ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ད་དུང་རྙེད་མེད་པར་བཤད།

—–འདི་ག་དུས་བབ་གསར་ཁང་གི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གནོད་སྐྱོན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ནད་འབུ་ཞེས་པའི་རྒྱ་ནག་ཝུའུ་ཧན་ནས་མཆེད་པའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་སྐོར་གྱི་དམིགས་བསལ་ཚགས་པར་ལས་འདིར་བཀོད།

ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུའི་འབྱུང་ཁུངས་དང་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་དཔེ་རིས། Photo Credit: Springer Link

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༠ བར་གླིང་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ་རེ་ཟུང་མ་གཏོགས་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་ཕྱོགས་གང་སར་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་འགོས་ཁྱབ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མི་གྲངས་ས་ཡ་ ༦༥༠ (༦༥༠༣༣༢༨༩༩)ལྷག་ལ་ནད་འབུ་འགོས་ཡོད་པ་དང་། མི་གྲངས་ས་ཡ་ ༦ ལྷག་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ནས་མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་གོད་ཆག་ཆེན་པོ་བསླངས་ཡོད་པར་བརྟེན། ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ། ཨོ་གླིང་། ཡུ་རོབ་མཉམ་འབྲེལ་མཐུན་ཚོགས་སོགས་ཀྱིས། སྔ་གཞུག་ཏུ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུ་དེ་ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནད་འབུ་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ (Wuhan Institute of Virology) ནས་ཕྱིར་ཤོར་བ་ཡིན་མིན་སོགས་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བརྡ་འདེད་གཏོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྣེ་འཁྲིད་འོག་ཉུང་མཐར་ཐེངས་ ༡༠ ལྷག་ལ་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྐྱོད་དེ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་ཀྱང་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ད་ལྟའང་ཁ་གསལ་བཟོ་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་འདུག

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་སམ་རང་བཞིན་སོགས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པར་བཀག་སྡོམ་ཤུགས་ཆེན་བྱས་པའི་ཁྲོད། ཏོག་དབྱིབས་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཐོག་མར་ཕྱིར་གྱར་མཁན་སྨན་པ་ལི་ཝིན་ཉིང་ (李文亮) ལགས་སུ་ཉེས་མེད་ཉེས་འཛུགས་བྱས་ཏེ་མཐར་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་། གསར་འགོད་པ་ཀྲང་ཀྲན་ (张展) ལགས་ཀྱིས་ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་ཏོག་དབྱིབས་གནས་ཚུལ་ཕྱི་བསྒྲགས་བྱེད་མཁན་སྨན་པ་དང་གསར་འགོད་པ། ད་དུང་མི་ཚོགས་ཀྱིས་ཁེངས་པའི་སྨན་ཁང་དང་མི་མང་སོགས་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་དཔའ་ངར་ཆེན་པོས་བརྒྱུད་སྤེལ་བྱས་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༥ ནང་ཁོང་མོ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཏེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༡༢ ནང་དོན་མེད་རྩོད་རྙོག་བསླངས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་ལོ་བཞིའི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་སོགས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་རིགས་ཁྱབ་སྤེལ་ལ་བཀག་སྡོམ་དང་དོགས་ཟོན་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཡོད་པར་བརྟེན། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནད་འབུ་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ཡིན་པའི་དོགས་པ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་བརྟག་དཔྱད་མཐིལ་ཕྱིན་པ་བྱ་དགོས་པའི་འབོད་ཚིག་ཤུགས་ཆེར་ཕྱིན།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༤ ནང་རྒྱ་ནག་གི་ནད་འབུའི་ཆེད་མཁས་པ་རྒྱ་མོ་ལི་མེན་ཡཱན་ (Li-Meng Yan) ཧོང་ཀོང་ནས་ཨ་རིར་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན། མོས་དབྱིན་ཇིའི་ (Loose Women) ཞེས་པའི་གླེང་སྟེགས་ཀྱི་གཙོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ། རང་ཉིད་ལ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་དེ་ཝུའུ་ཧན་ནད་འབུ་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ནས་བཟོས་པ་ཡིན་པའི་དཔང་རྟགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༡༢ དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༡ ནང་མོས་ཝུའུ་ཧན་ནད་འབུ་བརྟག་དཔྱད་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་དག་བརྒྱུད་ནས་ཏོག་དབྱིབས་སྐོར་ལ་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་དོན་དེ་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པར་ཡར་ཞུ་བྱས་ཀྱང་བརྡ་ལན་མ་འབྱོར་བས། སྐབས་དེར་མོ་རང་གི་ངོ་ཤེས་པ་དག་གིས་ཁུ་སིམ་མེར་སྡོད་མ་ཚུགས་པ་ཡིན་ན་སྲོག་ཀྱང་ཤོར་ཉེན་ཡོད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་སྐོར་སོགས་བསྒྲགས་ཡོད།

སྨན་པ་ལི་མེན་ཡཱན་ལགས་ཨ་རིར་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕྱིན་རྗེས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་མོས་རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་ནས་འཁྱེར་ཡོང་བའི་ཏོག་དབྱིབས་སྐོར་གྱི་རྒྱུ་ཆ་དག་ལས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་མིས་བཟོས་པ་དང་། ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནད་འབུ་བརྟག་དཔྱད་ཁང་ནས་ཕྱིར་ཤོར་ཡོད་ཚུལ་ཙམ་མ་ཟད། དེའི་ཉེན་ཁ་སོགས་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེ་བས་ཡིད་གཟབ་དགོས་པ་སོགས་ཚུད་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ (Zenodo) སྟེང་དུ་སྤེལ་སྐབས། ཨ་རིའི་ཇོན་སི་ཧོ་པུ་ཁིན་སི་ (Johns Hopkins) དང་ཨ་རིའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་རྩེ་གྲས་ཀྱི་ཚན་རིག་པ་དག་གིས་སྨན་པ་ལི་མེན་ཡཱན་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་དོན་དངོས་ཀྱི་གཞི་རྩ་མེད་པ་དང་ཚན་རིག་གི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་བརྗོད་སྤེལ། འོན་ཀྱང་། ཡུན་རིང་མ་འགོར་བར་མོའི་རྩོམ་ཡིག་དེར་ཊེ་ཝི་ཊར་དང་ཡུ་ཊུབ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ལྟ་ཀློག་བྱེད་མཁན་ས་ཡ་མང་པོ་བྱུང་བ་མ་ཟད། སྐབས་དེར་ཨ་རིའི་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་གྲོས་འདོན་པ་སི་ཊི་ཧྥན་བྷ་ནོན་ (Steve Bannon) སོགས་ཀྱིས་དྲིལ་བསྒྲགས་ཁྱབ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་བྱས་པ་རེད་ལ། སྨན་པ་ལི་མེན་ཡཱན་གྱིས་ཀྱང་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་སྐྱེ་དངོས་མཚོན་ཆ་ཡིན་པས། ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་ལེ་བདའ་ཡོད་ཚད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བཀལ་དགོས་པའི་འབོད་ཚིག་བསྒྲགས།

སྨན་པ་ལི་མེན་ཡཱན་ནི་རྒྱ་ནག་ཧའོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྒྱལ་ས་ཁྲང་ཧྲ་ (Changsha) ཡི་ཀྲུང་ནན་ (中南大学) གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ནང་སྨན་ཐོག་གཙུག་ལག་རབ་འབྱམས་པ་ཐོན་པ་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ནན་ཧྥང་གསོག་རིགས་སློབ་ཆེན་ (南方医科大学) ནས་མིག་གཤག་བཅོས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་ཐོག་འབུམ་རམས་པ་ཐོན་ཞིང་། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ བར་ཧོང་ཀོང་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ (HKU) ཆེན་མོར་ལས་ཀ་གཉེར། མོས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཡི་ལོ་མཇུག་ནས་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༣ པའི་བར་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་སེམས་ཅན་ནས་བྱུང་བ་མིན་པར་བརྟག་དཔྱད་ཁང་རང་ནས་བཟོས་ཡོད་སྐོར་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་བཞི་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། དཔྱད་རྩོམ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་རྩད་ཞིབ་བྱ་དགོས་པའི་མེ་ཤུགས་སྔར་ལྷག་སྤར་སྣོན་བྱས་ཤིང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་རྩད་ཞིབ་ཀྱི་ལས་དོན་མུ་མཐུད་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱས་ཡོད།

དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་ ༢༡ དང་ ༢༢ ཉིན་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུལ་རིམ་པའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཝུའུ་ཧན་དུ་བསྐྱོད་དེ། ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནད་ཡམས་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་རྒྱུས་ལོན་དང་རྟོག་ཞིབ་ཐོག་མ་དེ་བྱས། དེ་བཞིན་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་ཊའེ་ཌོར་སི་ (Tedros Adhanom Ghebreyesus) ལགས་ཀྱིས་སྣེ་འཁྲིད་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཉམས་ཞིབ་པའི་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་རྒྱ་ནག་ནང་བསྐྱོད་དེ། ཞི་ཅིན་ཕིན་དང་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྫས་སོགས་མཁོ་སྤྲོད་གནང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་ཡོད། ཡིན་ནའང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚན་རིག་པ་རྩེ་གྲལ་གྱི་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་རྒྱ་ནག་ནང་ཆེད་གཏོང་གིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཚུལ་དང་། བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་དང་ཉམས་གསོག་སོགས་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཕར་ཞུས། ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༩ ཉིན་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བསྐོ་འཛུགས་བྱས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་ཞིག་སླར་ཡང་རྒྱ་ནག་ཏུ་སོང་སྟེ། ཉིན་ལྔའི་རིང་རྒྱ་ནག་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་དང་རྒྱལ་ཡོངས་རིམས་ནད་སྟངས་འཛིན་དང་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ལྷན་དུ་ཏོག་ནད་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

Peter Daszak and Thea Fischer, members of the World Health Organization team tasked with investigating the origins of the coronavirus disease, sit in a car arriving at Wuhan Institute of Virology in Wuhan, China, Feb. 2, 2021.

ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༦ ནས་ ༢༤ བར་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་དང་རྒྱ་ནག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཆེད་མཁས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དང་ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར། དེའི་ཉེ་འཁྲིས་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་བཅས་ཀྱི་ནང་རྟོག་ཞིབ་ཏུ་བསྐྱོད་ཡོད་ཅིང་། ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དེའི་ནང་ཁེ་ན་ཌ་དང་འཇར་མན། ཉི་ཧོང་། ནེ་ཇི་རི་ཡ། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ། ཨུ་རུ་སུ། སིང་གྷ་པོར། ཨ་རི་སོགས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༥ དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཆེད་མཁས་མི་སྣ་འཛོམས་ཡོད་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དེས་ཤོག་ངོས་ ༢༦ ཅན་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཀྱང་བཏོན་ཡོད་འདུག་ལ། ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ནི། ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་གསལ་བོ་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ན། ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་སེམས་ཅན་ཕ་ཝང་ངམ་ཆུར་གནས་སེམས་ཅན་པེང་གོ་ལིན་ (pangolin) ནས་བྱུང་བའི་ཚོད་དཔག་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་ཐོག་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུའི་འབྱུང་ཁུངས་དངོས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད་སྟབས། ཚོགས་པ་དེས་མུ་མཐུད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོས་སྐོར་བཤད།

ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་པ་ཁག་ཅིག་ཡང་བསྐྱར་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྐྱོད་དེ། ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུའི་འབྱུང་ཁུངས་སེམས་ཅན་ཡིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ནས་མིར་ཇི་ལྟར་འགོས་ཁྱབ་བྱུང་བའི་སྐོར་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༣༡ ཉིན་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དེས་ཤོག་ངོས་ ༩ ཅན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་ཞིག་བཏོན་པའི་ནང་། ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུ་དེར་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་མིར་འགོས་ཁྱབ་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ལྡན་ཞིང་། ཕ་ཝང་དང་པིང་གྷོ་ལིན་(pangolin)གཉིས་ནས་ཐད་ཀར་མིར་འགོས་ཡོད་སྲིད་པས། སེམས་ཅན་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་རྫས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ་མིར་འགོས་སྲིད་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༦ དང་ ༩༢ ཀྱི་གྲུབ་དོན་ཐོན་ཡོད་ཀྱང་། ཐོག་མར་མིར་འགོས་པའི་གནས་དང་དུས་ཚོད། སེམས་ཅན་གང་ནས་འགོས་པ་ཡིན་སོགས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྐོར་དང་། ཁོ་ཚོས་སེམས་ཅན་རིགས་མི་འདྲ་བ་ ༥༠༠ ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ། ཞི་མི་དང་བྱི་སྲེ། སྲམ་ནག་དང་ཕག་སོགས་ལ་ཏོག་དབྱིབས་འགོས་ཁྱབ་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ལྡན་ཞིང་། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་ནང་སེམས་ཅན་དེ་དག་རྐྱེན་བྱས་ནས་ཏོག་ནད་འགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་སྐོར་སོགས་བརྗོད་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚན་རིག་པ་ ༡༧ ལས་གྲུབ་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་སླད་དུ་བསྐྱོད་དེ་ཉིན་གྲངས་ ༢༨ རིང་རྒྱ་ནག་ཚན་རིག་པ་ཁྱོན་ ༡༧ དང་ལྷན་དུ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དེས་ཤོག་ངོས་ ༡༢༠ ཅན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་དོན་ཞིག་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱས་པའི་ནང་། ནད་འབུ་དེ་ཐོག་མར་འགོས་ཁྱབ་བྱུང་སྐབས་དམིགས་བསལ་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་གང་ཡང་མེད་པར་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆམ་ནད་ལྟ་བུ་བྱས་ནས་འགོས་ཁྱབ་བྱུང་ཡོད་པས། དོན་དངོས་ཐོག་ནད་རྟགས་དང་པོ་མ་ཐོན་གོང་ནས་ནད་འབུ་ཁྱབ་གདལ་དུ་སོང་ཡོད་སྲིད་པའི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་གལ་ཆེ་བ་དང་། ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་དེ་སེམས་ཅན་ཕ་ཝང་ནས་བྱུང་ཡོད་སྲིད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་ལས། རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་ཀྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་ནད་འབུའི་བརྟག་འབྲས་ཁག་རག་གི་མེད་སྟབས། ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་དོན་གསར་པ་མེད་པ་དང་། སྐབས་དེར་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་ཊི་ཌོ་རོ་སི་ལགས་ཀྱིས། ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་པར་དུས་ཚོད་དགོས་པ་དང་། ང་ཚོས་ཚན་རིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། གནམ་ས་མགོ་རྟིང་སློག་དགོས་བྱུང་རུང་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུའི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཁ་ཕོ་ཆེན་པོ་བསྒྲགས་ཡོད་ཀྱང་། ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཞིབ་འཇུག་ཐེངས་གཉིས་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་ལེན་བྱས་མེད་པ་རེད། འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་ཞིབ་འཇུག་རིམ་པ་བྱས་ཀྱང་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུའི་འབྱུང་ཁུངས་རྩད་གཅོད་མ་ཐུབ་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༡༠ ནང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་གི་སྐུ་ཚབ་པ་ཁྲན་ཞོ་ (Chen Xu) ཟེར་བ་དེས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་ནང་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཐེངས་གཉིས་བྱས་ཏེ། དེའི་གྲུབ་འབྲས་ཡོངས་གྲགས་ཆགས་ཡོད་པས། ད་ལྟ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དེས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་ནང་དུའང་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུའི་འབྱུང་ཁུངས་རྟོག་ཞིབ་ཆེད་བསྐྱོད་དགོས་སྐོར་བཤད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས། ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལམ་སྟོན་ཚོགས་པ་(SAGO) ཞེས་པ་ཞིག་གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་པའི་ནང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༤ ཡི་ཚན་རིག་པ་ཁྱོན་ ༢༦ ཡོད་ཅིང་། ཚོགས་པའི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་ལམ་སྟོན་གནང་རྒྱུ་གཙོ་བྱས་པའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ལ་བརྟེན་ནས་ནད་ཡམས་གཞན་ཁྱབ་གདལ་གྱི་དཀའ་ངལ་སོགས་སེལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་རེད། ལོ་དེའི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་ལམ་སྟོན་ཚོགས་པ་དེའི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ཐོག་མ་དེ་ཚོགས་པ་ནས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༠ བར་དེ་སྔ་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྐྱོད་དེ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་སྐོར་གྱི་རྒྱུ་ཆ་འཚོལ་བསྡུ་བྱས་རིགས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། བསྐྱར་ཞིབ་ཁྲོད་ལམ་སྟོན་ཚོགས་པ་དེར་རྒྱུ་ཆ་མང་པོ་ལག་སོན་བྱུང་ཡོད་ནའང་། མ་འོངས་པའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་ཐོག་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་རྩད་ཞིབ་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་བྱུང་མེད་པ་དང་། ཚོགས་པ་དེ་བཙུགས་པ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༨ བར་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༢༠ ཚོགས་པ་དང་། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གཉིས་ལ་ཡིག་ངག་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འབྲེལ་བ་རིམ་པ་བྱས་ཏེ། དེ་སྔའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་གཉིས་ཀྱི་ཏོག་དབྱིབས་འབྱུང་ཁུངས་ཞིབ་འཇུག་སྐབས་ཁ་མ་ཚང་བའི་རྒྱུ་ཆ་སོགས་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་ལས། ལམ་སྟོན་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཐད་དམིགས་བསལ་ལས་དོན་གང་ཡང་བྱས་མི་འདུག་ལ། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཏོག་དབྱིབས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་རྩད་ཞིབ་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཏོག་ནད་རྒྱ་ནག་ནས་མཆེད་པའི་དཔང་རྟགས་གང་ཡང་རེག་མེད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་ད་དུང་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་བར་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་དང་འབྲེལ་ནས་རྩོད་པ་རྒྱག་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གཞན་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་པའི་དོག་གནད་ཁག་ལ་མུ་མཐུད་ཞིབ་འཇུག་བྱ་དགོས་པ་དང་ནམ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་རྫུན་རྐུབ་བརྡོལ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་རེ་བ་བཅང་གི་ཡོད་འདུག