ཞི་བདེ་དང་རང་དབང་། དམངས་གཙོ། བདེ་སྐྱིད་བཅས་ཀྱི་མཚོན་དོན་དུ་གྲགས་པའི་ཨོ་ལིམ་པིག་དཔལ་འབར་གྱི་མེ་ལྕེ་དེ་ཟུངས་ཁྲག་དང་ངུ་འབོད་ཁྲོད་འབར་ཏེ། རྒྱ་ནག་པེ་ཅིན་དང་བར་ཐག་ཇེ་ཉེ་ནས་ཇེ་ཉེ་རེད་ལ། དུས་རབས་ཕྱེད་ཀའི་རིང་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་རེ་ལྟོས་ཀྱི་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ནི། ངན་སྨྲས་དང་འཁྱོག་བཤད་ཁྲོད་ནས་ང་ཚོ་དང་བར་ཐག་ཇེ་རིང་ནས་ཇེ་རིང་རེད།
བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཐེངས་བདུན་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་སོ་སོར་ཁ་གྱེས་མ་ཐག རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་དོན། སེམས་པ་བཟང་ལ་བློ་རྩ་བརྟན་པའི་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཀྱི་དམངས་སེམས་གཅིག་མཐུན་གྱིས་ཡོམ་འགོག་གེགས་སེལ་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ། ཁུ་སིམ་མེར་སྡོད་འདོད་མི་བྱེད་པའི་ཏཱ་ལ་སླར་ཡང་སྐྱོད་མགོ་བཙུགས་ཏེ། ངང་སྒུག་བྱེད་ལོངས་མེད་པའི་ཐོག་ནས་གང་སར་ཕྱོགས་ཉུལ་ངན་འབྲེལ་བྱས། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་སྐྱོད་དེ་རྒྱུན་སྤྱོད་ཀྱི་གཡོ་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས། ཆོས་ལུགས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་དར་རྟགས་འཕྱར་བ་དང༌། གོ་སྐབས་དེ་དང་བསྟུན་ནས། བོད་རང་བཙན་གྱི་གཏམ་སྤྱོད་འུད་སྒྲོག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ཀྲུང་གོར་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་འཁྱམ་བཤད་བྱས་ཏེ་དགོད་བྲོ་བའི་ཟློས་གར་གསར་བ་འཁྲབ་ཡོད་ཅེས། གཞི་མེད་ཀྱི་སྐྱོན་འཛུགས་སྔར་ལས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་མགོ་བཙུགས་ཡོད་ལ། ཨོ་ལིམ་པིག་ལམ་ལྷུང་ལ་བར་ཐག་ཇེ་ཉེར་སོང་བ་དང་བསྟུན་ཏེ། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས། རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་གྲོས་མོལ་བྱ་འདོད་མི་འདུག་གསུངས་པ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་མངོན་འདོད་ངོ་མ་དེ་ཁ་ཇེ་གསལ་དུ་བཏང་ཡོད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་ས་འགུལ་ཆེན་མོའི་དོན་རྐྱེན་ཐད། ཐུགས་གསོའི་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པའི་ནང༌། རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་ཟི་ཁྲོན་ནང་ས་འགུལ་གྱི་རྐྱེན་ངན་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ནས་མི་མང་བོ་དུས་མིན་འཆི་བ་དང༌། དེ་ལས་མང་བར་རྨས་སྐྱོན་བྱུང་བར་ང་རང་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ལ། གནོད་འཚེ་ཕོགས་ཡུལ་གྱི་ནང་མི་རྣམས་ལ་ངོས་ཀྱིས་སེམས་གཏིང་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དང་ཐུགས་གསོའི་འཚམས་འདྲི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ངོས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིར་སྲོག་སྐྱོན་དང་རྨས་སྐྱོན་ཤོར་བ་རྣམས་ལ་སྨོན་ལམ་གསོལ་འདེབས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཅེས་ཡིད་གདུང་དྲག་པོས་ཐུགས་གསོའི་འཚམས་འདྲི་ཞུས་ཡོད་ལ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང༌། འཛམ་གླིང་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་མདུན་ནས་ངོ་རྒོལ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད།
རྒྱ་གཞུང་གི་གསར་འགྱུར་དེའི་ནང་མུ་མཐུད་བརྗོད་དོན། ཏཱ་ལ་ཁོ་བས་དོན་གཉེར་བྱེད་པ་ནི། ཚད་མཐོའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་ལས། རང་བཙན་མིན་ཞེས་ཤོད་ཀྱིན་ཡོད། འོན་ཀྱང༌། མི་རྣམས་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་དགོས་པ་ཞིག་ནི། ཕྱོགས་ཉུལ་ངན་འབྲེལ་བྱེད་པར་མ་སྐྱོད་གོང་དུ། ཁོ་བས་རྗེས་འབྲངས་པ་ཚོར་སྐད་རྒྱག་པ་ཁོ་ནས་ནུས་པ་གང་ཡང་མི་ཐོན། ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་རང་བཙན་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས་སམ་ཞེ་ན། འགྲོ་ལམ་འབའ་ཞིག་ནི་རང་སྐྱོང་ངོ་མ་དེ་ཡིན་ཞེས་ཁ་བརྡ་བྱས་ཡོད། ཁོ་བས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཁ་བྲལ་གྱི་འདོད་ཚུལ་དེ་གང་སར་སྣ་བརྡབས་པར་བརྟེན། ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཀྱིས་དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པ་ནས་བཟུང༌། ཚད་མཐོའི་རང་སྐྱོང་གི་དར་རྟགས་འཕྱར་ནས་བོད་དུ་དེང་སྐབས་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་རྩིས་མེད་དུ་གཏོང་བ་དང༌། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྩ་བ་ནས་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི། བོད་ཆེན་པོ། ཟེར་བ་དེ་སྤྱད་དེ་ཁ་བྲལ་སྤེལ་བའི་བསམ་ངན་ལ་མཛེས་རྒྱན་སྤྲས་པ་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཕྱིར་བསྐོར་ཏེ། མུན་ནག་གི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཕྱིར་ལྡོག་བྱ་རྒྱུ་དེ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད། གོང་གི་གཏམ་བརྗོད་དེ་ལས། བོད་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དབུ་མའི་ལམ་དུ། ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཟེར་བ་དེར་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་འདྲ། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ཙམ་ནས་བོད་རང་བཙན་བློས་བཏང་སྟེ། རང་སྐྱོང་གསུང་གིན་ཡོད་པ་འཛམ་གླིང་ལ་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་བསྒྲགས་ཟིན་ལ། ལྷག་པར་དུ་ད་ལོ་བོད་ནང་དོན་རྐྱེན་བྱུང་མ་ཐག རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་རྒྱ་རིགས་ཡོངས་ལ་གསུང་འཕྲིན་ཛ་དྲག་ཐོག་བསྩལ་བའི་ནང༌། ང་ལ་བོད་ཁ་བྲལ་གཏོང་རྒྱུའམ། བོད་རིགས་དང་རྒྱ་རིགས་བར་མ་འགྲིག་པ་བཟོ་རྒྱུའི་འདོད་པ་གང་ཡང་མེད་ཅེས་ངས་རྒྱ་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཚོར་འགན་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ངས་རྒྱུན་དུ་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་ཀར་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་ཁེ་ཕན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བོད་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་སེལ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ངས་ཁྱེད་ཚོར་ངའི་ཀུན་སློང་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཡིན་པའི་འགན་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།
རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་གྲོས་མོལ་ཐེངས་ལྔ་བའི་རྗེས་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨོད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་ད་ལོའི་ཞི་མོལ་ཐེངས་བདུན་པའི་བོད་རྒྱའི་སྐུ་ཚབ་སོ་སོར་གྱེས་མ་ཐག བོད་མིའི་སེམས་ལ་བརྣག་པའི་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨོད་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་གཞི་མེད་ཀྱི་སྐྱོན་འཛུགས། རྒྱ་རིགས་མི་དམངས་དང་བོད་རིགས་མི་དམངས་བྱིངས་བར་འགལ་ཟླ་སློང་གཞིའི་སྒྲོག་གཏམ་བསྟུད་མུར་སྤེལ་འདུག གོང་གི་གཏམ་བརྗོད་དེ་དག་ཀྱང་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་གསར་འགྱུར་ཐོག་སྤེལ་འདུག ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་འཆལ་གཏམ་དེ་དག་གི་ཐད་གསུངས་དོན། རྒྱ་ནག་བརྟན་ལྷིང་དང་འཆམ་མཐུན་ཡོང་བར་མཐུན་འགྱུར་གྱིས་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་བར་འགལ་ཟླ་བཟོ་བའི་རིགས་སྤང་དགོས། རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་བོད་ནང་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ལ་རྫུན་སྒྲིག་འཁྱོག་བཤད་ཆེན་པོ་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱེད་སྟངས་འདིས། མ་འོངས་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་བར་ཚོད་དཔག་དཀའ་བའི་མཇུག་འབྲས་སྟེར་བའི་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ས་བོན་ངན་པ་འདེབས་སྲིད་པ་འདིར། ང་རང་སེམས་འཚབ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོང་གིན་འདུག ཅེས་ད་ལོའི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་བསྒྲགས་ཡོད་ཡོད།
གཏམ་བརྗོད་འདི་དག་བདེན་པ་རེད