འབར་མའི་མཉམ་འབྲེལ་ཞི་བདེ་ཚོགས་འདུ་དང་དམག་མཚམས་འཇོག་པའི་གྲོས་ཆོད།

ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ལགས་འབར་མ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པར་གྱུར་བ་ནས་བཟུང་། འབར་མའི་མི་སེར་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཁོ་མོར་རེ་འདུན་ཆེན་པོ་བཅིང་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟ་འབར་མའི་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

ཨལ་ཇ་རྫེ་རཱ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༢༤ ཉིན་འབར་མའི་རྒྱལ་ས་(Naypyidaw)རུ། འབར་མ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པ་ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ལགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༧༠ ལྷག་རིང་འབར་མ་དྲག་པོའི་དམག་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་བར་རྩོད་ཉོག་འབྱུང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་ཉིན་ལྔའི་རིང་མཉམ་འབྲེལ་ཞི་བདེའི་ཚོགས་གྲོས་མོལ་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་ཚོགས་ཡོད་འདུག

ཚོགས་འདུ་དེའི་གྲོས་གཞི་གཙོ་བོ་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་བར་འབར་མ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དམག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་(National Ceasefire Agreement)ཅེས་བ་དེ་ཡིན་པ་དང་། གྲོས་གཞི་དེ་ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ཡི་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པར་འོས་བསྡུའི་རྒྱལ་ཁ་མ་ཐོབ་སྔོན་ནས་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་བར་གྲོས་བསྡུར་བྱས་མྱོང་བའི་གྲོས་གཞི་ཞིག་ཡིན་འདུག གཞན། ཐེངས་འདིར་མངའ་སྡེ་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་གཞུང་འཛིན་རྒྱུར་ཡང་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་འདུག

འབར་མ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་གཙོ་གྲས་ ༢༠ ཙམ་ཡོད་ཀྱང་། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ ༨ ལས་མཉམ་ཞུགས་གནང་མེད་པ་དང་། མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ད་ལྟའི་གཞུང་འདིས་འབར་མའི་ནང་ཞི་མཐུན་ཡོང་ཐབས་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་ཁེ་ཕན་ཡོད་པའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་བསྐོང་མི་སྲིད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག

ཨལ་ཇ་རྫེ་རཱའི་གསར་འགྱུར་གཞན་ཞིག་གི་ནང་། ན་ནིང་ཕྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༣༡ ཉིན་ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ཡིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པས། དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་འཐུས་ཚབ་བར་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོ་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཚོགས་འདུ་དེའི་མིང་ལ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་མཉམ་འབྲེལ་ཞི་བདེ་ཚོགས་འདུ་(Panglong)ཞེས་བཏགས་ཡོད་འདུག ཚོགས་འདུ་དེའི་མིང་གི་སྐོར་ལ་ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་པ་སྐུ་ཞབས་ཁོན་ཐན་(Khun Than Myint)ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བར། ༡༩༤༧ ལོར་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ཡི་ཨ་ཕ་འབར་མའི་དམག་སྤྱི་ཆེན་མོ་ཨཱང་སེན་(Aung Sun)ལགས་ཀྱིས་འབར་མའི་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་བར་(Panglong Agreement)ཞེས་པའི་རང་ཉིད་སྐྱེས་ཡུལ་གྱི་མིང་ཐོག་ལ་གྲོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་ཡོད་པ་དང་། གྲོས་ཆོད་དེས་འབར་མའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༡༩༤༨ ལོར་དམག་སྤྱི་ཆེན་མོ་ཨཱང་སེན་ལགས་ཀྱིས་དབྱིན་ཇིའི་འོག་ནས་འབར་མའི་རང་བཙན་ལངས་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཁོང་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔའ་བོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཚོགས་འདུ་དེའི་མིང་ལའང་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་པཱ་ལཱོན་(Panglong)ཞེས་བཏགས་པ་ཡིན་འདུག

ན་ནིང་མཉམ་འབྲེལ་ཞི་བདེ་ཚོགས་འདུ་དེར་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཁག་ ༡༧ བྱུང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་བྷན་ཀེ་མོན་(Ban Ki-moon)གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྟོག་ཞིབ་མི་སྣའང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཤིང་། སྐབས་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ལགས་སུ་གདེང་འཇོག་དང་བསྟོད་བསྔགས་མང་པོ་ཐོབ་ཡོད།

ད་ལོའི་ཚོགས་འདུ་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་བརྒྱད་དེ་ད་ལྟའི་དམག་གཞུང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དམག་མཚམས་འཇོག་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་དེར་མོས་མཐུན་ཡོད་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན་འདུག ཚོགས་འདུ་དེར་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་འདོད་མེད་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་གྱི་མིང་ཐོག་ནས་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་བཅུག་ཡོད་འདུག

༢༠༡༥ ལོར་ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ལ་སྲིད་དབང་ཐོབ་པ་ནས་བཟུང་། ཁོ་མོས་རང་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་འབར་མའི་ནང་ཞི་བདེ་སྐྲུན་ཐབས་སུ་ཤུགས་སྐྱོན་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༡༦ ལོར་ཁོང་མོས་མཉམ་འབྲེལ་ཞི་བདེ་ཚོགས་འདུ་བསྡུ་སྐོང་བྱས་ཏེ་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་བར་ཞི་མཐུན་ཡོང་ཐབས་སུ་འབད་བརྩོན་གནང་ཡོད། འབར་མའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་ལྕམ་ཨཱང་སེན་སོའུ་ཀཱེ་ལ་རེ་བ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་མ་ཟད། དམིགས་བསལ་མཉམ་འབྲེལ་ཞི་བདེ་ཚོགས་འདུ་ལ་རེ་བ་ཆེན་པོ་འཛིན་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་བཀོད་པ་ལྟར་ན། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནོད་ཤུགས་འོག་འབར་མའི་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་ཨུ་ཐུག་སྟེ་ཚོགས་འདུ་དེ་བསྡུ་སྐོང་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག

འབར་མ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ ༡༣༥ ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ལས་འབར་མའི་ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་གི་ས་མཚམས་སུ་ཁེལ་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་འབར་མའི་ནང་འཁྲུག་ཁྲོད་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། འབར་མའི་ནུབ་བྱུང་རཱོ་ཧིང་གཱ་ཡའི་(Rohingya)ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཐབས་རྡུགས་ཆགས་ཡོད་འདུག ཁོ་ཚོ་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་འབར་མའི་མི་སེར་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་འཕུད་བཏང་ཡོད་སྟབས། རཱོ་ཧིང་གཱ་ཡའི་ཁ་ཆེ་ ༧༥༠༠༠ ལྷག་བྷིང་ལ་ཌི་ཤཱིའི་(Bangladesh)ནང་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་ཁེལ་པ་དང་། ཁཱེ་རཱན་(Karen State)མངའ་སྡེ་ནི་འབར་མའི་ནང་འཁྲུག་ཁྲོད་འཐབ་འཁྲུག་རིང་ཤོས་བྱེད་མཁན་གྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དེ་ཡིན།

༢༠༡༡ ནས་ ༢༠༡༧ ལོའི་བར་འབར་མའི་མི་སེར་ ༧༠༠༠༠༠ ཙམ་འབར་མ་རང་གི་ནང་དུ་འགྲོ་ས་འདུག་ས་མེད་པར་ཐབས་ཟད་ཨུ་ཐུག་གི་གནས་སུ་ལྷུང་ཡོད་འདུག མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཨེ་ཤ་ཡའི་འགྲོ་བ་མིའི་ལྟ་རྟོག་ལྷན་ཁང་ལྟར་ན། འབར་མའི་ནང་འཁྲུག་ཁྲོད་ཁྱོན་མི་འབོར་ས་ཡ་ ༣ མ་ཟིན་ཙམ་ཞིག་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་ཁེལ་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་འབར་མ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་དང་། འཐབ་འཁྲུག་རིང་ཤོས་དང་ཆེ་ཤོས་རྒྱག་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད།

ཨོ་ཁི་སི་ཧྥོར་ཌི་ (Oxford Burma Alliance) ཞེས་པའི་གནས་ཚུལ་ནང་། འབར་མ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་མི་འབོར་ ༥༡༤༨༦༢༥༣ དང་། མངའ་སྡེ་བདུན་དུ་བགོས་ཡོད་པ་དང་། འབར་མ་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ ༡༣༥ ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ཚང་མར་སོ་སོའི་ལོ་རྒྱུས། སྐད་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཡོད་འདུག འབར་མའི་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་དེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་གསུམ་ཆ་གཉིས་ལས་གྲུབ་ཡོད་འདུག

ད་ལྟའི་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་གིས་རཱོ་ཧིང་གཱ་ཡ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁོངས་གཏོགས་སུ་རྩི་བཞིན་མེད་པ་དང་། རཱོ་ཧིང་གཱ་ཡར་ཁྱོན་མི་འབོར་ས་ཡ་ ༢ ལྷག་ཡོད། ད་ལྟའི་འབར་མའི་ནང་འཁྲུག་གི་རྩོད་གཞི་གཙོ་བོ་ནི་འབར་མའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་གསུམ་ཆའི་གཅིག་གིས་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་ལ་ཁ་གཏད་ལྕོག་གི་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ཁྲོད་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཆེ་གྲས་ ༢༠ ཡོད།

འབར་མའི་ས་མཚམས་སུ་ཁེལ་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་མང་ཆེ་བར་སོ་སོར་དམག་དང་མཚོན་ཆ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོ་ཚོ་ས་མཚམས་སུ་ཁེལ་ཡོད་སྟབས་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་ཀྱང་ཡག་པོ་ཡོད་སྟབས། དྲག་པོའི་དམག་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་སྐམ་མཚོ་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ས་ཚིགས་ཁག་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པར་འཐབ་རྩོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གིས་ཀྱང་སོ་སོའི་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་གཞུང་ལ་དྲག་པོའི་ཁ་གཏད་གཅོག་གི་ཡོད་འདུག

འབར་མ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དམག་མཚམས་འཇོག་པའི་གྲོས་ཆོད་དེ་ནི་སྔོན་ཆད་དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དེ་དག་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། གྲོས་ཆོད་དེ་ཐོག་མ་ ༡༩༨༩ ལོར་དྲག་པོའི་དམག་གཞུང་གིས་བཏོན་ཡོད་འདུག