ཉེ་ཆར་སུད་སིར་ཚོགས་པའི་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་གླེང་སློང་དང་ངོས་འཛིན་འདྲ་མིན་ཡོང་གིན་འདུག་ལ། བཞུགས་སྒར་ངྷ་རམ་ལ་ནས་ཀྱང་ཚོགས་འདུ་དེ་དང་འབྲེལ་དེ། བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་བར་མཛའ་མཐུན་འབྲེལ་ལམ་འཛུགས་ཕྱོགས་དང་། ཕན་ཚུན་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་དང་བདེན་པ་ར་སྤྲོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྐྲུན་ཕྱོགས་ཐད་བགྲོ་གླེང་གནང་ཡོད།
ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་ངྷ་ས་བོད་དོན་གླེང་བའི་གོ་སྒྲིག་འོག ངྷ་ས་བདེ་དོན་ཚོགས་ཁང་ནང་། ཉེ་ཆར་སུད་སིར་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་དང་འབྲེལ་ཏེ། འབྱུང་འགྱུར་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་བར་འབྲེལ་བ་འཛུགས་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་ལ། བགྲོ་གླེང་སྟེང་བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེ་ཐུབ་བསྟན་བསམ་འཕེལ་ལགས་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན། བོད་ཀྱི་ཡིག་སྒྱུར་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཀུན་ཐར་དོན་འགྲུབ། རང་དབང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཀླུ་མཁར་བྱམས་བཅས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་དང་མི་དམངས་ཀྱི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་གནང་ཡོད།
སྐབས་དེར་བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་དྲུང་ཆེན་ཐུབ་བསྟན་བསམ་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་ཉེ་ཆར་སུད་སིར་ཚོགས་པའི་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དོན་མདོ་བསྡུས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། སྔར་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ནང་བོད་རྒྱའི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཡོད་ཀྱང་། ཐེངས་འདིར་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ནི། ༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་གཉིས་ཕེབས་ཏེ་བཀའ་སློབ་གནང་ཡོད། བོད་ཕྱོགས་ནས་རྒྱ་མི་ཚོར་བཤད་དགོས་པ་ཆ་ཚང་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། ཉིན་དང་པོར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སེལ་དགོས་ཤིག་ཡིན་ལ། དེ་ཇི་ལྟར་སེལ་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་ང་ཚོས་ཐེངས་འདིར་གྲོས་བསྡུར་བྱ་དགོས། རྒྱ་རིགས་མཁས་པ་དང་བོད་པར་ཉེ་བོ་ཡོད་རིགས་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་དང་ཐབས་ལམ་ལ་ཉན་འདོད་ཡོད། བོད་ནང་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་གསལ་བོ་རེད། སྔར་ལོ་བོད་ནང་ངོ་རྒོལ་བྱུང་སྐབས། ལས་འགུལ་ནང་ཞུགས་མཁན་མང་ཆེ་བ་མི་རབས་གསར་བ་རེད། བོད་གཞུང་གི་ཕྱོགས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་འབྲེལ་བ་བྱ་རྒྱུ་ཁག་ནས་ཁག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་འབྲེལ་བ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་གིན་ཡོད། རྒྱ་རིགས་མཁས་པ་ཚོས་དོན་དངོས་ཐོག་ལ་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་རྒྱུ་གལ་ཆན་པོ་རེད། ཞེས་བཀའ་གནང་སོང་།
ཐེངས་འདིར་རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ཡན་གྱ་ཆེ་རེད། ཁོང་སྔོན་མ་སྲིད་བློན་འདས་པོ་ཀྲའོ་ཙི་ཡཱང་གི་སློབ་སྟོན་པ་རེད། ཁོང་གིས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དང་མགོ་ཁྲིད་རེད། ངས་སྔར་རྒྱ་ནག་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་སྐབས། ཆོས་ཀྱི་ནུས་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པ་ཧ་གོ་མ་སོང་མོད། དེང་སྐབས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་སྡོད་སྐབས། ཆོས་ཀྱི་ནུས་པར་ངེས་ཟིན་བྱུང་སོང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་དོགས་འདྲི་ཁག་ལ་ལན་འདེབས་གནང་བ་དེར་ཧ་ཅང་ཡིད་འཚིམ་པ་དང་བློ་བདེ་བོ་ཞིག་བྱུང་སོང་། ཞེས་གསུངས་སོང་། ཚོགས་འདུའི་མཇུག་སྡོམ་གྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ཁག་ནི། ཚོགས་བཅར་བ་ཚང་མས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་གཞི་རྩར་བཟུང་ཡོད། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དེ་རྒྱ་བོད་མི་རིགས་བར་གྱི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་མ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་བོད་མི་དམངས་ལ་བཙན་གནོན་དང་བཤུ་གཞོག་ཐལ་དྲགས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་འབྲེལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད་ཟེར་བ་དེ་བདེན་པ་མིན་སྐོར་བཅས་ཁ་གསལ་བོས་བཀོད་ཡོད། ཅེས་ཚོགས་འདུའི་གཏན་འབེབས་ཁག་སྙིང་བསྡུས་སུ་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།
དེའི་རྗེས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱེ་བྲག་གིས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། སྔར་བོད་རྒྱ་གཉིས་བར་གྱི་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་འགར་བྱུང་ཡོད། སྐབས་དེ་དག་ཏུ་ལྟ་བ་ལངས་ཕྱོགས་དང་། དགོངས་ཚུལ་མ་མཐུན་པའི་དབང་གིས་རྩོད་པ་རྐྱང་རྐྱང་བརྒྱབས་ཏེ། མཐའ་སྡོམ་གྱི་ཡིག་ཆ་ཡག་པོ་ཞིག་འཇོག་ཐུབ་མེད། ཐེངས་འདིར་ཚོགས་བཅར་འཐུས་མིའི་ཡོང་ཁུངས། རྒྱལ་ཁབ་ ༡༤ དང་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིན་བཅས་ནས་ཡོད་ལ། ཕྱི་རྒྱལ་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་དང་གསར་ལམ་ཁག་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་རེད། བོད་གཞུང་གི་ཕྱོགས་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ། སྐུ་ཚབ་རྣམ་གཉིས་བཅས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་རྒྱ་ཡིག་གི་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ཚོ་ཡོད། བགྲོ་གླེང་སྐབས་ཚོགས་ཆུང་ཁག་བཞི་ལ་བགོས་ཤིང་། ཚོགས་ཆུང་རེ་རེའི་ནང་དུ་བོད་པ་བཞི་ལྔ་རེ་ཞུགས་ཏེ་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་བྱས་ཏེ། མཐའ་མའི་ཡིག་ཆ་ཡག་པོ་ཞིག་འཇོག་ཐུབ་པ་བྱུང་སོང་། ཚོགས་འདུའི་སྐབས་ང་ལ་ཚོར་བ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ལ། རྒྱ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་རང་བཙན་དེ་བོད་མི་ཚོས་ཐོབ་ཐང་རེད། རང་བཙན་རྩོད་དགོས་པ་རེད། ཅེས་ང་ཚོ་ལས་ལྷག་པའི་མངར་ཤུགས་ཆེན་པོས་བཤད་མཁན་ཡང་བྱུང་སོང་།
ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུ་དེ་བོད་དོན་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རྒྱ་རིགས་ཁོ་རང་ཚོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་རྩ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུའང་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག ཐེངས་འདིར་ང་གལ་ཆེ་བ་ཁག་ཅིག་ལ། དང་པོ། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཟེར་དེ། རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་དང་ཆོས་རིག་མི་རིགས་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་འོག་ནས་བྱུང་བ་དང་། གཉིས་པ། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུས་དང་མི་མཐུན་པ་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད། གསུམ་པ། རྒྱ་རིགས་མཁས་དབང་ཚོར་ཞན་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། མི་གཞན་ལ་སློབ་སྟོན་དང་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་རྒྱུས་མངའ་མེད་པའི་བཤད་སྲོལ་ཞིག་ཡོད་མོད། ཐེངས་འདིར་འཐུས་མི་མང་ཆེ་བས། བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། ནང་ཆོས་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་དང་བོད་རྒྱའི་གནས་བབ་ལ་ཐུགས་རྒྱུས་ཧ་ཅང་ཚད་མཐོན་པོ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་དང་། བོད་མིའི་ཚོས་སོ་སོའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ཁ་གང་ཞིག་བདམས་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྩི་འཇོག་བྱ་དགོས་ཤུགས་ཆེན་པོས་བརྗོད་ཡོད།
དེའི་རྗེས་ཀུན་མཐར་དོན་འགྲུབ་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་དོན། ངས་དེ་རིང་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲིན་ཏང་གི་བསམ་བློའི་ཁྱེར་ཕྱོགས་དང་། མི་དམངས་ལ་མགོ་སྐོར་གཏོང་སྟངས་སྐོར་ནས་བཤད་ན་བསམ་སོང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་བཙུགས་པའི་སྐབས་སུ། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས། དེ་རིང་ནས་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཡར་ལངས་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་ཡོད། དེས་རྒྱ་རིགས་མི་དམངས་སྔར་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་གཉའ་གནོན་འོག་ཚུད་བསྡད་པ་སྟོན་ཐབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། སྐབས་དེའི་གཞུང་དེ་བཟོ་བ་གྲལ་རིམ་གྱིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་བཟོ་ཞིང་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་གྱིན་ཡོད། ལོ་བཅུའི་རིང་གི་རིག་གསར་རྫོགས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ རྗེས་སུ་ཏིན་ཞོ་ཕིན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཟུང་སྐབས། སྔར་གྱི་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་བཤད་སྟངས་བཅས་ལ་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་པར་མཐོང་སྟེ། རྒྱུན་འཁྱོངས་བཞི་ཟེར་བ་དེ་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། དང་པོ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས། གཉིས་པ། འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གྱི་སྲིད་དབང་རྒྱུན་འཁྱོངས། གསུམ་པ། གུང་ཁྲིན་ཏང་གི་དབུ་ཁྲིད་རྒྱུན་འཁྱོངས། བཞི་བ། མར་ཁུ་སི་དང་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་དགོངས་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བཅས་རེད། གཞན། ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་པར་རང་ཉིད་སྟོབས་ལྡན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད། རྗེས་སུ་ཅིང་ཙེ་མིན་གྱིས་སྲིད་དབང་འཛིན་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱུ་འབྱོར་ཆེན་པོ་མང་པོ་བྱུང་སྟེ། བསླར་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འགལ་བ་བྱུང་བ་རེད། སྐབས་དེར་གུང་ཁྲིན་ཏང་གིས་བཟོ་ཞིང་གྲལ་རིམ་ཁོ་ནའི་ཚབ་བྱས་ན་འགྲིག་གིན་མེད་པར་མཐོང་སྟེ། ཚབ་མཚོན་གསུམ་ཟེར་བ་དེ་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་རེད། གུང་ཁྲིན་ཏང་གི་གྲལ་རིམ་གྱི་ཚོགས་པ་དེ་གཏོར་ཏེ། ཚོང་པ་དང་ཞིང་པ། བཟོ་བ་བཅས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་གུང་ཁྲིན་ཏང་ནང་ཞུགས་ཆོག་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟོས་པ་རེད། བརྒྱུད་རིམ་དེ་དག་ཁྲོད། ནུབ་ཕྱོགས་པར་ཁ་གཏད་གཅོག་པའི་བསལ་བློ་དང་འདུ་ཤེས་མི་དམངས་ལ་ཅི་ཐུབ་ཀྱིས་སྤེལ་ཡོད།
ཧུའུ་ཅིན་ཐའོ་ཡི་སྐབས་གུང་ཁྲིན་ཏང་གཅིག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དབང་འཛིན་བྱས་ན་འགྲིག་གིན་མེད་པ་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་དམངས་གཙོ། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་བཅས་ཀྱི་ཐད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་ངོ་རྒོལ་དང་སྐད་འབོད། གཞུང་ལ་གཏུགས་བཤེར་སོགས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། རྙོག་དྲ་ཡོད་ཚད་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྟེང་ལ་བཀལ་ཡོད། ང་དགུ་ལོར་བོད་པས་གྱེན་ལངས་བྱེད་སྐབས། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཞ་མོ་གཡོགས་ཡོད། བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གྲངས་ནང་ལྷ་སའི་ངོ་རྒོལ་སྐབས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ངན་སྐུལ་ལ་ཁ་གཡར་ཡོད། སྔར་ལོའི་ཞི་རྒོལ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཙན་བཙོལ་བོད་གཞུང་གི་བརྒྱུད་སྐུལ་ལ་ཁ་གཡར་ཡོད། བོད་དེ་རྒྱ་ནག་ལས་ལོགས་སུ་རང་བཙན་གྱི་ལམ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་ན། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་བརྒྱ་ཆ་ ༩༥ ཡིས་མོས་མཐུན་གནང་གི་མ་རེད། རྒྱ་ནག་ལ་མི་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཞེན་ཁོག་ཤུགས་ཆེན་པོ་རེད། གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་བྱ་འདོད་མེད་པ་དེ་ཡང་། མི་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཞེན་ཁོག་ལས་ཡོང་གིན་ཡོད། བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གྲངས་ཀྱི་ལྷ་སའི་ངོ་རྒོལ་སྐོར་གྱི་གསང་བའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཏུ་སྐབས་དེའི་ནོར་འཁྲུལ་གཙོ་བོ་ ༡༩༧༩ ལོར་བོད་ཕྱི་ནང་བར་སྒོ་ཕྱེས་པ་དེ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་འདུག ཕྱི་ལོགས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ངན་ཇུས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གཏོང་གིན་ཡོད། ཅེས་བསྒྲགས་ཡོད་སྟབས། མི་དམངས་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་འདོད་པ་མེད་ཀྱང་། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་འབྲེལ་བ་འཛུགས་དགོས་པ་རེད། སྔར་ལོ་བོད་ནང་དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས། རྒྱ་རིགས་རྩོམ་པ་པོ་ཚོས་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ ༧༠༠ ལྷག་འདུག ང་ཚོས་བརྒྱ་དང་སྟོང་བཤད་པ་ལས། རྒྱ་རིགས་ཁོ་རང་ཚོས་རྩོམ་ཡིག་གཅིག་བྲིས་པ་དེ་ལ་རྒྱ་རིགས་མི་དམངས་ཚོས་དོ་སྣང་དང་ཡིད་ཆེས་སྡབ་འགྱུར་གྱིས་ཡོང་གིན་འདུག ཅེས་གསུངས་སོང་།
དེའི་རྗེས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཀྱིས་གསུངས་དོན། ང་ཉེ་ཆར་གྱི་ཚོགས་འདུ་དེ་ཞུགས་དགོས་བསམ་ཡང་ཞུགས་ཐུབ་མ་སོང་། རྒྱ་དང་བོད་གཉིས་བར་གྱི་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་སྐབས། མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གིས་གང་གི་ཚབ་ཀྱང་མཚོན་ཐུབ་གི་མ་རེད། ང་རང་གིས་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་ཁག་ཅིག་དང་སྔར་ལོའི་དོན་རྐྱེན་རྗེས་སུ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བོད་མི་ཚོས་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཁག་ཅིག་ངོ་སྤྲོད་དང་། གཞོན་ནུའི་གཙོས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་ལྟ་བ་ལངས་ཕྱོགས་གསལ་བཤད་ཅིག་ཞུ་ཐུབ་ན་བསམ་ཡང་འགྲུབ་མ་སོང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་རྒྱ་ནག་ལ་མཐུན་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེར་ང་ལ་དགག་བྱ་མེད། འོན་ཀྱང་། མཐུན་ལམ་བཟོ་ཕྱོགས་ཐད། རྒྱ་མི་རིགས་ལ་སྤྲེལ་ལད་འཁྲབ་པ་དང་མགོ་འདོག་ཞུ་པ་བཅས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་ཤེས་དགོས་པ་རེད། དེང་སྐབས་བོད་མི་ཧ་ཅང་གི་ཉམས་ཞན་གྱི་གནས་སུ་ལུས་ཡོད་པ་བདེན་ཡང་། གནའ་ནས་ད་བར་མགོ་འདོག་ཞུས་ཏེ། གང་ཡང་ཐོབ་ཡོད་པ་མ་རེད། གོང་དུ་སྐལ་བཟང་གིས། ཚོགས་འདུའི་སྐབས་རྒྱ་རིགས་ཚོས་བོད་པས་རང་བཙན་རྩོད་དགོས་སྐོར་བཤད་སོང་ཟེར། འོན་ཀྱང་། བོད་པ་ཚོས་རང་བཙན་ཕར་ཞོག རང་ཐག་རང་གཅོད་ཙམ་ཡང་གླེང་མ་ཕོད་པ་དེར་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་འབྲེལ་བ་བཙུགས་པ་དེར་ཁོངས་མ་འཁྱོལ་བ་རེད། སྔར་ལོའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་དང་ད་ལོའི་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་མགོ་བཙུགས་པར་ངོས་འཛིན་མཁན་འདུག་ཀྱང་། ཡིག་ཆ་ཁག་ཏུ་དེ་འདྲ་བཀོད་མེད། གང་ལྟར། རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་ལམ་དེ་ལ་ཐང་ཆད་ཡོད་པ་དེ་གསལ་བོ་རེད། སྔར་ལོ་བོད་མི་དམངས་ཚོས་གྱེན་ལངས་བྱས་པ་དེ། བོད་མི་དམངས་ངོ་མ་ཨུ་ཐུག་སོང་བ་རེད།
ང་ཚོ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་རེ་བ་ཇེ་སྲབ་ནས་ཇེ་སྲབ་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ན། ཕྱི་ལོགས་ནས་རང་མཚང་སྟོན་རྒྱུ་མང་དྲགས་པ་འདིར་དགོས་པ་མི་འདུག་སྙམ། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་ཆར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བྷེ་བྷེ་སིིའི་བཅར་འདྲི་དེའི་ནང་དོན་ཐད། ཕྱི་རྒྱལ་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཁག་ནས་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག དེའི་སྟེང་དུ་ཉེ་ཆར་འཇར་མན་གྱི་གསར་ལམ་ཞིག་ཏུ། བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས། རྒྱ་ནག་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། མ་འོངས་པར་ང་ཚོ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ནས་སྡོད་རྒྱུ་བྱུང་བ་དེ་ང་ཚོའི་སྤོབས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་འདུག སྤྱིར་ང་ཚོས་རྒྱ་མི་རིགས་ལ་འབྲེལ་ལམ་འཛུགས་དགོས་ན། ཐེ་ཝན་དང་ཧོང་ཀུང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས། དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་ཅན་དག རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་སློབ་ཕྲུག་དང་བཟོ་བ། མི་དམངས་བཅས་ལ་བསལ་ཚུལ་གང་ཡོད་ལ་བལྟ་ཉན་དགོས། འབྲེལ་ལམ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་འདྲ་མིན་ནས་འཚོལ་དགོས། ངས་རྩེད་མོ་དང་སྦྲགས་ཏེ་འདི་ལྟར་བཤད་ཀྱིན་ཡོད། ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཐོག་ལ་བོད་པའི་བླ་སྤྲུལ་ཁག་ཅིག་ཕེབས་ཡོད་ན། དོན་དག་ཆེན་པོ་འགྲུབ་ཡོད་ཤག་ཡིན། དེང་སྐབས་རྒྱ་རིགས་ཁྲོད་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གི་བོད་པའི་བླ་སྤྲུལ་ཚོར་གདུལ་བྱ་རྒྱས་ཀྱིན་ཡོད། ཅེས་བཤད་ཡིན། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདིའི་འོག་ན་སྐད་ཆ་འདྲ་མིན་བཤད་དབང་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ཐོག་ནས་བཤད་ཀྱིན་ཡོད། གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྣ་བརྒྱ་ཕྱིན་ཡང་ཕན་ཐོགས་མེད། སྔར་ལོའི་བོད་ནང་དོན་རྐྱེན་དང་། པེ་ཅིན་ཨོ་ལིམ་ཕིག་བཅས་ཀྱི་རྗེས་ནས་རྒྱ་རིགས་ཁག་ཅིག་གིས་བོད་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གི་རྒྱ་རིགས་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་དེར། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཞེད་སྣང་སྐྱེས་ཏེ། ཐེངས་འདིའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་མཚོན་པས་འདི་ལྟ་བུའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་ན་ནོར་འཁྲུལ་རེད།
ཨོ་ངས་བརྗེད་སོང་རེད། ང་འདི། དྲ་གྲོགས་གངས་རི་ལགས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་ལ་ཡིད་སྨོན་དང་ཁོང་རང་གི་ལྟ་བ་ལ་རྩི་འཇོག་ལས་ཁོང་དང་མི་མཐུན་པའི་ལྟ་བ་ངས་ད་རུང་བཤད་ཡོད་ནི་མ་རེད། དྲ་གྲོགས་ལགས་གུས་པས་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བཤད་སྐད་ཆ་རིང་བས་གོ་ཆོད་ནི་མ་རེད། ངས་ད་ཐེངས་གི་བོད་རྒྱ་ཉིས་འཛོམས་དེ་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཚན་པ་བཞི་ཡི་སྟེང་ནས་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད། དང་པོ། ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་བ་ནང་བཞིན་གངས་རིའི་བདག་པོ་ངོ་མ་༸གོང་ས་མཆོག་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་ཙམ་རེད། རྒྱ་རྒན་ཁོ་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ངས་གཙོ་བོ་བཟུང་མེད་ད། གཉིས་པ། ཁོང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་བདུད་རྩི་བཞིན་གྱི་གསུངས་བཤད་དེ་རྒྱ་རྒན་ཚོའི་སྐྱི་མོའི་ནང་དུ་བླུགས་པའི་སྐལ་བ་དེ་རེད། གསུམ་པ། རྒྱ་རྒན་ཚོས་བཀའ་ཁྲིའི་གསུངས་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རང་བྱས་པ་དེ་རེད། བཞི་བ། མཐའ་མའི་དོན་ཚན་དེ་དག་རེད། དེའི་ང་ཚོ་ལ་གོ་སྐབས་མང་པོ་སྤྲད་ཡོད་རེད། རྗེས་མར་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་དངོས་ཡོད་ཀྱི་བསམ་བློ་བ་ཡོད་ན་གོ་སྐབས་ཡོད་རེད།
དྲ་གྲོགས་གངས་རི་སྐྱབས་ལགས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ་མོས་མཐུན་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཡིག་ནོར་བཅོས་པ་དེ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཞུ། གུས་པ་ངོ་མ་བཤད་ན་ཡིད་ལ་ཤར་ཤར་བོ་ཕྱིར་གཏོན་ལ་དགའ་བ་མ་གཏོགས་དོན་ངོ་མ་་བོད་ཡིག་ཡག་པོ་མེད་ད་བསམ་བློ་ཡང་མཐོན་པོ་མེད། རྒྱུན་དུ་དྲ་གྲོགས་དང་མཉམ་དུ་ཁ་བརྡ་རེ་བྱས་ན་དེའི་ནང་ན་རང་ལ་མཁོ་བ་མང་པོ་ལེན་རྒྱུ་འདུག། ཨ་ལེ། བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་འདི་ལྟར་བྱེད་ན་མ་འོངས་བར་དྲ་གྲོགས་ཕན་བར་ཚུན་རོགས་རམ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ལ་ཕན་ཚུན་གྱི་མཐུན་ལམ་ལ་གནོད་པ་བཟོ་གི་མ་རེད་སེམས། མ་གཏོགས་ངས་གཅིག་དྲན་ནོ་འདི་ཡ་མཚན་སྤྱད་ཅིག་ཡིན། ཁྱོས་ཅིག་བཤད་ནོ་དེ་བླུན་བཤད་རྐྱང་རྐྱང་རེད་ཅེས་ཚིག་རྩུབ་གང་སར་སྤྱད་ན། སུ་ཡིན་རུང་དགའ་གི་མ་རེད། ཁྱོད་ལ་མཁའ་ལྡིང་གི་འཕུར་རྩལ་ཡོད་ན་སྤྲིནདཀར་གྱི་བང་རུམ་ཆོད་དང་། ང་ལ་བྱེའུ་ཆུང་གི་གཤོག་རྩལ་ལས་མེད་ཀྱང་རང་ལ་དབང་བའི་ཚང་ཀླད་ནས་གཤོག་རྡེབ་བྱེད་ཀྱི་རེད། ཡང་གཅིག་བཤད་ན་གུས་པས་འཚམས་རེར་ཟིན་བྲིས་རེ་སྤེལ་བའམ་མཆན་རེ་བཏབ་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ང་རང་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ལས། ང་ཅིག་བསམ་བློ་བ་ཞིག་དང་ངས་དྲ་གྲོགས་རྣམ་པར་ལམ་སྟོན་གསར་བ་ཞིག་གི་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་རེད་འདོད་མྱོངམེད་ལ། དྲ་གྲོགས་ཚོའི་མཐུན་ལམ་ལ་གནོད་པ་བཟོ་བསམ་པའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་བས་ཀྱང་མེད། རྗེས་མར་དྲ་གྲོགས་ཚོས་གུས་པའི་ཡིག་ནོར་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་པར་དགའ་བསུ་ཡོད། བསམ་ཚུལ་གྱི་ཐད་ནས་ཁྱེད་ཚོའི་གསུངས་ཀྱི་ནང་ན་ཡག་པོ་ཡོད་ན་གུས་པའི་ཉར་ཚགས་བྱེད་ཀྱི་རེད། ཡང་བསྐྱང་དྲ་གྲོགས་གངས་རི་སྐྱབས་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་གང་མང་ཡོད་ད རྗེས་མ་མཇལ་ཡོང།
ཁྱེད་རང་གིས༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་ཁྲི་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མགོན་དུ་ཕེབས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོན་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། དེང་སང་གི་ཚོགས་པ་ཐམས་ཆད་ཀྱིས་སོ་སོའི་ལས་གཞི་ཅི་ཞིག་སྤེལ་ན་༧གོང་ས་མཆོག་གདན་འདྲེན་ཞུ་རྒྱུར་རྩོད་པ་གནང་བསྡད་ཡོད་ནི་རེད། དེ་ནི་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་གང་ཡིན་པའི་བྱ་འགུལ་བརྟན་བརླིང་དང་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བྱེད་ཁོ་ནར་དམིགས་པ་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་མིན། གཙོ་བོ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ལྟ་བུའི་ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གླེང་མོལ་དང་། དེའི་མཇུག་སྡོམ། ཚོགས་ཞུགས་པའི་སྤུས་ག ཚོགས་མིའི་ཡོངས་ཁོངས་བཅས་ལ་དཔྱད་དགོས། ཡིན་ནའང་ང་ཚོའི་ཕྱོགས་ནས་ད་ཐེངས་མང་བོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་གླེང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིས་ང་ཚོ་འཕྲད་སའི་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཚོར་གོ་རྟོགས་ཤིག་སྤྲད་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ཁོང་ཚོས་ང་ཚོའི་ཁེ་ཕན་ཐད་ནུས་ཅི་ཡང་ཐོན་མི་ནུས་ཟེར་བ་དེ་ཡིན། འདི་ཡིས་ད་རུང་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་མོལ་ལ་བར་ཆད་ཀྱང་ཡོང་སྲིད་པའི་སེམས་ཁྲལ་བརྒྱུད་ལམ་རེ་ཟུང་ནའང་གླེང་བཞིན་པ་རང་རེད། དེའང་སྔ་བོ་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་ས་ཞིག་རེད་དྲན་ཡོད་མ་གཏོགས། གཞན་ཟིང་སློང་གི་དམིགས་ཡུལ་ཡང་མེད། ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ཡིན།
ཆད་པ། བཞུ་ན་ཐང་། མི་ལོན་པ།
སྐར་ཁྲི་བཙན་ལགས། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་བཏབ་པའི་མཆན་བུའི་ནང་གཏགས་ནོར་རེ་གཉིས་ཀྱིས་ལམ་སེང་གོ་བ་མི་ལོན་ལྟ་བུར་བསྒྱུར་འདུག་པས། དོགས་སེལ་གྱི་ཆེད་དམ། འུ་གཉིས་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་དུ་རེ་གཉིས་ཤིག་གཤམ་དུ་དཔེ་རུ་བཀོད་གསལ་ལྟར་དགོངས་འགལ་མེད་པར་ཞུ། བློས་བཤད་ཟེར་བ་ནི་ཨ་མདོའི་ཁ་སྐད་ལྟར་འབྲི་ན་ཧ་ལམ་གློའུ་བཤད་ཅེས་བྲིས་ན་བདེ་བར་སེམས། དེ་ལས་གཞན་དུ་དུང་། འབྱོན། – འཇོན། བུད། – འབུད། ཟུར་ཚིག- ཚིག་ཟུར། སོགས་བཅོས་ན་འོས་པར་བདག་གིས་མཐོང་པས་གཙོ་བོ་སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་གནང་ཆོག འདིའི་རིགས་ཀྱིས་ང་ལ་ཅང་མི་གནོད་མོད། དུས་བབ་ཚང་གི་མི་ནག་ཚང་དང་ཨ་ཁུ་མེ་གཉིས་ཀྱིས་རིག་ན་ཁྱེད་ལ་འགྲམ་ལྕག་བཞུ་ཐང་། སེམས་ཆུང་བྱོས་ཨ། སེམས་ཀྱི་སྐད་ཆ་ཡིན།
དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ཡོད་མཁན་༸གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ད་ཐེངས་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་འབྱོན་མེད་མདོག་གི་ཟུར་ཚིག་ཐོན་འདུག ད་ད་བློས་བཤད་རྒྱག་མཁན་ཞིག་མ་གཏོགས་བསམ་བློ་གཏོང་ཤེས་ནི་ལྷག་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད་གོ མིན་ཁ་ཁེར་མི་ཚོགས་ཀྱི་གསེང་ན་ཡིབ་སྡད་ཡོད་ན་ད་ཕྱིར་བུད་རན་རེད ༸གོང་ས་མཆོག་༸གོང་ས་མཆོག་ཞེས་འབོད་མི་ཉན་ན། བོད་མི་ས་དྲུག་གི་བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་ཡན་གྱིས་དེ་ལྟར་འབོད་པས། ད་ཐབས་ཤེས་ཞིག་མ་དྲན་ན་བླུན་པོའི་མི་རིགས་འདིས་ད་དུང་འབོད་ཀྱི་རེད་ད
གོང་༧་ས་མཆོག་ལ་དད་པ་བྱེད་པ་ང་ལ་རང་དབང་ཡོད།ང་དད་པ་བྱེད་པ་རང་མེད་ན་ཁྱེད་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་་ཡོད་མདོག་ལ་རྒྱ་ཆེ་མདོག་སྟོན་པ་ཅི་རེད།
བརྗོད་གཞི་འདི་དག་ཡིག་ངོ་ཙམ་ཆོད་པ་ཞིག་གིས་ཡོང་གི་མ་རེད་ལ། དེ་ལས་བསམ་བློ་གཏོང་ཤེས་མཁན་ཚོས་བཤད་ཡ་ཞིག་རེད། ཕལ་ཆེར་དྲ་བ་འདིར་ཡོང་མཁན་ལྷན་རྒྱས་ཀྱང་ང་ལྟ་བུའི་ཡིག་ངོ་ཙམ་ཆོད་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན་ས་རེད།
དོན་དག་གཞན་དེ༼གོང་ས༽༼གོང་ས༽ཞེས་ཞེ་བོ་ཞིག་དད་པ་ཡོད་མདོག་བསྟན་མ་ཡོང་རོགས། གལ་སྲིད་དད་པ་ཡོད་ན། ཐོག་མར་ངས་ལྷན་རྒྱས་སྤྱན་ཕུལ་ཞུས་ཟིན་པའི་ཡབ་གཞིས་ཀྱི་འོས་མིའི་སྒང་ལ་སྐད་ཆ་ཤོད། དེ་ནས་གསེར་དང་རག་གི་ཁྱད་པར་འབྱེད་ཡ་སླ་བོ་རེད།
ཨ་ཚོགས་ཀླུ་བྱམས་འདིའི་ཤ་ཁྲག་རུས་གསང་ལ་ཟུག་པའི་རིགས་ཞེན་ཟབ་མོ་ཞིག་ཡོད་ན་བཟང་གི་ང་ཚོ་དགོ་ནོ་དེ་རེད།འདི་ལ་རྒྱབ་མདུན་མེད་པའི་ལྷག་བསམ་དཀར་པོ་ཞིག་ཡོད་ན་ང་དགའ་ནི།མཁས་དབང་ཞོགས་དུང་དང་འདི་གཉིས་སྡུར་ཐུབ་མི་འདུག་མཁས་དབང་ཞོགས་དུང་གི་མི་རིགས་འདིའི་བསམ་བློའི་སྐོར་ལ་བྲིས་བའི་དེབ་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་གཟིགས་དང་མི་རིགས་འདིའི་ཞན་ཆ་ངོ་མ་རེ་ལ་ཐད་ཀར་མཛུབ་མོ་བཙུག་འདུག་ཀླུ་བྱམས་འདིའི་ནང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པའི་མཛུབ་མོ་རང་གི་དབུ་ཁྲིད་ལ་བཙུག་འདུག་གོང་༧་ས་མཆོག་ལ་འདི་འདྲའི་ནོར་བ་ཡོད་དམ།ཁྱོད་ཀྱིས་རང་བཙུན་གྱི་ལྟ་བ་བཟུང་ནས་རང་བཙུན་འཐབ་རྩོད་ཀྱིས་ལས་འགུད་ཅི་ཞིག་སྒྲུབ་ཡོད་མང་ཚོགས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་བ་ཅི་འདྲ་རེད།རང་བཙུན་འཐབབརྩོད་པ་སྟན་འཛིན་རྩོན་འགྲོས་ལྟ་བུ་མིག་དཔེ་་ལྟ་མི་འོས་སམ།ད་དུང་ཁོ་བ་རང་དབང་མེད་པ་དང་བཟང་བཙོན་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་འོག་ན་ཡོད་མདོག་གསུང་འདུག།
སྐར་ཁྲི་བཙན་ལགས་ནི་སྐད་ཆ་བཤད་ཤེས་མཁན་ཞིག་རེད། ང་ཚོས་ཁོང་གི་སྐད་ཆ་བཤད་སྟངས་བྱས་ན་མི་སུ་ཡིན་ནའང་ལམ་སེང་ཕོག་མི་འགྲོ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་ནི་རེད། ངོ་མས་ངར་བ་ཞིག་རེད། བདག་གིས་ཀྱང་འདི་འདྲ་ཞིག་དྲན་གྱི་འདུག ཁ་སང་དེ་རིང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་བོད་རྒྱ་མཛའ་འབྲེལ་ཟེར་བ་དང་། ཉེ་སྔོན་གྱི་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་འཚོགས་པ་དེ་དག་ལས་འགུལ་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ཆོག་མོད། འདིའི་རིགས་ཀྱིས་ང་ཚོའི་འགྲོ་བ་སྤྱིའི་མཐུན་ལམ་རྒྱུན་སྲུང་ཞིག་ལས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་རྩོད་པའམ་གླེང་བཞིན་པའི་བོད་དང་རྒྱའི་བར་གྱི་ཞི་བའི་གྲོས་མོལ་ངོས་ཐད་ནས་ཕན་འབྲས་དེ་ཙམ་ཞིག་ལས་ཐོན་མི་ཐུབ་པ་ཐག་གིས་གཅོད་ཐུབ། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཚོ་འཕྲད་སའི་རྒྱ་རིགས་དེ་དག་རྒྱ་མི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་རྐྱང་རྐྱང་གིས་གྲུབ་ཡོད་པས། ཁོང་ཚོས་ང་ཚོ་དང་ལག་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་ཞེ་སྡང་རེ་སློང་བ་དང་། ཞེ་སྣང་རེ་སྐུལ་བའི་ལས་འཆར་ཞིག་གི་བསམ་བློ་འཁུར་ཡོད་ཀྱི་རེད། ང་ཚོ་དངོས་གནས་ཞི་བའི་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ཁར་ཤར་བསྐྱོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཚེ། དེ་ལས་འབྲེལ་ལམ་གལ་ཆེར་འཛིན་དགོས་པ་ནི་རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་གི་སྤར་མོའི་ནང་གནས་བསྡད་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས་དེ་དག་ཡིན། བརྒྱུད་ལམ་སྣ་ཚོགས་བརྒྱུད་ཁོང་ཚོ་དང་འབྲེལ་ལམ་འཛུགས་པ་དང་། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཡངས་དག་པའི་དགོངས་གཞི་དེ་འགྲེལ་བཤད་གསལ་བོ་ཞིག་གནང་ཐུབ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། འདི་ལྟར་རྒྱ་བོད་མང་ཚོགས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་ལམ་ཞིག་སྐྲུན་ཐུབ་ན། ད་གཟོད་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་དམིགས་ཕྱོགས་ལྟར་ཆེས་མཐོའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་ལམ་ཁ་རེའང་རྙེད་མི་སྲིད་པའི་ངེས་པ་མེད།
ངས་འདི་ནས་ཐོག་མར་གོང་གི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་མཁན་དྲ་གྲོགས་ཚོར་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ།
གུས་པས་འདི་ནས་གོང་གི་བརྗོད་གཞི་གཅིག་པོ་མ་ཡིན་པར་ཟུར་ནས་བསམ་ཚུལ་ཕྲན་བུ་ཞིག་འདོན་འདོད་བྱུང་།
ངས་ད་ཐེངས་བོད་རྒྱའི་ལྷན་ཚོགས་འདིའི་ང་ཚོ་ལ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལམ་ཁ་གསར་བ་ཞིག་བསྐྲུན་སོང་འདོད་བཞིན་ཡོད་ལ། མ་འོངས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཕན་གྱི་རྨང་གཞི་འམ་ས་བོན་གསར་བ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་བཞིན་ཡོད། དགྱ་རྒན་ཁ་ཤས་ཞིག་གི་ཚིག་ལ་ངས་ཡིད་ཆེས་དང་གདེངས་འཇོག་བྱས་ནི་མིན། དགྱ་ཁོག་སྒྱུ་མའི་ཁུག་ན་ཅི་ཤར་ཡང་དེ་གཙོ་བོ་མ་རེད། གཙོ་བོ་ང་ཚོ་ལ་མཚོན་ན་འདི་ནི་ཤིན་དུ་གལ་ཆེ་བའི་གོ་སྐབས་ཤིག་རེད། ཕྱི་དགྱ་ནང་དགྱ་གང་ཡིན་རུང་གུང་ཁྲན་ཚོགས་པ་དང་དམངས་གཙོ་དོན་ཉེར་བ་གང་ཡིན་ཡང་རྩ་བའི་མི་རིགས་ཆེན་པོའི་ལྟ་བ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པ་ཧ་གོ་དོན་གསལ་རེད། རེད་ད་ཁོ་ཚོའི་བར་ལ་ཚབས་ཆེ་བའི་ཆབ་སྲིད་གྱི་འགལ་ཟླ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་མངོན་གསལ་རེད། དགྱ་མི་དེ་ཚོས་ང་ཚོ་ལ་ཉམས་ཚོད་བླངས་ནི་ཡིན་ནའང་འདྲ། ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱི་མཉམ་འབྲེལ་བྱེད་འདོད་ཡོད་ནི་ཡིན་ན་ཆོག ང་ཚོ་ལ་དགོས་པ་འདི་འདྲའི་གོ་སྐབས་རེད། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་འདི་རྒྱལ་ཁ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ན་མི་ཆོག་པ་ཡོད་ནི་མ་རེད་སྙམ། སྐུ་འཚབ་རྣམ་པས་དོན་ཆེན་པོ་ཆོད་ཡོད་རེད། གསལ་བོ་ར། མཐའ་སྡོམ་གྱི་དོན་ཚན་དག་ལ་ཞིབ་མོར་ལྟོས་དང་། དགྱ་རྒན་ཚོ་དགའ་ཐག་མགུ་ཐག་ཆོད་འདུག་ག ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལ་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་ཡོད་རེད། ཡིན་ན་ད་ཐེངས་ཐོག་མའི་གྲོས་ལྟེབ་ཏུ་འཇོག་ཉན་གྱི་མ་རེད། གལ་སྲིད་དགྱ་རྒན་དེ་ཚོས་ང་ཚོར་ཉམས་ཚོད་ཡིན་ན། ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་དེ་སྐབས་སུ་བབས་ཡོད་ནི་མ་རེད། དགྱ་ཁོག་གཡོ་ཡིས་ཚོད་ཡོད་ནི་བོ་ང་ཚོས་ཤེས་ཀྱི་ར། ད་ང་ཚོས་སྐབས་སུ་བབས་པའི་ཐོག་མའི་རྒྱལ་ཁ་བླངས་ཟིན་པས། རྗེས་མར་གོ་སྐབས་འཚོལ་བཞིན་ཁོ་ཚོས་རྔ་ག་འདྲ་རྡུང་ན་ང་ཚོས་བྲོ་དེ་འདྲ་འཁྲབ་ཆོག་གི་རེད། གང་ལྟར་མདའ་དང་མདུང་གི་དམིགས་ས་གཅིག་ཡིན་དུས་འགྲིག་སོང་རེད།
ངས་འདི་ནས་བསྐྱར་སྣོན་ཞིག་བྱ་བ་ཡིན་ན ད་ལྟའི་བོད་ཕྱི་ནང་གི་བསམ་བློ་བའམ་རྩོམ་པ་ཚང་མས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་མི་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་དྲུག་ཅུ་བདུན་ཡན་ཡིག་རྨོངས་སེལ་མེད་པའི་མི་རིགས་འདིའི་སེམས་ཁམས་ངོ་མ་རྟོགས་དགོས་པ་མ་ཟད་འདི་དག་ས་ཡ་མང་པོའི་སྣེ་འཁྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་ག་འདྲ་འདོན་དགོས་པར་གཞིག་པའི་དུས་སུ་སླེབས་འདུག་པར་སྣང་། དེ་མིན་རྩོམ་པ་པོ་ཞོགས་དུང་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཁོང་གི་མི་རིགས་ལ་བཅངས་པའི་བརྩེ་སེམས་དེ་ལྷད་མེད་ཡིན་པ་དང་ཁོང་གི་་བསམ་བློ་ཡང་སྔོན་ཐོན་ཡིན་པ་དངོས་ཡོད་རེད། ཡིན་ནའང་བོད་མི་ས་ཡ་མང་པོའི་བསམ་བློའི་སྣེ་འཁྲིད་དམ་ལམ་སྟོན་པ་ཆགས་ཐུབ་ཡོད་ནི་མ་རེད། ཁོང་གི་ཆེས་མཐོ་བའི་ལྟ་བ་དེ་ཡིག་རྨོངས་སེལ་མེད་པའི་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་དང་བསྟུན་ཤེས་མེད་པ་མ་ཟད་བོད་མི་དམངས་ལ་གང་དགོས་པ་དང་གང་མཁོ་བ་དེ་རྟོགས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་བས་ཁོ་ལ་ཁ་རྡུང་དང་སྣ་ཚོགས་ཕོག་ཡོད་རེད། ཡིནའང་ཁོའི་རྩོམ་ཡིག་ལ་རིན་ཐང་མེད་པ་རྩ་བ་ནས་མ་རེད་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཚོའི་ནང་ནས་བརྒྱ་ཆ་ཉི་ཤུ་དང་སུམ་བཅུའི་ཁོ་ལ་གདེངས་འཇོག་མཐོན་པོ་བྱས་ཡོད། ཁོས་དང་པོ་ནས་སྨྱུག་ཁ་དེ་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་ཡིག་རྨོངས་སེལ་པའི་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་ནས་འགོ་བཙུགས་ཤིང་། ཁོང་གིས་ལམ་སྟོན་གྱི་འབྲས་བུ་སྨིན་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནས་རྒྱང་འབོད་བྱས་ན་རིན་ཐང་ལྡབ་མང་པོ་འཕར་གྱི་རེད། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་མའི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་དེ་བོད་མི་དམངས་ལ་ཡོད་གསུངས་མྱོང་ཡོད་པ་དངོས་ཡོདརེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བསྟེན་ནས་བོད་ནང་གི་རྩོམ་པ་པོ་རེ་ཟུང་གིས་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་འཚབ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་འདོད་ཀྱི་ཡོད། ན་ནང་གི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་དང་ད་ལོའི་བོད་རྒྱའི་ཚོགས་འདུ་གང་ཡིན་ཡང་ཆོག་་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཆ་གང་ནས་མཛད་པ་གང་ཞིག་བསྐྱངས་དང་སྐྱོང་བཞིན་ཡོད་ན་བོད་མི་ས་ཡ་མང་པོ་བྲང་ཁར་ཐལ་མོ་ཉིས་སྦྱར་གྱིས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱེད་ཀྱི་རེད། བློ་བདེ་བོ་ཆོག་གི་རེད་ང་ཚོས་ཕྱི་ཡུལ་ནས་རང་མཚང་སྟོན་ཡོད་ནི་མ་རེད་ལ་མགོ་བཏགས་ཀྱང་བྱས་ཡོད་ནི་མ་རེད་འདོད་ཀྱིན་ཡོད། ངོ་མ་ཡིན་ཅིག་བྱས་ན་ངའི་བློ་ཆུང་འདིའི་ནང་ན་ཅི་ཡང་འཆར་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་ཡིན་སྲིད་ཀྱི་རེད། གང་ལྟར་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཕྱག་འོག་ན་ས་ཆེན་འདིའི་སྒང་ནས་མཁས་དབང་སུ་དང་དབུ་འཁྲིད་སུ་གསར་འགོད་པ་སུ་འདྲ་ཞིག་དང་ཐུག་འཕྲད་དགོས་ན། བཀའ་བློན་ཁྲི་བའི་ཡན་གྱི་སྤྱང་གྲུང་ལྡན་པའི་མཁས་དབང་ཞིག་ད་ལྟ་པར་དུ་མཐོང་མ་སོང་། ད་ཐེངས་རྒྱ་རྒན་ཁ་ཤས་ཞིག་ལ་ཐུག་ཕྲད་བགྲོ་གླེང་བྱས་པ་དེ་ལ་ཁོང་གིས་སྐུ་ངལ་ཆེན་པོ་མྱོང་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཟབ་མོ་ཡོད། གནས་སྐབས་ཁ་རྡར་མཚམས་འཇོག་གི་ཡིན།
ཡངས་བའི་ཁམས་ཀྱི་ལྟད་མོར་མ་གོམས་པར།།
ཆུ་རྫིང་ལག་མཐིལ་ཙམ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དེར།།
སྲིད་གསུམ་ཤོང་བར་སྣང་བ་ཀླུ་ཡི་རིགས།།
འཁྲུལ་བློ་ཅན་གྱི་སྤུན་དུ་འགྱུར་སྲིད་མོད།།
ས་ཡ་དྲུག་གི་གྲངས་ཀར་རག་ལས་པས།།
ས་མཐའི་འཁྱར་བོའི་སེམས་ཀྱི་ན་ཚ་དེ།།
ས་ཁྱོན་ཁ་བའི་གདན་ལ་མ་ཕན་ཡང་།།
ས་བཤད་རྡོ་བཤད་ཐེངས་གཅིག་ཤོར་ནས་ཐལ།།
གང་བཤད་ན་བོད་དོན་བཤད་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས་ཞིག་རེད།དེ་ལས་གཞན་མེད་སྙམ།
ངས་འདི་ཡིས་བཤད་ན་ཡང་མི་སྐོར་ཞིག་ལ་ཕོག་སྲིད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་སྐྱོན་མེད་ཀི། ང་རང་ཉིད་ཀྱིས་བལྟས་ན་ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཀྱི་སྐད་ཆ་འདི་དྲང་མོ་རེད་བསམ་སོང་། དངོས་ཡོད་ཀྱང་དེ་ག་རང་ཆགས་བསྡད་ཡོད། ཤ་ཚ་བའི་ཚིག་ལ་སྙན་མོ་མེད། ནད་མཁྲིས་པའི་སྨན་ལ་ཞིམ་པོ་མེད་ཅེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་བཞིན། ཁོང་གི་ཤ་གསེང་ནའང་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་ན་ཟུག་ཞིག་དང་སེམས་ཁུར་ཞིག་ཡོད་པའི་རྟགས་རེད། ལོ་འདི་སྙེད་ཅིག་ལ་བོད་ནང་གི་རྩོམ་པ་པོ་ཞོགས་དུང་སོགས་ལའང་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིའི་བྱེད་སྟངས་སྐོར་ཞིག་གིས་ཡིད་མ་ཚིམ་པར་དཔའ་ངར་ཆེན་པོས་དངོས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གདོང་དུ་བུད་དེ་དཔྱད་གླེང་བྱས་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ནས་མདོ་མེད་སྐོར་ཞིག་གིས་ལྟ་ལོག་པ་དང་མྱུལ་མ་ཟེར་བའི་ཚིག་རྫོབ་སྤྱད་དེ་མི་འཐད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་རེད། རེབས་ཅིག་ལ་རྡ་ས་བོད་ཁྱིམ་ནས་གསུང་ཆོས་ཤིག་གསུང་བའི་སྐབས་འདིའི་ཕྱོགས་ནས་དྲི་བ་ཞིག་སླེབས་པར། ༧གོང་ས་མཆོག་ཞལ་སྔ་ནས་དེ་ནི་མི་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཤུགས་ཆེ་དྲགས་པ་ལས་སྐྱོན་ནི་གང་ཡང་མ་རེད། མི་སྲིད་པའི་ཡག་པོ་རེད། འབའ་པ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་མཆོག་ལ་ཡང་བཤད་སྲོལ་མང་བོ་ཡོད་པ་རེད། དངོས་གནས་ཁོང་ལ་མི་རིགས་རང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཤུགས་ཆེ་བ་དང་རྒྱལ་ཞེན་ལྷག་བསམ་དཀར་ཚུལ་སོགས་ཀྱིས་གསུང་ལན་གནང་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་རིགས་ལ་ཕྱོགས་ཞེན་དང་དགའ་ཁ་འཁྱེར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚོར་བ་མ་བསྲེས་པར་ཞིབ་འདང་བྱས་ན་ཧ་ཅང་ངེས་ཤེས་ཤིག་རྙེད་སྲིད། ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་དང་། ཁོང་ལྟ་བུའི་གཞོན་རབས་པ་སྐོར་ཞིག་ལ་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་སྟངས་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་ཁེ་དབང་རྩོད་ཕྱོགས་ཐད་ནས་འདོད་བློ་མ་ཚིམ་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་པ་ལས། བདག་ལ་མཚོན་ན་བཞན་དོགས་པ་རྣམ་རྟོགས་གང་ཡང་མེད།
ཀླུ་ལགས་ཅི་འདྲའི་མཚར་བོ་ཁྱོད་གང་ལ་སོང་ན་ལམ་ཞིག་རྙེད་རྒྱུ་མ་རེད།ཁྱོད་ཀྱི་གཞུང་ལ་སྐྱོན་ལས་མི་མཐོང་བ་ཅི་རེད།ཁྱོད་ཀྱི་མིག་ལམ་ན་གོང་༧་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་ཅི་འདྲའི་ཆུང་བ་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་མིག་ལམ་ན་ཡང་དག་དབུ་ཁྲིད་མཐོང་དཀའ།
ཉི་མ་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་འདིས་བློ་ཡིད་ཚིམ་གྱི་མི་འདུག དཔེར་ན། ཉེ་སྔོན་གྱི་ཚོགས་འདུ་འདི་འདྲའི་སྒང་བོད་ཀྱི་མངོན་འདོད་སྤོབས་པས་གླེང་མ་ཐུབ་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དན་རྟགས་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱ་མི་ཐུབ་པ་ནི་སྡར་མའི་ངང་ཚུལ་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་མ་རེད། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་ཆོད་སེམས་འདིས་ང་ཚོར་དཔའ་གདེངས་ཤིག་བསྩལ་མི་ཡོང་ངམ། ང་ཚོ་མི་ལོ་ག་ཚད་ལ་འདི་ལྟར་ཅི་ཡང་བརྗོད་མ་ནུས་པར་འཆི་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། ཆེས་བློ་ཕམ་པ་ཞིག་ནི། ཐབས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞིན་གཞན་དོན་དམིགས་པ་དང་། ཡོད་ཚད་ཀྱིས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་བསྐྱར་ཟློས་བྱ་རྒྱུ་ལས་རང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་གླེང་མི་ཐུབ་པ་དེ་རེད། ད་དུང་། སྤྱི་ཚོགས་ནང་གི་དྲན་འགྱུ་རྒོད་པོ་དང་ལྟ་སྟངས་གསར་བ་སྨྲ་མཁན་ཚང་མ་སྐེ་འབུ་གཅུ་སྲོལ་ཡོད་པའི་གོམས་སྲོལ་དེ་རེད། ང་ཚོ་ད་དུང་ལོ་ངོ་དུ་མར་འདི་ལྟར་ཤི་གསོན་གྱིས་འཚོ་དགོས་སམ། ཨ་གནམ་རྒན་མ།
བོད་ནས་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ།
༄༅།།བཙན་གཤེད་དང་དམ་དྲག་གི་འོག་ཏུ་སྤེལ་བའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག།ཞེས་པ་ཞིག་རྩེ་སྐར་གྱི་ཟིན་བྲིས་སུ་འདུག་པས་ཞིབ་པ་དེར་གཟིགས་རོགས།།
ཚོགས་འདུ་འདི་ལྟ་བུ་ལོ་རེ་ནས་ལོརེ་སྤུས་ཇེ་དག་གཏོང་ནས་འཚོགས་ན་ཡགཔོ་
འདུག།