ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢ ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཨེ་ཊ་ལན་ཌར་ཡོད་པའི་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་གྲྭ་ཚང་གིས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་པ་སྐྱབས་རྗེས་ལུང་རྟོགས་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་འདུན་པ་ཞལ་གྲངས་ ༣༠ ཙམ་དང་། ཨེ་ཊི་ལན་ཌར་གནས་བཞུགས་བོད་རིགས་མི་མང་བཅས་ཁྱོམ་མི་གྲངས་ ༡༥༠ ལ་ཉེ་བ་ལྷན་འཛོམས་ཐོག འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་བོད་པའི་བདེ་རྩའི་ཆེད་ཞབས་རིམ་ཞིག་བསྒྲུབས་ཡོད་འདུག ཁ་སང་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༩ ཙམ་ནས་མགོ་འཛུགས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་ལུགས་ཀྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཆོ་ག་གསུངས་ཡོད་ཅིང་། ཉིན་རྒྱབ་དགའ་ལྡན་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་དབུ་བཞུགས་ཐོག་འཇིགས་བྱེད་དཔའ་བོ་གཅིག་པའི་བསྙེན་པ་སྲུང་ཟིན་པའི་དགེ་འདུན་པ་བཅུ་གྲངས་ཀྱིས་དྲུག་ཅུ་བའི་ཆོ་ག་བཏང་ཡོད་འདུག ཕྱི་དྲོ་དགེ་འདུན་པ་དང་མི་དམངས་ཡོངས་ནས་ཤེས་རབ་སྙིང་བོ་གསོག་སྒྲུབ་གནང་ཡོད་འདུག
གོང་གི་ཞབས་རིམ་དེ་ནི་བོད་གཞུང་ཆོས་དོན་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ “འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བོད་ནང་དུ་ཞི་བདེ་ལྷིང་འཇགས་ཡོང་ཆེད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ཟླ་༡༡ ཚེས་ ༢ དང་། བོད་ཚེས་ཀྱི་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་པ་༡༦ གི་ཉིན་མོར་སྟབས་འཁེལ་བ་བགྱིས་ནས། མདོ་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་ཤེས་རབ་སྙིང་པོ་མཚན་ཕུད་དང་། སྔགས་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་གཏོར་རྒྱག་དང་ཚོགས་གང་མང་གསོག་དགོས” ཞེས་བཀའ་གནང་ཡོད་སྐོར་དགའ་ལྡན་ཁྲི་པ་མཆོག་གིས་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་ཆོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་ལགས་སུ་གསུངས་པ་ལྟར་བསྒྲུབས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག
ད་དུང་ཆོས་ཚོགས་དེས་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་བོད་ཀྱི་དུས་སྟོན་ཟེར་བ་ཞིག་སྲུང་གཙི་ཞུ་འཆར་ཡོད་པ་དང་། དུས་སྟོན་དེའི་སྐོར་དགེ་བཤེས་ཡེ་ཤེས་ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། བོད་ཀྱི་དུས་སྟོན་ཟེར་བ་འདི་ད་བར་ལོ་གསུམ་ལས་འགོར་ཡོད་མ་རེད། འདི་མགོ་འཛུགས་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དང་། སྒྱུ་རྩལ། ཁ་ཟས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་བརྒྱུད་ནས་གཙོ་བོ་ཡུལ་གྲུ་འདིར་བོད་ཀྱི་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུ་དེ་རེད། ཅེས་དང་། ཨེ་ཊི་ལན་ཌར་བཅའ་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་རིགས་ཉུང་ཤས་ཤིག་ལས་མེད་ལ། ཆོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་ལས་འགུལ་རིགས་གང་འཇོན་གྱིས་སྒྲུབ་བཞིན་ཡོད། ཨ་རི་བའི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་འདྲ་མིན་ཐོག་ནས་རང་རང་གི་མིང་འབྲི་སྟངས་སློབ་པ་དང་། དེ་བཞིན། རྡུལ་ཚོན་གྱི་རི་མོ་འབྲི་ལུགས་སྟབས་བདེ་དེ་འདྲ་སློབ་པ། ད་དུང་འཆམ་དང་བོད་གཞས། ཟས་རིགས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཅེས་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་འདུག
གོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ཨ་རིའི་ཨེ་མོ་རི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭའི་སློབ་བུ་སངས་རྒྱས་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས་མཁོ་གཏོང་བྱས།
![Uyghur Scholar Rahile Dawut [Photo: Uyghur Human Rights Project]](https://tibettimes.net/wp-content/uploads/2023/09/Uyghur-Scholar-Rahile-Dawut-Photo-Uyghur-Human-Rights-Project-360x180.jpg)
གསར་འགྱུར་རྒྱས་པ་གཟིགས་འདོད་ན་འདིར་ཤོག http://www.rangwang.net/?essayId=999
གསལ་བཤད་བྱེད་རྒྱུ་ཞིག་ལ། བཀའ་ཁྲིའི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་གཞིའི་སྐབས་སུ་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཨེ་ཊི་ལན་ཌར་ད་དུང་ཕེབས་མི་འདུག ཞབས་རིམ་འདི་དང་འོས་བསྡུ་གཉིས་བར་ལ་འབྲེལ་བ་ཅང་མི་འདུག
གསར་འགྱུར་འདིའི་རྒྱུ་ཆ་མཁོ་གཏོང་བྱེད་མཁན་དང་རྒྱུ་ཆ་བེད་སྤྱད་ནས་གསར་འགྱུར་འབྲི་མཁན་གཉིས་སོ་སོ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཤེས་དགོས་རྒྱུ་རེད་འདོད།
གཞན་རྨོག་རུ་བསྟན་པ་ཟེར་བ་དེའི་སྐད་ཆ་སྐབས་དོན་དང་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་མི་འདུག་སྙམ།
གསར་འགྱུར་འདི་ཐད་གཏོང་བྱས་བའམ་གང་ལྟར་ཚིག་སྦྱོར་དང་ཡིག་ནོར་ཡང་འགའ་རེ་ཐོན་བཞིན་འདུག་པས་རྩོམ་སྒྲིག་པས་དུས་ལྟར་ལེགས་བཅོས་གནང་རྒྱུ་མཁྱེན། དཔེར་ན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ། སྤྱན་རིས་གཟིགས་དང་། བསྙེན་པ་ལ་གཉེན་པ། དྲུག་ཅུ་བ་ལ་དྲུག་ཅུ་མ་ཞེས་བྲིས་འདུག གཞན་དཔའ་རིས་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་བཤད་པ་དེ་ཡང་། ཁ་དཔེར། རྫུན་ཡིན་པ་ལ་ཉན་རྒྱུ་འདུག་ཅེས་བའི་དཔེ་ལྟར་བྱེད་སྒོ་འདི་འདྲའི་རིགས་ལ་ང་ཚོས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་ཀྱི་འདུག འོས་བསྡུའི་ཉིན་མོ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་གང་དུ་གལ་འགང་ཆེ་ཤོས་སུ་བརྩི་བཞིན་འདུག
ཉེ་ཆར་ཨེ་ཤ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་ངེད་ཚོ་ཁག་ཅིག་དང་། ཨ་རིར་ཡོད་པའི་དཔའ་རིས་ཐོགས་མེད་ཟེར་བ་ཞིག་དང་ང་ཚོར་དྲི་བ་དྲི་ལན་བྱས་སོང་། དཔའ་རིས་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་ཆོས་དང་ཆབ་སྲིད་ཁ་ཁ་བྱེད་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཚོར་ཤུགས་ཆེན་པོས་བཤད་སོང་། ཁོས་བཤད་དོན་ཆོས་དང་ཆབ་སྲིད་ཁ་ཁ་མ་བྱས་ན་ང་ཚོར་གྱོང་རེག་གིན་འདུག ཉེ་ཆར་བཀའ་བློན་ཁྲི་བའི་འོས་བསྡུའི་ཉིན་འོས་བསྡུ་བྱེད་ས་དེར་མི་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད། མི་ཚང་མ་དགའ་ལྡན་ཁྲི་བའི་གསུང་ཆོས་ཤིག་གནང་གིན་ཡོད་པ་དེར་བུད་སོང་བ་རེད། ང་རང་ལ་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞེས་གནས་ཚུལ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ལྟོས་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་མ་འཐུས་པ་ཞིག་བཤད་ཀྱིན་འདུག
སྤྱིར་ཁོ་རང་གིས་ཀྱང་ཆོས་ངོ་མ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱོན་ཆ་ཡོད་ནའང་། དགའ་ལྡན་ཁྲི་བར་གསུང་ཆོས་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ཚོས་ཀྱང་འོས་བསྡུའི་དུས་ཚོད་དང་བསྟུན་ནས་གསུང་ཆོས་ཞུས་བསྡད་པ་དེ་ནོར་འཁྲུལ་རེད་བསམ་གྱིན་འདུག བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་དང་སྤྱི་འཐུས་འོས་བསྡུ་ལས་ལྷག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་བབ་གལ་ཆེན་ཞིག་མེད་པ་རེད། དུས་ཚོད་དེ་དང་སྟབས་བསྟུན་མི་མང་གསུང་ཆོས་ལ་མགོ་འཁོར་དུ་བཅུག་པ་ནི་བློ་ཕམ་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་རེད།
ཞབས་རིམ་བསྒྲུབ་བ་ཡག་པོ་རེད་དེ་ཚིག་གི་བདེ་སྦྱོར་འགྲིགས་ཀྱི་མི་འདུག
ཞི་བདེ་ལབ་ཟིན་ནས་ལྷིང་འཇགས་ཆེད་ལབ་པ་ལ་བསྡུས་སྐྱོན་རེད།ཞི་བདེ་ལ་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་ཁྱབ་རེད།
བློ་གསལ་གླིང་གིས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་བ་ལབ་ན་ཧ་ཅང་ནོར་འཁྲུལ་བ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཆོག
ཚིག་གི་སྡེབས་སྦྱོར་ལ་བལྟ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེ་བོ་ཞིག་རེད།
མི་མང་གི་དུས་ཚོད་རླུང་ལ་བསྐུར་འདུག འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་བོད་པའི་བདེ་རྩའི་ཆེད་ཞབས་རིམ་བསྒྲུབས་པའི་ཕན་ཐོག་ཡོད་ན། ང་ཚོའི་ལུང་པ་རྒྱ་ལག་ཏུ་ཤོར་དགོས་དོན་མེད། འདི་ལྟ་བའི་ལས་ཀ་དོན་མེད་རྐྱང་རྐྱང་བགྱིས་བསྡད་པས་ང་ཚོའི་མགོ་ནམ་འགྱོག་མ་ཐུབ་པ་རེད། ལས་རྒྱུ་འབྲས་ལ་དུང་བའི་མི་རིགས་འདི་འཇིག་རྟེན་བཀོད་པ་པོ་ཁེས་ཆེ་བ་ཞིག་ཏུ་ཅི་ལ་འགྱུར་བ་རེད། ཞབས་རིམ་གྱིས་ཕན་ཐོག་ཡོད་ན་ང་སང་ཉིན་ཨ་རི་ལ་ཐོན་པར་ཤོག བླ་མ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་མཁྱེན།