བོད་རང་བཙན་གྱི་སྐྱ་ཐིག་དོན་ཚན་ ༡༥ པ།

༼   བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་བྱས་པའི་རང་བཙན་བགྲོ་གླེང་སྟེང་གུས་པར་བོད་རང་བཙན་སླར་གསོའི་སྤོབས་པ་དང༌། གདེངས་ཚོད་ཅེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་སྟེང་གཏམ་བཤད་བྱེད་རོགས་ཞེས་སྐུལ་བ་ལྟར་བོད་རང་བཙན་གྱི་སྐྱ་ཐིག་དོན་ཚན་ ༡༥ པ་འདི་ཕུལ་བ་ཡིན། ༢༠༠༨།༡༠།༢༨། ཉིན།༽
     
      
གཞོན་ལྷན་ནས་ང་ལ་བོད་རང་བཙན་སླར་གསོའི་གདེངས་ཚོད་དང་སྤོབས་པ་ཤོད་ཅེས་བརྗོད་གཞི་ཁ་གསལ་ཅན་ཞིག་གནང་འདུག་ན། གུས་པ་ཡང་བོད་རང་བཙན་འདོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་སྟབས་བརྗོད་གཞི་འདི་བཞིན་དང་ལེན་བྱས་པ་དང༌། སྐབས་དོན་གྱི་བརྗོད་བྱ་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྐད་དབང་དུ་བྱས་ན་རང་བཙན་གཙང་མ་ཡིན་ལ། ཐ་སྙད་དེའི་བསྟན་དོན་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ ༼ས་ཁྱོན་སྤྱི་ལེའུ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་༢༧༠ལྷག༽ ནང་གནས་པའི་བོད་རིགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཚང་མ། རྒྱ་དམར་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་འོག་ནས་ཁྲིམས་སྒོ་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུར྄་དམིགས་པ་ལས། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་དང༌། བོད་མིའི་རང་དབང༌། བོད་མིའི་བདེ་སྐྱིད་ཟེར་སོགས་སྐད་ཆ་མག་མོག་རིགས་འདིར་བསྲེས་རྒྱུ་མིན།

                བོད་རང་བཙན་ཐོབ་ཀྱི་རེད།

མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་རང་བཙན་ལབ་ན་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་ཟེར་ཤིང༌། དེ་ལས་ལམ་དབུ་མར་ཕྱིན་ན་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཡིན་ཟེར། ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་རིང་ལམ་འདིར་ཕྱིན་ནས་གཡོ་ཅན་ལ་ལྷོད་བཞུགས་གནང་སའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཐོབ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས། རྩ་དོན་ཐོག་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་གང་བྱུང་ཁོག་རྩིས་ཤིག་རྒྱོབ་དང༌། མ་ཟད་ང་ཚོས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ལ་མིང་རྟགས་བཀོད་པ་དང༌། རྒྱལ་བ་པཎ་ཆེན་གཉིས་ཀྱིས་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཆོ་ལོ་བཞེས་ཏེ། མའོ་ཙེ་ཏུང་དང༌། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ལ་བསྟོད་་གླུ་བླངས་ནས་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་འོག་ལོ་བརྒྱད་ལ་བསྡད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དུམ་ཚན་དེ། ད་ཆ་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་བརྗེད་སོང་པ་འདྲ་་་་

སྤྱིར་རང་བཙན་རྩོད་སྟངས་ལ་བྱེད་སྒོ་རྣམ་བཞག་མཐའ་ཀླས་ཀྱང༌། གལ་ཆེ་ཤོས་ཁ་ཕྱོགས་ནོར་མི་ཉན་ལ་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་དགོས་པ་འདི་ཡིན། ང་ཚོའི་གཞི་རྩའི་གནད་དོན་ཐོག་ད་བར་འགྱུར་བ་འགྲོ་མ་ཐུབ་པ་འདི་ནི། ངས་བལྟས་ན་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་ལས་འགུལ་གྱིས་མ་འཇོན་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ནང་རྒྱབ་གཉེར་མེད་པའང་མིན།
ཐ་ན་རྒྱ་དམར་གཞུང་རང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་སྔོགས་ན་བོད་དང༌། ཞིང་ཅང༌། སོག་པོ་ཚང་མར་རྒྱལ་ཁབ་ལོགས་ནས་བཙུགས་ཆོག་ཅེས་མང་པོ་འཁོད་འདུག སྔོན་༡༩༥༩ལོར་ཅང་ཅེ་ཧྲིས་བོད་དོན་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་ང་ཚོ་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་གུང་ཇག་ཕམ་པར་བརྒྱབ་རྗེས། བོད་མིའི་རེ་འདུན་ལྟར་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡིན་ལབ་པ་དང༌། བོད་རྒྱ་འོག་ཏུ་ཤོར་བའི་རྗེས་སུ་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་བོད་འདི་བཞིན་སོག་པོ་དང༌། ཞིན་ཅང་ལ་འདྲ་གི་མ་རེད། བོད་ལ་ཕྱོགས་གང་ནས་ནས་དམིགས་བསལ་སྲིད་བྱུས་འཛིན་དགོས་བརྗོད་ཡོད་ལ། ༡༩༨༤ལོར་ཏིང་ཞོ་ཕང་གི་སྐབས་སུ་པེ་ཅིན་ནས་ཚོགས་པའི་བོད་ཀྱི་བཞུགས་མོལ་འཚོགས་འདུ་ཟེར་བའི་ནང་དུའང་གོང་ལྟར་བོད་ནི་ནང་སོག་དང༌། ཞིན་ཅང་ལ་བསྡུར་ན་གཏན་ནས་མི་འདྲ་ཞེས་འཁོད་ཡོད། ༼འོན་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་ང་ཚོ་ཀྲུང་ཧ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་མི་རིག྄ས་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔའི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན་སྟབས། དེ་ཚོར་ཐུན་མོང་ལ་ཡོད་པ་ནང་བཞིན་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཙམ་྄གྱིས་འགྲིག་གི་ཡོད་ཟེར༽ ད་དུང་དེ་རིང་གི་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་ཅན་ཚོས་༡༩༩༤ལོར་བཏོན་པའི་དམངས་གཙོའི་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༣༩ནང་བོད་རང་བཙན་ཚུར་སྤྲོད་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་དང༌། སྤྲོད་སྟངས་བཅས་བྲིས་ཡོད། དེ་བས་སྡེ་བས་ཚུར་སྤྲོད་ཀྱི་ཡིན་ལབ་བཞིན་དུ་བོད་པ་ཞིག་གིས་ང་ཚོས་རང་བཙན་ལོན་ས་མ་རེད་ཟེར་ཤེས་སྟངས་མེད་ལ། ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་འོག་བཤད་ན། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། ༡༩༩༧ལོར་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་སྐོར་གྲོས་ཆོད་བཞགས་པའི་ནང་༡༩༥༠ལོ་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་རིགས་རྒྱུད་རྩ་མེད་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་བཟུང་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད། གཞན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་ལྷན་ཚོགས་ནས་བོད་དོན་སྐོར་སྙན་ཐོ་རིམ་པར་བཏོན་པའི་ནང་བོད་མི་རིགས་ལ་རྒྱ་དམར་གྱི་དབང་བསྒྱུུར་འོག་སྡོད་འདོད་མེད་པ་ཁ་གསལ་ཡིན་སྟབས། རང་ཐོག་རང་གཅོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པར་འཁོད་ཡོད། ད་དུང་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་ནེ་ཧ་རུས་༡༩༥༩ལོར་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་བོད་སྐོར་གཏམ་བཤད་གནང་བའི་ནང༌། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐ་མའི་ཐག་བྱེད་ཀྱི་རེད་གསུངས་པ་དང༌། ༢༠༠༣ལོའི་ཟླ་༦ནང་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་ཨ་དར་བ་རྗེ་བྷ་ཡིས་རྒྱ་ནག་ལ་ཕྱིན་ནས་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བའི་ནང༌། ཆབ་སྲིད་འགྱུར་ཚིག་གིས་བོད་འདི་ད་ལྟའི་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་ཆ་ཤས་རེད་ཅེས་བརྗོད་པ་ཙམ་ལས། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་རང་བཙན་ཡིན་པ་ནག་སུབ་གཏོང་ཐུབ་མེད་པས་མཚོན། དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་རང་བཙན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མེད་རབས་དཀྲོགས་མཁན་ཚོར་སྙིང་རླུང་ཅི་ཞིག་ཞུགས་པ་ཡིན་ན། དེ་བཞིན་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་རྒྱུ་མཚན་གསོན་པོ་འདི་དག་གི་ལན་དུ ༼བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགསཀྲུང་རྒོལ་སྟོབས་ཤུགས བོད་ས་གནས་གཞུང་༽ ཟེར་བ་སོགས་ཚིག་གྲུབ་འགའ་བཟོས་བ་ཙམ་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་འདི་དག་ཁ་བསྒྱུར་གཏན་ནས་བྱེད་མི་ཐུབ། མ་ཟད་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་གནས་སྟངས་ལ་བལྟས་ན། དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་གནས་ཐུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཉིན་རེར་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། དམངས་གཙོར་འགྱུར་རྒྱུའི་རྣམ་པ་ཉིན་བཞིན་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ། འདི་ཡང་རང་བཙན་རྩོད་མཁན་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ན་ལྟོས་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཡིན།
དེ་བས་ངས་བསམ་ན། ང་ཚོར་ད་དུང་རང་བཙན་མ་ཐོབ་པ་འདི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་བོད་རང་བཙན་ཡིན་མིན་གྱི་དོགས་གཞི་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མ་ཡིན་པར། གཙོ་བོ་ང་རང་ཚོས་ཕྱི་ལོག་ནས་ཁ་ཕྱོགས་བཟུང་བ་ནོར་སོང་བས་རེད་སྙམ།  ཡང་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་འདི་བཞིན་ཕར་རྒོལ་དང་རང་སྲུང་མཉམ་དུ་ཡིན་ལ། བོད་ནང་རང་ས་རང་སྲུང་སྒང་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དང༌། ཕྱི་ནས་ཁ་ཕྱོགས་རང་བཞིན་གྱི་སྒང་ལ་ཕར་རྒོལ་བྱེད་དགོས། མ་གཏོགས་ང་ཚོ་ཕྱི་ལ་རྒྱང་ཕུད་བཏང་ཡོད་པ་རྣམས་རང་ས་རང་སྲུང་གི་གཡུལ་ས་དང་པོར་ཞུགས་ཐབས་མེད་ན། ཕྲན་གྱིས་ད་ལྟའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕེལ་འགྱུར་དང༌། རྒྱ་ནག་གི་འགྱུར་བ། བོད་ནང་གི་སྤྱི་ཚོགས་གནས་སྟངས་བཅས་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་བཞགས་ཏེ། བོད་རང་བཙན་སླར་གསོའི་སྐྱ་ཐིག་གི་གྲོས་འཆར་དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ་ཅན་འདི་ཚོམ་ཆེན་ནང་སྙན་བསྒྲོགས་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ན།

༡ སྔོན་པོྭ་ལོ་ཏི་མཚོ་འགག་གི་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་ཀྱིས་རང་ཐག་རང་གཅོད་རྩོད་ལེན་བྱས་མེད་ན། ར་ཤི་ཡ་དེ་ལྟར་ཞི་བའི་ངང་དམངས་གཙོར་འགྱུར་ཐུབ་མེད་ལ། ཡང་ར་ཤི་ཡ་ལ་དམངས་གཙོའི་རྒྱུ་ཚོགས་སྨིན་མེད་ན་གོང་གསལ་རྒྱལ་ཁབ་ཚོར་རང་བཙན་ཐོབ་མི་སྲིད། དེ་བས་རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོའི་ལས་འགུལ་དང་རྒྱ་ནག་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་འོག་གི་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་དང༌། བོད་སོགས་ཀྱིས་མི་རིགས་རང་ཐག་རང་གཅོད་ལས་འགུལ་ཕན་ཚུན་གཅིག་ཕན་གཅིག་གྲོགས་ཆགས་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་ར་ཤི་ཡའི་དཔེ་འདི་དྲངས་ནས་དམངས་གཙོ་རྩོད་མཁན་དང༌། མི་རིགས་རང་ཐག་རང་གཅོད་རྩོད་མཁན་ལ་གཡས་ཁག་གཡོན་དཀྲི་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་མོད། ད་ཆ་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོར་འགྱུར་བ་དང༌། རྒྱ་ནག་ཆེན་པོའི་འོག་གི་མི་རིགས་ཁག་བཅིངས་གྲོལ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན། དེ་ནི་དུས་ཀྱི་འགྲོས་དང་མཐུན་པའི་བྱ་བ་བཟང་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་རིམ་པའི་ཤེས་རྟོགས་གསལ་པོ་ཐུབ་གྱི་ཡོད།
 ༢ སྔོན་རྒྱ་མིས་གསར་བརྗེ་དང་བཅིངས་འགྲོལ་ལ་སོགས་ཀྱི་དར་ཆ་འཕྱར་ནས་བོད་ནང་འཛུལ་ཡོང་མོད། དེང་སྐབས་སྐད་ཆ་འདི་ཚོར་ཉན་མཁན་ཕར་ཞོག་བཤད་མཁན་ངོ་ཚ་པའི་ཚོད་ཡིན། དེ་ལྟར་ལྟ་བ་ཁུངས་མ་འཁྱོལ་པར་བརྟེན། ཁོ་ཚོས་བོད་གློད་མི་རུང་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་གསར་བ་བཙལ་ཁུལ་བྱེད།
 ༣ ད་ཆ་ཁག་གཡོལ་ས་གལ་ཆེན་ཞིག་རྒྱལ་སྲུང་ཡིན་ལ། དུས་རབས ༡༩། ༢༠ སྟོད་ཀྱི་ས་སྲུང་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཚོས་བོད་ནིPower vacuum) ཟེར་བ་སོགས་དམག་དོན་གྱི་གོ་བབ་གལ་ཆེན་བཟུང་ཡོད་སའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད། དཔེར་ན་དབྱིན་ཇིའི་ས་སྲུང་ཞིབ་འཇུག་པ( H. J.Mackinder) གིས་ཀྱང་བོད་དང༌། ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་སོགས་དཀྱིལ་ཤར་ཨེ་ཡའི་མགོ་ཐོག་དེ་སུ་ཡིས་འཛིན་ཐུབ་ན། དེ་ཡིས་འཛམ་གླིང་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་ཐུབ་པར་བརྗོད་ལ། རིག་ལམ་དེར་གཞི་བཅོལ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་ཀྱང་གལ་སྲིད་གཏིང་ནད་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་ནག་དབར་དམག་འཁྲུག་བྱུང་ན། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ས་བབ་མཐོ་ས་འཛིན་ཐུབ་ཚེ་དགོས་མཁོ་ཆེ་རབ་བརྗོད་བསྡད་ཡོད་ཁར། ཁོ་ཚོས་དེ་ལ་འབབ་པའི་ལམ་ཁ་བཟོས་པ་སོགས་དམག་མཁོའི་འཛུག་སྐྲུན་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཡོད་མོད། དེང་སྐབས་རྒྱ་གར་ནག་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཚོར་གླིང་ཆེན་ནས་གླིང་ལ་སྙོབས་པའི་རྡུལ་མཚོན་འཕུར་མདེལ་ཡོད་ལ། མ་གཞི་དུས་རབས་འདི་ནང་དམག་བཀོད་བརྡ་འཕྲིན་འཁོར་སྐར་ཅན་ལ་གྱུར་ཟིན་པས་ན། ངོ་མ་བཤད་ན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་ས་བབ་མཐོ་དམའ་རྩོད་རྒྱུའི་སྲོལ་རྒྱུན་དམག་འཐབ་བསམ་བློ་སྔོན་ནས་དོར་ཚར་ཡོད། དེ་བས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་མིས་བོད་གློད་ཀྱི་མེད་པ་འདི་རང་སྲུང་ལས་ཀྱང་ཕར་རྒོལ་ཆེད་རེད་ཅེས་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འདི་ནི་དོན་དངོས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྲུང་ཉེན་ཁ་ཆགས་ཡོད། གཞི་རྩའི་ར་ཤི་ཡ་ཆེན་པོ་ཁ་འཐོར་པའི་མཚོན། བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་འཐོར་རྐྱེན་ནི་ཕྱི་དགྲས་བཙན་འཛུལ་མིན་པ་མཐོང་གསལ་རེད། སོང་ཙང་བོད་འདི་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་སྲུང་དགོས་མཁོར་བཤད་པ་ནི་ད་ཆ་བཤད་སྟངས་ཙམ་རེད།
  ༤ འོ་ན་བོད་གློད་མི་རུང་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཐོན་ཁུངས་ཡིན་ཟེར། སྐད་ཆ་འདི་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཆེ་ཙམ་ཡོད། སྔོན་མའོ་ཙེ་རུང་གིས ༼བོད་ས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱིས་ཕྱུག་པ། མི་གྲངས་ཀྱང་ཉུང་བ། རྒྱ་ནག་ལ་ཆ་བཞགས་ན་ས་ཆ་ཆུང་ཁར་མི་མང་བ་དང༌། ཐོན་ཁུངས་ཉུང་བ། དེར་བརྟེན་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཁ་བྲལ་མི་རུང་༽ ཅེས་བཤད་མྱོང་ཞིང༌། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་དེ་ལ་འབབ་པའི་བོད་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་རྐུ་འཕྲོག་བྱས་པ་ཉུང་ཉུང་མིན་མོད། ད་ཆ་གུང་ཁྲན་ཏང་མེད་ན་བོད་ལ་བདེ་སྐྱིད་མེད་པའི་བསྟོད་གླུ་དུས་རབས་ཀྱི་གད་སྙིག་ཆགས་པ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རང་ས་རང་སྲུང་གི་གོ་རྟོགས་མཐོ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པས་ན། ལྡོག་མེད་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་འདི་ཡི་ཁ་ཤུགས་འོག རྒྱ་ནག་གིས་མུ་མུཐུད་དུ་ཀླད་རྙིང་མཁྲེགས་འཛིན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་རྐུ་འཕྲོག་བྱས་བསྡད་ན། མཇུག་འབྲས་སྐྱི་གཡའ་བ་ཞིག་གི་སྔོན་བརྡ་སྟོན་བཞིན་པ་ཁོ་ཚོས་ཚོད་དཔག་ལས་སླ་བོ་རྟོགས་ཐུབ་ཡོད།
 ༥ དེ་ལས་བོད་རང་བཙན་སླར་གསོ་བྱས་པའི་ཕྱི་ཉིན། རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱིས་ཐོན་ཁུངས་འདི་དག་གཉིས་མུས་ཐོག་སྤྱོད་རྒྱུ་དང༌། དཔེར་ན། རྨ་འབྲིའི་རྒྱུུད་ཀྱི་ཆུ་གློག ཚ་འདམ་གཤོངས་སའི་རྡོ་སྣུམ་དང༌། རླངས་སྣུམ་སོགས་ལོ་སུམ་ཅུ་ནས་ལྔ་བཅུའི་བར་མཉམ་སྤེལ་བྱ་རྒྱུའི་གན་རྒྱ་བཞག་ཆོག ད་དུང་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་བཅས་པར་ང་ཚོས་རིན་འབབ་འོས་མཚམས་ཞིག་སློག་རྒྱུའི་མཚོན། ལྟ་གྲུབ་གྱི་བཀག་རྒྱ་གཏོར་ཚར་ན། དེ་སྔ་ར་ཤི་ཡ་ཆེན་པོ་ཁ་འཐོར་ཡང་རྒྱལ་ཕྲན་ཁག་བར་ཐོན་ཁུངས་མཉམ་སྤེལ་ཐད་དཀའ་ངལ་མེད་པ་མིག་དཔེའང་ཡོད། གང་ལྟར་ཚོང་གི་ཐོག་བབ་ཚར་ན། ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་དང་ཉི་ཧོང་བར་རྩོད་གཞི་ཅན་གྱི་མཚོ་ཤར་སྣུམ་གཏེར་མཉམ་སྤེལ་གྱི་སྤྱི་ཆིངས་བཞག་པ་ལྟ་བུ་རེད།
 ༦ ཡང་རྒྱ་གཞུང་གི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི ༼བོད་ཆེན་པོ་རང་སྐྱོང་ལ་༽ རྒྱ་རིགས་ལྟ་ཞོག མི་རིགས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཁེ་ལེན་བྱེད་མི་སྲིད། དེ་ལྟར་བོད་མེས་རྒྱལ་དང་ཁ་བྲལ་ན་རྒྱ་རིགས་གཙོས་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཁེ་ཕན་ལ་གནོད་རབས་ཀྱི་སྐད་ཆ་གསར་བ་ཞིག་ཐོན་འདུག མ་འོངས་པར་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་མི་རིགས་ཚང་མ་བོད་ཀྱི་ཆབས་འབངས་ངང་གིས་ཆགས་འགྲོ་ཁར། ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་གྱིས་མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་དག་གི་ཁེ་དབང་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཆིངས་ལྟར་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ངེས་ན། བོད་ཆེན་པོའི་རང་སྐྱོང་ངམ་བོད་རང་བཙན་གྱིས་མི་རིགས་ཚང་མར་ཕན་ལས་གནོད་མེད།
 ༧ བོད་ནས་ཕྱིར་སྤོར་དགོས་པའི་རྒྱ་རིགས་རྣམས་ལའང་ལོ་གསུམ་ནས་ལྔའི་དུས་ཚོད་སྤྲོད་རྒྱུ་དང༌། ༼ཧའོ་ཡོ་པང་གིས་རྒྱ་རིགས་བརྒྱ་ཆ༨༠ནང་སར་ཕྱིར་འཐེན་འཆར་ནང༌། གཞིས་སྤོར་གྲོན་ས་གནས་གཞུང་སོ་སོའི་གཏོང་རྒྱུ་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར་རོ༽ སྐབས་དེར་བོད་གཞུང་ནས་འོས་འཚམས་ཀྱི་སྤོར་གྲོན་གཏོང་ཆོག
 ༨ འདིར་ཁ་སངས་དགོས་པ་ཞིག་ལ། མན་ཆིན་སྐབས་ནས་བོད་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱའི་མི་རྒྱུད་གཙོས། ཁ་ཆེ་དང༌། ཟ་ལར། ཧོར་སོག་བཅས་པ ༼དེ་དག་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་པ་རྣམས་དང༌། བོད་རིགས་ལ་མི་ཐོག་གསུམ་྄གྱི་གོང་ནས་གཉེན་འབྲེལ་ཡོད་པ་ཚང་མ༽ འདོད་མུས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་མི་སེར་ཡིན་ཡིན་པ་རེད་ལ། མ་ཟད་རྒྱ་རིགས་གཙོས་ཆེད་ལས་མི་སྣ་རྣམས་འཛུགས་སྐྲུན་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་གདན་ཞུས་ངོ་བོ་ཐོག་བོད་དུ་རང་འཇགས་བསྡོད་ཆོག ༼སྐབས་དེར་བོད་ཡིག་གཙོས་རྒྱ་ཡིག་དང༌། དབྱིན་ཡིག ཨུར་ཏེ། སོག་ཡིག་ལ་སོགས་པ་སློབ་གཞིར་གཏན་འབེབས་དགོས་མོད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མ་སྐད་བོད་ཡིག་ཡིན་པར་བརྟེན་ཆེད་ལས་པ་དག་གིས་ད་ལྟ་ནས་བོད་ཡིག་སྦྱང་གལ༽ ཡང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་འབངས་རྣམས་ཕྱི་འབྲེལ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ནས་གསུམ་ཡན་གྱི་མི་སེར་ཡིན་ཆོག
 ༩ བོད་རྒྱ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་བདེ་འཇེགས་ཆེད་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དེ་བཞིན་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་དང་ལྔ་བཅུའི་བར་རྒྱ་ནག་གི་སྲུང་སྐྱོབ་མངའ་ཁུངས་ནས་ ༼རྒྱ་གར་འོག་གི་འབྲུག་ནང་བཞིན༽ བསྡད་ཆོག་པ་དང༌། དེ་ལ་འབབ་པའི་རྒྱ་དམག་གང་ཙམ་ཞིག་དུས་བཅད་ནང་བོད་ནང་སྡོད་ཆོག གཞན་ད་ལྟའི་ཏང་སྲིད་དམག་གསུམ་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་ལས་བྱེད་ཚང་མའི་ལས་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཁར། ཏང་སྲིད་ཀྱི་བོད་རིགས་ལས་བྱེད་རྣམས་ལའང་རྐུབ་སྟེགས་རང་འཇགས་ཉར་འདུག་ས་མེད་ལ། ཁོ་ཚོ་མི་ཐོག་གཅིག་གི་ཁེ་ཕན་ལ་ཕོགས་ཐུག་ཅུང་ཞིག་འགྲོ་སྲིད་ཀྱང༌། ང་ཚོས་རྒྱ་བོད་ལས་བྱེད་པ་འབུམ་ཁ་ཤས་ཞིག་གི་ལྟོ་རྒྱབ་གྱི་ཆེད་དུ་མི་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ཕུག་གི་ཁེ་ཕན་བློས་གཏོང་མི་སྲིད།
 ༡༠ ཡང་རྒྱ་གཞུང་དང་བོད་གཞུང་བར་སྲིད་དབང་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་སྐབས། གཙོ་བོ་བརྟན་བརླིང་ལ་དམིགས་ནས་ཐོག་མར་རྫོང་མཁར་ཁག་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ། ཉམས་མྱོང་རིམ་བསག་གིས་གཞིས་རྩེ་དང༌། ནག་ཆུ། ཆབ་མདོ་དང༌། ཆབ་ཆ་སོགས་ཁུལ་རིམ་པའི་རྩིས་སྤྲོད་རྩིས་ལན་བྱེད་རྒྱུ་དང༌། དེ་ནས་རིམ་པའི་རྒྱལ་ས་ཆེ་ཤོས་ལྷ་ས་དང་ཙོང་ཁའི་ཟི་ལིང་གཉིས་རྩིས་ལེན་དགོས་མོད། སྲིད་དབང་རྩིས་ལེན་གྱི་གོ་རིམ་འདིར་ལོ་ལྔ་ནས་བརྒྱད་བར་འགོར་སྲིད་ལ། ༼ཡང་ཁམས་དར་རྩེ་མདོ་དང༌། ཙོང་ཁའི་ཟི་ལང་མཁར་གཉིས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མི་རིགས་འདུས་བསྡོད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཤས་གཉིས་ཡིན་སྟབས། འདི་ལ་དམིགས་བསལ་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཁྱེར་བཙུགས་ཆོག༽

༡༡ ཚོང་ལས་ཁེ་ཕན་སྐོར་ནས་བཤད་ན། བོད་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་རིང་ལུགས་ཡིན་ངེས་པར་བརྟེན། དུས་རབས་འདིའི་ཚོང་ལས་དཔལ་འབྱོར་མ་རྐང་ཁྲོམ་ར་ཅན་ལ་ཕྱོགས་ཟིན་པས། དེ་རིང་གི་ཚོང་པར་རྒྱལ་ཁོངས་བཅད་མཚམས་ཀྱི་འགོག་རྐྱེན་མེད་ལ། ཁྱོད་རང་ས་སྒང་གོ་ལའི་གྲུ་ཁ་གང་ཞིག་ན་ཡོད་རུང༌། གཙོ་བོ་མི་སེམས་འགུག་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ཕྱིན། མ་རྩ་འཇོག་མཁན་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་དེ་རུ་འདུ་ཡོང༌། མ་ཟད་མ་རྩ་འཇོག་མཁན་མང་ཆེ་བ་སྐྱེས་བོ༼སྒེར༽གྱི་མ་དངུལ་ཡིན་སྟབས། རྒྱལ་ཁབ་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་དེའི་ནང་ཐེ་བྱུས་བྱ་དགོས་མེད། ཡང་ས་གནས་གང་དེར་མ་རྩ་འཇོག་མཁན་ཡོང་མིན་དང་གནས་ཐུབ་མིན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ཉག་གཅིག་ནི། མ་འཇོག་གོ་སྐབས་རང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་བས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་པའི་ཕྱི་ཉིན་ད་སྐབས་བོད་ནང་ཚོང་གཉེར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཚོང་ཚོགས་ཁག་གཙོས། ཕྱི་རྒྱལ་ནས་མ་རྩ་བཙུགས་ཡོད་པའི་ཚོང་ཚོགས་ཁག་གི་བདེ་འཇགས་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་ལྟར་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་མ་ཟད། རྒྱ་རིགས་ཚོང་པ་གཙོས་མ་རྩ་བཙུགས་མཁན་ཚང་མར་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོས་ནས་དགའ་བསུ་ལོས་ཡོད། ༼བོད་དངུལ་ཀྱི་ཛ་ཐང་རྒྱ་དངུལ་དང་སྒོ་བསྟུན་བྱེད་ཆོག༽ སྐབས་དེར་སྒོ་ཁྲལ་ཡང་ད་ལྟ་དང་བསྡུར་ན་ཉུང་རུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པར་བརྟེན། ཚོང་པ་མགོ་ཤ་དངས་མོ་ཅན་ཚོས་བོད་རང་བཙན་གྱིས་ཁོ་ཚོར་ཁེ་ལས་གྱོང་མེད་པ་ཤེས་དང་ཤེས།
 ༡༢ བོད་རྒྱལ་ཁབ་ངོས་ནས་གཞི་རྩའི་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་སྒེར་ལ་དབང་བའི་ལམ་ལུག྄ས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་མོད། བོད་ནང་རྒྱ་དམར་གུང་ཁྲན་ལ་བདག་པའི་ས་སྤར་མཐིལ་ཙམ་ཞིག་མེད་སྟབས། དེང་སྐབས་བོད་ནང་དཔོན་ངན་དང་ནག་ཚོང་རྒྱག་མཁན་ཚོ་ལག་འབྲེལ་གྱིས་ས་ཆ་ཚོང་བསྒྱུུར་བྱས་རིགས་ཚང་མ། མ་འོངས་བར་བོད་གཞུང་གིས་བསྐྱར་ཞིབ་དང་བཅོས་བསྒྱུར་བྱེད་དགོས་སྟབས།  དེ་བས་ཕྱི་ནང་ཚོང་ཚོགས་ཁག་དང༌། སྒེར་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་ལག་ནས་ས་ཆ་མཁར་དབང་ཉོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱིན་པ་ད་ལྟ་ནས་མཚམས་འཇོག་བྱས་ན་བཟང༌།
 ༡༣ སྐད་ཆ་མདོར་དྲིལ་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁེངས་སེམས་imperial pride) ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་གློད་ཐུབ་གྱི་མེད་ལ། བསམ་བློ་དེ་ནི་རྒྱ་དམར་གཞུང་འདི་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རྒྱ་ནག་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་དང༌། མན་ཆིན། ཡོན་ཧོར་སོགས་རྒྱ་སྐྱེད་པ་དག་གིས་གཅིག་ནས་གཅིག་ལ་ལག་བརྒྱུད་བྱས་ནས་ཡོང་བའི་གནའ་རྫས་ཞིག་སྟེ། བསམ་སྤྱོད་འདིར་ ༼དེ་སྔ་དབྱིན་ཇི་དང་མན་ཇི་གཉིས ༡༨༩༠ ལོར་ངན་འབྲེལ་གྱིས་དབྱི་ཇིས་བོད་ནང་འཛུལ་ཆོག་པའི་གྲོས་ཆོད་བཞགས་པ་དང༌། ཡང་ ༡༩༠༩ ལོར་དབྱིན་ཇི་དང་ཨུ་རུ་སུས་བོད་ཟ་ན་མཉམ་ཟ་དང༌། དེ་མིན་མན་ཇུར་འབུལ་རྒྱུས་ལྐོག་གྲོས་བྱས་ཤིང༌། ད་དུང་༡༩༠༤ ལོར་ལྷ་སར་བཞགས་པའི་དབྱིན་བོད་ཆིངས་ཡིག་ནང་དབྱིན་གཞུང་གིས་མ་ཤེས་པར་རྒྱ་ནག་ཐེ་བས་ཕྱི་རྒྱལ་པ་སུས་ཀྱང་ཐེ་ཇུས་མི་ཆོག་པ་དང༌། གལ་སྲིད་བོད་གཞུང་གིས་གཏེར་ཁ་སོགས་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་སྤྲད་ན་དབྱིན་ཇིར་ཡང་སྤྲོད་དགོས།༽ ཟེར་བ་སོགས་དགོད་བྲོ་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡོད། གནའ་དེང་གི་རྒྱ་སྐྱེད་པ་སུ་ཡིན་རུང་ཐུན་མོང་གི་འདྲ་ས་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཅི་ཙམ་ཆེན་ན་དེ་ཙམ་གཟི་བརྗིད་དང་སྟོབས་ཤུགས་ཡིན་པར་རློམས་མོད། དེང་གི་ཆར་རྒྱ་སྐྱེད་སྟོབས་ཤུགས་ལ་མཆིལ་ཞགས་འཕེན་མགོ་བཙུགས་ཡོད་ཁར། རྒྱ་ཁབ་ཆེ་ན་ཡུལ་མིའི་གཟི་བརྗིད་དུ་རྩ་ནས་འགྲོ་གི་མེད། སོང་ཙང་དེང་གི་སྔོན་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་ང་ཀྲུང་གོ་བ་ཡིན་ལབ་ན་མགྲོན་ཁང་ཙམ་ཡང་འཚོལ་ཁག་ཚོད་ཡིན་ན། རྒྱ་རིགས་ཡུལ་སྐོར་བ་ཚོས་ཉི་ཧོང་དང་ཐའེ་ཝན་བ་ཡིན་མདོག་མདོག་བྱེད་ལ། གནས་སྟངས་དེས་རྒྱ་གཞུང་ལ་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་ཁངས་སེམས་དོར་ནས་ཁྱིམ་གཞིས་སྟབས་བདེ་ཤིག་སྐྲུན་རྒྱུའི་སྒང་འཕུད་བརྒྱག་གཏོང་གི་ཡོད་པས་ན། ད་ཆ་ཚ་བོས་ཁྱིམ་གཞིས་གསར་བ་ཞིག་འཛིན་རྒྱུར་ཨ་ཞང་ཚང་རྦད་དེ་དཀྲོགས་འགྲོ་བའི་ཚད་མིན།
  ༡༤ བཤད་སྟངས་ཤིག་སྟེ། རྒྱ་གཞུང་གི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་སོགས་ཀྱི་ནང་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ལ་རང་བཙན་སྤྲད་ན། ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་ཀྱི་རེད་ཟེར་བ་སོགས། བོད་ལ་ཤ་ཚ་ཡོད་མདོག་མདོག་སྟོན་ཁུལ་བྱེད། ༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་ཞིག་བཀོད་ཡོད་པ་བདེན༽ ང་ཚོར་རང་བཙན་ཐོབ་ཉིན་སུ་ཞིག་གིས་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་སྐྱར་གསོ་བྱས་པ་ཡིན་ན། བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་བས་ཚེ་སྲོག་གི་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་དགོས་ཀྱང༌། རུ་ཚོགས་ཏེ་རྩ་མེད་གཙང་དག་བྱེད་ངེས་པས། དེ་ལ་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཐུགས་ཁྲལ་གནང་དགོས་དོན་མེད།
༡༥ གཞན་ཡང་ད྄་ལྟའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབས་དང༌། རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རིམ་ལ་གཞིགས་ནས བོད་ཀྱི་མདུན་ལྗོངས་ལ་བལྟས་ན། ང་ལ་བོད་རང་བཙན་ཐོབ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་གི་འདུག་མོད།  ངེད་ཚང་གི་བྱ་བཏང་སྲིད་དོན་པ་ཚོས་བོད་རང་བཙན་ལོན་ས་མ་རེད་ཅེས་སྐུ་རྩེད་གནང་བར་བརྟེན། བླུན་པོ་ཆུ་སྣ་གར་ཁྲིད་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཀྱང་ཟེར་རྗེས་སུ་རྒྱུག་ནས་མི་མང་གི་སེམས་ཤུགས་ཆག་སོང་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོའི་རེ་བ་འདི་བཞིན་རེ་ཞིག་བྲིམ་ཟིན་པའི་བཙན་པོའི་བང་སོར་གཏེར་དུ་སྤོས་རྒྱུ་ལས་ཐབས་གཞན་མེད་པས། མདོར་ན་ངའི་ཐ་མའི་སེམས་ཁྲལ་རང་བཙན་སླར་གསོ་ཐུབ་མིན་དེ་མིན་ལ། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ལ་རང་བཙན་དགོས་མིན་འདི་ཆགས་ཡོད།
སླར་སྨྲས་པ། སྔོན་རྒྱ་མིས་བོད་འདི་མུ་ཏིག་མགུལ་རྒྱན་ཏུ་རློམ་ནས་བཙན་འཛུལ་བྱས་མོད། ད་ཆ་རིམ་པའི་ངོ་གདོང་གི་སྨེ་སྐྲན་དུ་གྱུར་ནས་ན་ཟུག་གཏོང་མགོ་བཙུགས་ཏེ། སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་སོགས་གང་ཐད་ནས་གྱོང་ལས་མེད་ལ། ཁྱད་པར་དུ་ད་ལོ་དུས་ཟིང་རྐྱེན་པས་རྒྱ་གཞུང་གི་གདོང་པ་ཐང་ལ་འཕང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ཕྱིར་ཐོན་མགོ་བཙུགས་སོང་དུས། རྒྱ་གཞཱུང་གི་སྙན་ཐོའི་ནང་ཡུལ་སྐོར་བ་མ་བྱུང་པར་བརྟེན། མདོ་དབུས་ལྕགས་ལམ་གཅིག་པུར་ད་ལོ་གྱོང་ཁ་གསབ་ཆེད་རྒྱ་སྒོར་དུངཕྱིར་༡༣ གཏོང་དགོས་ཆགས་པ་དང༌། དུས་ཟིང་ནང་རྔ་བ་རྫོང་གཅིག་པོ་ལ་གྱོང་ཕོག་པ་ལོ་བཅུ་བཞིའི་རིང་གི་རྫོང་དེའི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡོངས་བབ་ཧྲིལ་བོས་ཁ་གསབ་མི་ཐུབ་ཟེར། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་འབྲེལ་གྱི་ཕྱི་སྲིད་གནོན་ཤུགས་གཡོལ་ཆེད། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ལ་ཕམ་ཚོང་བརྒྱབ་པར་ཚད་གཞི་མེད་པ་ཆགས་ཡོད། དེ་ལྟ་ན་ཁོ་ཚོར ༼བོད་སྟེ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་རྒྱ་མིའི་གདོང་གི་སྨྲེ་སྐྲན༽ འདི་བཀོག་འདོད་ཡོད་པ་བཤད་མ་དགོས། དེ་མ་གཏོགས་དེང་གི་རྒྱའི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གི་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཟེར་བ་འདི་བོད་པ་ཞིག་གིས་ཐོས་ན་རྣམ་རྟོགས་ལངས་བ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་ལམ་ལུགས་འདི་ཇི་ཙམ་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ཡང་རྙོག་ཟིང་ཆེ་རུ་འགྲོ་གི་ཡིན་པ་སེམས་ན་ཁྲིག་ཁྲིག་རེད། འོན་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཁྲིམས་སྒྲིག་བཅོས་བསྒྱུར་གྱིས་སོ་སོའི་གདོང་གི་སྨེ་སྐྲན་བཀོག་སྐབས་ཚ་ཟུག་མེད་པ་དང༌། བཀོག་ཤུལ་དུ་རྨ་ཁ་མེད་པའི་ཐབས་ཤེས་སྙིང་རྗེ་བོ་ཞིག་རྙེད་མེད་ལ། དེ་ནི་དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་སྣེ་ཤན་པ་ཚོར་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགལ་བ་བཤགས་བཅོས་བྱེད་མཁན་སྨན་པ་མེད་པས་ཡིན། བཙན་བྱོལ་གཞུང་ལ་ཆགས་བཞག་ནའང༌། རང་བཙན་གྱི་ལས་ཀ་སྤུས་དག་ཅིག་བྱེད་ཐུབ་མེད་ཁར། ཐ་ན་སོ་སོས་ཞེ་འདོད་ཙམ་ཡང་ཁ་སངས་ཐུབ་གྱི་མེད། སྤྱིར་འཚོ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི་མ་བརྩད་ན་ཇི་གང་མི་ཐོབ་མོད། རྩོད་ལེན་བྱེད་པོས་སོ་སོས་དགོས་འདུན་ཁ་མ་གསལ་ན། ཕ་རོལ་པོས་ཁྱེད་ལ་ཅི་ཞིག་ཇི་ལྟར་སྤྲོད། ང་ཚོ་རང་བཙན་ནས་ལམ་དབུ་མར་བབ། དེ་ནས་ས་གནས་རང་སྐྱོངས་ཐོག་ཟགས། ད་བོད་དོན་ལབ་ན་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་མིན། བདེན་པ་དང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པའི་འཐབ་རྩོད་ཡིན་ལུགས་དཀྲོགས། ང་རང་ཚོའི་ཁ་བཤད་ལ་འདི་ལྟར་གཞི་འཛིན་ས་ཞིག་མེད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཀྱི་ཅི་བཤད་མ་ལྟོས་པར། ཅི་བྱེད་བལྟས་ཡོད་ལབ་པ་ལན་དག་དག་ཐེབས་འདུག་སྙམ།
 མཐའ་དོན། འདི་ཕྱོགས་ནས་རང་བཙན་ལེན་སྟངས་མ་ཤེས་པ་དེ་ཁ་མ་སངས་པར། དེའི་ཚབ་ལ་རང་བཙན་མི་དགོས་ཁུལ་བྱེད་པ་དང༌། ༼རང་བཙན་རག་ན་བལ་ཡུལ་དང༌། ཨ་ཧཕེའི་རི་གའི་རྒྱལ་ཁབ་ག་གེས་མོ་ཞིག་བྱུང་ཡང་ཅི་བྱེད། དེ་ལས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་བྱས་ན་དགའ་ཟེར་མཁན་ཡང་ཡོད༽ འདི་ལྟར་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་སོ་སོའི་ཞེ་འདོད་དངོས་མ་དེ་སྤས་བསྐུང་གིས། གཅིག་གིས་སྤྲོད་འདུན་ཡོད་ཀྱང་མི་སྤྲོད་མདོག་མདོག་དང༌། གཅིག་གིས་ཐོབ་ན་བསམ་མོད་མི་དགོས་མདོག་མདོག་གི་ཐབས་ཇུས་ཉི་ཚེ་བ་ཞིག་བཟུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས། ད་བར་རང་གཞན་གཉ྄ིས་ག་ཕོངས་སུ་འཇུག་རྒྱུ་ཙམ་ལས་མ་འཇོན་པ་རེད། དེ་ལས་འདི་ཕྱོགས་ནས་རང་བཙན་ལེན་དགོས་འདུན་འཆར་གཞི་ཁ་གསལ་འདོན་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀྱང་དེ་ལ་འབབ་པའི་གོང་ཚོད་རྒྱག་ངེས་རེད།།
 
་་་་་་་དེང་སྐབས་ལམ་དབུ་མའི་མིང་བྱང་འཁུར་མཁན་ཚོས། བོད་རང་བཙན་ལབ་ན་ལམ་དབུ་མའི་གནས་བབ་རྩོད་རྒྱུར་མི་གནོད་ཟེར། དེ་བདེན་པ་ཡིན་སྲིད་མོད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལངས་ཕྱོགས་ལམ་དབུ་མར་ཕྱིན་པ་འདིས་རང་བཙན་ལ་གནོད་ལས་ཕན་མེད་ལ། མ་གཞི་ལམ་དབུ་མ་འདི་ལམ་ཞིག་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ལམ་གོར་གོར་ཞིག་རེད། ལམ་འདི་ནས་འགྲོ་མཁན་ཚོ་ ༼བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་མོལ་ལ་གོ༽ ཅིག་ལ་སོང་ཡོད་པ་ཡིན་ན་སྐོར་ར་གཅིག་སྐོར་ཡོད། ང་ཚོ་ལམ་འདིར་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་རིང་ཕྱིན་ནས་ཐ་མར་སླེབས་ས་དེ་ཐོག་དང་པའི་མགོ་འཛུགས་ས་ཡིན། གནས་དེ་རུ་རྙིང་བཞི་རྩ་གཏོར་དང༌། ལྷ་འདྲེ་གཏོན་བགེགས་ཚར་གཅོད་བྱེད་པའི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ལས་འགུལ་ད་དུང་འཇགས་མེད། འཆར་ཟླའི་ཚོགས་ཆེན་འདི་ནི་ལམ་དབུ་མར་ཕྱིན་ནས་སྐོར་ར་གཅིག་ཐེབས་པའི་འགྲུབ་སྟོན་ཡིན་ལ། སླར་ཡང་ལམ་འདིར་འགྲོ་མིན་གྱི་འགག་རྩའི་དཀྱོགས་མཚམས་ཀྱང་ཡིན་ན། འུ་ཚང་གི་ཞི་མོལ་གྱི་མིང་བྱང་འཁུར་མཁན་ཚོས་ཀྱང་ད་ནི་ལམ་འདི་གོར་གོར་ཡིན་པ་དང༌། ལམ་དེ་ནས་སོང་ན་སླེབས་ས་འདི་ལས་མེད་པ་ཤེས་དགོས་ཚོད་ཡིན། ཁྱད་མཚར་ཞིག་ལ། ཁོ་ཚོ་ལམ་ནོར་དེར་ཐུགས་སྤྲོ་བ་ཆེན་པོས་ཕེབས་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། ང་ཚོས་ལམ་གོར་གོར་འདིར་ཕྱིན་པའི་རིང་སྐད་ཆ་ཡག་ས་ནས་བཤད་ན། མི་སེམས་ཀྱིདངས་གཙང་ཆ་དང༌། གུ་ཡངས་ཀྱི་ཆ་ཚང་མ་བསྟན་ཚར་ཡོད་ལ་སྐད་ཆ་སྡུག་ས་ནས་བཤད་ན་ཕམ་ཚོང་མ་རྒྱབ་བསམ་པ་དང༌། བྱབ་མ་བསྐྱལ་བསམ་པ་མེད་མོད། སྟབས་ཡག་ནས་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ལྋགོང་ས་མཆོག་གིས་མཚན་རྟགས་མ་བཀོད་ཙམ་པོ་དང༌། བཙན་བྱོལ་གཞུང་ལ་སྒོ་ཐམ་མ་བརྒྱབ་ཙམ་པོ་འདི་བཞིན་ང་ཚོ་འདི་ཕྱོགས་གྲུང་སོང་བ་མ་ཡིན་པར། ངས་བལྟས་ན་ཕར་ཕྱོགས་ལ་དོག་པ་ཚ་དྲགས་པས་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེའི་དབང་གིས་བོད་རང་བཙན་རྩོད་མཁན་དང༌། ལམ་གོར་གོར་ནང་མགོ་འཁོར་ནས་འདུག་མི་འདོད་མཁན་ཚོས། ད་ནི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏོང་རྒྱུར་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་པ་མ་གཏོགས འུ་ཚང་གི་ཁ་ལ་དབུ་མ་བཟས། རྒྱབ་ལ་དབུ་མ་྄གྱོན་པའི་གཙོ་རྒྱུག་སྤྱི་ཚོགས་ (status quo) དང༌། དེ་དག་གི་ཁ་སྔ་རྗེས་ནས་ཤ་རྒུམ་ཚིལ་རྒུམ་རེ་འཐུ་མཁན་ཚོས་ལམ་ནོར་འདི་ལ་ཡོ་བསྲང་བྱ་རྒྱུའི་རེ་བ་བཅངས་ན། རྦད་དེ་རེ་སྟོང་རང་ཡིན་་་་་་་་་་་

༡ གྲོས་འཆར་འདིའི་དམིགས་ཚད་ད་ལྟའི་རྒྱ་དམར་གཞུང་དང་མ་འོངས་པའི་དམངས་གཙོ་གཞུང་ཉིས་ཆ་ཡིན།
༢ ད་ཆ་གྲོས་ཆར་འདི་བཞིན་བོད་རྒྱ་གཉིས་གཙོས་འཛམ་གླིང་མི་མང་ལ་བསམ་ཤོག་གི་ངོ་བོར་བཀྲམས་རྒྱུ་ཡིན།
༣ བསམ་ཤོག་བསྡུ་བའི་ལས་འགུལ་འདི་ད་ལོའི་ཚོགས་ཆེན་དང་པོ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་དུས་ཡིན་ལོ་གཅིག་ཡིན།
༤ ལོ་རྗེས་མའི་དེ་རིང་བསམ་ཤོག་བསྡུས་པའི་གྲུབ་དོན་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་སྙན་སྒྲོག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
༥ མང་ཚོགས་ཀྱི་དགོངས་འཆར་ལ་གཞིགས་ཏེ་སྐབས་དེར་བཟོ་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
༦ དེ་དུས་སྲིད་དོན་ལ་ཕན་རེ་བྱུང་ན་བོད་གཞུང་དང་རྒྱ་གཞུང་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་གཞུང་འཛིན་སྡིངས་ཆར་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན།
༧ སྐབས་དེར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ལན་ཡོང་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ལས་འཆར་ལག་བསྟར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
༨ བསམ་འཆར་འདོན་མཁན་ཚོས་གྲོས་འཆར་གྱི་དོན་ཚན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེས་ཏེ་དགེ་སྐྱོན་བརྗོད་ས་ཡོད།
༩ ད་ལྟ་གྲོས་འཆར་འདི་ནི་སྐྱེས་བུ་སྒེར་པ་ཁག་ཅིག་གི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ན་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་དབང་ཚད་གང་ཡང་མེད།

                    ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ ༡༠ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་བོད་གཞུང་ཟློར་གར་ཚོགས་ཁང་ནང་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས།

༡་    འབྲེལ་བ་བྱེད་སའི་མྱུར་འཕྲིན་ཁ་བྱང༌། ༩༤༡༨༣༢༩༣༤༨ རྒྱ་གར
༢་    འབྲེལ་བ་བྱེད་སའི་ཁ་པར་ཨང་གྲངས། shamatsock@yahoo.com
༣་    འབྲེལ་བ་བྱེད་སའི་བསྡོད་གནས་ཁ་བྱང༌།