གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་བཅུ་དྲུག

མདོ་སྨད་ཚང་གི་གྲོས་ཆོད་ཞེ་བོ་བཞག་ཤག ད་ཡིན་ན་གྲོས་ཆོད་༼གསུམ་པ། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་དབུ་ཁྲོད་འོག་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་གནང་བཞིན་པར་རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་དུང་ཡ་ལན་མ་གནང་ཚཻ། མཇུག་འབྲས་ཅི་བྱུང་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་འགན་འཁུར་དགོས། རྒྱ་གཞུང་གིས་དུས་བཀག་ངེས་ཅན་ནང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་དངོས་སུ་མ་གནང་ན། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དང་ལས་དོན་ལའང་འགྱུར་བ་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་ངེས། ༽ཞེས་པ་འདིའི་སྒང་ཤར་བསྐྱོད་བྱ་རྒྱུ་ལས་གཞན་དག་མཆོད་བརྗོད་དམ་རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་མཁས་པའི་གསུང་རང་རེད། དེ་བས། རྒྱ་གཞུང་གིས་གསལ་བསྒྲགས་གཤམ་གསལ།

ཏུའུ་ཆིང་ལིན་གྱིས་འདི་སྐད་དུ། ཀྲུང་གོའི་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ཕྱོགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། མི་རིགས་ས་ཁོངས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་བཅས་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་དུ་ཁ་གསལ་བའི་སྒོ་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་ལ། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཆེས་ཆེ་བའི་ཆབ་སྲིད་དངོས་དོན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། “རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་གསུམ”ཞེས་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་ཞིང་རྩ་ཁྲིམས་དང་རྩ་ཁྲིམས་ལས་འགལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་མཐའ་དག་ནི་གཏན་ནས་མི་ཆོག “རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་གསུམ”ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པ་དང་། སྔར་བཞིན་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།

ཏུའུ་ཆིང་ལིན་གྱིས་ཡང་འདི་སྐད་དུ། རྩ་འཛུགས་གང་དང་མི་སྒེར་གང་རུང་ཞིག་ཡིན་རུང་ངེས་པར་དུ་རྩ་ཁྲིམས་གཞི་རྩར་བཟུང་ནས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ་དང་། རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཟིལ་ཤུགས་སྲུང་ཅི་ཐུབ་བྱས་ནས། རྩ་ཁྲིམས་དང་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་དགོས། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས》ཞེས་པ་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དེ་ཡོད་ཚད་ལས་མཐོ་བའི་རྩ་དོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པ་ནི། རང་རྒྱལ་གྱི་སྣ་གཅིག་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྒྲིག་གཞིའི་རྣམ་པ་བྱེ་བྲག་གིས་མཚོན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཤས་ཤིག་གིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་མཉམ་འབྲེལ་ལམ་ལུགས་དང་རྒྱལ་ཁག་མཉམ་འབྲེལ་ལམ་ལུགས་དང་མི་མཐུན་ལ། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་གནད་དོན་སྐོར་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་རྩ་བའི་སྲིད་ཇུས་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་བའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཞང་ཀང་དང་ཨའོ་མོན་གཉིས་ལ་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི“རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་ལམ་ལུགས་གཉིས”ཞེས་པ་དང་མི་འདྲ་བ་ཡིན། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ནི་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་དང་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཚགས་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང་། “ངེས་པ་དོན་གྱི་མི་རིགས་རང་སྐྱོང”ཞེས་པའི་དར་ཆ་འཁྱེར་ནས་མི་རིགས་ཁ་བྲལ་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་གནོད་པའི་ལས་དོན་གཏན་ནས་སྤེལ་མི་ཆོག

ཏུའུ་ཆིང་ལིན་གྱིས་ཡང་འདི་སྐད་དུ། མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་དང་མངའ་ཁོངས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བའི་རྩ་དོན་ཀྱི་གནད་དོན་འདིའི་སྟེང་། དུས་ནམ་ཞིག་དང་གནས་ཚུལ་གང་རུང་ཞིག་གི་འོག་ཏུའང། འགྱུར་བ་དང་ཡོ་གཟིར་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་ལ། བོད་ལྗོངས་རང་བཙན་བྱས་མི་ཆོག་ལ་རང་བཙན་ཕྱེད་ཙམ་ཡང་བྱས་མི་ཆོག རྣམ་པ་འགྱུར་བའི་རང་བཙན་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་ཡིན། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ངེས་པར་དུ་ལོ་རྒྱུས་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དངོས་དོན་གནས་ཚུལ་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་པ། དུས་རབས་དང་བསྟུན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འདོད་བློ་རྦད་དེ་བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་པ་དང་། དྲག་ཤུལ་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བྱས་ཉེས་གསོག་པའི་བྱེད་སྒོ་དང་། ལྐོག་ཇུས་ལྡན་པའི“བོད་རང་བཙན།” མེས་རྒྱལ་ཁ་བྲལ་དུ་གཏོང་བའི་འདོད་བློ་དང་བྱེད་སྒོ་མཐའ་དག་ལ་ངེས་པ་དོན་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མི་བྱེད་པ། ད་ལོའི་ཟླ༧པའི་ནང་པེ་ཅིང་དུ་གྲོས་མོལ་གནང་སྐབས་ཁས་ལེན་བྱས་པའི་དམ་བཅའ་ལག་ཏུ་བསྟར་ནས་གྲོས་མོལ་གོང་འཕེལ་ཡོང་བར་ཕན་འབྲས་ལྡན་པའི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་དགོས་ཞེས་ཏན་ཏན་ཏིག་ཏིག་གིས་གསུངས་པ་རེད།

ཏུའུ་ཆིང་ལིན་གྱིས་འདི་སྐད་དུ། ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་འཛིན་པའི་སྲིད་ཇུས་ནི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ལ། གླེང་མོལ་བྱེད་པའི་སྒོ་ཆེན་ནམ་ཡང་ཕྱེས་ཡོད། ད་ལོའི་ཚུན་ལ་རྡུང་བཅོམ་འཕྲོགས་བསྲེག་གི་དྲག་ཤུལ་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བྱས་ཉེས་བསགས་པའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ནའང་ང་ཚོས་སྔར་བཞིན་སྔ་ཕྱི་ཐེངས་གསུམ་ལ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མི་སྒེར་གྱི་འཐུས་མི་ཕྱིར་རང་རྒྱལ་དུ་ལོག་ནས་གྲོས་མོལ་གནང་བར་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་དེས། ཀྲུང་དབྱང་གི་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་དང་ཐུགས་སྐྱེད་ཡངས་པ་བཅས་མཚོན་ཡོད་པ་རེད། རེ་བ་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས། ལོ་རྒྱུས། རང་ཉིད་བཅས་ལ་ཕན་པ་ཡོད་པའི་གདམ་གསེས་ཡག་པོ་ཞིག་བྱས་ན་ལེགས་ཞེས་གསུངས་པ་རེད།

ཀྲུང་དབྱང་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་པུའུ་ཡི་རྒྱུན་ལས་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ་ཀྲུའུ་ཝེ་ཆུན་དང་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ་སྲི་ཐར། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཀྲུའུ་ཞི་གཞོན་པ་པད་མ་འཕྲིན་ལས་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་རི་བློ་གྲོས་འཁོར་དང་བཅས་པར་གྲོས་མོལ་གནང་ཞིང་། གྲོས་མོལ་གནང་བའི་སྐབས་སུ་འདི་སྐད་དུ། ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རྒྱལ་གཅེས་ལངས་ཕྱོགས་འཛིན་པའི་སྒོ་ཆེན་ནམ་ཡང་ཕྱེ་ཡོད་ལ་རྗེས་ཕྱོགས་ཀྱང་སྒོ་ཕྱེ་ངེས། འོན་ཀྱང་བོད་རང་བཙན་དང་། རང་བཙན་ཕྱེད་ཀ རྣམ་པ་འགྱུར་བའི་རང་བཙན་ཞེས་པའི་སྒོ་ཆེན་དེ་རིགས་འདས་ཟིན་པའི་ནང་དུ་ཕྱེ་མྱོང་མེད་ལ། རྗེས་ཕྱོགས་ཀྱང་ཕྱེ་མི་སྲིད་པ་ཡིན། གླེང་བྱའང་མི་སྒེར་གྱི་གནད་དོན་ལས་བོད་དོན་ཞེས་པ་ཞིག་གླེང་རྒྱུ་མེད་ལ། བོད་དོན་ནི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་ཡར་སྔོན་ནས་ཐག་བཅད་ཟིན་པ་ཞིག་ཡིན།
ཅེས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་ཇུས་དང་ལ་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པར་བསྟན་འདུག

འདིར་དྲ་གྲོགས་ཨརྱས་བཤད་པ་ལ་ངོ་མ་རྒྱུ་མཚན་དང་གནས་ལུགས་འདུག ང་ཚོ་གཞུང་སྒེར་གྱི་ཚོགས་པ་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཤོག་ཐོག་ཏུ་གྲོས་ཆོད་བརྩེགས་རྒྱུར་ཧ་ཅང་དགའ་བ་ལས་དོན་དངོས་ལག་ལེན་ལ་འདེབས་མཁན་དཀོན་པོ་འདུག་ཨང་། གྲོས་ཆོད་ནི་ནམ་ཡང་གྲོས་ཆོད་རང་རེད། དེས་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་མ་རེད།

ད་དུང་གྲོས་ཆོད་གཅིག་བཞག་ན། དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ཆགས་ཀྱི་འདུག དེར་བར྄ྟེན་1951ལོའི་དོན་ཚན་དང་འདྲ་མཉམ་ཆགས་ཀྱི་འདུག