རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བལ་ཡུལ་གྱི་འབྲེལ་བའི་ནང་དུ་བོད་དོན་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་བ་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་བརྟན་ལྷིང་མིན་པར་བརྟེན། དེར་ཡོད་པའི་བོད་པ་རྣམས་ལ་ཉེན་ཁ་གསར་པ་ཞིག་འཕྲད་བཞིན་འདུག་ཟེར།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་ལྟར་ན། དུས་རབས་མང་པོའི་རིང་གི་རིག་གཞུང་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་ཀྱི་དབང་གིས། བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་བོད་པའི་ངོ་བོ་མཚོན་པའི་བྱ་འགུལ་གྱི་སྟེང་དུ་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་དེ་ལ་བློ་དཀར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་པའི་དབང་གིས་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་ལོ་རྒྱུས་དང་བདག་དབང་གི་ཁེ་དབང་བློས་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན། ཀ་ཐུ་མན་གྲུ་དང་བལ་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་སྡོད་བྱས་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རེ་བ་རླག་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཞེད་སྣང་ཡང་སྐྱེ་གིན་ཡོད་འདུག
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་གསལ་བསྒྲགས་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་ Mary Beth Markey མ་རས་ བྷེ་ཐི་ མར་ཁེས་ ཀྱིས་གསུངས་དོན། བལ་ཡུལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་དབུ་འཁྲིད་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་འདོད་བློ་དང་བསྟུན་ནས་བོད་པ་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་པ་ཡིན་ན་རྒྱལ་ནང་གི་ཁེ་ཕན། སྲོལ་རྒྱུན་དང་ཁྲིམས་མཐུན། ལོ་རྒྱུས་བཅས་ཀྱིས་སྦྲེལ་བའི་བསམ་བློ་དོར་བ་ལས་ཆེ་བར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། ཡུན་རིང་དུ་སྡོད་མཁན་དང་ཡུལ་འདི་བརྒྱུད་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལམ་འདིའི་འོག་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། རྩ་བའི་རང་དབང་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ལག་ཏུ་ཤོར་ཡོད་པའི་སྐབས་འདིར། བལ་ཡུལ་མི་མང་དང་དམངས་གཙོ་ཅན་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལ་ཡང་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་གྱི་ཐད་ནས་ཉེན་ཁ་ཞིག་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་ཟེར།
བོད་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་བལ་ཡུལ་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་གི་ལས་འགུལ་བ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་པེ་ཅིན་གྱི་གནོན་ཤུགས་ཡ་དགག་རྒྱུར་འབད་བཞིན་པ་མ་ཟད། དུས་རབས་དྲུག་པ་ནས་མགོ་བཙུགས་པའི་བལ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གཞུང་། ཆོས་ལུགས་བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཤུགས་ཆེར་གླེང་བཞིན་ཡོད་འདུག ཤར་པ་དང་། རྟ་མང་། དོལ་པོ། གློ་སྨོན་ཐང་སོགས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པའི་མི་མང་གིས་བོད་པའི་ནང་ཆོས་ཉམས་ལེན་བྱེད་པ་དང་། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཡང་དད་པ་ཡོད་པ་རེད།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ ༢༠༠༧ ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་གནས་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ལྟར་ན། བལ་ཡུལ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་འགྲོ་བཞིན་པ་རྣམས་དང་ཡུལ་དེར་ཡུན་རིང་སྡོད་པའི་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ལ་ཉེན་ཁ་ཡོད་འདུག སྙན་ཐོ་དེས་བལ་ཡུལ་དུ་སྡོད་པའི་བོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ན་བལ་ཡུལ་མི་མང་ལ་ཁེ་ཕན་རག་པའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། མ་འོངས་པར་ཅི་ཞིག་བྱ་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་ཀྱང་བྱས་ཡོད་འདུག
ད་ང་ཚོས་ཤུགས་མ་རྒྱག་ན་དཀའ་ངལ་ེརན་པོ་འཕྲད་ས་རེད
བོད་དང་བལ་ཡུལ་གཉིས་མི་ལོ་མང་པོའི་ནང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཀྱང་ད་ཆ་རྒྱ་མིའི་གཞུང་གི་གནོད་ཤུག་འོགདམ་གྲག་མ་ཆེ་ཁ་མེད་རེད་འོན་ཀྱང་བལ་ཡུལ་ནང་བཞུགས་པའི་བོད་མིའི་རྣམས་སེམས་ཤུག་མ་ཆག་རོག་གནང་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་རྣམས་ཀྱི་རེད་བ་ཞུའི་ཡོད་བཅས་
དིང་རི་མཚོ་སྒོ་བ་འཇམ་དཔལ་ནས་
ང་ཚོ་བོད་མིའི་རྣམས་སེམས་ཤུག་མ་ཆག་རོག་གནང
ཡིད་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ་བོད་མི་དག་གིས་རང་ཁྱིམ་ལ་ལོག་པར་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིག་གྱིས་མགོ་བཀའ་བློན་ནས་གཞུག་སྤྲང་བོ་ཚུན་ཆད་ཀྱིས་བྱེས་ནས་བྱེས་སུ་བཅར་བར་སྒྲ་སྒྲིག་བྱེད་པ་ལས་བྱེས་ནས་གཞིས་ལ་ལོག་རྒྱུའི་ཐད་དུ་གོམ་བཀང་མདུན་སྤོ་དང་བྱ་བཞག་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་བྱས་ན་བོད་པ་ཚང་རྒྱ་ནག་གི་གཞུག་འདེད་མཁན་བལ་གཞུང་འདི་བ་ཚང་ལ་མུ་མཐུད་དུ་རེ་དགོས་པར་ཕར་རེ་བ་ཞིག་ཞུ་མི་དགོས་པར་བལ་གཞུང་གིས་བོད་པ་ཚང་ལ་རེ་བ་རྒྱག་རྒྱུའི་མགོ་འཛུགས་ངེས་ཡིན། དེ་མིན་བྱེས་ནས་བྱེས་ལ་བཅར་རྒྱུའི་བསམ་བློ་བཟུང་བ་ཡིན་ན་བལ་ཡུལ་འདི་ཚང་བལ་ཡུལ་གྱི་བྱེས་པ་དག་གི་གཙོ་བའི་བོད་མི་བྱེས་པ་ཡོངས་ལ་དགྲ་རུ་མི་འཛིན་པའི་ངེས་པ་གཏན་ནས་མེད་ལ། ལོ་ངོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལ་ཡུལ་ནི་རྒྱ་དམག་གི་བོད་ཐོག་ལ་བཙན་གནོན་བྱེད་ཡུལ་གཉིས་པ་དེ་ཆགས་རྒྱུར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཡིན།
བོད་མི་རིགས་གྱི་བདེན་དོན་རྩོད་པའི་ཧུར་སྒྲ་ལ་རྒྱུད་ཆད་མེད་པའི་བལ་ཡུལ་གྱི་རང་གི་ཡུལ་མི་འདི་དག་གི་ཉེན་ཁ་དང་དཀའ་སྡུག་ལ་ང་ཚོ་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་གདོང་ལེན་དང་རོགས་སྐྱོར་དགོས་ཀྱི་འདུག་་་་་་མ་ཤེས་མདོག་མདོག་བྱས་ན་བསྡད་ན་མཛེས་པོ་ཞིག་མི་འདུག
དངོས་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་འཕེལ་གྱི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཡག་པོ་འདུག།ཡིན་ན་ཡང་སྟོབས་ཆེནརྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་དགོས་ན་ཐད་ཀར་བོད་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་ཡོང་རྒྱུ་ལ་དཀའ་ལས་ཆེན་པོ་ཞིག་འཕྲད་ཡོང་ན་བསམ་ཞེ་ཡི་འདུག།
དངོས་གནས་བྱས་ན། བལ་ཡུལ་གྱི་ཁྱིམ་མཚེས་ཡག་ཤོས་ནི་རྒྱ་གར་རེད། ད་ནི་རྒྱ་ནག་གི་མཆན་འོག་ལ་ཤོར་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་གར་གྱིས་ཀྱང་བལ་ཡུལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་འདྲ་སྤྲོད་ཐུབ་ཀྱིན་མེད་པ་འདྲ།
བལ་ཡུལ་དང་བོད་གཉིས་ནི་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་ལས་ལྷག་པའི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་རྒྱ་གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་དབང་བསྒྱུར་འོག་འབྲེལ་བ་རྣམས་སྣང་མེད་དུ་བཏང་ནས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཅི་ཟེར་ལགས་སོ་ཟེར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདིས་མ་འོང་པར་ད་ལྟར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བོད་ལ་དགའ་ཞེན་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་སྔོན་བརྡ་རེད། དེ་བས་ད་ལྟ་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་བྱེད་ནས་སྡོད་དགོས་ན་སྡོད་ས་བཙན་པོ་ཞིག་རག་ཐབས་བྱ་ཡ་དེ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ལས་འགན་ཆེ་ཤོས་སུ་སྣང་