱ་དགོས།” ཞེས་བྲིས་འདུག
འོན་ཀྱང་ཟླ་ཤས་སྔོན་ལ་ཁོས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་མོ་ཨ་རིའི་བྷོ་སི་ཊོན་དང་ཧྭ་ཝ་ཌི་སློབ་ཆེན་ནང་སྤྲོ་འཆམ་དུ་ཁྲིད་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོས་ཨ་རིའི་སྡིག་སྲིན་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཟོས་པའི་སྐོར་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ཐོག་ཏུ་བཀོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། རང་གི་བུ་མོ་ཨ་རིར་གཏོང་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་འང་བྱས་ཡོད་འདུག ད་དུང་ཁོས་ “ང་ཚོའི་མི་རབས་རྗེས་མ་རྣམས་ངེས་པར་དུ་ཁོར་ཡུག་འབགས་བཙོག་མིན་ཞིང་། ཟ་སྣུམ་བསྐྱར་དུ་མི་སྤྱོད་པ། འོ་རྩམ་ནང་དུག་མེད་པའི་ས་ཆ་ཞིག་ནས་འཚོ་སྡོད་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག” ཅེས་བྲིས་འདུག
གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་གྱི་གཞོན་སྐྱེས་དེ་དང་ངའི་སློབ་གྲོགས་རྙིང་བ་དེ་གཉིས་སེམས་རྣལ་དུ་མི་གནས་པར། ཨ་རི་ལ་འགལ་ཟླའི་ཚོར་སྣང་ཡོད་པ་དེ་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་མ་རེད། རྒྱ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། ཁོ་ཚོས་ཨ་རིའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་སོགས་ལ་ཡིད་སྨོན་འཆོར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཨ་རི་ལ་དགྲ་ཟླའི་འདུ་ཤེས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཟུང་ཡོད།
ལོ་འདིའི་ལོ་སྟོད་ལ་ཕེའོ་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་ (Pew Research Center ) གིས་བཏོན་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་། རྒྱ་ནག་མི་མང་བརྒྱ་ཆ་ ༤༤ ཨ་རི་ལ་དགའ་བ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ ༤༠ ཡི་ནང་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཨང་རིམ་ ༣༣ ཆགས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆ་ ༨༣ དང་ཉི་ཧོང་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆའི་ ༧༦ ལས་ཚད་དམའ་བོ་ཆགས་ཡོད་འདུག
རྒྱ་ནག་མི་མང་ཨ་རི་ལ་སྡང་སེམས་ཡོད་པ་དེ་གཙོ་བོ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་ལས་བྱུང་ཡོད་འདུག གང་ཡིན་ཞེ་ན། གསར་འགྱུར་དང་བརྡ་འཕྲིན་ལྟ་ཀློག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་མི་མང་མང་ཆེ་བས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བར་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པས་རེད། ཉེ་བའི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱུན་པར་ཨ་རིའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ལ་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱིས་ཨ་རི་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དགྲ་བོ་ཡིན་པ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། འདས་པའི་མི་ལོ་ ༦༠ ནང་ཨ་རི་དང་འགལ་ཟླ་ཡིན་པའི་སློབ་གསོ་སྤྲད་ཡོད་སྟབས། མི་མང་ཆེ་བས་རྗེས་དཔག་གིས་ཨ་རི་ལ་ཁོན་སེམས་འཆིང་ཡོད་འདུག
༢༠༡༣ ལོར་རྒྱ་ནག་དམག་དོན་གྱི་དངོས་བྱུང་བརྙན་ཐུང་གཞན་པ་ཞིག “ཁུ་སིམ་པོའི་འགྲན་བསྡུར་” ཞེས་པའི་ནང་ཨ་རི་དགྲ་ནག་གཏེ་བོ་རུ་བརྩིས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨ་རིའི་འཐབ་ཇུས་ངན་པས་རྒྱ་ནག་དབང་བསྒྱུར་དང་ཁ་འབྲེལ་ཏུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་སོགས་བརྗོད་འདུག དེའི་རིགས་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་འཛིན་པས་དུས་རྒྱུན་དུ་ཁ་ནས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་རེད། སྒེར་སྤྱོད་སྲིད་གཞུང་མང་ཆེ་བ་གཅིག་མཚུངས་རེད། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁོ་ཚོ་ནི་མི་དམངས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་གྱི་ལྷ་ལྟ་བུ་ཞིག་འཁྲབ་སྟོན་བྱ་རྒྱུར་དགའ་བོ་ཡོད་སྟབས། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་ལ་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བའི་ཕྱི་དགྲ་ཆེན་པོ་ཞིག་གླེང་རྒྱུ་མེད་ན། ཁོ་ཚོའི་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་དོན་སྙིང་མེད་པ་ཆགས་འགྲོ་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྟོབས་ཤུགས་དང་སྡུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་ཨ་རི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་དགོས་པ་དེ་ཁོ་ཚོའི་སྲིད་གཞུང་ཡང་དག་ཡིན་པའི་འབྱུང་རྩ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།
གོ་ལ་གཅིག་གྱུར་གྱི་དུས་རབས་འདིར། ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱིས་འབྲེལ་འདྲིས་གང་མང་བྱས་པར་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་གནས་ཚུལ་ཡོངས་རྫོགས་བཀག་སྡོམ་བྱ་ཐབས་མེད་སྟབས། ཨ་རི་ལ་རྒྱུས་ལོན་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་འདུག ཨ་རིའི་གློག་བརྙན་དང་བརྙན་འཕྲིན། ཚོང་རྫས་སོགས་རིག་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ནང་འཐིམ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གི་དྲ་རྒྱའི་ཐོག དྲ་འབུ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐད་གསང་མཐོན་པོས་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དང་། གོ་ལ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ལས་དོན་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཉེ་བའི་ལོ་མང་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཨུ་རུ་སུའི་གཞུང་ལ་མཉེས་པོ་གནང་གི་ཡོད་སྟབས། ཨ་རི་དང་ཨུ་རུ་སུ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་བཞག་པའི་བག་ཆགས་གཤིབ་བསྡུར་བྱས་ཏེ་ཁོ་ཚོས་དོགས་གཞི་ཆེན་པོས་ “ང་ཚོས་གྲོགས་པོ་བདམས་པ་ནོར་མེད་དམ།” ཞེས་དོགས་འདྲི་བྱེད་ཀྱི་འདུག
རྒྱ་ནག་གི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་ལ་ཡག་པོ་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་ཚོར་སྣང་ཡོད་ཀྱང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཨ་རི་ལ་སོང་ནས་འཚོ་བ་བསྐྱལ་རྒྱུར་རེ་འདོད་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱུན་ལྡན་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཁོ་ཚོས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་ཁོར་ཡུག་སོགས་ལ་ཁྲོ་སེམས་བཟུང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བདེ་འཇགས་ཆེད་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཨ་རིའི་ནེའུ་ཡོག་ལ་སོང་ནས་ཁང་པ་ཉོ་འདོད་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་དང་ལམ་ལུགས་ལོགས་ཀ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གང་རུང་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་སྐབས། ཁོ་ཚོ་ལམ་སང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་སུ་ལང་པ་དང་མཉམ་དུ། ཁོ་ཚོས་རྒྱུན་དུ་ཨ་རིའི་ནང་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་དང་མེ་མདས་གནོད་འཚེ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་ཡོད་སྐོར་བགྲང་ཡོང་གི་ཡོད།
འཛམ་གླིང་སྟེང་ཨ་རི་ལ་དགའ་སྡང་གི་ཚོར་ཤུགས་འདྲེས་མ་ཡོད་པ་རྒྱ་ནག་གཅིག་པུ་མ་རེད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ལ་དམིགས་བསལ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་དཔོན་རིགས་ཚོ་དང་མཐོ་རིམ་མི་སྣའི་ཁྲོད་དུའང་ཨ་རིར་དགའ་སྡང་འདྲེས་མའི་ལྟ་སྟངས་ཡོད་པ་དེ་རེད། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྲུ་གུ་ཨ་རིར་བསྐྱལ་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་དང་མ་དངུལ་བཞག་ནས་གནས་སྡོད་བྱེད་འཇུག་གི་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་མང་པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གི་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ཕྲུག་དང་ཚ་བོ་ཚ་མོ་སོགས་ཨ་རིའི་ནང་གི་ཆེས་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་སློབ་ཆེན་དག་གི་ནང་དུ་བསྐྱལ་ཡོད་པ་དང་། དཔེར་ན། ཆེས་སྙན་གྲགས་ཡོད་པའི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་བུ་མོས་ཀྱང་ཧྭ་ཝ་ཌི་སློབ་ཆེན་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་མི་འདི་དག་གིས་བག་ཕེབས་ལྷིང་འཇགས་ངང་ཨ་རིའི་ནང་གི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་འཚོ་བ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པ་དང་མཉམ་དུ། སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཚུལ་འཆོས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་འགལ་ཟླར་བཏོན་པ་དེ་གཡོ་འགེབས་བྱ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་འདུག
སྤྱིར་རྒྱལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཡིད་རྟོན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། ཞིབ་བཤེར་གྱི་གྲིབ་མའི་འོག་མིའི་སེམས་ལ་ངར་ཤུགས་སློང་བ་ཞིག་ནི་རྒྱ་ནག་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་མིག་ཕྱེས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དང་ང་ཚོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་ལྟ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཨ་རིའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་ཀྱང་གནས་ཚུལ་འདི་མཐོང་གི་ཡོད་སྟབས། ཨ་རྒྱ་གཉིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་རེ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། གལ་སྲིད་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁོ་ཚོ་མི་དམངས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་གྱི་ལྷ་རུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཏེ། ཨ་རི་དང་འགལ་ཟླ་ཡིན་པའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཐད་དུ་འབད་བརྩོན་བྱས་ན། ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་མཛའ་འབྲེལ་ནི་རྒྱང་ཐག་རིང་བའི་རྨི་ལམ་ཉག་ཅིག་གོ།
མ་རྩོམ་འབྲེལ་ཐག
http://cn.nytimes.com/opinion/20151016/c16iht-edmurong/
http://cn.nytimes.com/opinion/20151016/c16iht-edmurong/en-us/
གང་ལྟར་གནས་སྟངས་གང་ལ་ལྟས་ན་རྒྱ་ནག་ཨ་རི་ལ་དགའ་བ་དང་དགའ་བའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་ཡོད་པ་མ་རེད་མ་ཟད་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་ཨ་རི་ལ་བཀྲ་མ་ཤིས་བ་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་དེ་དུས་རྒྱ་ནག་གིས་འདོད་པ་གང་ཡོད་པ་རེད་ཡིན་ན་ཡང་ད་ལྟ་ནས་རྒྱས་མིག་ནང་གི་ཚེར་མ་སུ་རེད་ཟེར་ན་ཨ་རི་དང་ཉི་ཧོང་གཉིས་ཡིན་ནི་རེད་དེ་གཉིས་ལ་བཀྲིས་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་རྒྱ་ནག་གིས་འདོད་པ་དེ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ལ་འགྲོ་སྟངས་ཤིག་བྱེད་དགོས་བྱུང་དུས་འདི་འདྲ་རྔ་ལྟས་ནས་འཆམ་རྒྱག་དགོས་ཐུག་པ་རེད་མ་ཟད་རྒྱས་ངན་གཡོ་ཚང་མ་ད་ཕྱི་གསལ་གནང་གསལ་ཆག་བཞིན་ཡོད་པ་རྟགས་ན་ཤེས་ངེས་རེད།