རྩོམ་པ་པོ། ཇཱ་ཡ་དྷེ་ཝ་རན་ཌེ། Jayadeva Ranade
བོད་སྒྱུར་བ། པ་སངས་ཚེ་རིང་།
འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་རྒྱ་གར་དུ་གྲོས་མོལ་བྱེད་དུ་མ་སླེབས་སྔོན་ཏག་ཏག་དེར་རྒྱའི་དམག་དཔུང་རེ་འགའ་ལ་དྭགས་བདེ་མཆོག་ཁུལ་དུ་འཛུལ་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཉེ་ཆར་རྒྱ་གར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་མཐའ་མཚམས་ནང་འཛུལ་བ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དེ་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པར་བརྟེན། ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་རྒྱ་ནག་མི་མང་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བློན་ཆེན་དང་འཐུས་ཚོགས་ཀྲའོ་ཁེ་ཀྲི་(Zhao Kezhi)ཡིས་མགོ་འཁྲིད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་འཐུབ་ཚབ་ ༢༠ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་སྐོར་ནས་གྲོས་མོལ་བྱེད་དུ་འབྱོར་ཡོད་ཀྱང་། གྲོས་མོལ་སྐབས་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པ་ཆེ་དང་བོད་དོན་སྐོར་ནས་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེར་བྱས་སོང་བ་དང་། སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་གྲོས་མོལ་སྐབས་རྒྱ་གར་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་། ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་སྲིད་བློན་ཆེན་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གཅིག་ལྕོག་ཡིན་པའི་ཀི་རན་རི་ཇི་ཇུ་(kiren Rijiju)གཉིས་ལ་དོ་ཕོག་སོང་ཡོང་སྙམ་པའི་ཞེད་སྣང་གིས་མགོ་མ་སྒུར་བར། སྐབས་དོན་ཛ་དྲག་གནད་དོན་རྣམས་སྦ་གསང་མེད་པའི་ཐོག་ནས་བཤད་ཐུབ་ཡོད། སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིང་ཕིན་ལ་མཚོན་ན། སྐབས་དེར་ཆེས་གལ་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ནི་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་འབྲེལ་ལམ་དེ་མ་ཡིན་པར་བོད་དོན་དང་། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཡོང་རྒྱུའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འོས་བསྡུའི་སྐོར་ནས་ཡིན་འདུག
ལོ་ན་ ༦༤ སོན་པའི་ཀྲའོ་ཁེ་ཀྲི་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་སྲིད་བློན་ཆེན་རཇ་ཎཱཋ་སིང་གིས་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་སྐབས་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་སྲུང་སློབ་སྟོན་པ་དང་། སྲིད་བློན་གཉིས་ཀྱིས་བསུ་མ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། གྲོས་མོལ་དེ་བརྒྱུད་རྒྱ་དཀར་ནག་བར་གནས་ཚུལ་དང་ལས་གཞི་བརྗེ་རེས། མཉམ་རུབ་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་དང་། དེ་བཞིན་རང་བྱུང་གོད་ཆགས་ལ་གཡོལ་ཐབས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་བདེ་སྲུང་སྐོར་གྱི་འགན་རྒྱ་ཐོག་མ་དེ་བཞག་ཡོད་པ་ལས། ལག་ལེན་གྱི་གནད་དོན་གཞན་སྐོར་ནས་གྲོས་ཆོད་སོགས་བཞག་མེད་པ་རེད།
དེ་བཞིན་ཐེངས་འདིའི་གྲོས་མོལ་ནང་རྒྱ་ནག་ངོས་ནས་པ་ཀི་སི་ཐན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་མ་བྱེད་བར་དུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་འཇིགས་སྐུལ་དྲག་སྤྱོད་རྩ་མེད་གཏོང་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་དང་གླེང་གཞི་འཇོག་ཐབས་མེད་ལ། གལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱིས་གནད་དོན་དེའི་སྐོར་གླེང་སློང་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གིས་སྔར་བཞིན་རྒྱ་ནག་དང་པ་ཀི་སི་ཐན་བར་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་དང་། བདེ་སྲུང་གི་གལ་གནད་ལ་ཁ་གཡར་ཏེ། རྒྱ་གར་ངོས་ནས་གང་མགྱོགས་པ་ཀི་སི་ཐན་དང་གྲོས་མོལ་སླར་གསོ་བྱས་ཏེ་ཀ་ཤི་མིར་གྱི་གནད་དོན་དེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ངེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།
རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དོན་དེ་གྲོས་མོལ་གྱི་གླེང་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་རྩིས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་འཐུས་ཚབ་རྣམས་རྒྱ་གར་ལྡི་ལིར་གྲོས་མོལ་བྱེད་དུ་ཐོན་སྐབས། བོད་ནང་མཚོན་ན། རྒྱ་གཞུང་ནས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་། བདེ་འཇགས་དམག་མིས་སྟངས་འཛིན་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་ཐབས། བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་དེ་ཀྲུང་གོའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཐབས་ཀྱི་ལས་གཞི་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་བའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཀྲའོ་ཁེ་ཀྲི་ཡིས་རྒྱ་ནག་གི་གནས་བབ་གསལ་སྟོན་གྱི་ཆེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་ནང་ཁ་བྲལ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་རྒྱ་གར་ངོས་ནས་༧ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ལས་འགུལ་འདིའི་རིགས་མི་སྤེལ་རྒྱུའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་། དེ་མིན་ཉེ་སྔོན་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༡ ཉིན་ཧྥ་རན་སིར་རྒྱ་གཞུང་དང་༧ཏཱ་ལའི་བླ་མ་གཉིས་ཀས་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་ཀརྨ་པ་དབུ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་དང་ཀརྨ་མ་པ་མཐའ་ཡས་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱི་མཇལ་འཕྲད་སྐོར་ནས་ཀྱང་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཉེ་ཆར་གྱི་གསར་འགྱུར་ཁག་ནང་ཀརྨ་པ་དབུ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གར་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་རྒྱུར་འདོད་པ་མེད་སྟབས། ཕྱི་རྒྱལ་ཌོ་མི་ནི་ཁའི་(Dominica)མི་སེར་ལག་འཁྱེར་བླངས་ཡོད་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་དེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀརྨ་པའི་ཐད་ལ་དོ་སྣང་སྔར་ལྷག་བྱེད་མགོ་བརྩམས་ཡོད་པ་དང་། ཁུངས་ལྡན་གྱི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཀརྨ་པ་དབུ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་ནིའུ་ཇར་སི་(New Jersey) རུ་གནས་བཞུགས་སྐབས་རྒྱ་ནག་དང་འདུམ་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་གཏོན་ཡོད་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་། ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས ༢༢ ཉིན་གྱི་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་གྲོས་མོལ་སྐབས་རྒྱ་གར་གྱི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱང་བྱས་སོང་།
གྲོས་མོལ་སྐབས་བོད་དོན་སྐོར་གླེང་སློང་བྱེད་མཁན་གཙོ་བོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་དམངས་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་ཀྲང་ཧོང་པོ་(Zhang Hongpo)དང་། རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྕམ་ཧོའུ་དབྱང་ཆི་(Hou Yangqi)ཡིན་འདུག ཀྲང་ཧོང་པོ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཁོ་སི་ཁྲོན་དུ་སྐྱེས་པའི་ཧན་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཕྱི་ལོ ༡༩༨༥ ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་ཞུགས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་མུས་ཡིན་འདུག ཁོ་ལ་བདེ་སྲུང་སྐོར་ནས་ཉམས་མྱོང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་དམངས་བདེ་འཇགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་དུ་མ་བཀོད་གོང་། པཎ་ཆེན་བླ་མའི་བླ་སྦྲང་གི་རྟེན་གཞི་གཞིས་ཀ་རྩེ་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན་གྱི་ལས་གནས་འཁུར་ཡོད་པ་དང་། ཀྲང་ཧོང་པོ་ལ་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་པའི་གྲྭ་བཙུན་དང་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་མཁྲིད་བར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་སོགས་པའི་བོད་དོན་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཐད་རྒྱུས་ལོན་ཆེན་པོ་ཡོད། ཀི་སི་ཐན་དང་ཨབ་གྷ་ནི་སི་ཐན་སྐོར་གྱི་ཆེད་མཁས་པ་ལྕམ་ཧོའུ་དབྱང་ཆི་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། རྒྱ་ནག་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཕྱི་འབྲེལ་བདེ་སྲུང་ཚན་པའི་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་སྐབས། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་པའི་སྐོར་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། བོད་དང་ཡུ་གུར་གྱི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཆེན་པོ་ཡོད།
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དོན་ཐད་དོ་སྣང་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཀྲའོ་ཁེ་ཀྲི་ཡུན་རིང་ནས་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བློ་འཁེལ་བའི་ཕྱི་སྲིད་བདེ་སྲུང་གི་བློན་ཆེན་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། གྲོས་མོལ་འདི་ལས་བྱུང་བའི་བསམ་ཚུལ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱ་གར་དུ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྲིད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།
* ཇ་ཡ་རན་ཌེ་ནི་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་དྲུང་ཆེ་ཟུར་པ་དང་། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་དབྱེ་ཞིབ་དང་འཐབ་བྱུས་བསྟི་གནས་ཁང་(Centre for China Analysis and Strategy)གི་འགན་འཛིན་ཡིན།
རྒྱ་ནག་གི་བོད་ལ་དོ་སྣང་ཆེ་རུ་གཏོང་གི་ཡོད་ན་བཙན་
བྱོལ་སྤྱི་ཀྱི་འགུལ་སྐྱོགས་ལ་རྒྱ་ནག་འཇིག་གི་ཡོད་པའི་
རྟགས་རེད་ལ་དུས་ཚོད་ཀྱི་སྔ་ཕྱི་མ་རྟོགས་བོད་ཡུལ་བོད་
མིའི་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་པའི་དུས་ཚོད་ཤར་རྒྱུ་ཡིན་པ་འཇིག་
རྟེན་འདིར་འཇིག་རྒྱུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་
ནས་ནམ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་ལག་ནས་བོད་ཡུལ་བོད་མིར་རྩིས་
མ་སྤྲད་རང་སྤྲད་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་འདས་པའི་འཛམ་གླིང་
གི་ཆབ་སྲིད་འགྱུར་བ་ནས་ང་ཚོའི་ཤེས་ཐུབ་པ་བཅས།
སྔར་བརྗོད་སྲོལ་ཡོད་པ་བཞིན།
རྒྱ་དོགས་པས་ཕུང། བོད་རེ་བས་ཕུང་ཞེས་པ་དངོས་བེདན་རེད་སྙམ་མོ།
རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དོན་ཐོག་དོ་སྣང་སྔར་ལྷག་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཧ ཧ ཧ ? རྒྱ་གར།❓❗️ལ་དྭགས་མ་རེད། སྟོད་རུ་ཐོག་བདེ་མཆོག་ས་ཁུལ་རེད། རྒྱ་གར་གྱི་མིང་འདོགས་གསར་པ་བཏགས་པའི་ བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ ཨ་རུ་ན་ཅཱལ་ རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ ཞི་མི་དཀར་ནག་གཉིས་ འབྲེལ་བ་ཛ་དྲག་ ཧ ཧ ཧ ? དབྱིན་ཇིའི་་་ མ་འོང་པའི་ཐེབས་རྩ། ? ཨེ་ཤི་ཡ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཐུག་པ་སྐོལ་ཡ་ ས་བོན། ? —> ཀཱཤ་མིར། བོད་ཀྱི་ཧི་མ་ལ་ཡ་ས་ཁུལ། བར་མས་་་ ཨིན་ཌི་ཡ་ ནོརྡ་ཨིསྚ་་་ ཨ་སམ། ན་ག་ལེནྜ། མ་ཎི་པུར། ནི་ཀོ་བར། ཨན་ཌ་མན་སོགས།