ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༧༡ གིས་ཞིང་ལས་ཀྱི་འཚོ་བར་རོལ་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད་ལོ་རེར་ཧིན་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༣ ལྷག་གི་ཡོང་འབབ་བྱུང་གི་ཡོད་པ་རེད།
རྒྱ་གར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོན་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་གསུམ་ནི་ཞིང་ལས་དང་། ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ། གློག་ནུས་བཅས་ཡིན་འདུག དེ་ཡང་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༩༣ ཞིང་ལས་ཀྱི་འཚོ་བར་རོལ་མཁན་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཧི་མ་ཅལ་ནི་ནམ་དུས་བཞིའི་དུས་ཚིགས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་མངོན་གསལ་ཡོད་པའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཀུ་ཤུ་དང་། གྲོ། འབྲས། ནས། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་སོགས་ཧ་ཅང་སྤུས་ལེགས་སྐྱེས་ཀྱི་ཡོད། ཞིང་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་མངའ་སྡེ་འདིའི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་ ༧༡ ལ་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་རག་གི་ཡོད་པ་དང་། ཞིང་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་རེར་ཧིན་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༣ ལྷག་གི་ཡོང་འབབ་བྱུང་གི་ཡོད་པ་སོགས་མངའ་སྡེ་འདིའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡོང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
སྤྱིར་རྒྱ་གར་ནི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཀུ་ཤུའི་ཐོན་ཁུངས་ཨང་རིམ་ལྔ་པ་ཡིན་པ་དང་། ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེ་ནི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཀུ་ཤུའི་ཐོན་ཁུངས་ལེགས་ཤོས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་ལ། མངའ་སྡེ་འདིར་ཀུ་ཤུའི་མངའ་སྡེ་ཡང་འབོད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། འཛམ་གླིང་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གིས་ཆར་ཆུ་དང་ཚ་དྲོད་མི་སྙོམས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཀུ་ཤུ་སྐྱེ་འཕེལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཏེ། ཀུ་ཤུའི་ཐོན་ཁུངས་དཀོན་དུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། མངའ་སྡེའི་ཤིང་ཏོག་རིགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཀྱི་ནང་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༥ ཀུ་ཤུ་ཡིན་ཞིང་། ཀུ་ཤུ་ཁོ་ནས་ལོ་རེར་ཧིན་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༥༠ ལྷག་གི་ཡོང་འབབ་རག་གི་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་བཞིན་འདུག ཀུ་ཤུའི་ཐོན་ཁུངས་ནི་སིམ་ལ་ (Shimla) དང་ཀུ་ལུ་ (Kullu)། ཁུ་ནུ་ (Kinnaur) བཅས་ཡིན་འདུག
མངའ་སྡེ་འདིའི་དཔལ་འབྱོར་ཐོན་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་གཉིས་པ་ནི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་ལས་རིགས་ཡིན་འདུག དེ་ཡང་མངའ་སྡེ་འདི་ནི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་བྱ་ཡུལ་གྱི་ལྟེ་གནས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་འདུག་ལ། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་ཆེ་བའི་ནང་དབྱར་ཁའི་དུས་སུ་ཚ་བ་ཆེ་བ་དང་། དགུན་དུས་སུ་ཁ་བ་དཀར་པོའི་མཛེས་སྡུག་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། ནམ་དུས་ཀྱི་དུས་ཚིགས་མངོན་གསལ་ཆེ་བའི་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེ་ནི་དུས་བཞིའི་འཁོར་སྐྱོད་རེ་རེའི་ཁྲོད་དུ། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་ཉམས་རེ་རེ་སྟོན་ནས། ཡུལ་སྐོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲ་ཆུང་མིག་གི་དགའ་སྟོན་དུ་གྱུར་ཡོད་པའི་ཁར། ཁ་བའི་གྲང་རེག་གི་ཁྲོད་དུ་གངས་རྩེད་ལ་རོལ་ནས། སེམས་ཁམས་ཁ་བ་ལ་ལྷོད་ཀྱིས་གླན་པ་ནི་ངལ་གསོ་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ལྷ་ཁང་དང་མཆོད་རྟེན་རྩ་ཆེན་ལ་གནས་མཇལ་དུ་ཡོང་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་མ་ནཱ་ལི་ (Manali) དང་དྷ་རམ་ས་ལ། ཅམ་པ་ (Chamba) ཀུ་ལུ་ (Kullu) བཅས་ནི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་བྱ་ཡུལ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་འདུག
ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་ཚན་པའི་གྲངས་ཐོ་ཞིབ་བཤེར་སྙན་ཐོ་ལྟར་ན། འདས་ལོར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་ཡུལ་སྐོར་བ་ས་ཡ་ ༡༠།༦༠ བསླེབས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོར་ཡུལ་སྐོར་བ་ས་ཡ་ ༡༠།༥༡ བྱུང་ཡོད་འདུག འོན་ཀྱང་ཉེ་ལམ་འཛམ་གླིང་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པ་དང་། ཆར་པ་ཤུགས་ཆེན་བབས་པས་ཆུ་ལོག་དང་ས་རུད་སོགས་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆར་དུས་སྐབས་ཡུལ་སྐོར་བ་བསླེབས་མི་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱིས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གྱོང་གུད་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་གི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསལ་འདུག
ཧི་མ་ཅལ་ནང་རྒྱུག་ཆུ་དང་འཁྱགས་རོམ་མང་པོ་ཡོད་པའི་མངའ་སྡེ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཐོན་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་གསུམ་པ་ནི་གློག་ནུས་ཡིན་ཞིང་། རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་དང་། པན་ཇབ་ (Punjab)། ར་ཇེ་སི་ཐན་ (Rajasthan) སོགས་ལ་གློག་ནུས་ཀྱི་ཚོང་འབྲེལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་གྱི་ནང་མངའ་སྡེ་འདིའི་གློག་ནུས་ཀྱིས་ཧིན་སྒོར་ཀ་རོར་ ༣༠༠༠ ལྷག་གི་ཡོང་འབབ་བྱུང་ཡོད་འདུག
ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཟུར་པ་རྗེ་རམ་ཊ་ཀུར་ (Jai Ram Thakur) ལགས་ཀྱིས། ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེ་ནི་གློག་ནུས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡ ཉིན་ནས་བཟུང་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་ཟླ་བ་རེ་རེར་གློག་གཏོང་ཚད་ ༡༢༥ (units) དང་དེའི་མན་ཆད་ལ་གློག་རིན་སྤྲོད་མི་དགོས་པའི་ཐག་གཅོད་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ཐག་གཅོད་དེ་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་འབུམ་ ༡༤ ལྷག་ལ་གློག་རིན་སྤྲོད་མི་དགོས་པའི་ཁེ་ཕན་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་ལ། མངའ་སྡེའི་གཞུང་གསར་པའི་ངོས་ནས་ཀྱང་ཐག་གཅོད་དེ་མུ་མཐུད་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢་་་༢༣ ལོའི་ནང་གི་རྒྱ་གར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་སྙོམ་རྒྱལ་ནང་ཐོན་རྫས་རིན་འབབ་ (Gross Domestic Product) ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༠།༣༣ ལྷག་ནས་ ༢༠༢༣་་་་༢༤ ལོའི་སྤྱི་སྙོམ་རྒྱལ་ནང་ཐོན་རྫས་རིན་འབབ་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༠།༤༢ ལྷག་ལ་འཕར་ཡོད་པར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣་་་༢༤ ལོའི་ནང་མངའ་སྡེ་འདིའི་སྤྱི་སྙོམ་རྒྱལ་ནང་ཐོན་རྫས་རིན་འབབ་བརྒྱ་ཆ་ ༧།༡ འཕར་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་འདུག
གསར་འགོད་པ་བསྟན་འཛིན་ཕུར་བུས་ཕྱོགས་སྒྲིག་བྱས།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། པདྨ་མཚོ།
